Bouwstenen van Bedrijvenbeleid Hoofdstuk: Bedrijvenbeleid algemeen In opdracht van DG Bedrijfsleven & Innovatie van het ministerie van Economische Zaken Klik hier voor de handleiding van deze presentatie Versie maart 2016
Navigatie Nederland algemeen Beleidsthema s en - doelen Beleid in cijfers 2
Nederland algemeen Modern industriebeleid voor alle ondernemers, met specifieke aandacht voor de topsectoren: Bedrijvenbeleid 1 + 2 Generiek spoor: ruimte voor ondernemers fiscale prikkels kredieten en garanties regeldrukvermindering Specifiek spoor: topsectorenbeleid publiek private samenwerking integrale aanpak gezamenlijke programmering van onderzoek Doelen: NL in top 5 kenniseconomieën in 2020 R&D naar 2,5% van bbp in 2020 TKI s met ten minste 800 mln. aan financiering, waarvan 40% door bedrijfsleven in 2020 3
EZ Dynamische duurzame delta DG B&I Hoofdambities Strategisch Een stimulerend (nationaal en regionaal) vestigingsklimaat met een gelijk internationaal speelveld Adequate vaardigheden van menselijk kapitaal (kwantiteit & kwaliteit) Toegang tot en beschikbaarheid van ondernemersfinanciering Toegang en benutting publiek gefinancierd onderzoek en technologie (incl. ICT en bio-based) met voor bedrijven en maatschappij relevante publiek-private onderzoeksprogramma s Een innovatief bedrijfsleven Adequate overheids- en informatiediensten en -ondersteuning voor ondernemers in binnen- en buitenland Duurzaam energie-, grondstof- en materiaalgebruik Maatschappelijk relevant ondernemerschap en onderzoek (inclusief economische vergroening & maatschappelijke uitdagingen) B&I beleidsambities Uitmuntend ondernemingsklimaat dat bedrijven in staat stelt succesvol, duurzaam en innovatief te ondernemen Beleidsambities Operationeel Merkbare regeldrukvermindering, lagere administratieve lasten en wegnemen belemmerende wet- & regelgeving voor innovatie & vergroening Meer innovatieve starters en snelgroeiende ondernemingen met Start Up Delta Goede beschikbaarheid van technisch personeel met Techniekpact Fiscale stimulansen die effectief aanzetten tot innovatie en vergroening bij bedrijven Publiek-Private onderzoeksprogramma s met een hoog maatschappelijk rendement en relevantie in TKI s & topsectoren Meer ambitieuze starters & doorgroeiende bedrijven Meer innovatie bij bedrijven, ook met ICT en bio-based Meer kennisoverdracht tussen bedrijven en kennisinstellingen Transitie naar duurzaam ondernemen faciliteren met Green Deals, programma Bio-Based & Circulaire Economie Gemakkelijk & veilig digitaal zaken doen realiseren Digitaal) ondernemersplein en Innovatie Attaché Netwerk dat ondernemers adequaat ondersteunt 4
B&I ambities werkwijze DG B&I B&I is een doelgerichte, proactieve en zelfbewuste organisatie, waar mensen zich thuis voelen en in verbinding staan met de buitenwereld Wat? Weten wat en wie er speelt in bedrijven, sectoren, regio s en kennisinstellingen Aanspreekpunt bedrijven en ondersteunende en professionele overheidsdiensten Matchmaker & facilitator, professionele netwerkpartner, met makelen & schakelen resultaten boeken Merkbaar ondersteunen van ondernemingen bij (inter)nationaal ondernemen, maatwerk sectoren Borgen van publieke belangen, inclusief ordening markten en systemen Beleidskwaliteit door op feiten gebaseerd beleidsontwikkeling Regio- en sector-intelligence Hoe? Aanspreekpunt bedrijven & (Digitaal) ondernemersplein Publiek-Private samenwerking in topsectoren Publiek-Private Samenwerking in Biobased Economy Publiek-Private onderzoeksprogrammering Green Deals & Circulaire Economie Start Up Delta Techniekpact Maatwerkaanpak regeldruk en wegnemen belemmerende en botsende wet- en regelgeving, inclusief op terrein vergroening Doeltreffend uitvoeren van overheidstaken (wet- & regelgeving, toegepast onderzoek, R&D-stimulering ) Hoogwaardige beleidsanalyse, monitoring & effectmeting en beleidsexperimenten 5
Navigatie beleid in cijfers Stand van zaken Bedrijvenbeleid Kerntabel Bedrijvenbeleid Arbeidsproductiviteit per gewerkt uur R&D-intensiteit bedrijven Positie op Global Competitiveness Index R&D-intensiteit Aandeel bedrijven in PPS Overzicht van ontwikkeling Bedrijvenbeleid Top 10 Tijdreeks met Nederland en VS Vergelijking R&D-intensiteit bedrijven NL met OESO Ondersteuning R&D door overheid Investeringen in physical & knowledgebased capital Ontwikkeling GCI per pijler Cross-overs topsectoren Vergelijking directe en indirecte overheidsstimulering van R&D, OECD Verdeling tussen physical and knowledge based capital, OECD Indexcijfers per pijler Samenhang in het industriële weefsel van topsectoren Cross-overs topsectoren Maatschappelijke Uitdagingen Groene groei Cross-overs TKI s Duurzaamheidsaandeel innovatie-instrumentarium naar projecten en budgetten Duurzaamheidsaandeel innovatie-instrumentarium naar projecten en budgetten 6
Beleid in cijfers Nederland algemeen Stand van zaken op doelen Bedrijvenbeleid Stand van zaken op doelen Bedrijvenbeleid Ontwikkeling Global Competitiveness Index Nederland, nr. 1, nr. 5 enr. 10, 2010-2015 R&D-uitgaven als percentage van het bbp Verdeling en omvang PPS-financiering TKI's (2014) 5,75 1,94 1,96 1,97 5,65 5,55 5,45 1,10 1,09 1,11 0,84 0,87 0,86 Privaat: 359 mln 44% Publiek: 455 mln 56% 5,35 5,25 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Nederland Nr. 1 Nr. 5 Nr. 10 2012 2013 2014 Publiek Privaat Totaal Nederland is in 2015 teruggekeerd in de top 5 van meest concurrerende economieën percentage R&D door bedrijven in 2014 toegenomen geschatte private bijdrage TKI s 44% van 814 miljoen in 2014 7
Beleid in cijfers Nederland algemeen Kerntabel Bedrijvenbeleid Ontwikkeling Bedrijvenbeleid op kernindicatoren Nederland in top 5 kenniseconomieën in 2020 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Global Competitiveness Index (internationale positie) 8 7 5 8 8 5 R&D-intensiteit (in % van bbp) 1,83 1,9 1,95 1,98 Waarvan private R&D-intensiteit 0,83 1,08 1,10 1,10 R&D-intensiteit naar 2,5% van bbp in 2020 TKI s met ten minste 800 mln. aan financiering, waarvan 40% door het bedrijfsleven in 2020 R&D-intensiteit Topsectoren - 4,2 4,2 4,2 Pps-projecten (in mln) - - - 622 814 Waarvan private aandeel in pps (%) - - - 35 44 Arbeidsproductiviteitsniveau (internationale positie) 5 4 5 5 6 5 Aantal wbso-bedrijven 19.450 20.530 22.230 22.640 22.970 Aantal RDA-bedrijven - - 13.860 16.160 16.620 Instroom bètatechniek 84.085 78.958 79.180 79.670 80.205 Relatieve ontwikkeling Topsectoren ten opzichte van totale economie Toegevoegde waarde (2010=100) 100 100,7 100,7 102,3 100,7 Arbeidsproductiviteitsniveau (totale economie=100) 100 100,9 101,5 102,1 100,2 Na de 8e plaats in 2013 en 2014 is Nederland in 2015 teruggekeerd naar de 5e positie in de Global Competitiveness Index de R&D-intensiteit liet in de periode 2010-2013 licht stijgende trend zien 8
Beleid in cijfers Nederland algemeen Total Economy Database Nederland kent hoge arbeidsproductiviteit Top 10 landen met hoogste arbeidsproductiviteit ( ) per gewerkt uur, 2015 Ontwikkeling bruto toegevoegde waarde per gewerkt uur ( ) van Nederland ten opzichte van de VS Luxemburg Noorwegen België Verenigde Staten Nederland Ierland Frankrijk Duitsland Denemarken 68 66 64 62 60 58 56 54 Zwitserland 0 20 40 60 80 100 Nederland Verenigde Staten In 2015 nam Nederland vijfde plek in op ranglijst van landen met hoogste arbeidsproductiviteit per gewerkt uur de arbeidsproductiviteit per gewerkt uur groeit sinds 2012 weer langzaam richting niveau van VS 9
Beleid in cijfers Nederland algemeen OECD STI Scoreboard 2015 R&D-intenstiteit Nederland onder OESO-gemiddelde Business R&D intensity, 2013 (% of value added in industry) 5,00 4,50 4,00 3,50 3,00 2,50 2,00 1,50 1,00 0,50 0,00 Adjusted business R&D intensity De voor sectorstructuur gecorrigeerde R&Dintensiteit van Nederland lag in 2013 volgens de OESO op 2,2% van de toegevoegde waarde Unadjusted business R&D intensity in 2011 bedroeg deze ratio 2,67 10
Beleid in cijfers Nederland algemeen OECD STI Scoreboard 2015 Nederland stimuleert R&D bij bedrijven vooral fiscaal 0,45 Direct government funding of business R&D and tax incentives for R&D, 2013 (% of GDP) 0,40 0,35 0,30 0,25 0,20 0,15 0,10 0,05 0,00 Direct government funding of BERD Indirect government support through R&D tax incentives De indirecte financiering van R&D van bedrijven door de overheid, via fiscale instrumenten, lag in 2013 op 0,15% van het bbp de direct door de overheid gefinancierde R&D van bedrijven is 0,02% van het bbp 11
Beleid in cijfers Nederland algemeen OECD STI Scoreboard 2015 Meer dan helft van investeringen in 2013 gericht op kennis 35,0 Business investment in fixed and knowledge-based capital, selected economies, 2013 (% of value added in the business sector) 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 SWE BEL AUT FRA DNK FIN GBR USA DEU ITA ESP PRT NLD GRC IRL Other knowledged-based capital assets including organisational capital and training Knowledged-based capital assets in National Accounts including software and R&D Non-residential gross fixed capital formation including machinery and equipment 11,2% van investeringen was in 2013 gericht op knowledge-based capital de totale investeringen in Nederland hadden in 2013 een waarde van 20,2% van de toegevoegde waarde in het bedrijfsleven 12
Beleid in cijfers Nederland algemeen Global Competitiveness Index Ontwikkelingen Global Competitiveness Index per pijler Global Competitiveness Index 2015, ontwikkeling onderliggende pijlers (2010=100) Innovatie 112,6 Macro-economische omgeving Hoger onderwijs en training Infrastructuur 106,2 107,1 107,8 Efficiëntie op de goederenmarkt 103,3 Technologie-opname Efficiëntie op de arbeidsmarkt Instellingen Gezondheid en primair onderwijs Volwassenheid van bedrijven 101,8 101,4 101,1 101,1 100,2 Marktomvang 99,4 Ontwikkelingen op de financiële markt 94,1 Sinds 2010 is Nederland vooral verbeterd op het gebied van innovatie, de macro-economische omgeving, hoger onderwijs en infrastructuur met name de ontwikkelingen op de financiële markt waren in 2015 minder gunstig ten opzichte van 2010 13
Beleid in cijfers Nederland algemeen Cross-overs topsectoren Samenhang industriële weefsel topsectoren Water Watertechnologie Creatieve industrie LS&H Farmacie Agri & Food Voedingsmiddelenindustrie Chemie Rubber- en kunststoffenindustrie Energie Chemie Aardolieverwerking, Chemische industrie Agri & Food Primaire industrie, detailhandel LS&H Medische instrumenten HTSM Tuinbouw Water Maritiem, deltatechnologie Logistiek Dialogic/PBL 2015 Topsectoren hebben raakvlakken met elkaar en zijn op aantal specifieke punten nauw met elkaar verweven Chemie, Energie, HTSM en Logistiek zijn sterk verweven en nemen centrale plaats in; met name Chemie vormt verbindende schakel 14
Beleid in cijfers Nederland algemeen Cross-over Topsectoren CLICKNL heeft meeste cross-overs Onderzoeksfocus per TKI CLICKNL ISPT Deltatechnologie Tuinbouw Nieuwe Chemische Innovaties Life Sciences Health Logistiek Agri&Food Gas Biobased Economy EnerGO Totaal TKIs Watertechnology Maritiem SWITCH2SmartGrids Solar Energy HTSM Uitgangsmaterialen "cross over" tussen topsectoren "cross over" met niet-topsectoren kennisbasis eigen topsector (geen cross over) onbekend CLICKNL is TKI met meeste cross-overs veel cross-overs van topsectoren met bedrijfstakken buiten de topsectoren 15
Nederland algemeen Rijksdienst voor Ondernemend Nederland 963 miljoen voor Maatschappelijke Uitdagingen Geschat duurzaamheidsaandeel naar projecten, 2014 Geschat duurzaamheidsaandeel naar budgetten, 2014 EI 100% EI 100% SBIR 96% JTI 98% IK 93% Eureka 94% JTI 91% SBIR 92% MIT 88% Eurostars 92% Eureka 86% IK 86% Eurostars 85% MIT 83% TKI 71% WBSO/RDA 70% WBSO/RDA 67% TKI 58% SEED 60% SEED 50% Van zowel de projecten als het budget heeft circa 70% van het financiële innovatie-instrumentarium betrekking op de maatschappelijke uitdagingen het geschatte duurzaamheidsaandeel naar projecten is het hoogst binnen EI, SBIR en IK en naar budgetten binnen EI, JTI en Eureka 16
Nederland algemeen Rijksdienst voor Ondernemend Nederland 290 miljoen voor Groene Groei Geschat duurzaamheidsaandeel naar projecten, 2014 Geschat duurzaamheidsaandeel naar budgetten, 2014 EI 100% EI 100% SBIR 69% SBIR 66% MIT 66% MIT 58% TKI 48% JTI 53% JTI 45% TKI 41% Eureka 29% Eureka 38% SEED 20% SEED 20% IK 18% IK 16% Eurostars 15% Eurostars 13% WBSO/RDA 13% WBSO/RDA 13% De bijdrage van het financiële innovatieinstrumentarium aan groene groei is gemiddeld 14% naar projecten en 22% naar budgetten in elk innovatie-instrument is Groene Groeiaandeel minimaal 13% 17
Handleiding Door te klikken op de vierkante vlakken gaat u naar de drie hoofdpijlers binnen de presentatie: Beleidsthema s en doelen Beleid in cijfers Beleidsinstrumentarium Hiermee navigeert u door de grafieken die een cijfermatig beeld geven van het beleidsterrein Hiermee navigeert u door het beleidsinstrumentarium: = grafiek over instrumentgebruik = evaluatie = case/voorbeeld Als u op dit icoon klikt, keert u terug naar het startscherm van deze presentatie Als u op dit icoon klikt, vindt u broninformatie of achtergrondinformatie bij de desbetreffende slide Als u op dit icoon klikt, keert u terug naar het navigatiescherm van het deelhoofdstuk waarin u zich bevindt
Dit is een publicatie van: Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Prinses Beatrixlaan 2 E: klantcontact@rvo.nl www.rvo.nl Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van: DG Bedrijfsleven & Innovatie van het ministerie van Economische Zaken