Bevaarbare waterlopen beheerd in functie van mogelijke klimaatveranderingen Katrien Van Eerdenbrugh Waterbouwkundig Laboratorium discussienamiddag Global Change en Watersystemen Woensdag 26 mei 2004 "De omstandigheden zijn voortdurend aan verandering onderhevig, en als wij onze gedachten steeds bij de nieuwe toestand willen laten aansluiten, moeten wij deze bestuderen." Mao Tse Toeng "Wijsheid bestaat in het voorzien van gevolgen." Baroun Tazzief
Klimatologische invloeden op de Vlaamse watersystemen: indicatieve parameters.~,... _.. -,'-., Kust: gemiddeld zeepeil (zeespiegel) GHW,GLW, TA.,. voorkomen storm [ '~j..."". _,_r ~... Indicatieve parameters langs de kust: waarnemingen Parameter Waarnemingen ( Gemiddeld zeepeil (zeespiegel) 1+ 10 à 25 cm tijdens 20ste eeuw geen versnelling in de stijging 20ste eeuw GHW, GLW, TA Voorkomen storm
Indicatieve parameters langs de kust: waarnemingen Parameter Gemiddeld zeepeil (zeespiegel) GHW, GLW, TA Voorkomen storm Waarnemingen + 10 à 25 cm tijdens 20ste eeuw geen versnelling in de stijging 20ste eeuw vooral stijging GHW, kleinere stijging GLW => stihzing: TA Indicatieve parameters langs de kust: waarnemingen ( Parameter Gemiddeld zeepeil (zeespiegel) GHW. GLW, TA Voorkomen storm Waarnemingen + 10 à 25 cm tijdens 20ste eeuw geen versnelling in de stijging 20ste eeuw vooral stijging GHW. kleinere stijging GLW => stiii!ini! TA uit observaties zeespiegel. golfhoogte en wind: geen significante toename stormklimaat in -Eurooa
Indicatieve parameters langs de kust: Parameter Waarnemingen Verwachtingen Gemiddeld zeepeil (zeespiegel) GHW, GLW, TA Voorkomen storm + 10 à 25 cm tijdens 20 ste + 15 à 95 cm eeuw tijdens 21ste eeuw geen versnelling in de (IPCC, 1996) stijging 20ste eeuw stijging parabolisch verloo vooral stijging GHW, kleinere stijging GLW => stiilzinlz TA uit observaties zeespiegel, gohhoogte en wind: geen significante toename stormklimaat in -EuroDa Beheer van de kustzone rekening houdend met klimatologische Flexibele oplossingen die regelmatig onderhoud vergen
( Beheer van de kustzone rekening houdend met klimatologische Flexibele oplossingen die regelmatig onderhoud vergen Harde infrastructuur: ontwerp 2004 + extra hoogte volgens verwachte levensduur constructie (zeespiegelrijzing: 20 cm over 50 j; 60 cm over 100j)
Klimatologische invloeden op de Vlaamse watersystemen : indicatieve parameters.----,,j":"-"l 1 e ~ \...---.{, -1 / \,._~, ~ f\. I \. ;;T) )f-~'~ \.,. \ \ "J--'l~,')~ ;-,;':',. - i ~: I \'l L/ '1.'. j:~ii"~,.;..~~~r(:, YMeusèl, " r Getijgebied Schelde: gemiddelde waterstanden GHW,GLW, TA maxima bij storm,j....' _~'_'", ~" ';.-_.'...' Indicatieve parameters in het getijgebied van de Schelde: waarnemingen Parameter Waarnemingen Gemiddelde waterstanden Westerschelde: + 20 cm tijdens 20ste eeuw geen versnelling in de stijging 20ste eeuw GHW, GLW, TA Voorkomen storm
Indicatieve parameters in het getijgebied van de Schelde: waarnemingen Parameter Gemiddelde \,vaterstanden GHW,GLW, TA Voorkomen storm Waarnemingen Westerschelde: + 20 cm tijdens 20ste eeuw geen versnelling in de stijging 20ste eemv vooral stijging GHW, kleinere stijging of daling GLW => sterke stiil!inl! TA Indicatieve parameters in het getijgebied van de Schelde : waarnemingen Westerschelde + Zeeschelde : langjarige evolutie hoogwater 600 I I ~..; 660 u 500 _ ~ I -------= _ --------- 400 I I 1900 1920 1940 1960 1980 2000 lijd (in jaren) GHWVlfssingen --GHWProsperpolder --GHWAntwerpen --GI-M'Dendcrmonde "'---GHW~
Indicatieve parameters in het getijgebied van de Schelde : waarnemingen Westerschelde + Zeeschelde : langjarige evolutie laagwater 300 I I 2SO!:I.. m.n. _n..j 100 - cl :r J ------ _~-==-::c u_ I - ---- I j 1900 1920 1~ 1960 1900 2000 tijd (in jaren) GLW Vlissingen --GLW Prospe<poldef --GLWAntwerpen --GLWDendermonde --GLW Mele I Indicatieve parameters in het getijgebied van de Schelde : waarnemingen Westerschelde + Zeeschelde : langjarige evolutie tij-amplitude ::t:-------:-:---:--:-::-----.------:--:-:~!:r: -,~ =",. ~~~.:..::.=--~.=----. ------------- ------ --- ------------ ------ 260 ~- -- - - - -- - - -- -- --- --- ----- - ------------ ----- -- -- --- - - --- - -- - -- - ---- 200- ------- - =-=--------c-=-~~:.:_:_:_:.":-::--=- =~..=_-=_=_~:.=_ 1--------- 160 I I I I 1900 1920 1940 tijd (in Jaren) GTA Vlissingen --GTA Prosperpolder --GTA Antwerpen --GTA Dendermonde -'~-'-'GTA Malle I 1950 1980 2000
Indicatieve parameters in het getijgebied van de Schelde : waarnemingen Parameter Gemiddelde waterstanden GHW, GLW, TA Voorkomen storm Waarnemingen Westerschelde: + 20 cm tijdens 20ste eeuw geen versnelling in de stijging 20ste eeuw Vooral stijging GHW, kleinere stijging of daling GLW => sterke stiilrinll TA Wijzigende overschri1dingsfrequentie extreme HW door bovenstaande evoluties Indicatieve parameters in het getijgebied van de Schelde: waarnemingen ( Z'eesct1eIde te AntwerperH..oodsgebouw: overschrij<ings hoog.vaierstand,,,,, 10.00 I I i i I I [ III i, I [ i I i I l I 11, I I [ i i' I I i I i ~ aoo - - - - - - - - - '- - - - - - ~... :, ~ : o, ;:;. &00 --- - - --- - -,------ - a ~ ; ' ~ t 7.00 - - - - - - - - : - - - -,- - - ~ :,,,,, $.00 I I 0.1 1() 100 hertlalifçsperlode rnjlwl 1..... _1_ 1(00 10000
Indicatieve parameters in het getij gebied van de Schelde: Parameter \-Vaar"nemingen Gemiddelde waterstanden Westerschelde: 20 cm Effect verwachte tijdens 2(t~ cell\\ zeespiegelrijsing geen versnelling in de stijging 20ste eell\v vooral stijging GH W, kleinere stijging of daling GLW => sterke sti i ging TA Wijzigende overschri jdingsfrequentie extreme HW door bovenstaande evolutie GHW, GLW, TA Voorkomen storm Verwachtingen Beheer van het getij gebied van de Schelde rekening houdend met klimatologische 2004 Actualisatie van het SIGMAPLAN Kosten Investeringen Onderhouds- en beheerskosten Veilit!heidsbaten Vermeden kosten Andere effecten Baten van natuurontwikkeling (voor scenario's inclusief natuurontwikkeling) Kosten voor landbouw Kosten voor a sectoren (bv. Scheeov
Beheer van het getij gebied van de Schelde rekening houdend met klimatologische Overschrijdingsfrequentie RISICO =SCHADE x FREQUENTIE Beheer van het getij gebied van de Schelde rekening houdend met klimatologische Vermeden risico: berekend per jaar tijdens de verwachte levensduur van de constructie, waarbij de verwachte evoluties (HW bij stormtij: + 60 + 30 cm over 100j ) en bijhorende frequentiewijzigingen in de berekeningen worden opgenomen
Klimatologische invloeden op de Vlaamse watersystemen : indicatieve parameters.p Bovenafvoer: tendens neerslag tendens afvoerdebieten ".:"-'-' )";:';', ".-..-l ( Indicatieve parameters voor bovenafvoer in het Maasbekken: waarnemingen Parameter Waarnemingen Verwachtingen Tendens neerslag Tendens afvoerdebieten Kleine stijging gemiddelde neerslagvolume tijdens 20ste eeuw Geen shmificante trend Bron: Wageningen University
Indicatieve parameters voor bovenafvoer in het Maasbekken : waarnemingen Parameter Waarnemingen Verwachtingen Tendens neerslag Tendens afvoerdebieten Kleine stijging gemiddelde neerslagvolume tijdens 20ste eeuw Geen siqnificante trend Geen significante trend tijdens de 20 ste eeuw Bron: Wageningen University Indicatieve parameters voor bovenafvoer in het Maasbekken : Parameter Waarnemingen Verwachtingen Tendens neerslag Kleine stijging Stijging gemiddelde winterneerslag neerslagvolume tijdens Daling gemiddelde 20ste eeuw zomerneerslag Geen silznificante trend Tendens Geen signi ficante trend afvoerdebieten tudens de 20 ste eeuw Bron: Wageningen University
Indicatieve parameters voor bovenafvoer in het Maasbekken : Parameter Waarnemingen Verwachtingen Tendens neerslag Kleine stijging Stijging gemiddelde \\interneerslag neerslagvolume tijdens Dalimr gemiddelde -- '- 20ste eeuw zomerneerslag Geen si2:niticante trend Tendens Geen significante trend Effect afhankelijk afvoerdebieten tijdens de 20 ste eeuw van eigenschappen bekken Bron: Wageningen University Indicatieve parameters voor bovenafvoer in het Maasbekken : Effect wijziging neerslag en temperatuur op debieten: afb. van infiltratiegraad (geheugen) bekken afb. van combinatie winter - zomer (droog/nat) Bron: Wageningen University
Indicatieve parameters voor bovenafvoer in het Maasbekken : Effect wijziging neerslag en temperatuur op debieten: ath. van infiltratiegraad (geheugen) bekken ath. van combinatie winter - zomer (droog/nat) In kwetsbare bekkens (kort geheugen): stijging afvoer einde winter/begin lente daling afvoer herfst Bron: Wageningen University Beheer van de neerslagrivieren rekening houdend met klimatologische Beveiliging tegen overstromingen: bij ontwerp optimale beveiliging rekening houden met realistische tijdens levensduur constructie Kostprijs OPTIMUM Afmeting *
Beheer van de neerslagrivieren rekening houdend met klimatologische Laagwaterproblematiek: bij opmaak ofactualisatie laagwaterverderlingsstrategieën rekening houden met realistische ( Beheer van de neerslagrivieren rekening houdend met klimatologische Laagwaterproblematiek: bij opmaak of actualisatie laagwaterverderlingsstrategieën rekening houden met realistische Opmaak van verwachte debieten in droge periodes (rekening houdend met voorafgaande winter) (
Beheer van de neerslagrivieren rekening houdend met klimatologische. Fllttr Saseft.ow,= Datum voorspellinll Verwacht debiet Afwilkinll metinll Imsisi 1/07/03 1/08/03 1/09/03 1/10/03 68.98 57.71 48.27 40.62-0.54 6.61 23.34 32.27 :~;:~ ~:~:-_:= ;-:~.~':.-: :_-:-: ~-.-~:~-f.c: -: ~.: ~- -/:- ~- ~:~-~- ~:....-xl '~r1i.~\!i~i~1~~1 =~=-, 10,.:.:: _~::~-.::::::--:::.: - '. 0-:- 0_. -. ~ _... - - --.- --~- _:_- - _ -. - I ; -..! Beheer van de neerslagrivieren rekening houdend met klimatologische Laagwaterproblematiek: bij opmaak of actualisatie laagwaterverderlingsstrategieën rekening houden met realistische Opmaak van verwachte debieten in droge periodes (rekening houdend ll1et voorafgaande \vinter) Bepalen uitputtingsverloop van de rivier (met effecten voor de watergebruikers)
Beheer van de neerslagrivieren rekening houdend met klimatologische Laagwaterproblematiek: bij opmaak of actualisatie laagvvaterverderl ingsstrategieën rekening houden n1et realistische Opmaak van verwachte debieten in droge periodes (rekening houdend met voorafgaande winter) Bepalen uitputtingsverloop van de rivier (met effecten voor de watergebruikers) Uitvoeren gerichte meetcampagnes Uitvoeren gerichte meetcampagnes / -~-r7 /)./... (
"Geschiedenis is de totale som van de dingen die vermeden hadden kunnen worden." Konrad Adenauer