TOEGANG TOT FINANCIERING Opzet van de enquête De toegang tot financiering is essentieel voor het welslagen van een onderneming en een belangrijke factor voor economische groei in Europa na de economische crisis in 2007. Het doel van deze enquête is te onderzoeken of er beperkingen op de toegang tot financiering zijn en hoe ze evolueren; wat zijn de toekomstige financieringsbehoeften (leningen, eigen vermogen, andere) om de groei te ondersteunen en uit welke bronnen zouden de ondernemingen hun financiering willen verkrijgen. Bereik Deze vragenlijst peilt naar informatie met betrekking tot uw onderneming in België. Benodigde informatie De vragenlijst is opgedeeld in een aantal secties Sectie A informeert naar de algemene kenmerken van uw onderneming. Sectie B peilt naar informatie betreffende het bekomen van financiering uit vreemd vermogen Sectie C peilt naar informatie betreffende het bekomen van financiering uit eigen vermogen Sectie D peilt naar informatie betreffende het bekomen van financiering uit andere bronnen Sectie E peilt naar de veranderingen die u hebt ervaren tussen 2007 en 2010 Sectie F peilt naar uw verwachtingen voor de komende drie jaren. Sectie G geeft u de mogelijkheid om aanvullingen, commentaren en opmerkingen te formuleren. Daarnaast zal u gevraagd worden de contactgegevens van u onderneming op te geven. Werkwijze De vragenlijst dient beantwoord te worden door de eigenaar of manager van de onderneming of groep. Het merendeel van de vragen kan beantwoord worden door een X te plaatsen in het gewenste antwoordvakje.
Sectie A: Inleiding Deze sectie heeft tot doel de onafhankelijkheid en de eigendomsituatie van de ondervraagde ondernemingen te bepalen. 1a. Was uw onderneming in handen van een andere onderneming in 2007 en/of 2010? Ja Ga naar vraag 1b Nee Ga naar vraag 1c 1b. Indien uw onderneming een dochteronderneming is, gelieve de naam van het moederbedrijf op te geven Ga naar vraag 13 1c. Wat is het totale aantal werknemers binnen uw onderneming? Inbegrepen het aantal werknemers in dochterondernemingen in België of het buitenland, als uw onderneming aan het hoofd van deze groep staat. Minder dan 10 werknemers.............................. Ga naar vraag 13 10 of meer werknemers................................. Ga naar vraag 1d 1d. Wat was de eigendomssituatie van uw onderneming bij het begin van de boekjaren 2004, 2007 en 2010? Gelieve één vakje per jaar aan te kruisen 2010 2007 2004 1. Eénmanszaak........................................ 2. Vennootschap onder firma............................... 3. Niet beursgenoteerde vennootschap met beperkte aansprakelijkheid...................................... 4. Beursgenoteerde vennootschap met beperkte aansprakelijkheid 5. Andere.............................................. Indien u Andere heeft aangeduid, gelieve voor elk jaar afzonderlijk te verduidelijken:
Sectie B Financiering met vreemd vermogen Deze sectie gaat na in welke mate de door uw onderneming beoogde financiering uit vreemd vermogen bekomen werd in de voorbije 12 maanden en in 2007. Financiering uit vreemd vermogen verwijst naar een schuld die u moet terugbetalen. Uitgezonderd zijn de rekening-courantkredieten/kredietlijnen, leasing, bevoorrechte schulden, gesubsidieerde leningen of achtergestelde leningen. 2a. Heeft uw onderneming in de afgelopen 12 maanden geprobeerd om financiering uit vreemd vermogen te bekomen? Ja Ga naar vraag 2b Nee Ga naar vraag 2c 2b. In welke mate is uw onderneming er in de voorbije 12 maanden in geslaagd financiering uit vreemd vermogen te bekomen uit één van volgende bronnen? Met Gedeeltelijk geslaagd wordt bedoeld dat het gevraagde bedrag u niet volledig werd toegekend, of niet werd toegekend onder de door u gewenste voorwaarden. Gelieve per lijn één vakje aan te duiden Geslaagd Gedeeltelijk Niet Niet geslaagd geslaagd geprobeerd 1. De eigenaar(s)/bestuurder(s)........................ 2. Andere werknemers van uw onderneming............. 3. Familie, vrienden of andere personen van buiten uw onderneming 4. Andere ondernemingen............................ 5. Banken........................................ 6. Andere bronnen.................................. Indien u Andere bronnen heeft aangeduid, gelieve te verduidelijken:
2c. Heeft uw onderneming in 2007 geprobeerd om financiering uit vreemd vermogen te bekomen? Ja Ga naar vraag 2d Nee Ga naar vraag 3a indien u Ja antwoordde op vraag 2a; indien u Nee antwoordde op vraag 2a, ga naar vraag 6a 2d. In welke mate is uw onderneming er in 2007 in geslaagd financiering uit vreemd vermogen te bekomen uit één van volgende bronnen? Met Gedeeltelijk geslaagd wordt bedoeld dat het gevraagde bedrag u niet volledig werd toegekend, of niet werd toegekend onder de door u gewenste voorwaarden. Gelieve per lijn één vakje aan te duiden Geslaagd Gedeeltelijk Niet Niet Geslaagd geslaagd geprobeerd 1. De eigenaar(s)/bestuurder(s)........................ 2. Andere werknemers van uw onderneming.............. 3. Familie, vrienden of andere personen van buiten uw onderneming 4. Andere ondernemingen............................ 5. Banken.......................................... 6. Andere bronnen.................................. Indien u Andere bronnen heeft aangeduid, gelieve te verduidelijken:
3a. Indien uw onderneming financiering uit vreemd vermogen bekomen heeft in de afgelopen 12 maanden en/of in 2007, werd(en) er borgstelling(en) gevraagd? Een borgstelling verwijst naar individuen of entiteiten die het verliesrisico dekken. Gelieve één vakje per periode aan te kruisen Afgelopen 12 maanden 2007 Ja Ga naar vraag 3b indien u minstens éénmaal Ja antwoordde. Nee Ga naar vraag 4 indien u twee maal Nee antwoordde. 3b. Wie heeft er borg gestaan? Gelieve maximum 3 vakjes per periode aan te kruisen Afgelopen 12 maanden 2007 1. De eigenaar(s)/bestuurder(s) van uw onderneming................... 2. Familie, vrienden of andere personen............................. 3. Een andere onderneming...................................... 4. Wederzijdse waarborgregelingen (coöperaties)...................... 5. Andere waarborgregelingen, volledig of gedeeltelijk aangeboden door de binnenlandse overheid (alle niveaus) 6. Andere borgstellers...........................................
4. Enkel aanvullen indien u bij vraag 2b en/of 2d minstens één keer een antwoordoptie uit de 2 e of 3 e kolom hebt geselecteerd, zoniet gelieve naar vraag 5 te gaan. Indien uw onderneming er in de voorbije 12 maanden of in 2007 gedeeltelijk of niet in slaagde ( 2b en 2d) financiering uit vreemd vermogen te bekomen, wat waren dan de redenen die hiervoor werden aangehaald? Gelieve per periode alle vakjes die van toepassing zijn aan te kruisen De bank was van mening/argumenteerde dat uw onderneming: Afgelopen 12 maanden 2007 1. Een lage kredietwaardigheid had............................................... 2. Onvoldoende eigen kapitaal had............................................... 3. Onvoldoende onderpand of waarborgen kon voorleggen............................ 4. Onvoldoende potentieel had, een lening een te groot risico inhield.................... 5. Te veel lopende leningen of te veel schulden had...................................... 6. Geen leningen in het verleden bij haar was aangegaan............................. 7. In het verleden reeds aflossingsproblemen kende................................. 8. Geen reden opgegeven..................................................... 9. Andere reden(en).......................................................... Indien u Andere reden(en) heeft aangeduid, gelieve voor elke periode afzonderlijk te verduidelijken: Andere kredietverleners waren van mening/argumenteerden dat uw onderneming: 10. Een lage kredietwaardigheid had................................................ Afgelopen 12 maanden 2007 11. Onvoldoende eigen kapitaal had................................................ 12. Onvoldoende onderpand of waarborgen kon voorleggen............................. 13. Onvoldoende potentieel had, een lening een te groot risico inhield...................... 14. Te veel leningen of te veel schulden had.......................................... 15. Geen leningen in het verleden bij haar was aangegaan............................... 16. In het verleden reeds aflossingsproblemen kende................................... 17. Geen reden opgegeven.......................................................
18. Andere reden(en)............................................................ Indien u Andere reden(en) heeft aangeduid, gelieve voor elke periode afzonderlijk te verduidelijken: Uw onderneming was van mening dat: Afgelopen 12 maanden 2007 19. De aangeboden rentevoeten te hoog waren.................................... 20. Andere voorwaarden onaanvaardbaar waren (bv. looptijd, afspraken, e.d.)............ 21. Andere reden(en)......................................................... Indien u Andere redenen heeft aangeduid, gelieve voor elke periode afzonderlijk te verduidelijken: 5. Indien uw onderneming geprobeerd heeft een lening bij een bank te bekomen, wat waren dan de redenen om deze bank te kiezen? Indien uw onderneming niet geprobeerd heeft om een lening bij een bank te bekomen, gelieve naar vraag 6a te gaan. Gelieve per periode alle vakjes die van toepassing zijn aan te kruisen Afgelopen 12 maanden 2007 1. Uw onderneming was reeds klant bij deze bank................................... 2. Het betrof een lokaal bankagentschap.......................................... 3. Deze bank bood de beste: Rentevoetvoorwaarden........................................... Andere voorwaarden dan de rentevoet............................... 4. Deze bank richt zich op kleinere ondernemingen................................. 5. Dit bankagentschap is gekend voor haar goede relaties met het cliënteel............... 6. Andere reden(en).......................................................... Indien u Andere redenen heeft aangeduid, gelieve voor elke periode afzonderlijk te verduidelijken
Sectie C Financiering met eigen vermogen Deze sectie gaat na in welke mate de door uw onderneming beoogde financiering uit eigen vermogen bekomen werd in de voorbije 12 maanden en in 2007. Financiering uit eigen vermogen verwijst naar geld of andere activa die in ruil voor een gedeeltelijk eigenaarschap of aandelen werden gegeven. 6a. Heeft uw onderneming in de voorbije 12 maanden geprobeerd om financiering uit eigen vermogen te bekomen? Ja Ga naar vraag 6b Nee Ga naar vraag 6c 6b. In welke mate is uw onderneming er in de voorbije 12 maanden in geslaagd financiering uit eigen vermogen te bekomen uit één van volgende bronnen? Met Gedeeltelijk geslaagd wordt bedoeld dat het gevraagde bedrag u niet volledig werd toegekend, of niet werd toegekend onder de door u gewenste voorwaarden. Gelieve per lijn één vakje aan te duiden Geslaagd Gedeeltelijk Niet Niet geslaagd geslaagd geprobeerd 1. Bestaande aandeelhouders.......................... 2. Bestuurders die nog geen aandeelhouder waren........... 3. Andere werknemers van uw onderneming................ 4. Durfkapitaalfondsen 1................................ 5. Business angels 2.................................... 6. Familie, vrienden en andere personen die niet tot bovenvermelde categorieën behoren 7. Beursintroductie of andere beurskapitalisatie 3............. 8. Banken.......................................... 9. Andere financiële instellingen.......................... 10. Andere ondernemingen.............................. 11. Overheid/ Andere bronnen van financiering met eigen vermogen Indien u Andere bronnen van financiering met eigen vermogen heeft aangeduid, gelieve te verduidelijken:
6c. Heeft uw onderneming in 2007 geprobeerd om financiering uit eigen vermogen te bekomen? Ja Ga naar vraag 6d Nee Ga naar vraag 7 indien u Ja antwoordde op vraag 6a; indien u Nee antwoordde op vraag 6a, ga naar vraag 8a 6d. In welke mate is uw onderneming er in het boekjaar 2007 in geslaagd financiering uit eigen vermogen te bekomen uit één van volgende bronnen? Met Gedeeltelijk geslaagd wordt bedoeld dat het gevraagde bedrag u niet volledig werd toegekend, of niet werd toegekend onder de door u gewenste voorwaarden. Gelieve per lijn één vakje aan te duiden Geslaagd Gedeeltelijk Niet Niet geslaagd geslaagd geprobeerd 1. Bestaande aandeelhouders........................... 2. Bestuurders die nog geen aandeelhouder waren........... 3. Andere werknemers van uw onderneming.................. 4. Durfkapitaalfondsen 1.................................. 5. Business angels 2................................... 6. Familie, vrienden en andere personen die niet tot bovenvermelde categorieën behoren 7. Beursintroductie of andere beurskapitalisatie 3............... 8. Banken............................................. 9. Andere financiële instellingen......................... 10. Andere ondernemingen.............................. 11. Overheid/ Andere bronnen van financiering met eigen vermogen Indien u Andere bronnen van financiering met eigen vermogen heeft aangeduid, gelieve te verduidelijken:
7. Enkel aanvullen indien u bij vraag 6b en/of 6d minstens één keer een antwoordoptie uit de 2 e of 3 e kolom hebt geselecteerd, zoniet gelieve naar vraag 8a te gaan. Indien uw onderneming er in de voorbije 12 maanden of in 2007 gedeeltelijk of niet in slaagde financiering uit eigen vermogen te bekomen, wat waren dan de redenen die hiervoor werden aangehaald/waargenomen? Gelieve per jaar alle vakjes die van toepassing zijn aan te kruisen Bestaande aandeelhouders: Afgelopen 12 maanden 2007 1.. Achtten zich niet in staat om op meer aandelen in te schrijven.................. Potentiële nieuwe aandeelhouders: 2 Vroegen te veel aandelen in ruil voor de aangeboden middelen................ 3 Vroegen te veel concessies in ruil voor financiering.......................... 4 Vonden het ontwikkelingspotentieel van uw onderneming onvoldoende of te risicovol 5 Vonden dat uw onderneming te veel schulden had.......................... 6 Andere redenen..................................................... Indien u Andere redenen heeft aangeduid, gelieve voor elke periode afzonderlijk te verduidelijken:
Sectie D Financiering uit andere bronnen Deze sectie onderzoekt andere financieringsbronnen dan deze uit vreemd of eigen vermogen, die uw onderneming in de afgelopen 12 maanden of in 2007 probeerde te bekomen. Andere financieringsbronnen zijn bijvoorbeeld: leasing, factoring, rekening-courantkrediet, gesubsidieerde lening, commerciële kredieten, financieringsfaciliteiten voor export, mezzanine financiering, 8a. Heeft uw onderneming in de voorbije 12 maanden geprobeerd om financiering uit andere bronnen dan eigen vermogen of vreemd vermogen te bekomen? Ja Ga naar vraag 8b Nee Ga naar vraag 8c 8b. In welke mate is uw onderneming er in de voorbije 12 maanden in geslaagd om financiering uit andere bronnen dan het eigen vermogen of vreemd vermogen te bekomen? Met Gedeeltelijk geslaagd wordt bedoeld dat het gevraagde bedrag u niet volledig werd toegekend, of niet werd toegekend onder de door u gewenste voorwaarden. Gelieve per lijn één vakje aan te duiden Geslaagd Gedeeltelijk Niet Niet geslaagd geslaagd geprobeerd 1 Leasing.............................................. 2 Factoring 4........................................... 3 Rekening-courantkrediet of kredietlijn...................... 4 Gesubsidieerde lening.................................. 5 Subsidies van de Belgische (federaal/regionaal) overheid....... 6 Buitenlandse overheden of internationale organisaties.......... 7 Commerciële kredieten (van leveranciers)................... 8 Vooruitbetalingen (door klanten).......................... 9 Financieringsfaciliteiten voor internationale handel of export..... 10 Mezzanine of hybride financiering 5......................... 11 Andere financieringstypes en -bronnen..................... Indien u Andere financieringstypes en -bronnen heeft aangeduid, gelieve te verduidelijken:
8c. Heeft uw onderneming in 2007 geprobeerd om financiering uit andere bronnen dan eigen vermogen of vreemd vermogen te bekomen? Ja Ga naar vraag 8d Nee Ga naar vraag 9 8d. In welke mate is uw onderneming er in 2007 in geslaagd om financiering uit andere bronnen dan het eigen vermogen of vreemd vermogen te bekomen? Met Gedeeltelijk geslaagd wordt bedoeld dat het gevraagde bedrag u niet volledig werd toegekend, of niet werd toegekend onder de door u gewenste voorwaarden. Gelieve per lijn één vakje aan te duiden Geslaagd Gedeeltelijk Niet Niet geslaagd geslaagd geprobeerd 1 Leasing........................................ 2 Factoring 4...................................... 3 Rekening-courantkrediet of kredietlijn................. 4 Gesubsidieerde lening............................. 5 Subsidies van de Belgische (federaal/regionaal) overheid.. 6 Buitenlandse overheden of internationale organisaties..... 7 Commerciële kredieten (van leveranciers).............. 8 Vooruitbetalingen (door klanten)....................... 9 Financieringsfaciliteiten voor internationale handel of export 10 Mezzanine of hybride financiering 5.................... 11 Andere financieringstypes en -bronnen................ Indien u Andere financieringstypes en -bronnen heeft aangeduid, gelieve te verduidelijken:
Sectie E Veranderingen in de laatste drie jaar In deze sectie vragen we naar uw visie op de veranderingen die de toegang tot financiering in de laatste drie jaren hebben beïnvloed. 9. Hoe zijn de volgende factoren geëvolueerd tussen 2007 en 2010? Gelieve per lijn één vakje aan te duiden Veel Beter Ongewijzigd Slechter Veel Geen mening beter slechter 1 De financiële toestand van uw onderneming....... 2 De kost (rentevoet en andere) om financiering voor uw onderneming te verkrijgen.............. 3 De verhouding vreemd vermogen/omzet van uw onderneming.......................... 4 Andere voorwaarden voor financiering (bv. vervaldatum, afspraken)................... 5 De last/inspanning om financiering voor uw onderneming te bekomen..................... 6 De bereidwilligheid van de banken om financiering te verschaffen.....................
Sectie F Verwachtingen voor de toekomst Deze sectie focust op uw verwachtingen voor de volgende drie jaar wat de financieringsbehoefte van uw onderneming betreft, evenals op de mogelijke hindernissen voor de groei van uw onderneming. Denkt u dat uw onderneming tussen vandaag en 31 december 2013: 10a. Nood aan financiering zal hebben? Ja Ga naar vraag 10b Nee Ga naar vraag 11 10b. Welk type financiering zal uw onderneming vermoedelijk nodig hebben? Gelieve aan te kruisen wat past 1 Financiering uit vreemd vermogen............................................ 2 Financiering met eigen vermogen............................................. 3 Andere financieringsbronnen.............................................. 10c. Uit welke bronnen denkt u financiering te kunnen verkrijgen? Gelieve de meest relevante opties aan te kruisen (max. 5) 1 De eigenaar(s)/bestuurder(s) van uw onderneming..................................... 2 Andere werknemers van uw onderneming............................................ 3 Familie, vrienden en andere personen die niet tot bovenvermelde categorieën behoren, exclusief business angels.......................................................... 4 Andere ondernemingen............................................................ 5 Leasingmaatschappijen........................................................... 6 Banken........................................................................ 7 Andere financiële instellingen..................................................... 8 Mezzanine of hybride financiering 5............................................... 9 Durfkapitaalfondsen 1.......................................................... 10 Business angels 2............................................................. 11 Beursintroductie of andere beurskapitalisatie 3.......................................... 12 Een binnenlandse overheidsinstelling...............................................
13 Buitenlandse overheidsinstellingen of internationale organisaties........................... 14 Andere financieringsbronnen....................................................... Indien u Andere financieringsbronnen heeft aangeduid, gelieve te verduidelijken: 10d. Voor welke doeleinden zal u de financiering gebruiken? Gelieve aan te kruisen wat past 1 Om de continuïteit van uw onderneming te garanderen................................. 2 Om de binnenlandse activiteiten van uw onderneming uit te breiden....................... 3 Om verkoop uit export te financieren................................................ 4 Om innovatie en R&D te financieren................................................ 5 Om fusies en overnames te financieren............................................. 6 Om internationale activiteiten te financieren......................................... 7 Voor andere doeleinden......................................................... Indien u Voor andere doeleinden heeft aangeduid, gelieve te verduidelijken:
11. Welke factoren zullen, in uw opinie, de groei van uw onderneming het meest belemmeren tussen vandaag en 31 december 2013? Gelieve de meest relevante opties aan te kruisen (max. 5) 1 Algemene economische toestand................................................. 2 Beperkte vraag op de lokale/binnenlandse markten................................... 3 Beperkte vraag op de buitenlandse markten.......................................... 4 Beperkte beschikbaarheid van geschikt nieuw personeel................................. 5 Verlies van huidig personeel........................................................ 6 Problemen bij de overname van uw onderneming, inclusief opvolging....................... 7 Hoge arbeidskosten............................................................. 8 Noodzakelijke investeringen in uitrusting............................................ 9 Verouderde producten (R&D noodzakelijk, lange aanlooptijd nieuw product)................. 10 Technologische concurrentie...................................................... 11 Nieuwe spelers op de markt....................................................... 12 Prijsconcurrentie / kleine marges................................................... 13 Wetgeving.................................................................... 14 Gebrek aan fiscale voordelen...................................................... 15 Moeilijke toegang tot informatietechnologie (bv. breedbandaansluiting)...................... 16 Andere tekortkomingen op vlak van infrastructuur...................................... 17 Onvoldoende financiering......................................................... 18 Geen belemmeringen (niets aangekruist)............................................
Sectie G Contactgegevens en opmerkingen 12. Indien u opmerkingen/suggesties heeft, kan u deze in onderstaand veld noteren: 13. Gelieve de contactgegevens aan te vullen waamee wij u kunnen contacteren: Contactpersoon Functie Telefoonnummer E-mail adres 14. Hoeveel tijd had u nodig om deze vragenlijst in te vullen? Minuten Hartelijk dank voor u medewerking! 1 Durfkapitaalfondsen: Fonds waarin kapitaal van verschillende investeerders samengebracht wordt, waarmee financiering aangeboden wordt aan startende en kleine ondernemingen. 2 Business angels: ondernemers (meestal individueel) die kapitaal aan startende ondernemingen aanbieden, meestal in ruil voor het eigendomsrecht van (een deel) van de onderneming. 3 Beursintroductie of andere beurskapitalisatie: De eerste openbare uitgifte van aandelen door een private onderneming, met de bedoeling kapitaal te genereren. 4 Factoring: Ondernemers kunnen het beheer van hun debiteurenportefeuille overdragen aan een gespecialiseerd bedrijf, de factormaatschappij. Deze financieringsinstelling verstrekt, op basis van de uitstaande courante vorderingen op de debiteuren, voorschotten aan de onderneming. 5 Mezzanine of hybride financiering: Deze vorm van financiering is een aan warrants gekoppelde lening. De lening wordt op haar vervaldag in één keer afbetaald, tussentijdse aflossingen zijn niet nodig. De warrants geven de verstrekker van de mezzaninefinanciering het recht om een vooraf overeengekomen percentage van het aandelenkapitaal te kopen tegen een vooraf bepaalde prijs, indien de lening niet terugbetaald wordt.