Zorg en welzijn voor mensen met dementie in uw gemeente Robbert Huijsman hoogleraar Management & Organisatie Ouderenzorg programmaleider Dementiezorg voor elkaar projectleider Actieprogramma Casemanagement dementie
Zorg en welzijn voor mensen met dementie in uw Actieplan casemanagement en Dementiezorg voor elkaar Prof.dr. Robbert Huijsman MBA, Hoogleraar Management & Organisatie Ouderenzorg Projectleider nationaal Actieplan casemanagement dementie Programmaleider Dementiezorg voor Elkaar
Actieplan Alkmaar dementievriendelijk ondertekend, 23 juni 2017 2 Omroep Brabant, 5 juli 2015: Brabant telt de meeste dementievriendelijke gemeenten van Nederland. Er zijn al zo'n 25 gemeenten in Brabant die de titel van stichting Alzheimer Nederland hebben gekregen, terwijl in de rest van Nederland in totaal maar 35 gemeenten 'dementievriendelijk' zijn.
Dementiezorg in Nederland: critical case voor samenwerking, over de drie stelsels heen, vanuit belang cliënt en mantelzorger 233
De urgentie van dementie. te midden van vele ontwikkelingen op alle niveaus 24
Kwetsbare ouderen Oudere zelf: Ik merk dat ik oud word. Het gaat me allemaal moeilijker af, mijn lichaam laat me in de steek. Mijn kringetje wordt kleiner. Er vallen vrienden weg en ik ben zelf ook niet meer mobiel. Mijn loopje naar de supermarkt is vaak mijn enige uitje van de dag. Maar ik vergeet wel eens welke boodschappen nodig zijn. Met de hulp van de buurvrouw, mijn kinderen die in het weekend langskomen en de thuiszorg die me helpt in huis en bij het douchen, hoop ik zo lang mogelijk thuis te kunnen blijven wonen. Ik vind het vervelend om afhankelijk te zijn, daar moet ik mee leren leven. Mantelzorger: Mijn ouders zijn echt oud aan het worden. De doktersbezoeken en de wekelijkse fysiotherapie bepalen het ritme van hun leven. Ze wonen nog thuis met de nodige hulp. Maar die vergeetachtigheid baart me zorgen. Ik denk wel eens hoe lang kan dat nog zo? en wat als er echt iets gebeurt? Ik wil graag dat ze zo lang mogelijk zelfstandig kunnen zijn. Nu lukt het allemaal nog. Maar ik maak me zorgen over de toekomst. 75
Kwetsbaarheid bij ouderen Definitie: een proces van het opeenstapelen van lichamelijke, psychische en/of sociale tekorten in het functioneren en eigen regie en regelvermogen waardoor de kans vergroot op negatieve gezondheidsuitkomsten (kwaliteit van leven, functiebeperkingen, opname, overlijden) Kenmerken: slecht lopen, slecht horen, slecht zien, lichamelijk moe, weinig tot niet wandelen, slecht evenwicht kunnen bewaren, weinig handkracht, ongewenst gewichtsverlies Observaties: -populatie: 2010: 700.000 (27%) à 2030: 1 miljoen (25%) -hoger opleidingsniveau werkt dempend -+ 33% leidt aan dementie (grootste oorzaak)! -+ 27% psychisch en 23% sociaal kwetsbaar -+ 40% maakt geen gebruik van de WMO 6
Grensvlakken tussen drie stelsels 137 Bron: Zilveren Kruis, 2016 (https://www.zilverenkruis.nl/gemeenten/nieuws/paginas/ grensvlakken-ouderenzorg.aspx)
Dementie is zwaar voor mantelzorger; uitval is kernreden voor opname 268 Bron: Dementiemonitor Alzheimer NL (https://www.alzheimernederland.nl/infographic-dementiemonitor-mantelzorg-2016)
Actieplan casemanagement dementie Partijen: Deltaplan, VWS, NZA, ZINL, ZN, VNG, Alzheimer NL, ActiZ, BTN, V&VN (vakgroep CM), ketenregisseurs,... Ineen, NHG Signaalteam om onrustsignalen in beeld te krijgen, te analyseren, op te (laten) lossen of escaleren Rust en Herstel, casemanagement cfr. ZSD (2013) Vier actielijnen in plan van aanpak: Inhoud casemanagement en zorgprogramma s Kwantitatief inzicht in casemanagement Werkwijze/expertiseprofiel casemanagement Systeem t.b.v. casemanagement (organisatie, financiering, stelsel) 49
Dementienetwerken (n=64): omvang Gemiddelde caseload per casemanager 10
911 Netwerken naar omvang wachtlijst
Het ziektecluster dementie wel/niet pluis thuiswonend opname diagnose Ziektebeloop vanaf start dementie tot aan opname of dood 12
Generalisten/specialisten wel/niet pluis diagnose thuiswonend opname Model 2 (n=36): stapelmodel, samen als het complex wordt Model 1 (n=57): all the way, continuïteit in één persoon Model 3 (n=39): overdracht, volgende als het complex wordt Model 4 (n=25): triage, grootste expertise tijdens start 13
Model 1: all the way, continuïteit in één persoon 1a: casemanager dementie, vanuit onafhankelijke CM-organisatie 31% 1b: dedicated casemanager dementie vanuit zorgaanbieder(s) 80% 1c: wijkverpleegkundige met specialisatie dementie` 31% 1d: wijkverpleegkundige generalistisch 41% 1e: ouderenadviseur uit de WMO 10% Model 2: stapelmodel, samen als het complex wordt 2a: ouderenadviseur WMO plus casemanager, beide cliëntcontact 12% 2b: POH bij huisarts plus casemanager, beide cliëntcontact 29% 2c: wijkverpleegkundige plus casemanager, beide cliëntcontact 56% 2d: wijkverpleegkundige, casemanager als coach (geen cliëntcontact) 25% Model 3: overdracht, volgende als het complex wordt 3a: ouderenadviseur WMO draagt over aan casemanager 24% 3b: POH bij huisarts draagt over aan casemanager 49% 3c: wijkverpleegkundige draagt over aan casemanager 63% Gemiddeld per dementienetwerk zijn er 5,0 subvarianten Model 4: triage, grootste expertise tijdens start 4a: casemanager doet intake en zorgplan, daarna andere professional 37% 4b: als 4a, uitgebreid met een deel betaald vanuit het WMO-domein 10% 14
Conceptplan ZN zorgverzekeraars Infrastructuur en randvoorwaarden ketenzorg versterken: Preferente verzekeraar neemt regie, rest volgt Maatwerkafspraken over bekostiging dementienetwerk Iedereen doet mee aan uitkomstindicatoren dementie, op weg naar financiering dementienetwerk o.b.v. uitkomsten Ketenregisseur maakt gedragen meerjarenplan (Q2 2018) Samenwerkingsverband over Wmo, Zvw en Wlz heen Individueel casemanagement: Conform Zorgstandaard Dementie, te actualiseren Normen: eenduidigheid, overzicht en continue zorg; vast, duidelijk en professioneel aanspreekpunt tijdens hele ziektebeloop Zodanige inkoop dat wachtlijsten verdwijnen Naar beperkt aantal modellen van casemanagement 15
16 https://www.youtube.com/watch?v=dzbyjsxj5-c
Programma kent 5 onderdelen Praktijkverbeterprogramma: professionals in samenwerkingsverbanden ondersteunen met implementatievragen Organisatie en financiering van dementiezorg Kennisnetwerk / leergemeenschap: vergroten van bestaande kennis van werken met mensen met dementie Ontwikkelen van Nationaal Register Dementie Zorgstandaard Dementie 2.0 (over alle domeinen heen) Rode draad: migrantenachtergrond en laaggeletterdheid 17
Samen op weg naar integrale en persoonsgerichte dementiezorg! email: r.huijsman@vilans.nl mobiel: 06 20 39 59 58 19 18