Verpleegkundige in de zorg aan kwetsbare ouderen

Transcriptie

1 Verpleegkundige in de zorg aan kwetsbare ouderen Erik van Rossum lector zorginnovaties voor kwetsbare ouderen

2 Hoe gaat het met ouderen? En met de zorg voor ouderen? Kwetsbaarheid Sleutelrol verpleegkundige (identificatie en begeleiding in thuisomgeving)

3

4

5 Levensverwachting bij geboorte 1900: 50 jaar 2011: 81 jaar (79 vs 83) Levensfasen: 1. Jeugd 2. Werkzame leven 3. Extra 3 e levensfase (ca 60 e 80 e jaar) 4. Ouderdom

6 Derde levensfase

7 (gezonde) levensverwachting op 65-jarige leeftijd Mannen Vrouwen Levensverwachting 17,3 20,5 Gezonde levensverwachting: in goed ervaren gezondheid 10,4 11,4 zonder lichamelijke beperkingen 12,4 11,4 in goede geestelijke gezondheid 16,1 17,8 Bron: Nationaal Kompas Volksgezondheid

8 Bovendien... Ouderen wonen langer in eigen thuissituatie (95% van alle 65-plussers, van 90+ > 50%) Ouderen zijn gemiddeld genomen gelukkiger dan mensen van rond de vijftig! (Veenhoven, 2006)

9 Kortom Met de meeste ouderen gaat het tot op hoge leeftijd goed!

10 Maar Bron: Polder et al. De gezondheidsepidemie, waarom wij gezonder én zieker worden (2012)

11 Gezondheidsparadox We leven langer en we functioneren tot op hogere leeftijd beter tegelijkertijd Leven we langer met een of meerdere ziekten Bron: Polder et al. De gezondheidsepidemie, waarom wij gezonder én zieker worden (2012)

12 Kunnen we dit in de (ouderen)zorg aan?

13

14 Desondanks Gebrekkig zorgsysteem (I) Schotten in de zorg, financiering en regelgeving Aanbod en toegang tot voorzieningen is complex Onvoldoende over eigen muur kijken

15 Gebrekkig zorgsysteem (II) Vergaande specialisering: > 2400 beroepen in de zorg (en 1700 opleidingen)* Voor coördinatie en afstemming allerlei nieuwe functionarissen (zorgcoach, ketenregisseur,.. ) * NIVEL rapport Van der Velden et al., 2012)

16 Zorgkosten stijgen exponentieel Nederland in wereldtop zorguitgaven: 12-15% bbp Ruim 40% van de totale zorgkosten wordt aan ouderen besteed

17 Schippers zet debat over (ouderen)zorg op scherp Minister Schippers (volksgezondheid) denkt forse bezuinigingen te kunnen halen op de ouderenzorg. "De ouderenzorg moet bij de mensen thuis worden georganiseerd, met behulp van sociale netwerken, in plaats van dure instellingen", zei zij in Het Financiële Dagblad van 20 augustus. Hulpbehoevende ouderen zullen meer een beroep moeten doen op familie, buren of vrienden om hun huis schoon te houden. "Het is niet raar om bij je moeder ramen te zemen."

18 Toekomstperspectief Mensen met een behoefte aan zorg en ondersteuning zullen steeds meer thuis verblijven. Zij moeten hun eigen zaken regelen (en betalen); groot beroep op zelf-, mantel- en buurtzorg. Professionele zorg komt meer op afstand Op lokaal nivo centrale rol gemeenten. Dit alles vraagt om geheel nieuwe werkwijzen, vaardigheden, regelgeving,..

19 Hoge verwachtingen Vereenvoudiging regelgeving en decentralisatie Zelfmanagement en eigen regie Mantelzorg & de wijk Preventie Samenwerking Inzet (zorg)technologie

20 Sleutelrol verpleegkundigen

21 Kwetsbare ouderen

22 Kwetsbaarheid Volop discussie over concept Een proces van het opeenstapelen van lichamelijke, psychische en/of sociale tekorten in het functioneren dat de kans vergroot op negatieve gezondheidsuitkomsten (functiebeperkingen, opname, overlijden) (SCP 2011)

23 Pro-actief opsporen en begeleiden van kwetsbare ouderen

24 Kenmerken NPO projecten A. Theuws et al. (2013); project Invest SELECTIE Bepaalde ouderen proactief benaderen ASSESSMENT Vaststellen problemen (kwetsbaarheid) OPSTELLEN PLAN UITVOERING MONITOREN TRANSFER Formuleren behandeldoelen/acties met patiënt/ mantelzorger(s). Realiseren van acties in plan Controleren, signaleren, aanpassen plan Opname in of ontslag van oudere

25 Pro-actief opsporen en begeleiden van kwetsbare ouderen Multidisciplinair programma op maat, gericht op preventie van (verdere) achteruitgang in functioneren kwetsbare ouderen Westelijke Mijnstreek (Sittard e.o.); samenwerking vele partijen

26

27 Stappen: 1. Screening (alle 70-plussers in huisartspraktijk) 2. Assessment (POH + huisarts + ) 3. Plan van aanpak (oudere en professionals) 4. Uitvoeren plan (toolbox van interventies, flexibel naar inhoud en duur, casemanagement POH) 5. Evaluatie en follow-up

28 4 jarig experiment: 3500 ouderen gescreend, ( ) 350 kwetsbare ouderen in 2 groepen Wat blijkt? Ouderen zijn tevreden (persoonlijke aandacht, ondersteuning en vangnet ) Professionals vinden aanpak redelijk hanteerbaar en krijgen beter beeld van oudere en diens netwerk Maar..

29 Geen aantoonbare positieve effecten: Functioneren van ouderen (functionele status, psychisch functioneren, kwaliteit van leven,.) Zorggebruik (reductie institutionele zorg) Kosten

30

31 Kortom De praktijk is weerbarstig Over stappen in aanpak bestaat consensus. Inhoud iedere stap (screening, doelbepaling, ) verdient echter nog veel aandacht. Verpleegkundigen kunnen (en moeten) hierin een sleutelrol vervullen

32 Samen optrekken

33 Samen optrekken

34 Bedankt voor uw aandacht!