Tweedelijnspijnzorg vanuit de praktijk Nationaal congres NVKVV 29/03/2011 Guido Van Hamme Psycholoog-Gedragstherapeut Ziekenhuis Oost-Limburg Schiepse Bos 6 B-3600 Genk e.: Guido.vanhamme@zol.be Inhoud Historiek inzake initiatieven mbt pijnpatiënten Wat zijn de 2 e lijns pijnteams? Praktijkvoorbeeld ZOL Strengths Weaknesses Opportunities - Threats 1
Historiek Historiek 2
Historiek 2005 Erkenning 9 Referentiecentra voor Chronische Pijn (Project!) RIZIV prestatiefinanciering TWEEMAAL VERLENGD 3
Historiek 2005 Erkenning 9 Referentiecentra voor Chronische Pijn (Project!) RIZIV prestatiefinanciering TWEEMAAL VERLENGD 2009 Algologische functie (cfr volgende lezing) Multidisciplinaire Pijnteams FOD financiering! P.M. Palliatieve support teams! Expertverpleegkundigen pijn Inhoud Historiek inzake initiatieven mbt pijnpatiënten Wat zijn de 2 e lijns pijnteams? Praktijkvoorbeeld ZOL Strengths Weaknesses Opportunities - Threats 4
Wat zijn de Multidisciplinaire / (2 e lijns) pijnteams? Doelgroep Bron: Oproep tot kandidaatstelling pilootproject FOD Multidisciplinaire pijnteams (21/07/2009). Wat zijn de Multidisciplinaire pijnteams? Doelgroep Pijn > 3 maanden Pijnsyndromen geëxcludeerd uit referentiecentra Doelstelling Bron: Oproep tot kandidaatstelling pilootproject FOD Multidisciplinaire pijnteams (21/07/2009). 5
Wat zijn de Multidisciplinaire pijnteams? Doelgroep Pijn > 3 maanden Pijnsyndromen geëxcludeerd uit referentiecentra Doelstelling Biopsychosociale ondersteuning vroegtijdig inschakelen Chronificatie voorkomen Bekomen van betere coping Equipe Bron: Oproep tot kandidaatstelling pilootproject FOD Multidisciplinaire pijnteams (21/07/2009). Wat zijn de Multidisciplinaire pijnteams? Doelgroep Pijn > 3 maanden Pijnsyndromen geëxcludeerd uit referentiecentra Doelstelling Biopsychosociale ondersteuning vroegtijdig inschakelen Chronificatie voorkomen Bekomen van betere coping Equipe Geneesheer-specialist (algologie) (0,2) Klinisch psycholoog (CBT) (0,5) Verpleegkundige Ziekenhuisapotheker Samenwerkingsverbanden! Secretariaatsfunctie (0,2) Bron: Oproep tot kandidaatstelling pilootproject FOD Multidisciplinaire pijnteams (21/07/2009). 6
Welke ziekenhuizen? - 36 ziekenhuizen (VL 19, Bru 4, W 13) Bron: Website FOD Volksgezondheid Algemene praktijk Voor vele ziekenhuizen eerste mogelijkheid om psycholoog beschikbaar te stellen voor pijnpatiënten Vaak wordt psycholoog dan ook gevestigd in het pijncentrum, als aanvulling op het reeds bestaande beleid Doelstellingen Screening / diagnostiek Kortdurende behandeling Praktijk verschilt sterk over de verschillende ziekenhuizen! 7
Inhoud Historiek inzake initiatieven mbt pijnpatiënten Wat zijn de 2 e lijns pijnteams? Praktijkvoorbeeld ZOL Strengths Weaknesses Opportunities - Threats Praktijkvoorbeeld ZOL Ziekenhuis Oost-Limburg (regio Genk) Middelgroot algemeen fusieziekenhuis 814 bedden 3 campussen Enkele expertisefuncties: MIC / NIC IVF Hartchirurgie Neurochirurgie Pijn Mogelijkheden voor pijnpatiënten Referentiecentrum chronische pijn Multidisciplinair Pijnteam Algologische functie 8
HISTORIEK - 1996: opstart pijncentrum - 2000: introductie psycholoog / kinesitherapeut - Multidisciplinair karakter - 2004: Start David Back revalidatie - 2005: Erkenning als referentiecentrum - 2008: Start besprekingen Spine Unit - 2009: Algologische functie / Multidisciplinair pijnteam 9
FASE 1 : VISIE Doelgroep: 3-6 maanden pijn Niet pijnkliniek, maar afdelingen AZ!! Taken Anamnese (yellow flags) Verwijzing Samenwerking algoloog / communicatie huisarts en systeem Psycho-educatie Kortdurende individuele / systeembegeleiding Profiel: Gezondheidscoach 10
Takenpakket Psycholoog: ANAMNESE Wat is op dit moment de functie van de pijnklacht in het leven van patiënt? Welke gevolgen hebben de klachten op het leven van patiënt? Zijn er factoren in zijn of haar leven aanwezig die het risico op chronificatie vergroten? Zo ja, welke? Naast het in kaart brengen van de invloed van de pijnklacht op het leven van patiënt staat een empathische houding centraal tijdens dit eerste contact Inschatten van eventuele psychiatrische co-morbiditeit Takenpakket Psycholoog: ORIENTATIE Inschatten van behoefte aan psychologische ondersteuning Zijn 2 à 3 sessies voldoende om patiënt op weg te helpen? Eventueel doorverwijzen naar 3 e lijn Indien nodig ook doorverwijzen naar psychiater, sociale dienst, Communicatie met huisarts! 11
DIAGNOSTIEK BEHANDELING Verwijzer (Huisarts, intern specialist, ) Ziekenhuisafdeling (Residentieel en ambulant) Psycholoog Pijnteam 1. Anamnese 2. Oriëntatie 1 e lijn 2 e lijn 3 e lijn Verhouding tot derde lijn? 12
< 3m + 6m Therapie Ziekte Acceptance Based Coaching Gezondheid Inzichtgevend 2e lijn 3e lijn 13
FASE II: OPERATIONALISATIE Afspraken Neurochirurgie / Rheumatologie Verwijzingen via raadpleging Omkadering van opgenomen patiënten voor fusie operatie Vragenlijst bij opname (ALBPSQ) 1 Gastro-enterologie Omkadering van de opgenomen patiënt met Crohn, functionele klachten, Contacten orthopedie Oncologische afdelingen ondersteunende / educatieve rol 1 Linton, S. & Halldén, K. (1996). Acute Low Back Pain Screening Questionnaire (geaut. vertaling: Kole-Snijders, et al.) 14
15
FASE III: EVALUATIE Afspraken Neurochirurgie / Rheumatologie Beperkt gebruik van de mogelijkheden Bleek zelden nood aan opvolging post-fusie Gastro-enterologie Residentieel zeer actief Ambulant beperkt Orthopedie Geen systematische samenwerking Goede initiatieven, met vooral structurele vooruitgang in omkadering, maar patient load beperkt; veel afdelingen werden niet bereikt of participeerden niet actief 16
FASE IV: HERDENKEN STRATEGIE Aanbod op neurochirurgie blijft Gastro-entero overgenomen door collega-psycholoog van de afdeling Bijkomend aansluiting bij bestaand referentiecentrum chronische pijn Waarom? Concentratie van patienten Detectie verloopt beter Duidelijkere, gedragen structuur Patiënten vanuit neurologie, neurochiruirgie, orthopedie, komen meestal in MPC terecht; zelfs in (sub)acute fase indirect gevolg van communicatie in tweedelijnsproject FASE IV: HERDENKEN STRATEGIE Procedure Aanmelding in MPC ALBPSQ wordt ingevuld Psycholoog neemt telefonisch contact op bij verhoging en nodigt uit voor gesprek Organiseert verdere opvolging en indien nodig verwijzing!! Tweedelijnspsycholoog verbonden aan de technische raadpleging, en krijgt een grote proportie van haar verwijzingen via dat kanaal!! D.i. verschillend van het derdelijnspijncentrum!! 17
Inhoud Historiek inzake initiatieven mbt pijnpatiënten Wat zijn de 2 e lijns pijnteams? Praktijkvoorbeeld ZOL Strengths Weaknesses Opportunities - Threats Strengths Yellow flags sneller in kaart Snellere verwijzing naar derde lijn Sneller multidisciplinaire aanpak Patiënt gaat sneller naar eigen aandeel/mogelijkheden in klachten kijken Weaknesses Engagement verschillende disciplines nodig Grote verschillen tussen ziekenhuizen Sterk afhankelijk van de individuele ambitie van de psycholoog Communicatie over de afdelingen heen SWOT Ziekenhuisbreed pijnbeleid uitwerken Meer kennis opdoen mbt yellow flags Getrapt beleid inzake expertise Opportunities Niet afstemmen op derde lijn Competitieve positie tov anderen (Liaison G, PST, ) Threats 18