Kritische vlaggen bij pijn: Sarah Renders, Psychotherapeut ZNA Multidisciplinair Algologisch Team

Transcriptie

1 Kritische vlaggen bij pijn: Sarah Renders, Psychotherapeut ZNA Multidisciplinair Algologisch Team

2 Inhoud Yellow Flags beste voorspeller attitude, emoties, gedrag Pijnpersistentie <-> Pijnvermijding Uitbreiding: rode, oranje, blauwe, zwarte vlaggen Onderzoeken risicofactoren Behandeling op maat 2

3 Opdracht Multidisciplinair Algologisch team: - - de vorming inzake pijnevaluatie en behandeling voor het verzorgend personeel organiseren, met name voor de detectie en snelle behandeling van patiënten die het risico lopen dat hun pijn chronisch wordt ( yellow flags ) - Uit omzendbrief van 21 maart 2013 van FOD Volksgezondheid

4 Yellow flags?

5 Yellow Flags = psychosociale risicofactoren die wijzen op een verhoogde kans tot ontwikkelen van chroniciteit Attidudes Emoties Gedrag! individueel bepaald en afhankelijk van opvoeding en culturele achtergrond!

6 Beste voorspellers 6

7 7 Beste voorspellers Attitude: Overtuiging dat pijn schadelijk is Overtuiging dat passieve behandeling beter is dan actieve participatie Emoties: Gevoelens van depressie en sociale isolatie Gedrag: Angst-vermijdingsgedrag

8 Attitude Overtuiging dat pijn schadelijk is Overtuiging dat pijn niet zelf te controleren is Catastroferen pijnpersistentie Passieve houding tav behandeling leiden tot bepaald gedrag

9 9 Emoties Angst Depressieve gevoelens Prikkelbaarheid Overgevoeligheid voor lichamelijke prikkels Stress Gevoel van nutteloosheid

10 10 Gedrag Overmatig rusten Onregelmatige deelname aan therapie Vermijding van normale dagelijkse taken Buitensporig hoge pijnscores Angst/pijn vermijdingsgedrag

11 Pijnpersistentie <-> Pijnvermijding 11

12 Pijnvermijding - Pijnpersistentie Pijnvermijding: - angst staat centraal - catastroferen - bekrachtigd door reactie van omgeving Pijnpersistentie: - ontkennen of minimaliseren van de pijn - onderdrukken van gedachten aan pijn - perfectionisme en lage eigenwaarde

13 13

14 Hoe pijn, gedachten, emotie en gedrag elkaar kunnen beïnvloeden Gebeurtenis: iemand staat s morgens op met rugklachten Symptomen: pijn in de rug Gedachten inadequaat: Oh nee! Rugklachten, dat duurt vast erg lang Mijn vader was een chronisch rugpijnpatiënt, als mij dat maar niet overkomt Ik moet snel naar de huisarts Emoties Schrik, angst dat het ernstig is, slecht slapen, aandacht richten op de pijn, elke keer voelen wat er in de rug gebeurt Gedrag Voorzichtig met de rug, niet te veel bewegen. Naar de huisarts voor advies, pijnstillers Symptomen Pijn neemt toe Gedachten adequaat: Ik moet even rustig aan doen, dit gaat wel over Een aantal activiteiten moet ik deze week afzeggen Emoties Gerustgesteld, enigszins verhoogde aandacht Gedrag Doorgaan met bewegen, activiteiten rustiger uitvoeren Symptomen Pijn neemt af 14

15 15

16 Uitbreiding Yellow Flags - Yellow Flags: risicofactoren binnen de patiënt Evolutie: - wat met de context? - wat met ernstige pathologie (medisch psychiatrisch)? nood aan uitbreiding van het vlaggensysteem

17 Vlaggensysteem Rode vlaggen: medische risicofactoren, wijzend op een ernstige pathologie Gele vlaggen: psychosociale risicofactoren Oranje vlaggen: psychiatrische risicofactoren Blauwe vlaggen: relatie werk-gezondheid Zwarte vlaggen: contextuele risicofactoren 17

18 medische risicofactoren serieuze pathologie (bv breuk, tumor, ) nood aan medische interventie 18

19 Psychiatrische risicofactoren Ps abnormale psychiatrische of psychologische reacties (bv PTSS, majeure depressie) nood aan specialistische psychiatrische behandeling Yellow flags = normale maar niet helpende reacties op pijn vatbaar voor verandering 19

20 B Perceptie relatie werk - gezondheid Gebrek aan steun, interesse en plezier op het werk Werk met hoge fysieke inspanning Geloof dat werken schadelijk is Negatieve ervaring van management tav pijn en afwezigheid Gebrek aan financiële motivatie voor werkhervatting Voorgeschiedenis van langdurig ziekteverzuim tgv pijnproblematiek

21 Context Pijnpatiënt bevindt zich binnen een systeem/context: - heeft partner, kinderen, familie, vrienden - werkt, is vrijwilliger, zit in vereniging - wordt begeleid door artsen en hulpverleners kunnen ook risicofactoren bevatten 21

22 22 Context Familie een overbeschermende partner (angstig, ongerust, neiging tot overnemen van taken) straffende reacties van partner (negeren,..) gebrek aan ondersteunend persoon om over problemen te praten gebrek aan steun van familie om terug te keren naar het werk

23 23 Context Diagnose en behandeling: Verwarring rond diagnose Gebruik van jargon Medical shopping Ontevredenheid over voorgaande behandelingen Hulpverleners: ook catastroferen nocebo effect

24 Hoe zicht krijgen op risicofactoren Via vragenlijsten (YFQ, Örebro, SCL-90, ) nadelen: - tijdrovend - overtuigingen zijn wisselend afhankelijk van context - sociaal wenselijke antwoorden Aandacht voor hele context - fam./soc. omkadering bevragen - plaats van pijn binnen gezin bevragen - oog hebben voor onderliggende redenen voor iemands gedrag 24

25 Moeilijkheden vragenlijsten 25

26 Doel screening risicofactoren inzicht krijgen in risicofactoren en subgroepen gerichte doorverwijzing indien nodig voor behandeling op maat 26

27 Behandeling op maat Patienten zonder/weinig risicofactoren preventie door voorlichting en educatie over pijn Pijnvermijdende patienten cognitief herstructureren catastrofale gedachten afleiden van de aandacht voor pijn verminderen van angst opbouwen van activiteiten in dagelijks leven 27

28 Behandeling op maat Pijnpersistente patiënten leren pauzeren inbouwen relaxatie momenten accepteren van grenzen, nadien pas terug opbouwen van activiteiten Andere: werken met partner, kinderen overleg met werkgever specifieke psychiatrische behandeling van bv depressie 28

29 Afsluiter 29

30 Referenties - Nicholas M.,Linton S., Watson P., Main C. (2011, 30 maart). Early identification and management of psychological risk factors in patients with low back pain. Physical Therapy. - Chou R., McCarberg B. (2011). Managing acute back pain patients to avoid the transition to chronic pain. Future Medicine. - Kendall N. (1999). Psychosocial approaches to the prevention of chronic pain: the low back paradigm. Baillière Clinical Rheamatology. - Sowden M., Hatch A., Gray S., Coombs J. (2005) Can four key psychosocial risk factors for chronic pain and disability be modified bij a pain managment programme? A pilot study. Physiotherapy. - van Koulil S., den Boer J., Samwel H.; Pothof E. (2008) Van Pijnvermijding naar pijnpersistentie. Screening en cognitieve gedragstherapie op maat bij chronische pijn. Gedragstherapie. - Stewart J., Kempenaar L., Lauchlan D. (2011) Rethinking yellow flags. Manual therapy. 30

31 31