Resultaten campagne 2015: Psychosociale Risico s (PSR) in het buitengewoon onderwijs Aandachtspunten huidige wetgeving PSR Infodagen preventie en bescherming in het GO! Tom Peerboom Sociaal inspecteur TWW Oost-Vlaanderen tom.peerboom@werk.belgie.be 1
Overzicht 1. Toezicht op het Welzijn op het Werk 2. Inspectiecampagne PSR in het buitengewoon onderwijs (2015) 1. Thema en sector 2. Doelstellingen 3. Uitvoering 4. Resultaten 5. Conclusies 2
1. TWW Missie: verzekeren van de toepassing van de wettelijke bepalingen inzake veiligheid, gezondheid en welzijn op het werk Proactief via inspectiecampagnes regionaal / nationaal gericht op 1 sector en/of thema Welzijnswet 4/08/1996, uitvoeringsbesluiten, ARAB en AREI Bevoegdheden Sociaal Strafwetboek 3
http://nieuws.vtm.be/binnenland/218404-leerkrachten-meer-dagen-ziek-2015 4
5
Nieuwe wetgeving 2. Inspectiecampagne Keuze thema en sector Sector onderwijs significant hoger aandeel burnoutsymptomen (SERV Knipperlicht Burn-out 2014) Ook andere PSR denkbaar: collega s onderling derden (leerlingen - ouders - ) Rapport Ziekteverzuim van het Agentschap voor Onderwijsdiensten (AgODi): > 1 op 3 van de zieke leraren omwille van psychosociale reden 4 op 10 ziektedagen omwille van psychosociale reden 6
Knipperlicht burn-out 2014 http://www.serv.be/stichting/publicatie/rapport-knipperlicht-voor-burn-out 7
Psychische vermoeidheid onderwijs 2016 Bron: http://werkbaarwerk.be/werkbaarwerk/werkbaarheidsmonitor/werknemers/werkbaarheidsindicatoren/we rkstress/sector14cat/onderwijs 8
2. Inspectiecampagne Keuze thema en sector (2) Verleden: Vnl. technisch en beroepsonderwijs 2015 Oost-Vlaanderen: Buitengewoon onderwijs (BuSO en BuLO) Alle onderwijsnetten Specifieke belasting: doelgroep leerlingen 9
Emotionele belasting onderwijs 2016 Bron: http://werkbaarwerk.be/werkbaarwerk/werkbaarheidsmonitor/werknemers/risico-indicatoren/emotionelebelasting/sector14cat/onderwijs 10
2. Inspectiecampagne Doelstellingen Sensibiliseren werkgevers i.v.m. PSR en verplichtingen Nagaan naleving wettelijke bepalingen PSR Nagaan implementatie nieuwe bepalingen PSR doen afnemen Hoger welzijn onderwijspersoneel 11
2. Inspectiecampagne Uitvoering Koepels geïnformeerd op begeleidingscommissie + info verspreid aan koepels en vakorganisaties 21 onderwijsinstellingen 25 inspectiebezoeken (gemiddeld 3u45min per bezoek) Verdeling GO!, Vrij Onderwijs, Provinciaal onderwijs en Gemeentelijk onderwijs 17 waarschuwingen 4 corrigerende/adviserende brieven 12
2. Inspectiecampagne Resultaten Arbeidsreglement PAPSY en vertrouwenspersoon Feiten van derden Risicoanalyse Uitwisseling van informatie Informatie aan werknemers 13
Arbeidsreglement PROCEDURES INGEVOEGD a. Verzoek tot informele interventie (VP/PAPSY) b. Verzoek tot formele interventie (PAPSY) +Akkoord bevoegd overlegcomité COÖRDINATEN VERTROUWENSPERSOON COÖRDINATEN EXTERNE PREVENTIEDIENST of PAPSY COÖRDINATEN TWW (Rol van TWW + juiste adres) 14 (art. 32 noniesdecies Wet 4 augustus 1996 =Welzijnswet)
Arbeidsreglement (-) 40% interne procedure niet correct opgenomen 40% akkoord bevoegd comité niet gevraagd over de interne procedures 20% coördinaten vertrouwenspersoon niet ok 30% coördinaten van de PAPSY en TWW niet ok 15
2. Inspectiecampagne Resultaten Arbeidsreglement PAPSY en vertrouwenspersoon Feiten van derden Risicoanalyse psychosociale risico s Uitwisseling van informatie Informatie aan werknemers 16
Aanstelling PAPSY en VP PAPSY (art. 32sexies 1 Welzijnswet) Vertrouwenspersoon (art. 32sexies 2 Welzijnswet - art. 60 KB Psychosociale risico s) 1. Akkoord alle werknemers-vertegenwoordigers overlegcomité 2. Onverenigbaarheden vertegenwoordiger overlegcomité vakbondsafgevaardigde leidinggevend personeel (dus ook de werkgever) Overgangsbepalingen 3. Opleiding: aanstelling voor of na 1/09/2014 evt. nuttige ervaring 4. Jaarlijkse supervisie 17
Aanstelling PAPSY en vertrouwenspersoon (+) Alle scholen externe PAPSY aangesteld; Slechts 2 scholen onverenigbare functie (vertrouwenspersoon = leidinggevend) Geen inbreuken opleidingsvereisten vertrouwenspersoon (-) 30% vertrouwenspersoon zonder voorafgaand akkoord van werknemers-vertegenwoordigers bevoegd overlegcomité 18
2. Inspectiecampagne Resultaten Arbeidsreglement PAPSY en vertrouwenspersoon Feiten van derden Risicoanalyse Uitwisseling van informatie Informatie aan werknemers 19
Feiten van derden REGISTER VAN FEITEN VAN DERDEN (art. 5 KB Psychosociale risico s) 1. Beschrijving en data feiten: geweld pesterijen - ongewenst seksueel gedrag 2. Bijhouden door vertrouwenspersoon gedurende 5jaar 3. Moet anoniem geregistreerd kunnen worden (opgelet bij elektronisch invullen/mail/login) GEWELD DOOR DERDEN (art. 5 KB Psychosociale risico s) 1. Passende psychologische ondersteuning van gespecialiseerde diensten 2. Advies PAPSY over de keuze van de gespecialiseerde diensten of instellingen INTERN NOODPLAN (art. 22 KB 27-03-1998 beleid inzake het welzijn van de werknemers = KB Beleid) Procedures om posttraumatische stress te voorkomen of te beperken bij traumatische ervaringen o.a. ingeval van geweld van externe oorsprong 20
Feiten van derden (-) 30% geen register feiten van derden 15% register niet bijgehouden door de vertrouwenspersoon 50% geen passende psychologische ondersteuning bij geweldsfeiten door derden en/of geen advies gegeven door PAPSY 60% intern noodplan zonder maatregelen/procedures om posttraumatische stress te voorkomen of beperken bij traumatische ervaringen (o.a. geweld externen) 21
2. Inspectiecampagne Resultaten Arbeidsreglement PAPSY en vertrouwenspersoon Feiten van derden Risicoanalyse psychosociale risico s Uitwisseling van informatie Informatie aan werknemers 22
Risicoanalyse psychosociale risico s RISICOANALYSE (art. 3 KB PSR) 1. 5 A s (organisatie-voorwaarden-inhoud-omstandigheden-relaties) 2. Opgesteld door werkgever met: a) werknemers van de betrokken school b) PAPSY indien complexe analyse 3. Aandacht voor feiten van derden register gehanteerd? RESULTATEN EN PREVENTIEMAATREGELEN 1. Opgenomen in globaal preventieplan / jaarlijks actieplan (art. 10 en 11 KB Beleid) 2. Jaarlijkse evaluatie van de preventiemaatregelen - met PAPSY als complex (art. 8 KB PSR) 3. Advies bevoegd comité (art. 50 KB PSR) PAPSY indien betrokken bij analyse (art. 7 PSR) 23
Risicoanalyse psychosociale risico s (+) Slechts 5 scholen geen enkele vorm van risicoanalyse PSR 75% heeft aandacht voor PSR (-) 30% wel opmerkingen over volledigheid en kwaliteit risicoanalyses; Preventiemaatregelen zelden in jaaractieplan of globaal preventieplan opgenomen; 25% advies bevoegd comité niet gevraagd; 25% advies van PAPSY niet gevraagd over maatregelen. 24
2. Inspectiecampagne Resultaten Arbeidsreglement PAPSY en vertrouwenspersoon Feiten van derden Risicoanalyse Uitwisseling van informatie Informatie aan werknemers 25
Uitwisseling van informatie PAPSY en vertrouwenspersoon: regelmatig overleg (art. 65 KB PSR) Vertrouwenspersoon PAPSY: 1x/jaar schriftelijk de gegevens van behandelde herhaaldelijke incidenten (art. 66 KB PSR) PAPSY werkgever: 1x/jaar collectieve en anonieme conclusies uit herhaaldelijke incidenten die het voorwerp waren van een informele psychosociale interventie door PAPSY/vertrouwenspersoon (art. 8 KB PSR) PAPSY én vertrouwenspersoon intern preventieadviseur: anonieme gegevens voor het jaarverslag (art. 67 KB PSR) Arbeidsgeneesheer PAPSY en werkgever: 1 x per jaar de nuttige elementen uit het gezondheidstoezicht en plaatsbezoeken (art. 46 KB PSR) 26
Uitwisseling van informatie (+) 85% PAPSY/vertrouwenspersoon verstrekken de anonieme gegevens aan intern preventieadviseur voor het jaarverslag; Verschillende nieuwe verplichtingen sedert (-) 1/09/2014: info en advies gegeven 50% PAPSY en vertrouwenspersoon plegen geen regelmatig overleg 27
2. Inspectiecampagne Resultaten Arbeidsreglement PAPSY en vertrouwenspersoon Feiten van derden Risicoanalyse psychosociale risico s Uitwisseling van informatie Informatie aan werknemers 28
Informatie aan werknemers INFORMEREN (art. 17bis 1 KB Beleid & art. 54 KB PSR) 1. Opdrachten en taken van interne preventiedienst en externe preventiedienst; 2. De resultaten van de risicoanalyse; 3. De resultaten van de jaarlijkse evaluatie van de preventiemaatregelen; 4. De dienst die psychologische ondersteuning biedt bij geweld door derden. OPLEIDEN (art. 54 KB PSR) 1. de toepasselijke preventiemaatregelen PSR; 2. de procedures die toegankelijk zijn voor de werknemers bij PSR; 3. het verzoek tot risicoanalyse van een specifieke arbeidssituatie; 4. het recht om een verklaring te doen acteren in het register van feiten van derden; 5. de verplichting om zich te onthouden van onrechtmatige gedragingen. UITHANGEN op een gemakkelijk toegankelijke plaats (art. 17bis 2 KB Beleid) Namen/contactgegevens Intern preventieadviseur Arbeidsgeneesheer PAPSY Vertrouwenspersoon 29
Informatie aan werknemers (-) 50% informatie en/of opleiding aan werknemers i.v.m. PSR ondermaats 50% contactgegevens niet gemakkelijk toegankelijk voor de werknemers 30
2. Inspectiecampagne Conclusies Sensibilisatie sector Naleving oude wetgeving ondermaats Implementatie nieuwe wetgeving ondermaats 31
Links www.beswic.be https://www.vlaanderen.be/nl/publicaties/detail/be leidsplan-voor-welzijn-en-welbevinden Regelgeving in de praktijk, tips, informatiefiches Vanuit Vlaams Departement onderwijs www.sobane.be sector onderwijs www.werk.belgie.be Publicaties > Gids voor de preventie van psychosociale risico's op het werk Tools en goede praktijken > Knipperlichten psychosociale risico s op het werk 32
Vragen? Over campagne: tom.peerboom@werk.belgie.be Over wetgeving: 1. Contactpersoon preventie 2. Interne preventiedienst 3. Externe preventiedienst 4. Regionale directie TWW in uw provincie Over individuele dossiers PSR: 1. Vertrouwenspersoon/PAPSY 2. Regionale directie TWW in uw provincie: bevoegde inspecteur voor uw school 33