Vragen naar aanleiding van brief over sluiting basisschool Het Spectrum Datum antwoorden: 20 april 2016 COMMUNICATIE 1. Is het college bekend met het bericht van Den Haag FM dd. 4 april 2016 waarin wordt gemeld dat Basisschool Het Spectrum per augustus AANSTAANDE haar deuren zal sluiten en dat dit afgelopen zaterdag 2 april is gemeld aan de ouders? Antwoord: Ja 2. Kan het college de brief van de school aan de ouders aan de gemeenteraad sturen? Zo nee, waarom niet? Antwoord: Ja (zie bijlage II) Op 5 april om 16.30 uur staat er nog geen enkele informatie over de sluiting op de website www.obsspectrum.nl. 3. Staat alle informatie inmiddels online? Zo ja, wanneer is deze informatie wel publiek toegankelijk geworden? Zo nee, kan het college de school daarop aanspreken? Antwoord: Op 15 april 2016 stond op de site van de school een nieuwsbrief van april 2016 waarin de aankondiging van sluiting is opgenomen. Verdere informatie staat niet online. De ouders hebben een brief gekregen en zijn uitgenodigd voor een informatieavond. Daarnaast vindt de school het belangrijk om met deze doelgroep één op één gesprekken te voeren. In de brief van het college van 5 april 2016 (RIS293545) schrijft het college dat de school op 1 augustus 2017 officieel sluit. 4. Wat bedoelt het college met 'officieel'? Antwoord: De Wet op het primair onderwijs, artikel 159, geeft aan, dat de opheffing van een openbare basisschool uiterlijk op 1 augustus van het schooljaar voorafgaand aan de beoogde datum van opheffing moet worden medegedeeld aan de gemeenteraad. Het Spectrum wordt dus niet voor 1 augustus 2017 opgeheven, maar de leerlingen worden door het schoolbestuur wel al vast per 1 augustus 2016 begeleid naar een andere school. Dat heeft te maken met het zo kort mogelijk houden van een onzekere situatie op de school en het voorkomen van vroegtijdig vertrek van de leerlingen. Het Spectrum sluit dan officieus op 1 augustus 2016, waarna de begeleiding naar een andere school kan worden verzorgd. In het belang van de leerlingen acht men dit het beste traject 5. Welke andere ontwikkelingen dan een officiële sluiting kent het college? Antwoord: zie vraag 4. Van artikel 159 Vrijwillige opheffing openbare school of nevenvestiging van de wet op het primair onderwijs luidt lid 2:
"De openbare rechtspersoon, bedoeld in artikel 47, of de stichting, bedoeld in artikel 17 of 48, kan besluiten tot opheffing van een door die openbare rechtspersoon of stichting in stand gehouden openbare school of nevenvestiging. Een besluit tot opheffing wordt uiterlijk op 1 augustus van het schooljaar voorafgaand aan de beoogde datum van opheffing medegedeeld aan de gemeenteraad. Indien de gemeenteraad voor 1 februari daaropvolgend besluit dat hij de school in stand wenst te houden, wordt deze niet opgeheven, maar wordt de instandhouding daarvan overgedragen aan de gemeente." 6. Is het juist dat als dit besluit niet in het schooljaar 2014-2015 aan de gemeenteraad is medegedeeld, de school niet per augustus aanstaande haar deuren kan sluiten? Antwoord: Indien voor 1 augustus 2016 de mededeling van het besluit tot opheffing aan de gemeenteraad niet gedaan is, wordt de school niet opgeheven voor 1 augustus 2017. 7. Heeft De Haagse Scholen inmiddels aan de leerlingen, ouders en leraren aangegeven dat zij de school tenminste tot augustus 2017 open houdt? Antwoord: Nee, zie antwoord op vraag 4. 8. Heeft De Haagse Scholen inmiddels aan de leerlingen en ouders aangegeven dat zij tot de 'officiele' sluitingsdatum van augustus 2017 op school kunnen blijven? Zo nee, waarom niet? Antwoord: Nee, zie antwoord op vraag 4. De school voert één op één gesprekken met de ouders om een passende plek te vinden voor de leerlingen. De school vindt het belangrijk om de ouders te begeleiden naar een andere school voor hun kinderen in plaats van de school nog een jaar open te houden. De kans is dan groot dat ouders gedurende het komende schooljaar steeds en in toenemende mate leerlingen uitschrijven en dat personeel vroegtijdig vertrekt waardoor de school geen goede onderwijskwaliteit kan bieden. INSPRAAK EN MEDEZEGGENSCHAP Er is een groot verschil in organisatiegraad, mondigheid en vaardigheid van leerlingen en ouders tussen scholen in Den Haag. 9. Hoe schat het college deze in voor basisschool Het Spectrum? 10. Indien deze ouders en leerlingen minder vaardig zijn om voor hun belangen op te komen, is het college dan bereid de ouders en de leerlingen daarbij met onafhankelijk adviseurs te ondersteunen, zodat zij materieel dezelfde rechten hebben en kunnen afdwingen als ouders en leerlingen op andere scholen? Niet alle medezeggenschapsraden van scholen behorend tot De Haagse Scholen functioneren daadwerkelijk als representatie van de verschillende geledingen van de school. 11. Hoe functioneert de medezeggenschapsraad van Het Spectrum? 12. Is het college bereid de medezeggenschapsraad met onafhankelijke adviseurs te ondersteunen, zodat zij materieel dezelfde rechten hebben en kunnen afdwingen als medezeggenschapsraden op andere scholen?
13. Heeft De Haagse Scholen voorafgaand aan de communicatie zowel met de centrale medezeggenschap als de medezeggenschap van de school gesproken? Antwoord: Ja. 14. Welke status hadden deze gesprekken? Waren deze gesprekken openbaar? Antwoord: Vertrouwelijke informerende gesprekken en derhalve niet openbaar. Zo ja, kan het college de notulen aan de gemeenteraad toesturen? Zo nee, kunnen deze notulen na communicatie met de ouders alsnog openbaar worden? En kunnen de notulen (al dan niet vertrouwelijk) aan de gemeenteraad gezonden worden? Antwoord: Die notulen zijn niet in ons bezit. Als de raad die wil, dan moeten deze opgevraagd worden bij DHS en zullen alle betrokkenen toestemming moeten geven dat ze aan de raad gestuurd worden. 15. Heeft de medezeggenschapsraad van de school al een standpunt ingenomen, en zo ja, welk standpunt? Antwoord: Nee. De Haagse Scholen heeft op 24 maart 2016 een brief gestuurd waarin uiterlijk 29 april om advies wordt gevraagd. FORMELE STATUS BESLUITVORMING 16. Heeft De Haagse Scholen een 'besluit tot opheffing' als bedoeld in de wet genomen, of een 'voorgenomen besluit tot opheffing'? Wanneer? Kan het college een afschrift daarvan aan de raad doen toekomen? Zo nee, waarom niet? Antwoord: Het college van bestuur heeft het voorgenomen besluit tot opheffing op 10 februari 2016 genomen en voorgelegd aan de Raad van Toezicht. De Raad van Toezicht van De Haagse Scholen heeft dit voorgenomen besluit in haar vergadering van 18 februari 2016 goedgekeurd. Het voortraject is vertrouwelijk geweest. Zodra het besluit tot opheffing definitief is, zal het bestuur hiervan mededeling doen aan de raad. 17. Heeft De Haagse Scholen bij het '(voorgenomen) besluit tot opheffing' alle daarbijhorende afwegingen en analyses gemaakt? Welke zijn dat? Kan het college deze aan de raad doen toekomen? Antwoord: De Haagse Scholen heeft intern afwegingen en analyses gemaakt. De volgende analyses zijn gemaakt: - Notitie huisvestingssituatie Schildersbuurt - Analyse leerlingaantallen. Verleden, heden en toekomst - Jaarlijkse kleine scholen notitie. - Overleg directeuren Samen 10+
- Overleg directeuren Schildersbuurt De verslagen en analyses kunnen wij niet doen toekomen omdat ze vertrouwelijk en niet in bezit van het college zijn. VOORSPELLENDE WAARDE VAN PROGNOSES SCHOOLGROOTTE 18. Hoe (in aantallen leerlingen per jaar, uitgesplitst per leerjaar) zijn de leerlingenaantallen van het Spectrum veranderd sinds de start van de besluitvorming over nieuwbouw? Antwoord: de besluitvorming over nieuwbouw is in twee fasen gebeurd. In de eerste plaats is in 2002 bouwvoorbereiding toegekend voor het jaar 2003 voor de vervangende nieuwbouw aan de Terwestenstraat 105, mede ter vervanging van de nevenvestiging aan de Stortenbekerstraat 205 ten einde een unilocatie te realiseren. In 2003 is het krediet voor de vervangende nieuwbouw toegekend voor het jaar 2004. In onderstaande tabel is per teldatum van 1 oktober vanaf 2002 tot en met 2015 het aantal leerlingen per leeftijdsjaar weergegeven: 4 jaar 5 jaar 6 jaar 7 jaar 8 jaar 9 jaar 10 jaar 11+ Totaal 2002 50 50 45 45 55 45 50 51 391 2003 55 40 45 40 40 50 40 66 376 2004 21 51 29 39 35 33 42 54 304 2005 37 22 45 28 40 32 29 58 291 2006 32 33 24 41 25 39 30 47 271 2007 30 28 35 22 44 25 38 45 267 2008 34 28 25 33 19 43 26 54 262 2009 17 30 26 21 28 17 35 43 217 2010 30 18 32 24 21 25 18 42 210 2011 23 28 15 29 22 20 24 32 193 2012 24 22 25 12 24 20 19 26 172 2013 22 20 20 25 12 23 17 34 173 2014 16 21 19 19 26 10 23 23 157 2015 13 16 21 20 19 25 10 23 147 19. Welke langetermijn-prognoses voor toekomstige leerlingenaantallen waren er in de laatste vijf jaar voorafgaand aan besluitvorming over nieuwbouw? Antwoord: In de jaren voorafgaand aan de besluitvorming over nieuwbouw (2001 en 2002) gingen de prognose voor de lange termijn (2016 en 2020) uit van een aantal leerlingen variërend tussen 307 tot 346 leerlingen.
20. Kan De Haagse Scholen aangeven waarom de leerlingenaantallen van Het Spectrum sterk gedaald zijn? 21. Wanneer zijn De Haagse Scholen begonnen met beleid om deze trend te keren? Antwoord: DHS maakt jaarlijks een analyse leerlingaantallen en schrijft een kleine scholen notitie waarin maatregelen worden opgenomen. Daarnaast voeren scholen zelf beleid op het gebied van profilering. 22. Welke beleid is daarvoor gevoerd? En waarom had dat beleid onvoldoende effect? ZORGVULDIGE EN EERLIJKE POSITIE LEERLINGEN EN LERAREN 23. Wanneer Het Spectrum sluit, hoe wordt dan de overgang van leerlingen en leraren naar andere scholen geregeld? Per wanneer? 24. Wordt hiervoor een methode gebruikt vergelijkbaar met die van het Aloysius College, zodat alle leerlingen gelijke kansen hebben op plaatsing op de school van eerste voorkeur? TIJDSLIJN EN POSITIE GEMEENTE(RAAD) 25. Wanneer is het (overwegen tot het) voornemen tot sluiting voor het eerst gemeld aan het college? Wat heeft het college daarna met deze informatie gedaan? Heeft het college De Haagse Scholen gewezen op de wet- en regelgeving rondom sluiting? Zo ja, wat was de reactie van De Haagse Scholen daarop? Antwoord: De voorzitter van het CvB heeft de voorgenomen sluiting aan de wethouder gemeld kort na de besluitvorming van de Raad van Toezicht van De Haagse Scholen. De Haagse Scholen is zelf op de hoogte van de wet en regelgeving en voert hier zelf de regie over. Het college heeft na de openbaarmaking door DHS van het voornemen op 4 april 2016 een raadsmededeling verstuurd op 5 april 2016 (RIS 293545). De wet schrijft voor dat het schoolbestuur uiterlijk op 1 augustus van het schooljaar voorafgaand aan de beoogde datum van opheffing dit meedeelt aan de gemeenteraad. De gemeenteraad krijgt dan tot 1 februari de tijd om te besluiten de school in stand te houden, waarna deze wordt overgedragen aan de gemeente. Tot 1 februari 2017 kan de gemeenteraad dus besluiten de school in stand te houden. 26. Hoe verhoudt volgens het college dat wettelijke recht van de gemeenteraad zich tot de communicatie van de school over sluiting per augustus aanstaande? 27. Hoe legt het college de wet uit, wanneer de school voor 1 februari 2017 daadwerkelijk stappen neemt om de school te ontmantelen (zoals nu al in de communicatie gebeurt)?
28. Welke feitelijke en materiële mogelijkheid is er dan nog voor de gemeenteraad om de school over te nemen en ofwel vanuit de gemeente te besturen, ofwel een nieuwe rechtspersoon voor de school op te richten, ofwel een andere scholengroep bereid te vinden de school over te nemen? 29. Neemt het college de nodige maatregelen om te voorkomen dat dit recht van de gemeenteraad wordt uitgehold? RELATIE MET INTEGRAAL HUISVESTINGSPLAN BASISONDERWIJS STADSDEEL CENTRUM Er is een terugloop van het aantal leerlingen dat zich op scholen in het centrum inschrijven. Elders in de stad worden nog steeds nieuwe en grotere scholen gebouwd, mede om leerlingen uit het centrum te verwelkomen. 30. Is het juist dat Basisschool Het Spectrum een nieuw schoolgebouw heeft met 24 lokalen dat pas onlangs, in 2005, is opgeleverd? Waarom staat er in het IHP 21 lokalen? Hoeveel gemeentelijk geld is er in dit nieuwe schoolgebouw gestoken? Antwoord: Het schoolgebouw aan de Terwestenstraat 105 van Het Spectrum is in 2005 opgeleverd. Het gebouw is op grond van de bruto vloeroppervlakte geschikt voor huisvesting van 21 groepen basisonderwijs. Het schoolbestuur mag binnen de normen van de Verordening Onderwijs Huisvesting meer leslokalen creëren binnen dat oppervlak. Het nieuwe schoolgebouw voor basisonderwijs en voorschoolpeuterspeelzalen heeft destijds 3,8 miljoen gekost. Het college schrijft in haar brief van 5 april 2016 dat sluiting van Het Spectrum in lijn is met de conclusies uit het Integraal Huisvestingsplan basisonderwijs stadsdeel centrum van 2 juli 2015 (RIS283342). In het IHP staat 'een streven op termijn locaties af te stoten, mogelijk door het herschikken van schoollocaties'. Herschikken van schoollocaties betekent dat (delen van) scholen kunnen verhuizen en/of samen met een andere school verder gaan. 31. Waar in het IHP wordt over sluiting van een school gesproken? 32. Hoe rijmt het college dat sluiting in lijn is met het IHP, als daar op pagina 23 van het IHP voor Het Spectrum staat: 'In stand houden en onderzoeken mogelijkheden medegebruik door onder andere de Van Ostadeschool' en bij de Van Ostadeschool: 'Verwijzen naar leegstand (mogelijk Het Spectrum)'? 33. Kan het college het onderzoek naar alle mogelijkheden voor medegebruik van het gebouw van Het Spectrum (al dan niet vertrouwelijk) aan de raad doen toekomen? Het Spectrum had bij het verschijnen van het IHP aan de vooravond van het huidige schooljaar 157 leerlingen. In het artikel op Den Haag FM staat dat het voor dit jaar om 145 leerlingen gaat.
Het college schrijft: 'Het geringe aantal leerlingen op de school de afgelopen jaren en de aanwezigheid van andere openbare scholen in de Schilderswijk met voldoende ruimte is aanleiding geweest voor het schoolbestuur om te besluiten om deze school te sluiten.' 34. Is een verlaging van 12 leerlingen bepalend? Welke andere verandering heeft er plaatsgevonden ten opzichte van het moment van het verschijnen van het IHP? Het IHP is in overleg met de schoolbesturen (waaronder De Haagse Scholen) opgesteld. Op pagina 28 van het IHP staat: "De meeste overcapaciteit is in dit cluster geconstateerd bij De Haagse Scholen (41 lokalen). De Haagse Scholen heeft aangegeven de mogelijkheden voor het terugbrengen van de totale capaciteit te onderzoeken. Het streven is om op termijn één of meerdere locaties af te stoten, mogelijk door het herschikken van schoollocaties. De Haagse Scholen zal deze ontwikkeling nadrukkelijk samen met de gemeente afstemmen." 35. Heeft er afstemming met de gemeente plaatsgevonden? Zo nee: Hoe betrouwbaar is het IHP als een groot schoolbestuur eenzijdig binnen een jaar na vaststelling van het IHP besluit tot sluiting van een school die in het IHP nog wordt beoordeeld als 'in stand houden'? Zo ja: Hoe? Welke onderzoeken zijn hiervoor gedaan en kunnen die (al dan niet vertrouwelijk) aan de gemeenteraad worden toegezonden? Waarom is deze afstemming niet (al dan niet vertrouwelijk) met de gemeenteraad gedeeld? Waarom is deze afstemming niet in de brief van het college toegelicht? Wat is de uitkomst van deze afstemming? Zijn de andere schoolbesturen hier tevreden mee? Wat gebeurt er met het gebouw? Wanneer deze afstemming nog niet afgerond is, waarom heeft De Haagse Scholen dan nu al aangegeven de school te willen sluiten? Kan het college een tussenstand van de afstemming (al dan niet vertrouwelijk) aan de raad doen toekomen? In het Integraal Huisvestingsplan basisonderwijs stadsdeel Centrum staat dat 'de gemiddelde kwaliteit van de schoolgebouwen - uitzonderingen daargelaten - gemiddeld goed is. 36. Welke aanpassingen zijn er in de beoordeling van scholen ten opzichte van het laatste IHP basisscholen Centrum? Antwoord: Geen.
RELATIE STADSDEEL CENTRUM MET ANDERE STADSDELEN Hoewel het Integraal Huisvestingsplan voor het basisonderwijs is opgedeeld in verschillende stadsdelen, is er een wisselwerking tussen de stadsdelen. Leerlingen gedragen zich niet modelmatig en blijven in hun eigen gebied. Daarom wordt bij de prognose van leerlingenaantallen gebruik gemaakt van cijfers van wijken waaruit op dit moment leerlingen komen, ook wanneer deze wijken in andere stadsdelen liggen. Hierdoor kunnen bij gelijke leerlingenaantallen in wijken toch scholen in het ene stadsdeel krimpen en andere scholen groeien. Er is op dit moment een overschot aan klaslokalen ontstaan in een stadsdeel, terwijl de leerlingenaantallen (en het beoogde aantallen klaslokalen) gerekend over de hele stad een andere ontwikkeling doormaken. Ook het aantal bewoners van de stad neemt toe. Bij analyses over het sluiten van scholen is het dus van belang ook de leerlingenstromen vanuit een 'krimpgebied' naar een 'groeigebied' mee te nemen. Welke schoolgebouwen buiten het stadsdeel centrum waar leerlingen woonachtig in het stadsdeel centrum les krijgen die volgens de huidige regels meetellen in het bepalen van de prognoses voor de leerlingenaantallen van die school - vragen nog om aandacht, staan in de planning voor renovatie en/of nieuwbouw of hebben plannen voor uitbreiding? Graag eenzelfde lijst als in het IHP, inclusief de leerlingenprognoses - uitgesplitst naar stadsdeel centrum (met tussen haakjes specifiek schilderswijk, transvaal en stationsbuurt), andere stadsdelen en het stadsdeel waarin de school ligt. 37. Heeft De Haagse Scholen ook zelf een beeld waar de krimp van het leerlingenaantal in het centrum sinds de planning voor nieuwe schoolgebouwen in 2001 is neergeslagen? Antwoord: ja 38. Welke bredere analyses en/of onderzoeken heeft De Haagse Scholen (of de gemeente) daarnaar gedaan? Antwoord: zie vraag 17 39. Op welke wijze voert De Haagse Scholen beleid om deze krimp tegen te gaan of een groei van het aantal leerlingen vanuit andere gebieden te bevorderen? 40. Heeft De Haagse Scholen voorafgaand aan de (voorgenomen) sluitingsmededeling aan de leerlingen, ouders en leraren overwogen om in plaats van Het Spectrum een andere basisschool - die geen recent nieuw gebouw van de gemeente heeft gekregen - te sluiten? 41. Heeft De Haagse Scholen in het verleden of heden overwogen om nieuwbouwplannen voor andere scholen niet door te laten gaan, nu zij kon voorzien dat op termijn een schoolgebouw leeg zou komen te staan? 42. Is het college betrokken bij, of geïnformeerd over deze afwegingen? Wie is hiervoor formeel, en wie materieel verantwoordelijk?
43. Komt het gebouw van Het Spectrum leeg te staan als de school stopt? Antwoord: ja, totdat een andere gebruiker is gevonden. Hierover zal overleg worden gevoerd met schoolbesturen. Zo ja, heeft het college overwogen om het gebouw van basisschool Het Spectrum aan een andere school te gunnen, zodat het schoolgebouw zijn functie kan behouden? Antwoord: ja Zo nee, wat gebeurt er met het gebouw? Indien het college aangeeft nog niet te weten wat er met het gebouw gaat gebeuren: hoe verhoudt zich dat tot de afstemming tussen De Haagse Scholen en het college die in het IHP is afgesproken? 44. Is De Haagse Scholen van plan om af te zien van uitbreiding van andere scholen naar aanleiding van deze sluiting? Zo nee: Waarom niet? Waarom wordt het schoolgebouw van Het Spectrum dan niet gebruikt voor een school die wil uitbreiden? 45. Wat vind het college van de door De Haagse Scholen gemaakte keuze? 46. Spelen bij deze keuzen het landelijk beleid waarbij nieuwe schoolgebouwen door de gemeente betaald worden (en dus gratis zijn voor een school), terwijl er geen verliezen geleden worden bij sluiting? KANSEN VOOR TEGENGAAN SEGREGATIE Den Haag is sterk verdeeld in rijke en arme wijken, hoog- en laagopgeleide wijken, en allochtone en autochtone wijken. Deze verdeling is schadelijk voor de stad. Ook in het basisonderwijs is deze verdeling terug te vinden. Als er een nieuw schoolgebouw in een achterstandswijk beschikbaar komt, is dat een kans om de segregatie tegen te gaan. In de Verenigde Staten en Groot Brittanië worden gemengde publieke scholen gerealiseerd door daar excellent onderwijs met heel veel extra activiteiten te organiseren. Vanwege het aantrekkelijke onderwijs willen dan zowel lokale leerlingen komen, als leerlingen van elders in de stad waar kinderen in een kansrijkere omgeving opgroeien. 47. Is het college voorstander van deze manier om segregatie in het onderwijs met behoud van vrije schoolkeuze tegen te gaan? 48. Op welke andere wijze gaat het college segregatie in het onderwijs tegen?
49. Heeft De Haagse Scholen zelf geprobeerd via een speciaal en aantrekkelijk verrijkend schoolprogramma vanuit een grotere omgeving nieuwe leerlingen te trekken? 50. Kan daardoor de 'uitstroom' uit de wijken schilderswijk en transvaal worden verminderd en/of de 'instroom' verhoogd? 51. Ziet het college mogelijkheden om met een excellent programma in deze school in de schilderswijk een gemengd publiek uit de hele stad te trekken, om daarmee de segregatie in het onderwijs tegen te gaan? De gemeente moet elke school gelijk behandelen. 52. Is het juist dat 'De Haagse Scholen' binnen hun stichting met gelden tussen scholen kunnen schuiven? Gebeurt dit? 53. Welke interne regels hanteert 'De Haagse Scholen' wanneer ze geld tussen scholen schuift en zo ja, kunnen deze (al dan niet vertrouwelijk) aan de gemeenteraad worden toegezonden? 54. Is onderwijskwaliteit daar een van? 55. Heeft 'De Haagse Scholen' anti-segregatie beleid? Zo ja, kan dit beleid aan de gemeenteraad worden toegezonden? LESSEN VOOR GEMEENTELIJK BELEID 56. Overweegt het college naar aanleiding van deze gebeurtenis aanpassingen van het Integraal Huisvestingsplannen, de Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs gemeente Den Haag en overige regelingen en criteria van de gemeente voor het voorzien in schoolgebouwen? Zo nee, waarom niet? Zo ja: Welke aanpassingen overweegt het college? Wanneer kan de gemeenteraad een voorstel tegemoet zien? 57. Wat is de kwalificatie van het College over de wijze waarop De Haagse Scholen dit heeft aangepakt? 58. Indien het College een betere aanpak had gewenst, hoe gaat het college bevorderen dat De Haagse Scholen de aanpak verbetert?