U hee% een indica+e voor ECT, u hee% de pa+ënt of vertegenwoordiger geïnformeerd, u hee% een anesthesie protocol en u hee% een ECT apparaat, hoe nu

Vergelijkbare documenten
Neurocognitief functioneren bij electroconvulsietherapie

40ste week van Verpleegkundigen en Vroedvrouwen Kursaal Oostende 26/03/2014. Promotor: Prof. Dr. G. Lemmens Co-promotor: Dr. D. Van Den Abbeele.

Elektroconvulsie therapie. Een behandeling bij ernstige psychiatrische aandoeningen. Informatie voor verwijzers

Elektroconvulsie therapie. Een behandeling bij ernstige psychiatrische aandoeningen. Informatie voor verwijzers

Chapter 9. Nederlandse samenvatting

Depressie op latere leeftijd, kenmerken van de hersenen en ECT respons.

Elektroconvulsietherapie in Nederland: de praktijk in 2015 vergeleken met die in 2008

Organisa(e van de zorg: aanbevelingen vanuit de MDR bipolaire stoornis

3.B.1. HC s,vo s en ZO s week 14. Dit uittreksel is te gebruiken bij: GENEESKUNDE, JAAR 3

Is cognitive gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom ook effectief als groepstherapie?

Probleemgedrag bij demen/e. Psychofarmaca: nog een plaats? en tegen welke tol? 17 juni 2014 Transmuraal Minisymposium GeriCare

Voor$jdig stoppen van studies Job van der Palen METC Twente

Elektroconvulsietherapie

Het effect van ECT op het executief functioneren.

LUTS. Bemoeilijkte mic0e bij mannen

Psychische problemen raken niet alleen de patiënt

INHOUD Dit protocol is gebaseerd op de NVN richtlijn 2011 Prognose van post-anoxisch coma. 1 september 2012

Elektroconvulsietherapie

Ziekte van Parkinson wat als de pillen niet meer werken? Dr. Ania Winogrodzka, neuroloog Dhr. Koen Gilissen, Parkinson verpleegkundige

Meerwaarde van biomarkers in de klinische prak4jk. Ron Handels 6 maart 2013

Acuut lateraal enkelletsel een sterker fundament onder prak/sche kennis. LOSO bijeenkomst 9 maart 2011

Depressie, doen we wat we weten? Weten we wat we doen?

Elektroconvulsietherapie aspecten uit de klinische praktijk

SAMENVATTING Hoofdstuk 1 Introductie.

Doel van deze bijeenkomst

Elektroconvulsietherapie

Electro Convulsie Therapie (ECT)

Disclosure dia van sprekers. Triage van SUDDENS

Elektroconvulsie therapie (ECT) Afdeling PAAZ

24/09/2018. Psychotische depressie bij ouderen: klinische aspecten. Lodewijk. Suzanne

Samenvatting. Samenvatting

WORKSHOP ORS, SRS EN FIT TRIMBOS 2015 DRS. LIZ PLUUT- VAN DINGSTEE

Geheugenklachten als bijwerking van Electroconvulsieve Therapie (ECT) Informatie voor patiënten en hun naaste(n)

Werk als behandeldoel

, v26; FK Achtergrondinformatie Bipolaire Stoornis

80% Inleiding. Quiz Demen4e en GEDRAG. Factoren die van invloed zijn op het gedrag 45-80%!

ResPECT een decennium Vlaams- Nederlands onderzoek naar elektroconvulsietherapie

Katatonie en electroconvulsieve therapie

Richtlijn Antipsychotica. Richtlijnenmiddag 2017

ROM DOORBRAAK ORS outcome rating scale. C- ORS outcome rating scale voor kinderen. SRS session rating scale. Psycholoog- psychotherapeut

ANNEX III WIJZIGINGEN IN DE SAMENVATTINGEN VAN DE PRODUCTKENMERKEN EN DE BIJSLUITER

"Met de stroom mee" Electroconvulsietherapie bij GGNet: werkwijze, resultaten, ontwikkelingen. Fred Bekker, psychiater

Het protocol lichttherapie bij bipolaire stoornis

Vragenlijsten als onderzoeksinstrument

Decompensatio cordis bij de geriatrische patiënt. CarVasz Katie Dermout, klinisch geriater

Neuro-imaging bij bipolaire stoornissen: een overzicht

Comprehensive Geriatric Assessment

Het manipuleren van de serotonine functie bij depressies Een depressie is een van de meest invaliderende stoornissen ter wereld. Ongeveer een op de

Dutch summary/ Samenvatting

Klinische chronotherapie bij uni- en bipolaire depressie

Studie type Populatie Patiënten kenmerken Interventie Controle Dataverzameling

Cor%costeroiden voor de preven%e en behandeling van post- extuba%e stridor. MDO praatje Nynke Postma

CVA zorg, topsport voor ons allemaal. Dinsdag 11 april 2017

Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud

Geluid en gezondheid

Executieve functies. Problemen met executieve functies 11/01/17

3/4/13. Executieve functies GEDRAG IN GOEDE BANEN LEIDEN: OVER DE ROL VAN EXECUTIEVE FUNCTIES BIJ KINDEREN EN PUBERS

Stepped care behandeling voor paniekstoornis

Epilepsie bij kinderen Voorstellen kind met aanvallen volgens de nieuwe classificatie en 1e stap in de behandeling. Symposium 2 juni 2018 sessie 1

Back to lipids lange termijn effecten van sta6nes

Wanneer mag u het middel niet gebruiken

Je bent alleen maar verslaafd! Wim van Loon, Psychiater. 10 februari 2014

Aan de slag met Easycare en Trazag

Verminderde insula connectiviteit als indicator voor non-respons?

Elektroconvulsietherapie (ect) bij een vijftienjarige patiënte

HOVON 138, Apollo Arm A, consolidatie fase Therapielijst\ aftekenlijst\aanvraag cytostatica Patiëntgegevens: Datum aanvraag Afdeling 12-NAT 02217

recidiverende en aanhoudende dwanggedachten (obsessies) die duidelijke angst

Afdeling Sociale Geneeskunde. Casuïstiek GGZ. Eerste fase dossieronderzoek Triggers

Angst. herkenning in de huisartsenpraktijk

- Verwerking van uw persoonsgegevens beperkt is tot enkel die gegevens welke minimaal nodig zijn voor de doeleinden waarvoor ze worden verwerkt;

Diepe hersenstimulatie

InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding

Principes van cognitieve en functionele revalidatie bij dementie. Elise Cornelis

BROCHURE GEZONDEBOEL. juli 2018 Wijkteams

Hoofdstuk 4: Geheugen

Cognitieve bijwerkingen van elektroconvulsietherapie: literatuuronderzoek en voorstel tot onderzoeksprotocol.

Suïcidaal gedrag in een psychiatrische kliniek

Resultaten van

het laagste niveau van psychologisch functioneren direct voordat de eerste bestraling begint. Zowel angstgevoelens als depressieve symptomen en

Medica'e in pallia'eve zorg FTO WAGRO 26 JAN 2016 DENISE DIJKSTRA & LOTTE VLAK

Overzicht. De Psychologisch Impact van ICD implanta5e

Studiepad Neuropsychologie. Coördinator studiepad: Rick van den Toorn

INVLOED VAN INZICHT OP HET BELOOP VAN DE OBSESSIEVE-COMPULSIEVE STOORNIS

Casus 9 - RTE Jaarverslag 2012 OORDEEL

Ouderenpsychiatrie Maarsheerd

Standaard Monitor jongeren in een kwetsbare posi1e

Richtlijn elektroconvulsietherapie

De geheugenpolikliniek Snel duidelijkheid als het geheugen niet meer zo helder is

Lezing Katwijk. Hersenen: zo complex! Phrenologie = Knobbelleer. Hersenstam Kleine hersenen Grote hersenen - Binnenbrein - Buitenbrein

Schrijf een wetenschappelijk ar2kel! Prof dr. Peter N van Harten, Oud Hoofdredacteur Tijdschri? voor Psychiatrie

Veranderende opva+ngen

Richtlijn Diagnos0ek en behandeling van afasie

De toepassing van de multidisciplinaire richtlijn voor depressie in de 2 e lijn

Electro Convulsie Therapie (ECT)

GHB: effecten en risico s intoxicatie en onthoudingssyndroom

Elektroconvulsie therapie. Een behandeling bij ernstige psychiatrische aandoeningen. Informatie voor patiënten

Rol van European Organisa4on for Research and Treatment of Cancer (EORTC)

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Doen bij Depressie. Module 3 Fase 4 - Behandelen. Medicamenteuze behandeling van depressie bij cliënten van verpleeghuizen.

Transcriptie:

Openingsdia

U hee% een indica+e voor ECT, u hee% de pa+ënt of vertegenwoordiger geïnformeerd, u hee% een anesthesie protocol en u hee% een ECT apparaat, hoe nu verder? 2

Mijn eerste supervisor zei toen hij mij meenam naar mijn eerste ECT, wees niet nerveus, je kan het een aap nog leren. Is het dan niet simpel op een knop drukken, of je nou uitvoerder bent, verwijzer, in opleiding tot psychiater de techniek bij ECT is van belang, prak+sch en theore+sch. Hier vooral theore+sch maar je kan prak+jk opdoen bij verschillende uitvoerders. 3

4

Hij is heel duidelijk in zijn mening: 1. Gebruik dosis+tra+e bij bepalen van de s+mulus dosis 2. gebruik al+jd bilaterale elektrodeplaatsing want dat is makkelijker, sneller, spaart je een aantal keren anesthesie, effec+ever, en rechts unilateraal hee% slechts een klein voordeel wat betre% cogni+eve bijwerkingen 3. Maar ook ECT is effec+ever dan pillen vergelijk de STAR D trials, effec+viteit ECT is 55 86% 4. ECT is de primaire behandeling voor psycho+sche depressie 5. Medica+e resisten+e hee% geen gevolgen voor de effec+viteit van ECT 6. ECT reduceert het acute risico op suïcide 7. De bijwerkingen zijn retrograde en anterograde amnesie 8. Nervus vagus s+mula+e en deep brain s+mula+e zijn niet met ECT vergelijkbaar qua effec+viteit JAMA 18 Juli 2007 5

Als u zijn adviesen opvolgt dan is dat uw goed recht, u voert ECT uit op een goede effec+eve wijze en u hee% Max Fink achter u staan. Wilt u een iets genuanceerder standpunt dan is het goed dat u deze cursus volgt. Er zijn drie zaken van belang bij de techniek van ECT 1S+mulus dosering Elektrodeplaatsing Monitoring 6

De korte puls stroom is veel effec+ever dan de sinus golf.er is minder lading en energie nodig om een insult op te wekken. Dit komt ook ten goede aan de cogni+eve bijwerkingen. Bij de sinus puls wordt de top langzaam bereikt en de duur van de piek veroorzaakt gedurende de neuronale refractaire periode hetgeen inefficient is. De briefpulse is gedefinieerd meestal als een s+mulus duur van 0.5 tot 2.0 milliseconden. Er wordt tegenwoordig ook gebruik gemaakt van ultrabrief s+mulus, daarvan is de pulsbreedte kleiner dan 0.5 milliseconden. Dit is bij unilaterale ECT een nog effek+evere methode, de prikkeldrempel is dan een factor 3 a 4 lager en de effec+viteit gelijk, bij bilaterale ECT kan de effec+viteit minder zijn van de ultrabrief vergeleken met briefpulse. 7

Waarom is dosis+tra+e zo belangrijk. Resultaten BL ECT 150% en RUL ECT 500%: 65 % RUL ECT 150% en 250%: 30% en 35% BL ECT meer geheugen stoornissen dan alle RUL ECT Na 2 maanden BL ECT meer retrograde amnesie Beperkingen dosis+tra+e Iedere pa+ënt krijgt verhoging met dezelfde factor, geen individuele afstemming Geen rekening met verandering van de prikkeldrempel, 50 % geen toename, de rest een gemiddelde toename van 80% Dosis en remissie is geen dosis effect rela+e Subconvulsieve s+muli Eerste sessie niet therapeu+sch (RUL) Interne inconsisten+e, dosis afankelijk van de bepaling (pulse breedte, frequen+e, ampèrage) Prikkeldrempel afankelijk van geslacht, elektrodeplaatsing, lee%ijd 8

Prospec+ef gerandomiseerd gemaskeerd onderzoek bij 90 pa+ënten met een depressieve stoornis. Gestra+ficeerd op basis van medica+e resisten+e volgens de ATHF. De pa+ënt en degene die de evalua+e deden waren niet bekend met welke behandelmethode de pa+ënt ECT onderging. De non responders kregen alsnog bilaterale ect met 1.5 msec pulsbreedte en en dosering van 2.5 maal de prikkeldrempel. Remissie is hier een score van 10 of lager op de HDRS 24 item versie een week na het beëindigen van de ECT kuur. De bijwerkingen voor RUL ultrabrief waren minder dan alle anderen op de korte termijn en op de lange termijn (1 jaar) was RUL beter dan bilaterale ECT. 9

Bij RUL erg onnauwkeurig, is bij de meeste pa+enten 2,5 maal de prikkeldrempel. Sommigen te hoog anderen te laag. Er bestaat ook de halve lee%ijdsmethode alleen bij beginnen met bilaterale ECT onderzocht en gebruikt. 10

11

12

13

De elektroden worden 5 cm boven de laterale ooghoek geplaatst. Dit hee% te maken met de hypothese dat de ini+a+e van een insult in de frontale cortex het meest effec+ef zijn bij een depressie. Met bifrontale elektrodeplaatsing is die plaats makkelijker te bereiken en spaar je de mediale temporaal kwab ontzien wordt waardoor de bijwerkingen minder zouden kunnen zijn. Vergeleken met bilaterale elektrodeplaatsing met een s+mulus dosering van 1.5 maal de prikkeldrempel, beiden even effec+ef, maar de bifrontale minder cogni+eve bijwerkingen. Het zou kunnen dat bifrontale elektrodeplaatsing even effec+ef is als bilaterale maar minder cogni+eve bijwerkingen gee%. Een vergelijking met unilaterale ECT laat wisselende resultaten zien, daar over is nog geen uitspraak mogelijk 14

Wat moet u monitoren? Het insult, de behandeling en de behandelduur en frequen+e 15

Cuff en EEG. Te lang of te kort. Wanneer gaan we de dosering aanpassen. Drie strategieën, op geleide van de duur van het insult, iedere keer een stapje omhoog, regelma+g de prikkeldrempel bepalen. Geen van alle onderzocht, geen advies, wij doen het op geleide van de insult duur. 16

Aantal behandelingen is afankelijk van het klinisch effect, deze dient bepaald te worden d.m.v. Een ernstschaal, anamnese, observa+es en heteroanamnese voor zover dat nodig is. Bij het bereiken van vollledige remissie kan de kuur gestopt worden, het hee% geen zin nog addi+onele behandelingen na het bereiken van remissie te geven. Een ECT kuur is bij non response pas op+maal gprobeerd met 10 bilaterale behandelingen met een adequaat insult. De behandelfrequen+e is alleen onderzocht bij de depressie, twee keer in de week even effec+ef als 3 keer in de week wel minder cogni+eve bijwerkingen ook geen minder aantal behandelingen. Bij erns+ge beelden zoals katatonie of MNS op geleide van de ernst tot 1 maal daags behandelen kan, meerdere keren per dag hee% geen addi+oneel effect. Ook bijwerkingen kunnen een reden zijn de frequen+e aan te passen. Bij een delirante oudere kan een frequen+e van 1 maal per week beter zijn. 17

18

Hij is heel duidelijk in zijn mening: 1. Gebruik dosis+tra+e bij bepalen van de s+mulus dosis 2. gebruik al+jd bilaterale elektrodeplaatsing want dat is makkelijker, sneller, spaart je een aantal keren anesthesie, effec+ever, en rechts unilateraal hee% slechts een klein voordeel wat betre% cogni+eve bijwerkingen 3. Maar ook ECT is effec+ever dan pillen vergelijk de STAR D trials, effec+viteit ECT is 55 86% 4. ECT is de primaire behandeling voor psycho+sche depressie 5. Medica+e resisten+e hee% geen gevolgen voor de effec+viteit van ECT 6. ECT reduceert het acute risico op suïcide 7. De bijwerkingen zijn retrograde en anterograde amnesie 8. Nervus vagus s+mula+e en deep brain s+mula+e zijn niet met ECT vergelijkbaar qua effec+viteit JAMA 18 Juli 2007 19

Ultrabrief s+mulus, dosis+tra+e met RUL ECT gevolgd door een s+mulusdosering van 6 maal de prikkeldrempel, twee keer in de week nauwlelend gevolgd met ernst schalen en zonder comedica+e. Hoe dan ook zorg voor een protocol, wij kunnen u daarbij helpen 20

21