Internetpanel Hengelo jaargang 6, peiling 4 3 februari 2009 Wijkgericht werken in Hengelo! Het thema van de laatste internetpeiling van was Wijkgericht werken. Binnen de gemeente Hengelo zijn verschillende sectoren en afdelingen actief in de Hengelose wijken. Van het repareren van het wegdek tot aan het maken van nieuwbouwplannen. Bovendien zijn er naast de gemeente natuurlijk ook andere organisaties actief in de wijk, zoals bewonersverenigingen, woningbouwcorporaties, welzijnsorganisaties (bijvoorbeeld ouderzorg en jongerenwerk) en de politie. Door wijkgericht te werken proberen deze organisaties in direct contact te staan met de bewoners en hen te betrekken bij hun woonomgeving. In totaal zijn voor deze peiling 718 uitnodigingen verstuurd naar het bestaande panel. Uiteindelijk hebben 393 Hengeloërs de peiling ingevuld; een respons van 55%. De resultaten zijn niet representatief voor de Hengelose bevolking, maar zijn goed bruikbaar als indicatie. Weinig contact met aanspreekpunten in de wijk Er zijn tal van aanspreekpunten in een wijk. Hierbij valt te denken aan een jongerenwerker, iemand van de woningbouwcorporatie, iemand van de gemeente of een wijkagent. In de afgelopen twaalf maanden heeft ruim éénderde van het panel (36%) contact gehad met een aanspreekpunt in de wijk. Al deze contacten gingen over de eigen woonomgeving (zie figuur 1). Figuur 1: Contact over de eigen woonomgeving in de afgelopen twaalf maanden (n=393). Andere gemeenteambtenaar 22 Stadsdeelregisseur / stadsdeelhoofd 9 Vertegenwoordiger bewonersorganisatie 8 Aanspreekpunt woningcorporatie 7 Wijkagent 7 Raadslid 6 Stadsdeelwethouder 4 Welzijnswerker / jongerenwerker / ouderenconsulent 2 0 5 10 15 20 25 Maar weinig panelleden hebben contact over de eigen woonomgeving gehad met een welzijnswerker, jongerenwerker of ouderenconsulent. Waarschijnlijk worden deze personen eerder benaderd bij persoonlijke aangelegenheden en minder bij onderwerpen die over de eigen woonomgeving gaan. Daarentegen hebben relatief veel mensen (22%) aangegeven contact te hebben gehad met een gemeenteambtenaar.
De onderwerpen waarover contact is opgenomen zijn divers. In onderstaande figuur staan verschillende onderwerpen bij contact weergegeven. Figuur 2: Onderwerpen bij contact over de woonomgeving, als percentage van het totale aantal contacten. Inspraak bij veranderingen en ontwikkelingen in de wijk Beheer openbare ruimte Overlast Voorzieningen Wijkplan / wijkprogramma Veiligheid Activiteiten Anders Woning 4 6 7 De meest voorkomende onderwerpen zijn inspraak bij veranderingen en ontwikkelingen in de wijk, het beheer van de openbare ruimte en overlast. Bij inspraak wordt niet met één specifiek aanspreekpunt contact gezocht. Dit zal afhankelijk zijn van het thema. Bij contact over het beheer van de openbare ruimte weet men duidelijker de weg naar een bepaald aanspreekpunt te vinden. In dit geval is dat de stadsdeelregisseur of het stadsdeelhoofd. Voor de nummer drie van de contactonderwerpen, overlast, zocht 45% contact met de wijkagent. 12 11 12 0 5 10 15 20 25 als % van het totaal aantal contacten 15 16 16 Bekendheid bewonersorganisaties licht gestegen Iedere wijk in Hengelo kent één of meerdere bewonersorganisaties. Deze organisaties zijn een belangrijke gesprekspartner voor de gemeente en andere organisaties die in de wijk werken. Naast de rol van gesprekspartner kunnen zij ook de communicatie met de inwoners van de wijk verzorgen, door middel van een wijkkrant of een wijkavond. Aan de panelleden is gevraagd of er in de wijk een bewonersorganisatie is. Driekwart van de leden van het internetpanel heeft aangegeven dat er een bewonersorganisatie bij hen in de wijk is. Ten tijde van de internetpeiling van april was dit nog geen tweederde (65%). De bekendheid van de bewonersorganisaties lijkt daarmee wat te zijn gestegen. Figuur 3: Wat doet de bewonersorganisatie bij u in de wijk? (n=292) Bewoners informeren over ontwikkelingen in de wijk Optreden als belangenbehartiger voor bewoners in de wijk Activiteiten voor de buurt organiseren Iets anders % van de panelleden dat de bewonersorganisatie kent Driekwart weet dus dat er een bewonersorganisatie is, maar het is vervolgens ook belangrijk om te weten of men er ook van op de hoogte is wat die bewonersorganisatie doet in de wijk. Net als in april is deze vraag voorgelegd aan het internetpanel. Het resultaat staat weergegeven in figuur 3.
Beeld bewonersorganisatie verschuift Volgens de meeste panelleden die weten dat er een bewonersorganisatie in de wijk is, informeert de bewonersorganisatie de bewoners over ontwikkelingen in de wijk (74%). Daarnaast geven veel van hen aan dat de bewonersorganisatie optreedt als belangenbehartiger voor de bewoners in de wijk (65%) en dat ze activiteiten voor de buurt organiseren (50%). Opvallend is dat in april het meest gegeven antwoord nog het optreden als belangenbehartiger was. Nu lijkt er bij de panelleden meer het beeld te overheersen dat de bewonersorganisatie voornamelijk informeert. Ook het percentage dat aangeeft dat de bewonersorganisatie activiteiten organiseert voor de buurt, is aanzienlijk gestegen ten opzichte van april. Minder betrokkenheid bij bewonersorganisaties De daadwerkelijke betrokkenheid van de panelleden bij de bewonersorganisaties beperkt zich in de meeste gevallen tot het lezen van de wijkkrant (zie figuur 4). Slechts enkelen kennen iemand die erbij zit, reageren op vragen, of gaan af en toe naar vergaderingen. Het percentage panelleden dat op geen enkele wijze is betrokken bij de bewonersorganisatie, is ten opzichte van april gestegen (van 29% naar 42%). Figuur 4: Bent u zelf op enigerlei wijze betrokken bij een bewonersorganisatie? (n=292) Ik lees altijd de Wijkkrant Ik ken iemand die er bij zit Ik reageer op vragen van de bewonersorganisatie die mij aangaan Ik ga af en toe naar vergaderingen Ik zit er in Ik heb er in gezeten Ik ga regelmatig naar vergaderingen Ik wil er bij % van de panelleden dat de bewonersorganisatie kent Helft panelleden bekend met wijkbudgetten Voor iedere wijk in Hengelo is geld beschikbaar in de vorm van wijkbudgetten. De wijkbudgetten zijn vrij besteedbare budgetten voor de wijk. Bewonersorganisaties mogen beschikken over de wijkbudgetten mits bewoners vooraf geraadpleegd worden over de bestemming van het geld. Om de bekendheid van het wijkbudget te achterhalen, is aan het internetpanel onderstaande vraag voorgelegd. De helft van het internetpanel (51%) wist voor deze enquête al van het bestaan van wijkbudgetten af. Vervolgens is gebleken dat, in de afgelopen twee jaar, maar erg weinig panelleden zelf ideeën hebben aangedragen voor de besteding van het wijkbudget. Bijna 9 van de tien mensen (88%) die van het bestaan van het wijkbudget af wisten heeft geen ideeën aangedragen in de afgelopen twee jaar.
Figuur 5: Wist u voor deze enquête al van het bestaan van deze wijkbudgetten? (n=393) 46% 3% Ja 51% Twaalf procent van de panelleden die van het bestaan van het wijkbudget af wisten, heeft in de afgelopen twee jaar eenmalig, of meerdere keren een idee aangedragen voor de besteding van het wijkbudget. Aan deze kleine groep panelleden (n = 24) is ook gevraagd op welke manier ze dat hebben gedaan. De meest voorkomende manieren zijn het aanspreken van iemand van de bewonersvereniging en ideeën aandragen op een wijkavond. Voor wat betreft het wijkbudget is tot slot aan de panelleden, die van het bestaan van het wijkbudget af wisten gevraagd, of ze door de bewonersvereniging zijn geïnformeerd over de uiteindelijke besteding van het wijkbudget. Het resultaat staat in onderstaande figuur 6. Figuur 6: Heeft de bewonersorganisatie u geïnformeerd over de uiteindelijke besteding van het wijkbudget? (n=199) Ja, via de wijkkrant Ja, anders Ja, via een brief Ja, via de website / weet niet 1 4 6 40 50 De helft van de panelleden heeft aangegeven dat ze niet zijn geïnformeerd, of dat ze niet weten of ze zijn geïnformeerd. Daartegenover staat dat vier op de tien panelleden aangeeft te zijn geïnformeerd middels de wijkkrant. Kennelijk vindt de terugkoppeling door de bewonersorganisaties enigszins passief plaats. % van de panelleden dat het wijkbudget kent Bekendheid wijkplannen onveranderd Om voor bewoners inzichtelijk te maken wat er in hun wijk speelt heeft de gemeente de afgelopen jaren voor bijna alle wijken een wijkplan opgesteld. Een wijkplan beschrijft voor een periode van vier jaar wat het beleid van de gemeente en overige organisaties betekent voor de wijk. Bij elk wijkplan hoort een uitvoeringsplan waarin alle concrete acties en projecten per jaar staan. Evenals in de internetpeiling van april was in deze peiling het wijkplan ook één van de onderwerpen, zodat er een vergelijking in de tijd gemaakt kan worden. Ten eerste is er naar de bekendheid van het wijkplan gevraagd.
Figuur 7: Is het u bekend dat de gemeente wijkplannen opstelt? (n=390) 9% 5% 40% Ja 51% 42% Ja 54% Zoals uit bovenstaande figuur blijkt is de bekendheid met wijkplannen nagenoeg niet veranderd in ruim vier jaar. Op de vraag of men wel eens een wijkplan gelezen of bekeken heeft, antwoorden zes op de tien panelleden ontkennend. Vier op de tien hebben wel eens een wijkplan gelezen of bekeken, maar dat varieert van Ja, alleen gezien tot aan Ja, helemaal gelezen. De meeste panelleden die wel eens een wijkplan hebben gelezen of bekeken, geven aan dat ze het vluchtig hebben doorgekeken. Wanneer aan de panelleden wordt gevraagd waar volgens hen, wijkplannen toe zouden moeten dienen, dan worden bijna alle antwoorden vaak genoemd. Dit was ten tijde van de peiling van april niet anders. Figuur 8: Waar zouden volgens u wijkplannen toe moeten dienen? (n=388) Toekomstbeeld van de wijk Lange termijnplanning m.b.t. woningbouw en herstructurering in de wijk Jaaroverzicht werkzaamheden in de wijk Vertaling van gemeentelijk beleid voor de wijk* Jaaroverzicht activiteiten m.b.t. veiligheid in de wijk Jaaroverzicht sociale en culturele activiteiten in de wijk Anders * Alleen gevraagd in. De grootste toename ten opzichte van april is te zien bij de antwoordcategorie Jaaroverzicht werkzaamheden in de wijk. Deze informatiebehoefte kan wellicht verklaard worden doordat er in meerdere grootschalige (weg)werkzaamheden (in verschillende wijken) hebben plaats gevonden.
Ook is er aan de panelleden gevraagd hoe het wijkplan verspreid zou moeten worden. Figuur 9: Hoe zou volgens u het wijkplan verspreid moeten worden? (n=393) Zend alle bewoners van de wijk een exemplaar toe Publiceer het op de gementelijke website www.hengelo.nl Leg het ter inzage in het wijkcentrum Leg het ter inzage in het stadhuis / stadskantoor Leg het ter inzage op meerdere plaatsen in de wijk Zend het alleen toe aan bewoners die een exemplaar hebben aangevraagd Helemaal niet verspreiden Twee mogelijkheden tot verspreiding springen boven de rest uit. De meest genoemde manieren van verspreiding zijn het toezenden van een exemplaar aan alle bewoners van de wijk en het publiceren op de website van de gemeente Hengelo. Het ter inzage leggen wordt een stuk minder vaak genoemd door de leden van het panel. De twee meest genoemde manieren van verspreiden zijn eenvoudigweg de meest gemakkelijke manieren om informatie te vergaren. Bovendien worden op deze wijze ook veel wijkbewoners bereikt. Verschuiving in betrokkenheid bij wijkplan Met betrekking tot wijkplannen is tot slot aan de leden van het panel gevraagd, hoe ze het liefst bij de ontwikkeling van het wijkplan over hun wijk betrokken zouden willen worden. Het resultaat staat in onderstaande figuur 10 weergegeven. Wederom is dezelfde vraag in de internetpeiling van april gesteld. Figuur 10: Hoe zou u het liefst bij de ontwikkeling van het wijkplan over uw wijk betrokken willen worden? (n=386) Eenderde van de Vertegenwoordiging via bewonersorganisaties Eenmalig ideeen aandragen en adviseren Helemaal niet Meebeslissen over en medeverantwoordelijk zijn voor het wijkplan Gedurende het gehele proces ideeen aandragen en adviseren 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 panelleden geeft aan niet te weten hoe ze betrokken zouden willen, of dat ze helemaal niet betrokken willen worden. De bereidheid om te willen vertegenwoordigen via bewonersorganisaties en te willen meebeslissen over en medeverantwoordelijk te zijn voor het wijkplan, is behoorlijk gedaald ten opzichte van. Het eenmalig ideeën
aandragen en adviseren is daarentegen veel vaker genoemd dan in. Men lijkt dus wel meer te willen adviseren (ook gedurende het gehele proces), maar is minder bereid om ook verantwoordelijkheid te dragen. Deze eenmalige betrokkenheid lijkt een trend die vaker is te zien op het gebied van maatschappelijke participatie. In het SCP-rapport De sociale staat van Nederland 2007 1, wordt geschreven over de nieuwe vrijwilliger die losjes is verbonden aan een organisatie en alleen op een tijdelijke, projectmatige basis bereid is tot deelname. Dit komt overeen met de landelijke trend waarbij de vrijwillige inzet een steeds minder structureel karakter heeft. Wijkprogramma bekend bij helft panelleden Elk jaar verschijnt er een wijkprogramma per wijk en die wordt huis-aan-huis verspreid. In het wijkprogramma staan alle concrete acties en projecten per jaar. Aan de panelleden is gevraagd of ze wel eens een wijkprogramma hebben gelezen of bekeken. Een kleine meerderheid van de panelleden heeft nog nooit een wijkprogramma gelezen of bekeken. Daarentegen heeft een kleine minderheid (48%) het wel eens gelezen of bekeken. Dit kan echter variëren van ja, alleen gezien tot aan Ja, helemaal gelezen. De meeste panelleden die wel eens een wijkprogramma hebben gelezen of bekeken, geven aan dat ze het vluchtig hebben doorgekeken. Ook met betrekking tot het wijkprogramma is aan de leden van het internetpanel gevraagd, hoe zij vinden dat het wijkprogramma verspreid zou moeten worden. In onderstaande figuur 11 staat het resultaat weergegeven. Figuur 11: Hoe zou volgens u het wijkprogramma verspreid moeten worden? (n=384) Zend alle bewoners van de wijk een exemplaar toe Publiceer het op de gementelijke website www.hengelo.nl Als bijlage in de wijkkrant Leg het ter inzage in het wijkcentrum Leg het ter inzage in het stadhuis / stadskantoor Leg het ter inzage op meerdere plaatsen in de wijk Zend het alleen toe aan bewoners die een exemplaar hebben aangevraagd Helemaal niet verspreiden De spreiding over de antwoordcategorieën vertoont in vergelijking tot de vraag met betrekking tot het wijkplan, eenzelfde beeld. Wederom springen twee mogelijkheden tot verspreiding boven de rest uit. De meest genoemde manieren van verspreiding zijn het toezenden van een exemplaar aan alle bewoners van de wijk en het publiceren op de website van de gemeente Hengelo. Het ter inzage leggen wordt een stuk minder vaak genoemd door de leden van het panel. Wellicht volstaat in de toekomst alleen het jaarlijks toezenden van het wijkprogramma, dat kan worden gezien als een samenvatting van het (vierjarige) wijkplan. Degenen die het wijkplan en / of wijkprogramma hebben gelezen of bekeken, geven namelijk meestal aan dat ze het vluchtig hebben doorgekeken. 1 Bijl, R., Boelhouwer J. en Pommer E. (2007); De sociale staat van Nederland 2007. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau, september 2007. Colofon De gemeente Hengelo hecht veel belang aan de mening van de inwoners. Daarom wordt via het Internetpanel Hengelo de mening van inwoners gevraagd. De panelleden vullen op internet regelmatig een korte vragenlijst in. De uitkomsten van de peilingen worden meegenomen in de besluitvorming binnen de gemeente. Heeft u nog vragen? m dan contact op met de afdeling Beleidsonderzoek en Geo Informatie via Internetpanel@hengelo.nl