Hoogsensitief? Durf het te zien als een talent Ann Heylens 27/02/17 om 10:23 - Bijgewerkt om 12:42 Bron: Plusmagazine Nee, het is geen zoveelste label of stoornis. Hooggevoeligheid is een karaktereigenschap die je leven niet altijd makkelijk, maar wel intens maakt. Als je ze herkent, kan je er ook beter mee omgaan en wordt ze je grootste troef. Getty Images/iStockphoto Naar schatting 15 tot 20 procent van de mensen is hooggevoelig. Zij ervaren wat er rondom hen gebeurt veel intenser dan gemiddeld. Ze merken subtiliteiten en stemmingen op die anderen ontgaan en verwerken al die indrukken op een dieper niveau. Daardoor raken ze vaak overprikkeld en reageren dan overemotioneel. Vaak zijn ze ook materieel gevoeliger, voor geluid, geuren, fel licht. Het was de Amerikaanse psychologe dr. Elaine Aron die in 1991 voor het eerst onderzoek verrichtte naar mensen die hooggevoelig zijn. Zij ontwikkelde ook een test, waarmee je zelf kan nagaan of je een hoogsensitief persoon (HSP) bent (doe de test onedraan dit artikel). In België is prof. dr. Elke Van Hoof (VUB) gespecialiseerd in hoogsensitiviteit. Het is een persoonlijkheidskenmerk, geen stoornis, benadrukt ze. "Het betekent eigenlijk gewoon dat je heel veel sensoren hebt. In de neurobiologie
beschouwen we hoogsensitiviteit als een persoonlijkheidsfactor van een hogere orde. Het brein van een HSP'er zit ook echt anders in mekaar." Creatieve en onafhankelijke denkers HSP'ers verdienen extra aandacht, zegt Van Hoof. Ze zijn creatiever en innovatiever dan de gemiddelde mens en kunnen zeer onafhankelijk denken, los van dogma's. Ze zijn dus heel erg nodig in onze samenleving en hebben het potentieel zeer succesvol te zijn. Maar het is belangrijk dat ze voldoende mentale ruimte krijgen en in een positieve sfeer kunnen functioneren. Want als ze in de verkeerde omgeving belanden, kunnen ze net zeer onsuccesvol worden. Ze hebben immers meer tijd nodig om dingen te verwerken, raken snel overprikkeld, kunnen niet goed tegen competitie en al helemaal niet tegen onrechtvaardigheid. Een hoogsensitief iemand gedijt dan ook niet in een negatieve werksfeer, zelfs niet met begeleiding. HSP'ers houden zich gewoon moeilijk staande in deze harde maatschappij waarin alles dynamisch is en snel verandert. Elke Winters: "Het tempo van het leven lag te hoog" Frank Bahnmüller "Pas laat in mijn leven, rond mijn 30, heb ik ontdekt dat ik hoogsensitief ben. Ik ben erover gaan lezen. Het werk van Elaine Aron heeft veel duidelijk gemaakt. Als puber had ik geen behoefte aan fuiven of grote evenementen. Maar het was pas toen ik een gezin had met kleine kinderen, dat ik erg veel last kreeg van mijn gevoeligheid. Want met kleine kinderen zijn de prikkels niet altijd te doseren. Ik kan bijvoorbeeld erg moeilijk om met lawaai: de televisie die te luid staat, ambulances, straaljagers. Maar geluid kan je nog oplossen met oordopjes.
Het meeste last had ik evenwel met het tempo van het leven: dat lag te hoog. Ik wilde wel, maar het lukte niet. Ik zag dat het bij anderen wel lukte en dus voelde ik mij schuldig wanneer ik nood had aan rust of moest recupereren en durfde dat niet in te bouwen. En zo ging ik iedere keer over mijn grenzen, waarop een periode van vermoeidheid en noodgedwongen rust volgde. Op een gegeven ogenblik wilde ik niet langer verder in die cyclus van uitputting. Om de paar maanden zat ik op de rand. Ik zocht hulp, ging erover lezen en kreeg wetenschappelijk inzicht in hoe ik in mekaar zat. Ik kreeg eindelijk greep op de dingen. In plaats van overspoeld te worden door alles, werd mijn hoogsensitiviteit hanteerbaar. Ik weet nu dat mijn hersenen anders in mekaar zitten. Ik moet mij niet schuldig voelen en mag rust nemen. Ik weet ook dat ik gewoon meer tijd nodig heb om dingen te verwerken. En dat ik naar manieren moeten zoeken om overprikkeling te voorkomen. Tijd om alleen te zijn is belangrijk, bijvoorbeeld een kwartiertje wandelen of sporten. Ook een minder volle agenda helpt stress te voorkomen. In het weekend plannen we bijvoorbeeld maar één sociale activiteit. Zo kunnen ook mijn kwaliteiten terug tot hun recht komen, zoals mijn sterke intuïtie en empathie. Als maatschappelijk werkster voel ik bijvoorbeeld heel snel wat er leeft in teams en wat de onderliggende spanningen zijn. Daarvoor word ik ook gewaardeerd. Mijn werkomgeving weet dat ik hoogsensitief ben, ik mag thuiswerken, heb een rustig bureau. Het is dan aan mij om mijn aanvoelen en juiste inzichten te delen." Voldoende me-time Je wordt met hoogsensitiviteit geboren, je raakt er niet vanaf en het is erfelijk, gaat de professor verder. Je moet er dus mee leren omgaan. Erg belangrijk wanneer je hooggevoelig bent is rust, reflectietijd, stilstaan bij de interpretatie van signalen. Kortom voldoende metime, zeker een half uur per dag. Wie hoogsensitief is heeft een verhoogde kwetsbaarheid omdat alles op een dieper niveau verwerkt wordt. Maar kwetsbaarheid betekent niet per definitie dat HSP'ers vaker met depressie kampen, zegt Van Hoof. Evenveel mannen als vrouwen zijn hoogsensitief, maar zoals vaak praten vrouwen er makkelijker over. Anders dan de anderen An Michiels is psychotherapeute en zelf hoogsensitief. Ze coacht lotgenoten. "Ik ontdekte als kind al dat ik anders was. Ik stond ernstiger in het leven, diepzinniger, werd vaak als te serieus gezien. Dat is een gevoel dat veel HSP'ers delen. We voelen
ons anders, raar. Dat tast soms ons zelfvertrouwen aan. Waarom ben ik anders? Waarom vinden ze mij raar? Doordat we vaak dingen zien of voelen die anderen niet zien, denken we dat we het bij het verkeerde eind hebben. Tachtig procent van de mensen is niet hooggevoelig. We zijn dus in de minderheid en dat is soms moeilijk. Gevoeligheid is bovendien iets wat in onze maatschappij minder gewaardeerd wordt dan denken en doen." Zijn HSP'ers minder sociaal? Een hooggevoelig iemand is zeer empatisch, maar vaak wat lastiger, zwaar op de hand, geeft Michiels toe. "We verliezen ons snel in wat anderen verlangen, houden absoluut niet van competitie of drukke feesten. Dat laatste kan verkeerdelijk begrepen worden als asociaal. Ook in relaties kunnen hoogsensitieve mensen lastiger zijn. We zijn veeleisend, verwachten veel diepgang en nemen een relatie erg serieus. In mijn praktijk leer ik HSP'ers vooral omgaan met stress en kritiek en voldoende ontspannen." Info: www.hspvlaanderen.be, http://hsperson.com Doe de zelftest Ik ben me bewust van subtiele signalen in mijn omgeving. Ik word beïnvloed door stemmingen van anderen. Ik ben nogal gevoelig voor pijn. Tijdens drukke dagen merk ik dat ik behoefte heb om me terug te trekken in mijn bed of in een donkere kamer of een andere plek waar ik ongestoord alleen kan zijn. Ik ben bijzonder gevoelig voor de effecten van cafeïne. Ik raak gemakkelijk overstuur door dingen als fel licht, sterke geuren, grove weefsels of harde sirenes. Ik heb een rijke en complexe innerlijke belevingswereld. Ik voel me niet op mijn gemak bij harde geluiden. Ik kan diep geroerd raken door kunst of muziek. Ik ben consciëntieus. Ik schrik gemakkelijk. Ik voel me opgejaagd als ik veel moet doen in korte tijd. Als mensen zich in een fysieke omgeving niet prettig voelen, weet ik meestal wat er moet gebeuren om dat te veranderen (door bijvoorbeeld het licht te dimmen of het meubilair te verplaatsen). Ik raak geïrriteerd als mensen proberen me te veel dingen tegelijk te laten doen. Ik doe erg mijn best om te voorkomen dat ik fouten maak of dat ik dingen vergeet. Ik kijk uit principe niet naar gewelddadige films of tv-shows. Ik voel me ongemakkelijk als er veel om me heen gebeurt. Als ik erge honger heb heeft dat een sterke invloed op mijn concentratievermogen of op mijn humeur. Veranderingen in mijn leven brengen me van mijn stuk.
Ik heb een neus voor delicate geuren, smaken, geluiden en kunstwerken en geniet daarvan. Het vermijden van situaties die mij van streek maken of die mij overbelasten heeft bij mij een hoge prioriteit. Als ik met iemand moet wedijveren of als ik op mijn vingers word gekeken, word ik zo nerveus of gespannen dat mijn prestaties veel minder zijn dan gewoonlijk. Als kind werd ik door mijn ouders of leraren gevoelig of verlegen gevonden. Als je op 14 of meer stellingen 'ja' hebt geantwoord, ben je waarschijnlijk hoogsensitief. Informeer je dan zeker verder.