MKBA RRAAM Lessen voor andere projecten? Wim Spit Symposium Betere Besluitvorming met MKBA, 2 oktober 2013
Centrale vragen 1. Waar staat RRAAM voor? 2. Wat is er speciaal aan de MKBA RRAAM? 3.Uitkomsten van de MKBA 4.Welke lessen zijn hier uit te trekken?
Waar staat RRAAM voor? Rijk Regio-programma Amsterdam Almere Markermeer Opgave: Om te voorzien in toekomstige woningbehoefte Noordvleugel (400.000 woningen) zijn grote bouwlocaties nodig. In het verleden is Almere aangewezen als geschikte locatie om 60.000 woningen te bouwen. Daarmee wordt de internationale concurrentiepositie van de Noordvleugel versterkt. Centrale vragen in besluitvorming: Op welke wijze kan deze verstedelijking het best vorm krijgen en welke ontsluiting hoort daar bij? Wat is nodig om de natuurkwaliteit te behouden en zo mogelijk te verbeteren? Het gaat dus om de integrale ontwikkeling van wonen, bereikbaarheid en natuur.
Wat is zo speciaal aan de MKBA RRAAM? In 2009 is KBA uitgevoerd door CBP en PBL. Hoofdconclusie was dat de toen voorliggende integrale modellen (op dat moment wonen + bereikbaarheid) maatschappelijk gezien niet efficiënt waren. Met name de verschillende voorliggende opties voor investering in de bereikbaarheid leverden onvoldoende maatschappelijke baten op. Suggestie: verdere optimalisatie van de plannen 2010-2011: verdere uitwerking en optimalisatie In 2011/12 tweede MKBA (RRAAM) waarin integrale alternatieven zijn vergeleken
Wat is zo speciaal aan de MKBA RRAAM? MKBA opgebouwd uit drie onderdelen: 1. Gebiedsontwikkeling: drie modellen van ruimtelijke invulling in relatie tot ontsluiting, beperkte variatie in typen woningen 2. Bereikbaarheid: vier opties (wel/niet nieuwe verbinding; brug/tunnel; tracé) 3. Natuur: drie varianten Gebiedsontwikkeling en bereikbaarheid zijn in samenhang bekeken, natuurelementen losstaand. Daardoor in totaal 4x3 mogelijke situaties.
Wat is zo speciaal aan de MKBA RRAAM? In MKBA alle beschikbare nieuwe methodieken waar mogelijk toegepast, inclusief producten Ontwikkelagenda: Van GREX naar KBA Plannen voor de Stad Laatste kengetallen Standaardisering MKBA Presentatie (leesbaar verhaal; pilot visualisatie resultaten) Integratie van effecten gebiedsontwikkeling, natuurontwikkeling en bereikbaarheid, met oog voor dubbeltellingen Synergiemogelijkheden aan kostenkant verwerkt in de kostenramingen Naast MKBA ook een breder beoordelingskader waarin onder meer de uitkomsten van de MKBA (en MER) zijn meegenomen
Uitkomsten MKBA Toets op de interne consistentie van de plannen (Plannen voor de Stad) had de robuustheid van de plannen kunnen versterken Verschillen in ruimtelijke kwaliteit vertalen zich naar grondexploitatie Welvaartseffecten van de verschillende ruimtelijke modellen niet erg onderscheidend Te verwachten vervoersvraag en totale tijdsbesparing voor reizigers laag t.o.v. de kosten die moeten worden gemaakt voor een nieuwe ontsluiting (brug, tunnel). Netto welvaartseffect is negatief. Effecten voor natuur beperkt gekwantificeerd. In beeld gebracht via Passende Beoordeling.
Lessen KBA uit 2009 heeft aanzet gegeven tot optimalisatie van de plannen: afschaling plannen, kostenbesparingen, betere relatie tussen gebiedsontwikkeling en de bereikbaarheid. KBA is goed instrument om plannen te verbeteren. Veel aspecten kunnen in de MKBA landen. Het gaat echter alleen om de welvaartseffecten! De vraag naar efficiency van de publieke investeringen staat dus centraal. Producten Ontwikkelagenda goed bruikbaar. Naast GREX ook aandacht hebben voor vastgoed exploitatie (VEX).
Lessen Kritische toets op consistentie van de ruimtelijke plannen in een vroegtijdig stadium kan helpen plannen verbeteren (cf Plannen voor de stad). Integratie van effecten kan, maar is mede afhankelijk van definitie nulalternatief (in Notitie Reikwijde en Detailniveau) en beschikbare effectstudies. Visuele presentatie van de uitkomsten van een MKBA is goed mogelijk en ondersteunt de communicatie over de analyse. Een beoordelingskader naast de MKBA geeft additioneel inzicht dat relevant kan zijn voor besluitvorming. Te overwegen is om altijd een (gestandaardiseerde) integrale effectanalyse uit te voeren voor grote projecten.