Inhoud workshops Werkconferentie Consortium Propallia 29 juni 2017 Workshop 1 Leven is ook doodgaan; verdiepingsworkshop door Bert Buizert, directeur Stichting STEM Werken met en voor mensen in de laatste fase van hun leven vraagt veel van zorgverleners én het levert ze veel op. Toch blijkt het, in het hectische bestaan van bv. protocollen, zorgpaden, zorgdossiers en productieafspraken, moeilijk om jezelf de rust en tijd te gunnen om te reflecteren op je eigen handelen en je eigen normen, waarden en uitgangspunten. STEM wil: Door bij sterven stil te staan met de zorgenden, Door aandacht te geven aan de verschillende gevoelens en gedachten over sterven bij henzelf, bij hun patiënten en bij hun collega s Door het in een veilige context bespreekbaar te maken van die verschillen helpen diepgewortelde intenties te vertalen naar concreet betere zorg voor stervenden. Beter voor stervenden en hun relaties, beter voor zorgenden en beter voor de organisaties waarbinnen het sterven vorm wordt gegeven. Dit kan alleen worden gerealiseerd als we vorm weten te geven aan de diversiteit en veelkeurigheid van de mens en als we ons juist daarop weten af te stemmen. STEM heeft in Nederland 1600 mensen bevraagd over de wijze waarop zij naar hun eigen eindigheid kijken. Dit was een representatieve groep mensen (arm rijk, man vrouw, ziek niet ziek, hoog opgeleid laag opgeleid, etc.). Uit ons onderzoek werd duidelijk dat er zeer grote verschillen bestaan, op de volgende vier gebieden: 1. Voor de ene mens is dit onderwerp taboe, voor de ander helemaal niet 2. De ene mens kan er makkelijk over praten en denken, de ander totaal niet. 3. De ene mens wil graag regie voeren over de stervensfase, de ander laat het het liefste lost. 4. De ene mens wil tot troost zijn en de ander getroost worden: sociaal sterven. Om deze verschillen hanteerbaar te maken hebben we 5 archetype mensen uitgewerkt. Binnen ieder archetype verhouden mensen zich enigszins hetzelfde t.a.v. de laatste levensfase. Het is relevant om deze verschillende typen te kennen, je bewust te zijn tot welk archetype je zelf hoort en hoe je met de ander in contact kunt zijn over de laatste levensfase. We behandelen deze 5 archetypen: 1. De Vertrouwende die zegt: Het levenseinde is in de hand van God. 2. De Rationele die zegt: er is nog een alternatieve kansrijke behandeling in Nieuw Zeeland. 3. De Sociale die zegt: wat een naar onderwerp, kunnen we het niet beter over iets leuks hebben. 4. De Pro actieve die zegt: het is voor mij belangrijk dat ik zelf kan kiezen. 5. De Onbevangene die zegt: laten we er nog iets moois van maken die laatste maanden.
Workshop 2 Workshop voor bestuurders; Hoe omgaan met de relationele dynamiek van samenwerking over organisatiegrenzen door Sandra Schruijer, hoogleraar Organisatiewetenschap (multipartijensamenwerking) aan het Departement Bestuurs- en Organisatiewetenschap van de Universiteit Utrecht. Daarnaast is zij hoogleraar Organisatiepsychologie aan TiasNimbas Business School (Universiteit van Tilburg). In de lezing van Sandra Schruijer is ingegaan op de relationele dynamiek van interorganisationele samenwerking over organisatiegrenzen. Het werken met de diversiteit aan belangen, identiteiten en perspectieven welke eigen is aan complexe samenwerking, zorgt voor (dysfunctionele) groepsdynamiek die de effectiviteit van samenwerkingsrelaties in de weg staat. In deze workshop wordt nader ingegaan op de praktijk van de deelnemers en aan de hand van de door deelnemers ingebrachte casuistiek wordt verkend hoe deze dynamiek te voorkomen, tijdig te herkennen en te hanteren. Workshop 3 Afstemmen tussen 1 e en 2 e lijn; lessen uit PATZ en Multidisciplinair overleg palliatieve adviesteams in ziekenhuizen door Elske van der Pol, senior adviseur palliatieve zorg IKNL, Carla Juffermans, kaderhuisarts palliatieve zorg en andere experts Subtitel: interactieve informatie bijeenkomst over lessen uit PaTz (palliatieve Thuiszorg) en MDO s in de palliatieve advies teams ziekenhuizen in de regio Inhoud van de workshop: 2. Experts aan het woord: Perspectief PaTz: expert aan het woord Perspectief MDO/palliatief team: expert aan het woord Experts vertellen over hun ervaringen en lichten de meerwaarde toe 3. Vervolgens wordt in een interactief gedeelte met de deelnemers stil gestaan bij - Wat hoe multidisciplinair samenwerken kan bijdragen aan versterken van afstemmen - Hoe tussen de lijnen afstemmen bijdraagt aan betere zorg patiënt en naasten - Inspiratie/input geven aan deelnemers om hier zelf mee aan de slag te gaan
Workshop 4 Innerlijke kracht en schuimbanaantjes Rouwen tussen geboren worden en sterven, hoe stem je af op de patiënt en zijn omgeving door Harriëtte Modderman Margriet is 20 jaar wanneer ze voor de tweede keer te horen krijgt dat ze een hersentumor heeft. Deze keer kan de behandeling alleen nog maar palliatief worden ingezet. In deze workshop zal het gaan over wat afstemming betekent voor de professional en wat van betekenis kan zijn voor de veerkracht en de spankracht van een wonder waarin levensintensiteit, bleke briefjes van artsen kan overleven. Uitgangspunt van deze workshop is de casus van Margriet. Harriëtte Modderman is psychosociaal therapeut en begeleidt rouw- en traumasensitief. Ze doet dit in haar onderneming Minskenwurk, een opleiding- en behandelcentrum. Binnen de stichting Maatwerk-Lifestream begeleidt ze jongeren die vastlopen in het leven, daar ligt haar expertise en haar bevlogenheid. Ze heeft meerdere boeken over rouw en rouwbegeleiding geschreven. www.minskenwurk.nl & www.maatwerklifestream.nl In de deze workshop is Liesbeth van den Brink te gast, die naast professionele rouw- en verliesbegeleider, ook ervaringsdeskundige is, het spel; stap-voor-stap is door haar ontwikkeld. Liesbeth kreeg in het najaar van 2016 te horen dat ze uitgezaaide borstkanker had en dat dit alleen palliatief te behandelen was. Waar het begrip afstemmen als centraal thema dient voor deze themadag. Heeft Liesbeth ervaren hoe het is om zelf ook afgestemd te raken en te blijven op het leven. Over wat afstemmen voor haar betekent en de rol van de professional hierin zal deze workshop gaan. Wanneer men de vragen leeft, Leeft men misschien langzamerhand, Zonder het te merken, Op een vreemde dag. Middenin het antwoord. (Rainer Maria Rilke) Workshop 5 Bewegen met innerlijke ruimte door Toon Vessies, geestelijk verzorger/consulent Helpdesk Palliatieve Zorg Haaglanden DWO Zorginstellingen Pieter van Foreest Instructie abstract Elkaar nabij zijn rond het levenseinde vraagt dat we onze dag onze tijd anders inrichten. De kunst is om uit onze haast te stappen. Vertragen en verstillen om met nieuwe ogen te kunnen zien, met nieuwe oren te kunnen luisteren, misschien iets van nieuwe woorden te kunnen spreken. Als het ware meer te verinnerlijken. Het leren verstaan van elkaars innerlijke ruimte kan recht doen aan wie wij als mens kunnen en willen zijn. Als wij als zorgprofessionals in staat zijn de patiënt te zien als een mens die meer is dan zijn ziekte dan leren we ook onszelf te zien als meer dan een zorgprofessional. Dan overstijgen wij het beeld dat wij van onszelf hebben als doeners en kunnen we leren onszelf te zien als er-toe-doeners. In deze workshop verkennen we onze ervaringen rondom innerlijke ruimte. De mooie en ontroerende momenten, en ook de verdrietige en pijnlijke momenten met onze patiënten en hun dierbaren. Hierop durven afstemmen vraagt enige moed en oefening.
Workshop 6 Wat wil Suzanne; warme zorg en aandacht zonder in routine te vallen door Ineke Weverling, coördinator van de netwerken palliatieve zorg, valpreventie en verslavingsproblematiek in Midden-Holland Transmuraal Netwerk Midden-Holland Wat wil Suzanne? Deze presentatie is een samenvoeging van de Quick win van Propallia de week van de vraag en de beweging Wat wil Suzanne die in 2014 in Gouda gestart is om het fenomeen Patiënt Centraal meer aansprekend te maken, naar een voorbeeld van Zweden (Esther ) en Groot Brittannië (Mrs Smith). Wie is Suzanne? In veel Nederlandse zorg- en welzijnsorganisaties wordt gesproken over het centraal stellen van de patiënt. Vaak wordt ondanks de goede inzet toch nog geredeneerd vanuit de beperkingen van een organisatie. Suzanne is de naam van de fictieve patiënt, zoals deze in de regio s Gouda en Delft geïmplementeerd is als alternatief voor het fenomeen Patiënt Centraal. De naam Suzanne wordt gebruikt om professionals te helpen focussen op de waarde voor de patiënt/cliënt. In deze workshop komt aan de orde: Hoe zie jij je patiënt? Hoe regelmatig vraag jij je patiënt wat belangrijk voor hem/ haar is? In hoeverre laat jij je patiënt de patiënt mee denken in de zorg, behandeling en de overdracht? En is dit een persoonlijke drive of wordt het organisatie breed gedragen? Wat heb jij/ heeft je organisatie nodig om het vragen naar het perspectief van de patiënt in je dagelijks handelen te integreren? Workshop 7 Juweeltjes uit de regio; delen van goede voorbeelden uit de zorgpraktijk met zorgverleners en onderwijs door Jobke Kruyt, netwerk coördinator palliatieve zorg DWO Pieter van Foreest MBO en zorgpraktijk; samen maken we het verschil In welke setting een verpleegkundige of verzorgende ook werkt, de kans dat zij/ hij te maken krijgt met mensen in de palliatieve fase is erg groot. Basiskennis en vaardigheden rondom palliatieve zorg is dus van belang voor goede zorg. Maar voor de meeste jongeren in het mbo onderwijs is palliatieve zorg nog ver van hun bed. Wat zijn ontwikkelingen in de palliatieve zorg, hoe kunnen we kennis uit de praktijk inzetten om leerlingen te inspireren en hun kennis en deskundigheid over palliatieve zorg te vergroten. Deze workshop bestaat uit twee delen. 1. Twee methodieken in de palliatieve zorg: de Besluitvorming in de palliatieve fase en de Signaleringsbox in de palliatieve fase : wat zijn deze methodieken en hoe kun je ze in zorgsituaties / organisaties gebruiken en wat is de meerwaarde. 2. Hoe kunnen we de beschikbare kennis en deskundigheid op het gebied van palliatieve zorg in de regio gebruiken / inzetten in verpleegkundige en verzorgende opleidingen? Hoe kunnen we nieuwe ontwikkelingen in de palliatieve zorg met elkaar delen? Jopke Kruyt MSc, coördinator Netwerk Palliatieve Zorg Delft-Westland_Oostland Margriet Offereins, docent verpleegkunde ROC Mondriaan Leiden ( als handig voor IKNL mijn ervaring / opleiding: HBO verpleegkundige, verplegingswetenschap gestudeerd, diverse leservaring en workshops).
Workshop 8 Learning Communities in de palliatieve zorg: opbrengsten en werkwijze door Chris Wallner, docent/onderzoeker Haagse Hogeschool en Sam Schrevel, workshopleider patiëntenparticipatie palliatieve zorg Haagse Hogeschool Learning Communities in de palliatieve zorg: opbrengsten en werkwijze Dr. Christian Wallner & dr. Sam Schrevel De Haagse Hogeschool, Opleiding Verpleegkunde, Den Haag De afgelopen twee jaar heeft de Haagse Hogeschool in samenwerking tussen zorginstellingen en onderwijs meerdere Learning Community (LC) initiatieven gestart. Een daarvan is een LC vanuit Consortium Propallia. Een learning community bestaat uit een groep mensen die gezamenlijk en kritisch hun praktijk onderzoeken, op een continue, reflectieve, samenwerkende, inclusieve, op leren georiënteerde en groei stimulerende wijze (Stoll et al., 2006). Het doel van de Propallia Learning Community (PLC) is om structurele en betekenisvolle participatie van patiënten en naasten in de palliatieve zorg te bewerkstelligen ten einde de belangrijkste door patiënten en naasten ervaren knelpunten in de palliatieve zorg te verkennen, verdiepen en effectief te verminderen of op te lossen. Het tweede doel is om zorgverleners, onderwijs en onderzoek samen met patiënten en naasten- structureel te laten samenwerken, leren en innoveren in de palliatieve zorg. De deelnemers van de PLC (zorgprofessionals, naasten, docenten en studenten) komen elke 4-6 weken bij elkaar voor een bijeenkomst. Voor de eerste bijeenkomsten is een van de door patiënten en naasten als belangrijk ervaren knelpunt als inhoudelijk onderwerp het slecht nieuws gesprek gekozen. De hoofdvraag is: Hoe begeleid je (alleen en als team van verpleegkundige-arts in de 1e en 2e lijn) iemand in een palliatief traject zó dat het unieke profiel van wensen, behoeften en kracht van elke patiënt centraal staan, te beginnen bij het diagnostisch/slecht nieuws gesprek? Van de bijeenkomsten worden inhoudelijke notulen gemaakt en de gesprekken worden opgenomen. Deze gegevens analyseren wij kwalitatief. Studenten van de minor Patiëntenparticipatie van de Haagse Hogeschool leveren daarnaast vanuit een onderzoeksproject input op de hoofdvraag in de PLC. Op de workshop zullen we ingaan op de werkwijze van de PLC als ook de eerste inhoudelijke bevindingen wat het slechtnieuws gesprek betreft. Referenties Baronner W & Wallner C (2016). Ontwerpcriteria voor een Learning Community - De Learning Community als krachtige praktijkleeromgeving. Onderwijs en Gezondheidszorg, April 2016, Jaargang 40, Nummer 3, pp. 28-31. Coenders, M (2012). Etienne Wenger, Community of Practice. Uit: Ruijters, M. en Simons R.J. (2012) Canon van het leren, hoofdstuk 9. Stoll, L, Bolam, R, McMahon, A, Wallace, M, & Thomas, S (2006). Professional Learning Communities: A review of the literature. Journal of Educational Change, 7:221-258.