Lesbrief groep 5 6 Inhoudsopgave Wist je dat?... Vlinderwiel Stripverhaal.. Overwintering van vlinders. Vlinder mobiel Het voedsel van rupsen.. Vragen. De vlinder. De levenscyclus.. 1
Wist je dat Allerlei leuke dingen over vlinders Het lichaam - Wist je dat een vlinder 4 vleugels heeft? Op de vleugels zitten schubben. Ze liggen als dakpannen over elkaar. Je mag de schubben nooit aanraken, want dan vallen de schubben eraf. - Wist je dat een vlinder 6 poten heeft? En toch kan hij niet goed lopen. Hij gebruikt zijn poten vooral om zicht vast te houden en het voorste paar om zich te poetsen. Sommige vlinders kunnen met hun voeten proeven. Zintuigen - wist je dat vlinders kunnen ruiken met de twee voelsprieten op hun kop? Met deze neuzen op steeltjes kunnen ze hun eten goed vinden. Ze gaan op de geur af. Bovendien ruiken mannetjes vlinders zo op grote afstand een vrouwtjes vlinder. Eten en drinken - Wist je dat het oog van een vlinder uit allemaal kleine oogjes bestaat? Ze hebben dus erg veel oogjes. Toch kunnen ze de dingen niet zo scherp zien als wij, maar vormen en kleuren van bloemen herkennen ze snel. Bewegingen hebbe ze wel snel in de gaten, zodat ze bij gevaar (vogels) snel kunnen vluchten. - Wist je dat een vlinder zijn eten uit een bloem haalt met een hele lange toch? Deze tong is zo lang, dat vlinders hem moeten oprollen om er niet over te struikelen. Je kunt zo n roltong het best vergelijken met een uitrolbaar limonaderietje. - Wist je dat een vlinder eigenlijk niet eet maar drinkt? Een vlinder leeft van een soort suikerwater wat ze nectar noemen. 2
Leeftijd van vlinders - Wist je dat vlinders niet zo lang leven? De meeste soorten leven maar enkele dagen tot enkele weken. Oudere vlinders zien er vaak rafelig uit. Een kapotte vleugel groeit niet meer aan. Als een vogel een hap van de vleugel heeft genomen, blijft de rest van het vlinderleven de vleugel kapot. - Wist je dat een vlinder niet meer groeit? Een kleine vlinder blijft altijd klein. Wij beginnen als baby, worden dan peuter, kleuter en groeien zo door tot we groot zijn. Ei, rups, pop, vlinder - Wist je dat je om vlinder te worden eerst begint als eitje? Uit het eitje kruipt een rups. Die begint gelijk te eten. Een rups doet zijn hele leven niets anders dan eten. Daardoor groeit hij snel en moet regelmatig vervellen, omdat zijn huid niet meegroeit. De rups verandert in een pop. Uit de pop komt een vlinder te voorschijn. Het eten van rupsen - Wist je dat de planten die de rupsen eten waardplanten worden genoemd? Iedere rupsensoort heeft zijn eigen lievelingsplant. De rups van een koolwitje eet blad van een kool. En de rups van dagpauwoog eet het blad van brandnetels. Hoe komen vlinders de winter door - Wist je dat sommige vlindersoorten een winterslaap houden? Want je snapt zeker wel dat vlinders s winters niets te eten hebben, omdat er geen bloemen meer zijn. Wanneer je slaapt heb je geen eten meer nodig. Als het weer warm wordt ontwaakt de vlinder. - Wist je dat vlinders voor hun winterslaap, vaak holle bomen gebruiken? Ze willen een plaatsje waar het niet te koud wordt en waar ze niet nat regenen. - Wist je dat sommige vlindersoorten overwinteren als rups? In de winter zijn er ook geen bladeren, dus de rups houdt ook een winterslaap. Vaak kruipen ze weg in het hoge gras. - Wist je dat sommige vlinders overwinteren als pop? In het pop stadium eten vlinders nooit, dus dat komt mooi uit in de winter. Overwinterende poppen vind je vaak in de grond. - Wist je dat sommige vlinders s winters gewoon naar een warm land vliegen? Slim hè. Nu je al zoveel weet over vlinders kun je een vlinderwiel maken. Hiermee kun je opzoeken wat rupsen eten en hoe vlinders overwinteren. Er is ook nog een kleurplaat bij. Het voedsel van rupsen en een blad om de rondjes die op de kleurplaat opgeplakt moeten worden uit te knippen. Na zoveel werken kun je nu het stripverhaal van de distelvlinder lezen. In juli en augustus zie je deze vlinder ook in Schagen. Vaak op een vlinderstruik. 3
Wist je dat Nog even werken: De vragen maken van: Overwintering van de vlinder. Op het vlinderwiel kun je de antwoorden weer opzoeken. Handig hè. Het zoekplaatje van Overwintering van de vlinders is echt iets voor de slimmeriken. Als je goed kijkt kun je ze allemaal vinden als rups, pop en vlinder. Hoe blijven er genoeg vlinders? Voor ieder paar vlinders (pa en ma) moeten er twee jonge vlinders komen. Als pa en ma dood gaan blijven er twee over, precies genoeg. Hoe doen ze dat? Iedere vlinder legt zoveel mogelijk eitjes. Maar een heleboel eitjes worden door andere dieren (insecten) opgegeten. Uit de overgebleven eitjes komen rupsen. Maar nu komen vogels en insecten smullen van de rupsen. De overgebleven rupsen worden poppen, maar ook die worden door insecten en spitsmuizen gegeten. Uiteindelijk komen er dus maar enkele vlinders uit. Als je de vlindermobiel maakt, kun je zien, dat uit acht eitjes maar één vlinder komt 4
Vlinderwiel 1 Je gaat nu zelf een vlinderwiel maken. Als het klaar is kun je van sommige vlinders opzoeken wat de rupsen eten en hoe de vlinder overwintert. 1. Knip op dit blad de hokjes uit waar een vlinder in staat. 2. Prik het kleine ronde in het midden uit. 3. Knip dan de hele cirkel uit. 5
Vlinderwiel 2 1. Knip ook hier de cirkel netjes uit. 2. Prik dan het kleine rondje in het midden uit. 3. Maak met een splitpen de twee cirkels aan elkaar vast. 4. De cirkel met alle tekeningen moet onderop. 6
Stripverhaal 7
Stripverhaal 8
Overwintering van vlinders Het is winter. Waar zijn de vlinders nu gebleven? Sommige soorten vlinders verstoppen zich als vlinder, andere als ei of rups of pop. Ze houden een soort winterslaap. Op het vlinderwiel kun je zien hoe acht verschillende vlinders overwinteren. Vul nu in: Het groot koolwitje overwinterd als. Het koevinkje overwinterd als De dagpauwoog overwinterd als Het boomblauwtje overwinterd als Het klein geaderd witje overwinterd als De citroenvlinder overwinterd als Het hooibeestje overwintert als Zoek op de tekening op het volgende blad de rupsen, poppen en vlinders en kleur ze. Als je dat gedaan hebt, probeer dan de volgende vragen te beantwoorden. Soms vind je in de winter wel eens een vlinder op zolder. Wat zou je met die vlinder doen.... Wat gebeurt er met de citroenvlinder als de mensen al het hout in de openhaard opstoken? In het najaar wordt er veel gemaaid. Als het land hier gemaaid zou worden, hoeveel rupsen en poppen zouden er dan verdwijnen? Als het warm wordt, worden de vlinders weer wakker. Dan willen ze naar buiten. Zet dan het raam op zolder open. Als je midden in de winter een vlinder naar buiten zet gaat hij dood. 9
Overwintering van vlinders 10
Overwintering van vlinders 11
Vlindermobiel 12
Vlindermobiel 13
Het voedsel van rupsen Rupsen zijn heel kieskeurige diertjes. Elke soort rups eet maar van één of een paar soorten planten. De vlinder weet dat. Ze legt haar eitjes alleen op die planten die de rups lekker vindt. Zet onder elke vlinder de naam van die vlinder. Gebruik het vlinderwiel om de naam van de vlinder op te zoeken. Knip de rondjes met de vlinders uit. Plak de vlinders op het volgende blad bij hun eigen voedsel. Kijk daarvoor steeds naar het vlinderwiel. 14
Het voedsel van rupsen 15
Vragen Nu je zoveel over vlinders gehoord en gelezen hebt, weet je vast het antwoord op de volgende vragen: 1. Vlinders drinken met hun roltong een drankje. Hoe heet dat drankje? 2. Schrijf deze woorden in de juiste volgorde: pop, rups, vlinder, ei. 3. Rupsen eten ontzettend veel, daarom groeien zo ook hard. Hun vel groeit niet mee. Daarom moeten ze: verpoppen / vervellen Streep door wat niet klopt 4. Maak de volgende zinnen af. Gebruik daarvoor de volgende woorden: Voelsprieten voorpoten ogen roltong. Een vlinder ziet met zijn. Een vlinder ruikt met zijn Een vlinder proeft met zijn 5. Een vlinder heeft - 2 poten - 6 poten - 8 poten Vul het juiste antwoord in. 6. Verschillen tussen een rups en een vlinder. Streep door wat niet klopt. Kan rups vlinder - eten ja / nee ja / nee - drinken ja / nee ja / nee - vliegen ja / nee ja / nee - lopen ja / nee ja / nee - eieren leggen ja / nee ja / nee - groeien ja / nee ja / nee - verpoppen ja / nee ja / nee - vervellen ja / nee ja / nee 7. Waarom mag je vlinders niet aanraken? 8. Hoe heten de planten die rupsen eten? 9. Hoe kunnen vlinders overwinteren? 10. Wat zijn vijanden van vlinders en rupsen? 16
De vlinder Bekijk een vlinder goed. Schrijf bij de tekening op de goede plaatsen: Kop poten voelsprieten voorvleugel achtervleugel ogen. Kleur de vlinders op de tekening in de juiste kleuren. 17
De levenscyclus 1. Ei wordt gelegd 4. Rups 2 e stadium 7. Rups 5 e stadium 2. Ei 5. Rups 3 e stadium 8. Pop 3. Rups 1 e stadium 6. Rups 4 e stadium 9. Paring 18
19