L. Pollefliet - Schrijven: van verslag tot eindwerk - Uitbreidingen in druk 7 ten opzichte van druk 6 1 Schrijven: van verslag tot eindwerk do s & don ts Druk zeven (augustus 2014) beperkte aanpassing ten opzichte van druk zes www.leenpollefliet.be Aangezien vele studenten en docenten die dit handboek gebruiken mij tijdens lessen en gastcolleges confronteren met vragen en problemen, wordt het handboek regelmatig uitgebreid. Wat is er veranderd in de zevende druk ten opzichte van de vorige druk? Niet veel. Vanaf de zesde druk werd dit handboek al een bijzonder boek, aangepast aan de nieuwe noden van studenten en docenten. Vanaf de zesde druk is het boek een drie-in-een-pakket: handboek (300 pp.) plus dvd (90 ) plus oefenboek (150 pp.). De beperkte herwerking van druk zeven betreft voornamelijk de checklist. De IOSSO-checklist wordt IOSSTO: Inhoud onderdelen structuur schrijfstijl taal opmaak. De indeling van de checklist is licht gewijzigd en er wordt meer aandacht geschonken aan de structuur van het werk. De verschillende items zullen gemakkelijker en accurater te traceren zijn omdat in de laatste kolom niet meer zal verwezen worden naar een pagina in het handboek, maar wel naar een alinea. In het boek zelf wordt net zoals in de checklist dieper ingegaan op de structuur van een tekst. Ten slotte worden bronnen zoals powerpointpresentaties, hand-outs en notities van hoorcolleges opgenomen in het deel over refereren. Vanaf druk zeven zal een docentenhandleiding ter beschikking worden gesteld door de uitgeverij. De docentenhandleiding leert de docent(e) aan hoe hij/zij het handboek kan gebruiken als hij/zij studenten bij schrijfopdrachten begeleidt. Meer uitleg op info@academiapress.be. Alle uitbreidingen in de meest recente uitgave - druk zeven - worden nu verzameld. Druk de bundel af en voeg die bij jouw editie (druk zes). Op die manier blijf je optimaal op de hoogte zonder dat je een nieuw boek moet aankopen. ----------------------------------------------------------------- Hoofdstuk 3 11.8.2.1 Digitale werken met auteur powerpointpresentatie, hand-outs van powerpointpresentatie Wanneer er verwezen wordt naar powerpointpresentaties of naar hand-outs die online werden geplaatst, worden ze als digitale bronnen opgevat en wordt de volledige URL vermeld, die begint met https:// of met http://. De vorm van het gebruikte document staat vierkante haken. Maak steeds een onderscheid tussen een primaire en een secundaire bron (zie 11.7.1.6 in dit hoofdstuk). voorbeeld van powerpointpresentatie en hand-outs, auteur bekend Abeel, N. (2014). Voedingsallergieën [powerpointpresentatie]. Geraadpleegd op 25 april 2014 via http://minerva.ugent.be/main/document/document.php?cidreq=a00104502013 Zorries, Z. (2014). Geschiedenis van de architectuur [hand-outs]. Geraadpleegd op 3 februari 2014 via http://cygnus.cc.kulueven.be/main/document/er45=a7816 ----------------------------------------------------------------------------
L. Pollefliet - Schrijven: van verslag tot eindwerk - Uitbreidingen in druk 7 ten opzichte van druk 6 2 Hoofdstuk 3 11.8.3 Persoonlijke communicatie Onder persoonlijke communicatie verstaan we e-mails, lessen, hoorcolleges, workshops, lezingen, presentaties, eigen notities van hoorcollege voorbeeld van persoonlijke communicatie, hoorcollege Stevens, D. (2014, 14 mei). (docent elektriciteit Vrije Universiteit Brussel). (Elektrische bouwstenen). Persoonlijke communicatie [hoorcollege]. ----------------------------------------------------------------------- Hoofdstuk 4 2 Formuleer zakelijk Stopwoorden zoals dus, eigenlijk, nu, wel Stopwoorden zijn meestal overbodig en irriteren de lezer. Vermijd ze. Dus is wel toegestaan in een geschreven tekst, maar dan enkel indien de gevolg-relatie duidelijk is. Wat volgt na dus moet m.a.w. aansluiten bij wat voorafgaat. Indien dus kan vervangen worden door bijgevolg, werd dus juist gebruikt. te veel dus Indien er veel lijm wordt gebruikt, zal de constructie dus zwaarder worden en is de verhouding dus niet zo positief. Het is dus de bedoeling om hier een evenwicht in te zoeken om tot een zo goed mogelijk resultaat te komen. correct gebruik van dus Indien er veel lijm wordt gebruikt, zal de constructie zwaarder worden en is de verhouding niet positief. Het is dus (of bijgevolg) de bedoeling hier een evenwicht in te vinden om tot een zo goed mogelijk resultaat te komen. --------------------------------------- Verkleinwoorden maken tekst betuttelend en worden vermeden in een zakelijke tekst. informeel en betuttelend door verkleinwoorden Door de overdracht van kinetische energie wordt een bolletje aan de andere kant van het magneetje gelanceerd eigentijds Door de overdracht van kinetische energie wordt een kleine bol aan de andere kant van de magneet gelanceerd Gebruik geen subjectieve taal Kwalificaties zoals uiterst, heel erg, enorm, bijzonder geven een oordeel van de schrijver weer en worden vermeden. Taalgebruik in verslagen en eindwerken moet neutraal zijn. subjectief Wij maakten buiten de les zeer knappe aanpassingen en zo gaat de ontwikkeling van het spel razendsnel. Het bleek uiterst moeilijk. neutraal Buiten de les werden vele aanpassingen gemaakt. Op die manier werd het spel snel ontwikkeld. Het bleek erg moeilijk.
L. Pollefliet - Schrijven: van verslag tot eindwerk - Uitbreidingen in druk 7 ten opzichte van druk 6 3 ------------------------------------------ Hoofdstuk 4 3 Formuleer duidelijk en exact Gebruik professionele woordenschat. Woorden als instrueren, causaliteit, agens en participeren worden bij voorkeur geschreven in plaats van iemand leren hoe hij/zij iets moet doen, oorzakelijkheid, werkzame stof en samen met anderen iets doen. Professionele woorden tillen het niveau van je tekst op. Voor een gespecialiseerd publiek mag/moet je jargon of vaktaal hanteren. Vaktaal bestaat uit woorden en uitdrukkingen die door vakspecialisten worden benuttigd. Vaktaal is uitermate geschikt voor wetenschappelijke en technische communicatie tussen vakgenoten. De woorden Icterus en pruritus worden enkel begrepen door wetenschappers. In niet-wetenschappelijke teksten zijn de woorden geelzucht en jeuk duidelijker. Hanteer een rijke woordenschat door nu en dan synoniemen te schrijven. Schrijf niet telkens het woord nagaan, maar varieer door bv. controleren, checken, onderzoeken, toetsen, verifiëren, vaststellen aan te wenden. Vuistregel Gebruik woorden, begrippen, afkortingen die bekend is voor de lezer van jouw eindwerk. Schrijf professioneel én gevarieerd. ---------------------------------------------- Hoofdstuk 4 3.5 Verzorg je zinsbouw Geen zinnen die beginnen met Om, Omdat, Door, Daarom, Doordat, moeilijk Omdat enkel de belangrijkste componenten zichtbaar zullen zijn, zal de motor Maar vooraleer hiermee wordt begonnen, is het noodzakelijk het nodige opzoekingswerk te verrichten om beter De motor zal, omdat de belangrijkste componenten zichtbaar zullen zijn. Vooraleer hiermee echter wordt begonnen, is het noodzakelijk het nodige opzoekingswerk te verrichten om --------------------------------------------------------- Hoofdstuk 5-2 Hoofdstukken, paragrafen, alinea s, zinnen Een omvangrijk werk (eindwerk, boek ) is opgedeeld in hoofdstukken 1 die op hun beurt opgesplitst zijn in subhoofdstukken of paragrafen 2 (in Engels sections ). Een paragraaf is een groot tekstblok van samenhangende alinea s 3 (in Engels paragraphs ) die bij elkaar horen. Elk hoofdstuk krijgt een titel, elke paragraaf een tussenkop. 2.1 Alinea s inhoud 1 Vaak omvat een eindwerk/boek acht-tien hoofdstukken. 2 Een hoofdstuk heeft vaak zeven-acht paragrafen. 3 Een paragraaf bestaat vaak uit zeven-acht alinea s. Soms zijn paragrafen opgedeeld in subparagrafen die dan samengesteld zijn uit meerdere alinea s.
L. Pollefliet - Schrijven: van verslag tot eindwerk - Uitbreidingen in druk 7 ten opzichte van druk 6 4 Een thema per alinea Alinea s bestaan uit zinnen die samen een geheel vormen. Schrijf een nieuwe hoofdgedachte, een nieuw deelonderwerp, een nieuw argument in een nieuwe alinea. Ervaren schrijvers formuleren per alinea en niet per zin. Alinea s bevatten vijf tot vijftien zinnen; de regels binnen een alinea lopen door. Een kernzin per alinea Elke alinea bevat een kernzin waarin de belangrijkste informatie staat, de kern van je boodschap in die alinea. De kernzin is vaak de eerste, de tweede of laatste zin in een alinea. Een kerngedachte per zin Geef aan elke zin afhaken. bijna onleesbare tekst: geen structuur, geen alinea s, geen structuurwoorden, zoals ten eerste, ten slotte, geen witregels tussen alinea s Kwaliteitstesten zijn noodzakelijk vooraleer zeep mag gebruikt worden. Deze testen zijn nodig. De zeep kan schadelijk zijn of alles vetter maken. Een vaak uitgevoerde test is de ph-test. Indien de ph van de zeep te hoog is, mag de zeep niet worden gebruikt. Als de ph goed is, worden er verdere testen op de zeep uitgevoerd. Een test wordt uitgevoerd om te zien of de zeep voldoende schuimt in water. Indien de zeep niet voldoende schuimt, betekent het dat de werking niet goed is. Op de schuimvorming wordt een vergelijkende test uitgevoerd met andere zepen om de werking ten opzichte van de andere zepen te bepalen. Er wordt onderzocht of de zeep reinigt en vet oplost. Indien de zeep niet reinigt en geen vet oplost, is het niet nuttig om de zeep in gebruik te nemen. Indien er kleurstoffen werden toegevoegd aan de zeep, wordt er getest of de kleur afgeeft tijdens gebruik. Indien de zeep geen aangename geur heeft, zal ze ook niet gebruikt worden. Er wordt nagegaan hoe de zeep reageert in gedestilleerd water en in hard water. In normale omstandigheden zou in het gedestilleerd water zich een schuimlaag vormen. In het hard water zou een grijze neerslag ontstaan door de reactie van Ca 2 +-ionen uit het water en de stearaationen in de zeep. beter leesbare tekst: structuur, alinea s, structuurwoorden, witregels tussen alinea s Kwaliteitstesten zijn noodzakelijk vooraleer zeep gebruikt mag worden. Deze testen zijn nodig want zeep kan enerzijds schadelijk zijn of anderzijds alles vetter maken. De eerste test die daarom uitgevoerd wordt, is de ph-test. Indien de ph van de zeep te hoog is, mag de zeep niet worden gebruikt. Als de ph goed is, worden er verdere testen op de zeep uitgevoerd. Ten tweede wordt een test uitgevoerd om te zien of de zeep voldoende schuimt in water. Indien de zeep niet voldoende schuimt, betekent het dat de werking niet goed is. Op de schuimvorming wordt een vergelijkende test uitgevoerd met andere zepen om de werking ten opzichte van de andere zepen te bepalen. Vervolgens wordt onderzocht of de zeep reinigt en vet oplost. Indien de zeep niet reinigt en geen vet oplost, is het niet nuttig om de zeep in gebruik te nemen. Indien er kleurstoffen werden toegevoegd aan de zeep, wordt er getest of de kleur afgeeft tijdens gebruik. Indien de zeep geen aangename geur heeft, zal ze ook niet worden gebruikt.
L. Pollefliet - Schrijven: van verslag tot eindwerk - Uitbreidingen in druk 7 ten opzichte van druk 6 5 Als laatste test wordt er nagegaan hoe de zeep reageert in gedestilleerd water en in hard water. In normale omstandigheden zou in het gedestilleerd water zich een schuimlaag vormen. In het hard water zou een grijze neerslag ontstaan door de reactie van Ca 2 +-ionen uit het water en de stearaationen in de zeep. IOSSTO-checklist op de volgende pagina s
IOSSTO-checklist 1 Inhoud (bepaald door promotor) - enkele mogelijke aspecten: 1.1 Is het eindwerk voldoende diepgaand? 1.2 logisch opgebouwd? 1.3 wetenschappelijk exact? 1.4 Is het onderzoek voldoende origineel? 1.5 Is de argumentatie overtuigend genoeg? 1.6 Is de literatuurstudie voldoende, relevant, actueel? 2 Onderdelen L. Pollefliet - Schrijven: van verslag tot eindwerk - Uitbreidingen in druk 7 ten opzichte van druk 6 6 zeer goed nipt voldoende, kan beter (nog bijwerken) onvoldoende (nog herwerken) info in hoofdstuk (hfdst) handboek druk zeven 2.1 Is het woord vooraf in orde? ja niet volledig neen Hfdst 3-3 2.2 Is de abstract kernachtig en juist geschreven? ja niet volledig neen Hfdst 3-4 2.3 Is de inhoudsopgave duidelijk en verzorgd (juridische nummering )? ja niet altijd neen Hfdst 3-5 2.4 Is de inleiding goed gestructureerd (duidelijke vraagstelling, aankondiging structuur )? ja niet altijd neen Hfdst 3-8 2.5 Is het corpus goed opgebouwd? ja niet altijd neen Hfdst 3-9 2.6 Is de conclusie goed verwoord (antwoord op centrale vraag, korte samenvatting, geen nieuwe elementen )? ja niet volledig neen Hfdst 3-10 2.7 Is de bronvermelding in de tekst correct en consequent? ja niet volledig neen Hfdst 3-11.7 en Bronnenwegwijzer 2.8 Is de referentielijst duidelijk en consequent? ja niet volledig neen Hfdst 3-11.8 en Bronnenwegwijzer 2.9 Zijn eventuele bijlagen nuttig en correct opgesteld? ja niet altijd neen Hfdst 3-12 3 Structuur (van corpus) 3.1 Is de tekst logisch opgebouwd in hoofdstukken, paragrafen en alinea s? ja niet altijd neen Hfdst 5-2 3.2 Zijn de titels en tussenkoppen kort, krachtig en betekenisvol? ja niet altijd neen Hfdst 5-1 3.3 Zijn de alinea s juist opgesteld, met voldoende verwijs- en signaalwoorden? ja niet altijd neen Hfdst 5-3 3.4 Begint elk hoofdstuk met een verbindende alinea? ja niet altijd neen Hfdst 5-2.2 3.5 Heeft elke alinea slechts een kernzin en een thema? ja niet altijd neen Hfdst 5-2.1 3.6 Zijn de opsommingen juist geformuleerd? ja niet altijd neen Hfdst 5-4 4 Schrijfstijl 4.1 Is de schrijfstijl objectief, formeel en zakelijk? ja soms niet neen Hfdst 4-2 4.2 Is de schrijfstijl dynamisch? ja soms niet neen Hfdst 4-2 - 2.2
L. Pollefliet - Schrijven: van verslag tot eindwerk - Uitbreidingen in druk 7 ten opzichte van druk 6 7 4.3 Blijven de auteur en de lezer op de achtergrond? ja soms niet neen Hfdst 4-2 - 2.1, 2.3 4.4 Past de taal bij doelgroep? ja soms niet neen Hfdst 4-3 - 3.1 4.5 Is de taal professioneel? ja soms niet neen Hfdst 4-3.1 4.6 Is de taal concreet en objectief, exact en duidelijk? ja soms niet neen Hfdst 4-3 - 3.2, 3.3 4.7 Is de taal zinvol? ja soms niet neen Hfdst 4-3 - 3.3, 3.4, 3.6, 3.7 en 3.8 4.8 Is de zinsbouw verzorgd? ja soms niet neen Hfdst 4-3 - 3.5.1 4.9 Zijn de zinnen juist geformuleerd? ja soms niet neen Hfdst 4-3 - 3.5.1 4.10 Zijn de zinnen volwaardig? ja soms niet neen Hfdst 4-3 - 3.5.2 4.11 Wordt in de juiste tijd geformuleerd? ja soms niet neen Hfdst 4-5 5 Taal 5.1 Zijn de werkwoordsvormen juist geschreven? ja soms niet neen Bijlage 1 - Thema 1 5.2 Zijn er dt-fouten? neen ja, sporadisch ja, vaak Bijlage 1 - Thema 1 5.3 Zijn er andere spel- en taalfouten? neen ja, sporadisch ja, vaak Bijlage 1 - meerdere thema's 5.4 Wordt de komma juist gebruikt? ja soms niet neen Bijlage 1 - Thema 8 5.5 Worden symbolen juist geschreven? ja soms niet neen Hfdst 4-4.5 5.6 Worden gelegenheidsontleningen juist geschreven? ja soms niet neen Bijlage 1 - Thema 7 Hfdst 4-4.1 - Hfdst 5-3.1-5.7 Zijn de verwijswoorden juist gebruikt? ja soms niet neen Bijlage 1 - Thema 9 5.8 Zijn de signaalwoorden juist gebruikt? ja soms niet neen Hfdst 4-4.1 - Hfdst 5-3.2 5.9 Is er steeds overeenstemming in getal? ja soms niet neen Hfdst 4-4.2 Hfdst 4-4.3 - Bijlage 1 - Thema 9-5.10 Is er steeds overeenstemming in geslacht? ja soms niet neen 1 6 Opmaak (opdracht opleiding?) 6.1 Is de eerste indruk zakelijk en verzorgd? ja niet volledig neen Hfdst 6 6.2 Is de algemene opmaak verzorgd? ja niet altijd neen Hfdst 6 6.3 Is het paginabeeld algemeen rustig? ja neen Hfdst 6 6.4 Is het gebruikte lettertype goed leesbaar? ja soms neen Hfdst 6-2.3.1 6.5 Is de lettergrootte aangenaam leesbaar? ja soms neen Hfdst 6-2.3.1 6.6 Zijn de titels en de tussenkoppen volledig in kapitalen geschreven? neen soms ja Hfdst 6-2.3.2, 2.4 en 2.5 6.7 Eindigen de titels en de tussenkoppen met een punt? neen soms ja Hfdst 6-2.4 en 2.5 6.8 Staan woorden volledig in kapitalen? neen soms ja Hfdst 6-2.3.2 6.9 Zijn titels, tussenkoppen en woorden in de tekst onderstreept? neen soms ja Hfdst 6-2.3.4, 2.4 en 2.5 6.10 Is het spatiegebruik juist? ja soms neen Hfdst 6-3 6.11 Is de interlinie goed? ja soms neen Hfdst 6-2.6 6.12 Is de nummering juridisch (enkel met cijfers)? ja soms neen Hfdst 6-2.9