Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit > DONGERADEEL

Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit > DONGERADEEL

> Inhoudsopgave 1. Inleiding 1.1 ter introductie 1.2 samenstelling van de commissie 2. Gemeentelijk beleid 2.1 algemeen 2.2 welstandsbeleid 2.3 monumentenbeleid 2.4 reclamebeleid 2.5 handhavingsbeleid 3. Lokale commissie 3.1 de openbare vergadering 3.2 vooroverleg, tussenoverleg en nabespreking 3.3 overige activiteiten 4. Cijfers en grafieken 4.1 aantal adviesaanvragen 4.2 percentage plannen met bezoek 4.3 percentage naar aard van de adviezen 4.4 percentage naar omvang van de bouwsom 5. Principes en praktijk van de advisering 5.1 algemeen 5.2 hanteren van de welstandsnota in de dagelijkse praktijk 5.3 advisering in afwijking van de nota 5.4 in afwijking van het advies verleende of geweigerde vergunning(en) 5.5 advisering t.a.v. monumentenaanvragen. 6. Conclusies en aanbevelingen

> Inleiding 1.1 Ter introductie Ruimtelijke kwaliteit in perspectief. De onduidelijkheid over de toekomst van de welstandsadvisering of breder van ruimtelijke kwaliteit duurt voort. Verklarend zijn de crisis in de economie en de financiële sector die het sterkst blijkt door te werken in de bouw en de vastgoedsector. Daarnaast speelt zeker op landelijk niveau de wens tot deregulering en decentralisatie van bevoegdheden. Toch vormt ruimtelijke kwaliteit wel degelijk ook een nationaal belang. Aantrekkelijke en uitdagende omgevingen zijn een doorslaggevende factor in het vestigingsbeleid van multinationale ondernemingen, maar niet alleen ondernemers verkeren graag in een fraaie, veilige en herkenbare omgeving. Dat geldt voor iedereen in ons land. Kwaliteitzorg is tevens van belang voor waardebehoud van de bestaande bebouwing. Kwalitatief verantwoord beheer van de bestaande omgeving neemt in belang toe, nu de bouwcultuur eerder gekenmerkt wordt door transformatie van bestaande bebouwing, dan door uitbreiding en nieuwe gebiedsontwikkeling. Nederland kan bogen op een lange en succesvolle traditie in de aandacht voor de ruimtelijke kwaliteit. De eindverantwoordelijkheid voor de ruimtelijke kwaliteit ligt bij de gemeenten. Zij moeten dan ook kunnen beschikken over beleidsinstrumenten op het terrein van stedenbouw, landschap, architectuur, cultuurhistorie en openbare ruimte. Het rijk draagt dan zorg voor een zodanige set aan wet en regelgeving dat gemeenten kunnen beschikken over een compleet pakket aan instrumenten en medewerkers voor het beschermen, ontwikkelen en borgen van de omgevingskwaliteit. Waar dit bestuurlijk lastige trajecten zijn, wordt al snel gezocht naar laaghangend fruit en dan is toch zeker ook de (gemeentelijke) ruimtelijke kwaliteitsborging in beeld, dat al snel wordt ervaren als betutteling van de burger, die immers geen lelijke dingen wil bouwen. Dit alles heeft geleid tot de introductie van een grote groep vergunningvrije bouwwerken en de aankondiging van de Kan-bepaling, waarbij gemeenten vrij zijn te kiezen of zij van de adviezen van de onafhankelijke welstandscommissie gebruik willen maken. Kortom een giftige mix van ongewisheden die de positionering van de ruimtelijke kwaliteitsborging constant ter discussie stelt.

> Inleiding Tegelijkertijd en daarmee afwijkend van de landelijke trend beweegt in Fryslân de discussie over het belang van ruimtelijke kwaliteit zich in een andere richting waar de breed gedragen notie: nieuwe ontwikkelingen mogen en moeten, maar het moet er goed uitzien juist leidt tot een nadrukkelijk accent op het belang van ruimtelijke kwaliteit. Geheel in de lijn van de procesgang waarvoor in het kader van de Nije Pleats gekozen is bij de opschaling van de agrarische bedrijven in het buitengebied, wordt minder gewerkt vanuit een toets op basis van de formele regelgeving, maar wordt het accent gelegd bij een zorgvuldige procesgang, waarbij in een vroegtijdig breed overleg de belangenafwegingen plaatsvinden. De in 2010 vastgestelde Notitie Dienstverlening hûs en hiem 2011 e.v. speelt op die manier van werken in door de werkprocessen daarop af te stemmen. Deze inhoudelijke verbreding richting een integrale ruimtelijke kwaliteit, waarbij landschap, stedenbouw, bouwen en cultuurhistorie samenvloeien, heeft gevolg gekregen in het werken met lokale en centrale Adviescommissies Ruimtelijke Kwaliteit, die alle adviesaanvragen voor welstand, monumentenzorg, landschap en stedenbouw in één integraal advies behandelen. De ervaringen in het verslagjaar geven vertrouwen dat in Fryslân ruimtelijke kwaliteit als een belangrijke factor wordt onderkend. Emmakade, Leeuwarden

> Inleiding 1.2 Samenstelling van de commissie De Lokale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit Dongeradeel is één van de 27 commissies die in Friesland werkzaam zijn onder verantwoordelijkheid van hûs en hiem en kent twee leden: een vaste voorzitter/rayonarchitect (3 jaar) en een roulerende secondant (± 4 maanden). Beiden zijn architect / stedenbouwkundige / monumentenarchitect en benoemd door de gemeenteraad. De samenstelling van de Lokale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit was in 2011 als volgt: - Voorzitter / rayonarchitect: J.C. van Zellingen - Secondant 1 e trimester: J. Oostenbrug - Secondant 2 e trimester: A.R.J. Bremer - Secondant 3 e trimester: J.A.F.A. Timmermans De commissie werd ondersteund door: - Monumentendeskundige: M. Pothof / G.J. Timmer De Lokale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit functioneert onder mandaat van de Centrale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit. In de praktijk voorziet de lokale commissie veruit het grootste aantal bouwaanvragen van adviezen (ruim 95%). 2 plannen zijn voorgelegd aan de Centrale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit te Leeuwarden. Meer cijfers en grafieken vindt u in hoofdstuk 4. A.R.K. Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit Lokale A.R.K. (2 leden) Voorzitter: Adviseur Ruimtelijke Kwaliteit Secr: Adviseur Ruimtelijke Kwaliteit Fac. Secr. monumentenarchitect (3 jr) (4 mnd) Centrale A.R.K. (8 leden) 2 Architecten (extern) (3 jr) Stedenbouwkundige (3 jr) Burgerlid (3 jr) Landschaparchitect (3 jr) Bouwtechn. deskundige (3 jr) Monumentenarchitect (3 jr) Architectuurhistoricus (3 jr) Voorzitter (3 jr) Secretaris Opbouw Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit

> Gemeentelijk beleid 2.1 Algemeen Het gemeentelijk welstandsbeleid maakt deel uit van het totale gemeentelijke ruimtelijk beleid. De advisering vindt plaats binnen de bouwmogelijkheden van de bestemmingsplannen. Sinds de invoering op 1 juli 2008 van de nieuwe Wet op de Ruimtelijke ordening vormt de Structuurvisie het richtinggevend document voor de gewenste ruimtelijke ontwikkelingen op de langere termijn met uitwerkingen tot de vereiste maatregelen op kortere termijn. Aan de ruimtelijke kwaliteit wordt verder sturing gegeven met beeldkwaliteitplannen, gemeentelijk monumentenbeleid en reclamebeleid. 2.2 Welstandsbeleid Het gemeentelijk welstandsbeleid is in 2004 door de gemeenteraad voor het eerst vastgesteld. De welstandsnota is in 2008 herzien. Er zijn criteria per gebied en per soort object opgesteld. Zodoende is er differentiatie van beleid gecreëerd. Voor nieuw te ontwikkelen gebieden wordt het welstandsbeleid doorgaans in aparte beleidsnotities welstandscriteria (ook wel beeldkwaliteitplannen genoemd) vastgesteld. De welstandsnota is tezamen met alle andere beeldkwaliteitplannen te vinden op de gemeentelijke website. Deze website is overzichtelijk en goed te gebruiken voor de aanvrager. 2.3 Monumentenbeleid De erfgoedverordening van Dongeradeel is in 2007 vastgesteld. (geactualiseerd in 2012) In de gemeente Dongeradeel bevinden zich 225 rijksmonumenten en vijf van rijkswege beschermde stads en dorpsgezichten, te weten Dokkum, Ee, Holwerd, Metslawier en Moddergat. Hoewel de gemeente Dongeradeel binnen haar gemeentegrenzen voldoende potentieel aan gemeentelijke monumenten herbergt, voert zij nog geen autonoom monumentenbeleid en kent zij geen lijst met gemeentelijke monumenten. In de vergunningverlening krijgen de aspecten m.b.t. cultuurhistorie evenwel aandacht. Archeologiebeleid Sinds de invoering van de Wet op de Archeologische Monumentenzorg (Wamz), in 2007 zijn de gemeenten het bevoegd gezag ten aanzien van vergunningverlening aangaande het archeologisch bodemarchief. Uit deze rol vloeit voort dat gemeenten de factor bescherming bodemarchief in hun bestemmingsplannen moeten opnemen.

> Gemeentelijk beleid De meeste Friese gemeenten hebben nog geen eigen archeologiebeleid of archeologische beleidskaart. Zij voeren hun taken aangaande archeologie uit op basis van informatie uit de door de provincie opgestelde kaart (FAMKE). Voor het effectief uitvoeren van deze taken zijn een gemeentelijk archeologiebeleid en een archeologische verwachtingskaart, van het eigen grondgebied, noodzakelijk. FAMKE bevat weliswaar uitgebreidere informatie dan andere soortgelijke provinciale kaarten, een gemeentelijke archeologische verwachtingskaart is nauwkeuriger en bevat meer informatie van het archeologisch bodemarchief. Een gemeentelijke verwachtingskaart beperkt daarom in de regel het aantal noodzakelijke bodemonderzoeken, en bespaart kosten voor zowel de gemeente als de burger. In het algemeen bevelen wij gemeenten van harte aan om informatie over het erfgoed binnen de gemeente en het bijbehorend erfgoedbeleid meer onder de aandacht van de burgers te brengen. 2.4 Reclamebeleid Voor reclame zijn specifieke eisen opgesteld. Dit is per deelgebied en ook per bestemming gedifferentieerd. Het beleid is in samenspraak met verschillende partijen tot stand gekomen en heeft daarmee een breed maatschappelijk draagvlak, waarbij richting aanvragers op voorhand duidelijkheid wordt verschaft. De verschillende reclamenota s zijn goed te vinden op de gemeentelijke website. 2.5 Handhavingsbeleid Met ingang van 1 oktober 2010 is de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) van kracht geworden. Deze wet regelt dat gemeenten en provincies nog maar één vergunning voor ruimtelijke activiteiten afgeven en handhaven, namelijk de Omgevingsvergunning. De Wabo vereist dat gemeenten een handhavingsbeleid opstellen. Een krachtig handhavingsbeleid draagt, zo blijkt uit de praktijk van de advisering, bij aan het vergroten van het draagvlak voor de ruimtelijke kwaliteitsborging. De gemeente Dongeradeel heeft een actief handhavingsbeleid.

> Lokale commissie 3.1 De openbare vergadering De commissie komt eens in de twee weken op het gemeentehuis voor de welstandsadvisering van de ingediende bouwaanvragen. Ter plaatse worden de plannen (voor het eerst) bekeken en getoetst. Deze vergadering is openbaar. Veelal worden aanvragers door de gemeente uitgenodigd een toelichting te geven en aanwezig te zijn bij de openbare behandeling van hun plan. Ook belanghebbende zijn daarbij van harte welkom. Soms wordt volstaan met het bieden van de mogelijkheid hiertoe. Dit heeft zijn weerslag op het aantal bezoekers. De communicatie verloopt doorgaans effectiever en plezieriger indien aanvragers aanwezig zijn. Niet alleen is de advisering met een mondelinge toelichting van de commissie duidelijker dan een adviesbrief, ook kan een mondelinge toelichting van de aanvrager meer inzicht bieden in de werkelijke bedoelingen. De agenda van de vergadering wordt vooraf op de website van de gemeente gepubliceerd. 3.2 Vooroverleg en tussenoverleg Naast de formele welstandstoetsing biedt de vergadering ook de mogelijkheid tot voor-overleg met de commissie. De aanvrager krijgt daarmee in een vroeg stadium zicht op de aanvaardbaarheid van zijn plannen. Van deze besprekingen wordt verslag gemaakt zodat hier in een later stadium op kan worden teruggekomen. Ook vindt er tussenoverleg plaats. Vaak gaat het over een mogelijke aanpassing van het eerder beoordeelde plan of wordt het uitgebrachte advies verduidelijkt. 3.3. Overige activiteiten Ook in het verslagjaar 2011 is de voorzitter van de lokale commissie ruimtelijke kwaliteit weer betrokken bij het opstellen van het gemeentelijk reclamebeleid en het toetsen op werkbaarheid van een aantal beeldkwaliteitplannen. Daarnaast heeft er in de gemeente Dongeradeel een groot aantal Nije Pleats bijeenkomsten plaats gevonden. Tezamen met andere adviserende instanties op het gebied van ruimtelijke kwaliteit is onderzoek gedaan naar de wijze waarop de agrariër de gewenste schaalvergroting van zijn bedrijf vorm zou kunnen geven. De hieruit voortgekomen adviezen vormen daarbij de onderlegger voor de uiteindelijke bouwaanvraag. Een door de commissie waardevol systeem geacht daar er in het begin kan worden meegedacht en eventuele knelpunten met betrekking tot de welstandscriteria kunnen worden uitgesproken.

> Cijfers en grafieken Aantal adviesaanvragen Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit Aantal adviesaanvragen Centrale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit

> Cijfers en grafieken 4.1 Aantal adviesaanvragen 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 gemeentelijk provinciaal aanvragen gemeente Dongeradeel aanvragen Provinciaal 2008 2009 2010 2011 Aantal adviesaanvragen en behandelingen 9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 Uit de bovenstaande grafiek valt op te maken dat het aantal adviesaanvragen in de gemeente Dongeradeel daalt. Daar waar het aantal aanvragen in het verslagjaar 2010 nog een kleine 236 bedroeg daalde het aantal adviesaanvragen naar 191 en volgt het de provinciaal gezien dalende lijn. Gemiddeld werden de plannen in gemeente Dongeradeel 1,6 keer behandeld. 4.2 Percentage plannen met bezoek 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2008 2009 2010 2011 Percentage plannen met bezoek plannen met bezoek Dongeradeel plannen met bezoek Provinciaal Ten opzichte van de lichte stijging van het aantal plannen met bezoek in het jaar 2009 is er in het jaar 2011 een duidelijke stabilisatie van het aantal plannen met bezoek te zien. Afgezet tegen de provinciaal stijgende trendlijn (33%) zit het aantal plannen met bezoek (41%) hier nog ver boven. Het verdient de aanbeveling het bezoek van aanvragers bij de planbehandeling te blijven stimuleren.

> Cijfers en grafieken 4.3 Percentage naar aard van de adviezen 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2008 2009 2010 2011 Percentage VOLDOET adviezen bij 1 e behandeling Het percentage Voldoet adviezen bij de 1 e planbehandeling bedroeg in dit jaar 39% van de alle aanvragen. Ten opzichte van het provinciaal getal is er sprake van een daling. 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2008 2009 2010 2011 Percentage VOLDOET MITS adviezen bij 1 e behandeling Het aantal Mits adviezen bij de 1 e plan behandeling steeg van 16% in 2010 naar 19% in 2011. Mogelijk is het afnemen van het aantal professionele bouwaanvragen hier debet aan. 50% 40% 30% 20% 10% Ten opzichte van het jaar 2010 is het aantal Voldoet Niet adviezen sterk gestegen. In 2010 bedroeg dit aantal 12% van alle aanvragen in 2011 19%. 0% 2008 2009 2010 2011 Percentage VOLDOET NIET adviezen bij 1 e behandeling 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2008 2009 2010 2011 Percentage VOOROVERLEG adviezen bij 1 e behandeling Geheel tegen de provinciale trendlijn in stabiliseert / stijgt het aantal Vooroverleg aanvragen in de gemeente. 23% ten aanzien van 21 % in 2010. --- Gemeente Dongeradeel --- Provinciaal

> Cijfers en grafieken 4.3 Percentage naar aard van de adviezen 19% 19% 23% 39% Percentage adviezen bij 1 e behandeling Gemeente Dongeradeel voldoet 2011 Dongeradeel voldoet mits 2011 Dongeradeel voldoet niet 2011 Dongeradeel vooroverleg 2011 Dongeradeel Minder dan de helft van het aantal aanvragen in 2011 is bij de 1 e planbehandeling met een Voldoet afgedaan. Dat aantal Voldoet Mits, Niet en Vooroverleggen meer dan de helft van het aantal adviezen uitmaakt komt mogelijk voort uit de nieuw WABO wet en het feit dat er minder professionele bouwaanvragen worden aangeboden 20% 15% 23% 42% Percentage adviezen bij 1 e behandeling Provinciaal voldoet 2011 Provinciaal voldoet mits 2011 Provinciaal voldoet niet 2011 Provinciaal vooroverleg 2011 Provinciaal In verhouding tot het verslagjaar 2010 is het aantal Vooroverlegplannen duidelijk gegroeid van 18% naar 23 % in 2011. De overige getallen zijn in vergelijk met vorig jaar nagenoeg gelijk gebleven. Het feit dat veel aanvragen door de aanvrager zelf worden ingediend en de nieuwe WABO wet zijn hier mogelijk de oorzaak van.

> Cijfers en grafieken 4.4 Percentage naar omvang van de bouwsom 40 35 30 25 20 15 0-5.000 5.000-25.000 25.000-100.000 100.000-250.000 10 5 0 2008 2009 2010 2011 Percentage naar omvang van bouwsom 250.000 -. gemeente Dongeradeel 35 30 0-5.000 25 5.000-25.000 20 15 10 25.000-100.000 100.000-250.000 250.000 -. 5 0 provinciaal 2008 2009 2010 2011 Percentage naar omvang van bouwsom Provinciaal gezien stijgt het aantal plannen in de lage categorie weer enigszins ten opzichte van vorig jaar. In de gemeente Dongeradeel daarentegen stijgt deze categorie aanvragen explosief 27% in 2010 t.o.v. 37% in 2011. De categorie bouwplannen tussen de 5000 en 25000 euro blijft provinciaal gezien dalen terwijl het aantal hogere bouwsommen zich lijkt te stabiliseren. Met de sterke stijging van het aantal bouwaanvragen in de hogere categorieën in de Gemeente Dongeradeel wordt deze trend niet gevolgd.

> Cijfers en grafieken Aantal monumentenaanvragen Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit Aantal monumentenaanvragen Centrale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit

> Principes en praktijk van de advisering 5.1 Algemeen De advisering aan de gemeente behelst de toetsing van de ingediende bouwplannen aan het door de gemeenteraad vastgestelde beleid. Voor een beter begrip blijkt het steeds weer goed te zijn de aanvragers tijdens de beoordeling in de lokale commissie op de hoogte te stellen van deze taak: de adviescommissie ruimtelijke kwaliteit adviseert immers niet op basis van eigen voorkeuren, zoals nog wel eens wordt gedacht. In dit hoofdstuk komt het belang van de duidelijkheid van het te beoordelen materiaal en van het toetsingskader aan de orde. Ook de mate waarin de welstandsnota toereikend is voor alle adviesaanvragen en in hoeverre de advisering door het College kan worden overgenomen wordt besproken. 5.2 Hanteren van de welstandsnota in de dagelijkse praktijk. Het gemeentelijk welstandsbeleid van de gemeente Dongeradeel is in 2004 door de gemeenteraad voor het eerst vastgesteld in de vorm van de welstandsnota waarbij het gemeentelijke grondgebied in verschillende gebiedstypen is verdeeld. Daarnaast zijn er zogenaamde objectgerichte criteria voor specifieke bouwwerken vastgesteld: Boerderijen, mestvergistingsinstallaties, windturbines en grootschalige reclameobjecten. De nota is in 2008 grondig herzien. Voor de nieuwbouwgebieden (ontwikkelingsgebieden) zijn zogenaamde beeldkwaliteitplannen vastgesteld. Deze documenten bieden specifieke criteria, waarbij ook doelstellingen met betrekking tot de inrichting van het openbare gebied worden aangegeven. Het verdient aanbeveling deze beeldkwaliteitplannen als ruimtelijke kwaliteitsparagrafen in het bestemmingsplan op te nemen Voor incidentele nieuwe ontwikkelingen worden doorgaans specifieke welstandscriteria opgesteld. In het geval van tussentijdse wijziging van de criteria is het van belang dat deze zijn vastgesteld door de gemeenteraad dan wel dat het voornemen daartoe is. De welstandscriteria in welke vorm dan ook, gaven tijdens het opstellen van de adviezen, ook bij twijfelgevallen, in de meeste gevallen voldoende houvast om een gefundeerde adviesuitspraak te kunnen doen. Van de 4433 1 e adviesaanvragen kwamen er 191 uit de gemeente Dongeradeel.

> Principes en praktijk van de advisering 5.3 Advisering in afwijking van de criteria In veruit de meeste gevallen bieden de criteria van de welstandsnota voldoende houvast voor de beoordeling van de aanvragen. In die gevallen waarbij de commissie van mening is dat een afwijkend ontwerp zowel op zichzelf van bijzondere kwaliteit is alsook wel degelijk een extra bijdrage aan het omgevingsbeeld kan leveren kan de commissie besluiten de hardheidsclausule te gebruiken. Vrijwel zonder uitzondering worden deze gevallen aan de breed samengestelde centrale commissie voorgelegd. 5.4 In afwijking van het advies verleende of geweigerde bouwvergunning Dit jaar is ons geen schriftelijke meldingen gedaan van verlening van bouwvergunningen in afwijking van het welstandsadvies in verband met bepaalde toezeggingen of sociale en/of economische belangen. Ten einde zo goed mogelijk te adviseren en de advisering zo vergaand mogelijk overeen te laten stemmen met het gemeentelijke beleid (het kader waarbinnen onze advisering dient plaats te vinden) blijkt het gewenst kennis te hebben van het aantal keren dat afgeweken wordt van een advies. Een motivering is hierbij zeer gewenst. (overigens dient deze motivering ook bij de vergunningverlening of weigering vermeld te worden). 5.5. Advisering monumentenaanvragen Met de invoering van de WABO heeft de behandeling van monumenten adviesaanvragen een andere structuur gekregen. In eerste instantie voert de lokale adviescommissie ruimtelijke kwaliteit een quick scan uit en beoordeelt zij of ze de aanvraag verder zelf af kan handelen. Is dat het geval dan schrijft zij een gecombineerd welstand en monumentenadvies. Blijkt uit de quick scan dat er voor de bouwaanvraag meer specifieke monumentenkennis nodig is dan neemt de lokale adviescommissie ruimtelijke kwaliteit het bouwplan mee naar kantoor voor een beoordeling door de monumentenadviseur of de centrale adviescommissie ruimtelijke kwaliteit. Op deze wijze is het mogelijk om de adviesaanvraag zorgvuldig en binnen de gestelde termijnen te behandelen. In het verslagjaar 2011 werden in totaal 246 adviesaanvragen behandeld door de Monumentencommissie daarvan werd er geen enkel uit de gemeente Dongeradeel voorgelegd aan de Centrale commissie ruimtelijke kwaliteit.

> Conclusies en aanbevelingen 6.1 Conclusies en aanbevelingen De commissie spreekt de verwachting uit dat met haar advisering een goede bijdrage wordt geleverd aan de uitvoering van het beleid van de gemeente Dongeradeel op het gebied van ruimtelijke kwaliteit en is zich er steeds van bewust dat dit beleid evenwichtig en proportioneel moet worden uitgevoerd. De wijze waarop hieraan uitvoering kan en mag worden gegeven is aan veranderingen onderhevig. Dat brengt ons op de volgende conclusies en aanbevelingen. - De gemeente Dongeradeel wordt als een gemeente ervaren waar de welstandsadvisering tijdens de Lokale commissies op een efficiënte wijze wordt gefaciliteerd. De eventuele kritiek op plannen wordt mede door de inzet van de bij de behandeling aanwezige ambtenaren doorgaans in de tweede aanvraag ondervangen. - Het gericht blijven informeren van de aanvragers omtrent de mogelijkheid tot plantoelichting en/of vooroverleg tijdens de zittingen van de Lokale commissie. - Dit jaar is ons geen schriftelijke melding gedaan van verlening van bouwvergunningen in afwijking van het welstandsadvies in verband met bepaalde toezeggingen of sociale en/of economische belangen. Teneinde zo goed mogelijk te adviseren en de advisering zo veel als mogelijk overeen te laten stemmen met het gemeentelijke beleid (het kader waarbinnen onze advisering dient plaats te hebben) blijkt het gewenst kennis te kunnen nemen van het aantal keren dat afgeweken wordt van een advies en liefst ook waarom afgeweken is. - Een goede afstemming van ruimtelijke ordening en welstand; het vooraf voorleggen van concept welstandscriteria of beeldkwaliteitplannen voor ontwikkelingsgebieden omtrent de bruikbaarheid hiervan strekt tot aanbeveling en gebeurt al regelmatig. - De Wabo (Wet algemene bepalingen omgevingsrecht) is op 1 oktober 2010 van kracht geworden. Dit heeft gevolgen voor het welstandsbeleid. De welstandsnota is hier mogelijk nog niet op aangepast. Zo is de terminologie veranderd en bestaat een ambtelijke toetsing niet meer. Het WABO-proof maken van het welstandsbeleid is op termijn wenselijk.

> Conclusies en aanbevelingen - Daarnaast heeft de Wabo de vrijheid van de burger om vergunningvrij te bouwen aanzienlijk verruimd. Dit is vooral het geval op die plekken waar het bestemmingsplan globaal van karakter is en dus veel ruimte geeft. In kwetsbare gebieden kan dit betekenen dat niet meer op de verschijningsvorm kan worden gestuurd, ook niet wat betreft plaatsing en kleur- en materiaalgebruik. Dit brengt ons op de aanbeveling om niet alleen in het welstandsbeleid, maar ook in de nieuwe generatie bestemmingsplannen na te denken over de bouwmogelijkheden. Afstemming tussen bestemmingsplan en welstandsbeleid wordt de komende jaren cruciaal. - Tevens is ook afstemming van het monumentenbeleid aan te bevelen. De rijksoverheid streeft een meer gebiedsgerichte benadering van het erfgoedbeleid na en het bestemmingsplan wordt ook ingericht om cultuurhistorische waarden te borgen. Wij concluderen dat er meer en meer integratie wordt gevraagd van beleid op de terreinen van ruimtelijke ordening, ruimtelijke kwaliteit, welstandadvisering en erfgoed- en monumentenbeleid. - Het belang van een gemeentelijk monumentenbeleid en de daarbij behorende monumentenlijst wordt steeds groter. De monumenten adviseur van hûs en hiem wil u graag helpen bij het vormgeven van dit beleid en heeft reeds voor een groot aantal gemeente een monumentenlijst met redegevende omschrijving en foto s opgesteld. - Als commissie staan wij de integratie van beleid ten aanzien van het belang van ruimtelijke kwaliteit voor. Goede voorbeelden hiervan zijn de werkgroep de Nije Pleats en de pilots Team Ruimtelijke Kwaliteit. Waar we eerder en meer integraal kunnen meedenken, verandert de rol van toetser aan het eind naar adviseur en planbegeleider gedurende het proces. Deze ontwikkeling juichen we toe. We zijn ervan overtuigd dat de aanvrager dat ook zo zal ervaren. - Hûs en Hiem biedt gemeenten de mogelijkheid om de welstandsnota en nieuwe beeldkwaliteitplannen op werkbaarheid te toetsen. Door middel van een quickscan van het beleidsstuk worden mogelijke onduidelijk- of tegenstrijdigheden met betrekking tot de criteria aangegeven. De voorzitter van de gemeentelijke adviescommissie ruimtelijke kwaliteit kan u hiervoor van meer informatie voorzien.

> Conclusies en aanbevelingen Tot slot nodigen wij u van harte uit, een zitting van de Lokale adviescommissie ruimtelijke kwaliteit bij te wonen of tezamen met de voorzitter op excursie in uw eigen gemeente te gaan. Wij hopen dat dit bij eventuele raadsdiscussies met betrekking tot de welstand een positief licht kan laten schijnen op de noodzaak van een onafhankelijke welstandcommissie. Namens de Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit Jasper van Zellingen (voorzitter)

>