Rapport naar aanleiding van het algemeen toezichtbezoek aan de Najaarsvergadering NVvA georganiseerd door de Nederlandse Vereniging voor Allergologie op 21 november 2014 te Breukelen Utrecht, Maart, 2015
1 Inleiding 3 2 Resultaten toezichtbezoek 4 2.1 Inleiding 4 2.2 Algemene gegevens 4 2.3 Organisatie samenkomst 5 2.4 Gunstbetoon (gastvrijheid en geschenken) 7 2.5 Opgevraagde documenten 9 3 Conclusies 10 3.1 Inleiding 10 3.2 Congres voldoet overwegend (niet) aan de reclameregels 10 3.3 (Geen) overtreding van reclameregels door standhouders 11 3.4 Te nemen maatregelen 11 Pagina 2 van 11
1 Inleiding In het kader van haar toezichthoudende taak heeft de Inspectie voor de Gezondheidszorg (hierna: de inspectie) op 23 september 2014 een onaangekondigd bezoek gebracht aan de Najaarsvergadering NVvA te Breukelen. De Najaarsvergadering werd georganiseerd door de Nederlandse Vereniging voor Allergologie (hierna: NVvA). Doel van het inspectiebezoek bezoek was te beoordelen in hoeverre de NVvA de regels voor geneesmiddelenreclame naleefde, met name voor wat betreft gunstbetoon. Om tot een verantwoord oordeel te kunnen komen, heeft de inspectie getoetst aan de toepasselijke wet- en regelgeving. Het gaat om de Geneesmiddelenwet en de Beleidsregels gunstbetoon Geneesmiddelenwet (Beleidsregels gunstbetoon). Afschriften van de wetteksten zijn te vinden op www.overheid.nl. Meer specifiek heeft de inspectie getoetst aan de regels voor gastvrijheid, geschenken en transparantie, te vinden in artikel 94, onder b en c van de Geneesmiddelenwet en onderdeel 2.1 onder b en c van de Beleidsregels gunstbetoon. De inspectie heeft een beoordelingskader opgesteld, waarmee zij heeft getoetst aan deze aspecten. Ten eerste heeft de inspectie beoordeeld of de gastvrijheid beperkt is gebleven tot hetgeen strikt noodzakelijk is om aan de bijeenkomst te kunnen deelnemen. Daartoe heeft de inspectie beoordeeld of het programma, de locatie en de kosten van het congres te rechtvaardigen zijn. Ten tweede heeft de inspectie beoordeeld of de uitgereikte geschenken een geringe waarde hebben en of de geschenken relevant zijn voor de beroepsuitoefening. Tenslotte heeft de inspectie gekeken naar de transparantie over banden van sprekers. Zij heeft hierbij gekeken of (eventuele) banden vooraf bekend zijn gemaakt en of vertegenwoordigers van farmaceutische bedrijven als zodanig herkenbaar zijn. Daarnaast toetste de inspectie aan de regels voor reclame-uitingen, te vinden in artikel 84 t/m 93 van de Geneesmiddelenwet. In dit rapport leest u de resultaten van het onderzoek naar de mate waarin de NVvA de regels op het gebied van geneesmiddelenreclame (met name gunstbetoon) naleefde tijdens het bezochte congres. Achtereenvolgens worden twee vragen beantwoord: Hoe heeft de NVvA invulling gegeven aan de Najaarsvergadering NVvA voor wat betreft de organisatie en gunstbetoon (hoofdstuk 2)?; In hoeverre leefde de NVvA de regels voor geneesmiddelenreclame na (hoofdstuk 3)? Pagina 3 van 11
2 Resultaten toezichtbezoek 2.1 Inleiding In dit hoofdstuk leest u hoe de NVvA invulling heeft gegeven aan de Najaarsvergadering NVvA voor wat betreft de organisatie van het congres en gunstbetoon tijdens het congres. De informatie in dit hoofdstuk is een weergave van hetgeen de inspectie heeft geconstateerd in een gesprek met de NVvA tijdens het inspectiebezoek, de documenten die de NVvA heeft nagestuurd naar aanleiding van het bezoek en de volgende bijgewoonde onderdelen van de Najaarsvergadering NVvA: - Allergisch voor je huisdier: prikken, slikken of verplaatsen? - Sanatie: is het nog zinvol? - Proefschriftpresentaties,,,. Er zijn twee aandachtsgebieden: organisatie samenkomst en gunstbetoon (gastvrijheid en geschenken). Na de algemene gegevens over het congres vindt u de resultaten per aandachtsgebied, weergegeven in een tabel. 2.2 Algemene gegevens Algemene gegevens Titel Adres Verantwoordelijke voor organisatie Najaarsvergadering NVvA Van der Valk hotel Stationsweg 91 3621 LK Breukelen NVvA Initiator Financier/sponsor Datum en tijdstip inspectie NVvA Allergopharma B.V. Meda Pharma B.V. Allergy Therapeutics Netherlands B.V. Hal Allergy B.V. Alk-Abelló B.V. 21 november 2014;10.00 uur Duur inspectie Naam inspecteurs/aanwezigen IGZ 2,5 uur Mw. M. van Kuijk, senior inspecteur Dhr. B. van der Heide, Pagina 4 van 11
coördinerend/specialistisch senior inspecteur Gesprekspartner(s): naam, functienaam en bedrijf -, internistallergoloog, voorzitter NVvA -, internist-allergoloog, secretaris NVvA Type samenkomst Wetenschappelijke bijeenkomst Is het congres geaccrediteerd? Ja, door NIV, NVKI en NVvA 2.3 Organisatie samenkomst Organisatie samenkomst Is de nascholing van tevoren beoordeeld door de CGR? Zo ja: Toelichting en indien van toepassing de (opgevolgde) adviezen van CGR Nee. Dit was volgens de voorzitter NVvA niet nodig. De NVvA heeft met regelmaat overleg met CGR over de reclameregels. Zo nee: Toelichting Wie is de doelgroep? Internisten allergologen Klinisch immunologen Dermatologen Hoeveel deelnemers zijn er en wat is de verdeling tussen beroepsbeoefenaren en nietberoepsbeoefenaren? Aantal beroepsbeoef enaren: 59 Nietberoepsbeoef enaren: 27 Heeft de organisator maatregelen genomen ter voorkoming van (publieks)reclame richting niet beroepsbeoefenaren: Ja toelichting: Organisator maakt met badges onderscheid tussen beroepsbeoefenaren en nietberoepsbeoefenaren. Nietberoepsbeoefenaren hebben geen toegang tot de ruimte met de stands van de farmaceutische industrie Pagina 5 van 11
waarin reclame wordt gemaakt voor receptgeneesmiddelen. Welke maatregelen zijn genomen met betrekking tot de verleende gastvrijheid richting niet beroepsbeoefenaren: Wat zijn de eisen voor deelname? Ja, toelichting: De gehele bijdrage van de farmaceutische industrie is volgens de voorzitter van de NVvA bestemd voor het wetenschappelijke gedeelte. De gastvrijheid betaalt de vereniging uit de inkomsten van haar leden. Niet leden betalen 75 voor deelname aan de bijeenkomst. Dit is onder meer bestemd voor de gastvrijheid. Geen. Worden tijdens de geïnspecteerde onderdelen geneesmiddelen besproken? Ja, namelijk: Immunotherapie (SLIT, SCIT). Pagina 6 van 11
2.4 Gunstbetoon (gastvrijheid en geschenken) Vragen op het gebied van gastvrijheid en geschenken Zijn eventuele banden tussen de sprekers en de farmaceutische industrie vooraf bekend gemaakt? Zijn vertegenwoordigers van farmaceutische bedrijven aanwezig? Zijn de vertegenwoordigers van farmaceutische bedrijven als zodanig herkenbaar? Is er sprake van stands en materialen? Ja, toelichting: Sprekers maken met een disclosure slide hun banden bekend. Bij de korte proefschriftpresentaties maakten niet alle sprekers hun banden bekend. Ja, bij de stands en in de zaal. Ja, de vertegenwoordigers droegen badges. Kort toelichten : In een aparte standruimte stonden vijf stands. Bij de stands lag documentatiemateriaal en in een enkel geval pennen, een marker en drop. PROGRAMMA Hoe is de verdeling wetenschappelijk programma/vrije tijd? Het wetenschappelijk programma duurt 3 uur en 45 minuten. Aansluitend is er een één uur durende huishoudelijke vergadering van de vereniging. Aan ontvangst, koffiepauzes en lunch wordt 2 uur en 15 minuten besteed. LOCATIE Waarom is voor deze locatie gekozen? Centrale locatie, bereikbaar met OV, aanwezigheid parkeergelegenheid, betaalbaar, aldus de voorzitter van de NVvA. KOSTEN Pagina 7 van 11
Wat is de financiële bijdrage vanuit de farmaceutische industrie? 3.300,- 1. Wat zijn de totale kosten voor gastvrijheid (reis- verblijf, en inschrijvingskosten)? 4.967,65 Wat is de eigen bijdrage van de beroepsbeoefenaar? De deelname is voor leden van de NVvA gratis. De locatie en lunch kosten voor twee wetenschapsdagen per jaar worden volledig bekostigd uit de contributie. De contributie bedraagt 75 per jaar. Vanuit de contributie is dus 37,50 de eigen bijdrage voor deze bijeenkomst. Niet leden van de NVvA betalen 75,-. Wat is de eigen bijdrage van de nietberoepsbeoefena(a)r(en)? Waaraan wordt de financiële bijdrage vanuit de farmaceutische industrie besteed? Waaraan wordt de eigen bijdrage van de (niet) beroepsbeoefenaren besteed? De bijdrage voor leden en nietleden is gelijk aan die voor beroepsbeoefenaren. De bijdrage wordt volgens de NVvA besteed aan het wetenschappelijke programma. De eigen bijdrage wordt besteed aan de gastvrijheid. Strekt de gastvrijheid zich uit tot anderen dan beroepsbeoefenaren 2? Ja, Toelichting: Er zijn 27 nietberoepsbeoefenaren onder de deelnemers. De gastvrijheid per deelnemer bedraagt 0,87 3. 1 Dit is helft van de bijdrage van hoofdsponsoren aan zaalhuur vergaderingen in 2014 en de bijdrage van een incidentele sponsor van de farmaceutische industrie voor deze vergadering. 2 Verpleegkundigen die in opdracht van een beroepsbeoefenaar geneesmiddelen verstrekken of toedienen komen ook in aanmerking komen voor gastvrijheid bij bijeenkomsten (artikel 82 lid 1 onder 2 Geneesmiddelenwet). Deze groep verpleegkundigen mag echter geen andere vormen van gunstbetoon dan gastvrijheid ontvangen, omdat zij niet onder de categorie beroepsbeoefenaren vallen (Beleidsregels gunstbetoon Geneesmiddelen). 3 Gastvrijheid per deelnemer is berekend als volgt: totaal sponsorbedrag gedeeld door aantal deelnemers minus de eigen bijdrage; (3300:86)-37,50 = 0,87 euro Pagina 8 van 11
Geschenken Worden er geschenken gegeven of ontvangen? Nee 2.5 Opgevraagde documenten Tijdens het inspectiebezoek heeft de inspectie de volgende documenten opgevraagd/ingezien: programma; lijst van deelnemers, ingedeeld naar voorschrijvers/niet voorschrijvers; begroting en eindafrekening van het gehele congres; lijst met sponsoren inclusief hun bijdragen; uitnodiging aan de deelnemers (inclusief bijlagen); één afschrift van een sponsorcontract. Pagina 9 van 11
3 Conclusies 3.1 Inleiding In het vorige hoofdstuk heeft de inspectie vastgelegd hoe de NVvA invulling heeft gegeven aan de Najaarsvergadering NVvA voor wat betreft organisatie en gunstbetoon. U heeft zich aan de hand van deze informatie een beeld kunnen vormen van de mate waarin de NVvA de regels op het gebied van geneesmiddelenreclame (met name gunstbetoon) naleefde tijdens de Najaarsvergadering NVvA. In dit hoofdstuk geeft de inspectie een oordeel over in hoeverre de NVvA de regels voor geneesmiddelenreclame (met name gunstbetoon) naleefde. Dit hoofdstuk heeft een meer beschouwend karakter. Gezocht is naar verbanden, verklaringen en overeenkomsten in de onderzoeksresultaten zoals beschreven in hoofdstuk 2. 3.2 Congres voldoet overwegend aan de reclameregels Voor wat betreft het deel van de bijeenkomst dat de inspectie heeft geïnspecteerd, voldoet de NVvA aan de reclameregels. De inspectie beoordeelde hiervoor de geboden gastvrijheid en geschenken en de transparantie over banden van sprekers met de farmaceutische industrie. 3.2.1 Gastvrijheid beperkt en te rechtvaardigen Blijft de gastvrijheid wel of niet beperkt tot hetgeen strikt noodzakelijk is, om aan de bijeenkomst te kunnen deelnemen? Om deze vraag te beantwoorden beoordeelt de inspectie of het programma, de locatie en de kosten van de bijeenkomst te rechtvaardigen zijn. Wanneer de geboden gastvrijheid niet voldoet aan de regels, is sprake van verboden gunstbetoon. Programma De NVvA besteedde het merendeel van de tijd aan het wetenschappelijk programma. Dit wetenschappelijke programma van 3 uur en 45 minuten bevatte geen ongebruikelijke onderbrekingen. Er was geen sociaal programma. De kosten van het dagarrangement inclusief de lunch per deelnemer zijn te rechtvaardigen. Daarmee vindt de inspectie het programma als geheel te rechtvaardigen. Locatie Het hotel waar de samenkomst wordt gehouden heeft een zakelijke uitstraling. De keuze voor Breukelen is voor deze landelijke samenkomst gezien de bereikbaarheid met OV en eigen vervoer te rechtvaardigen. De inspectie vindt de locatie passend. Kosten De inspectie gaat bij de beoordeling van de kosten voor gastvrijheid uit van de totale financiële bijdrage van de farmaceutische industrie gedeeld door het aantal deelnemers. Zo wordt bepaald welk bedrag toekomt aan de individuele deelnemer. De inspectie komt met de grove berekening uit op een bedrag van 3.300 aan sponsorgeld van de farmaceutische industrie - gedeeld door 86 deelnemers is dat 38,37 per deelnemer. Rekening houdend met een geschatte eigen bijdrage van de deelnemers van 37,50 (leden) of 75,00 (niet-leden) is de gastvrijheid voor beroepsbeoefenaren en niet-beroepsbeoefenaren te verwaarlozen. Pagina 10 van 11
De bijdrage van de farmaceutische industrie is niet gebruikt voor een sociaal programma. Gelet op de beoordeling van het programma, de locatie en de kosten acht de inspectie de gastvrijheid in overeenstemming met de Beleidsregels gunstbetoon Geneesmiddelenwet. 3.2.2 Banden sprekers met farmaceutische bedrijven bekend Sprekers maken hun banden bekend. 3.3 Geen overtreding van reclameregels door standhouders De inspectie beoordeelde de aangeboden geschenken en de reclame-uitingen bij de stands van farmaceutische bedrijven. De standhouders voldoen aan de reclameregels. 3.4 Te nemen maatregelen Geen. Pagina 11 van 11