Cursus Dagvlinders van bij ons. Samenstelling : Nobby Thys, Bewerking: Joeri Cortens

Transcriptie

1 Cursus Dagvlinders van bij ons Samenstelling : Nobby Thys, Bewerking: Joeri Cortens

2

3 Warmtehuishouding

4

5

6 Eikenpage

7 Kop Antennen: verdikt uiteinde Facetogen: > mozaïek (blauw, groen, [rood]) Roltong: holle buizen -> opzuigen voedingssappen

8 Vlinderzicht

9 Verscheidenheid België: soorten nachtvlinders 111 soorten dagvlinders Vlaanderen: 70 soorten dagvlinders

10 Dag- of Nachtvlinder?

11 Dag- of nachtvlinder?

12 Dag- en nachtvlinders * Dag of nacht? * Kleur? * Vleugelhouding? * Voelsprieten?

13 Verscheidenheid B: soorten dag- en nachtvlinders B: 111 soorten dagvlinders Vl: 70 soorten dagvlinders

14 Levenscyclus: Ei In regel op de waardplant Wit- of geelachtig Verschillende vormen Aantal: Koninginnepage < 100; sommige nachtvlinders: ca Na 10 tot 20 dagen rups (tenzij overwintering in eistadium)

15 Eikes!

16 Ei

17

18

19

20

21

22 Rups Begin: enkele mm lang en bijna doorzichtig Wormachtig of plat en relatief kort Bouw

23

24 Rups Vreetfase lichaam vooral spijsverteringsstelsel één of meerdere waardplanten gigantische gewichtstoename verscheidene vervellingen Gifstoffen-felle kleuren-camouflage Doorgaans solitair Verpopping na 1 maand (bv. Koolwitje) of ca 10 mnd (rups-overwinteraars)

25 Pop Rupsorganen afgebroken -> vlinder 1,5 tot 3 weken (7 mnd overwintering)

26 Pop Verpopping: enkele uren tot dagen 1) rups eet niet meer, wordt sloom en stijf 2) laatste rupsenhuid barst open en pop werkt zich naar buiten 3) pop verhardt (camouflage) Hangende pop - gordelpop - grondpop

27 Pop

28 Bouw

29 Kop Antennen: verdikt uiteinde Facetogen: > mozaïek Roltong: holle buizen -> opzuigen voedingssappen

30

31 Borststuk 3 segmenten met elk 1 paar poten 2 paar vleugels vliegspieren

32 Vliegkunst Bredere vleugels Voor- en achtervleugels fladderen synchroon

33 Achterlijf 10 segmenten Inwendig: spijsverteringsorganen Achterlijfsuiteinde: geslachtsorganen Ademhalingsporiën

34 Vlinder Pompen lichaamsvloeistoffen in de vleugeladers -> vleugen plooien uit en drogen Enkele dagen tot weken (tenzij bv. Kleine vos, Dagpauwoog, Citroenvlinder) Trekvlinders Distelvlinder, luzernevlinders Atalanta: uit N-afrika, Spanje, Frankrijk

35 Vlinderzicht

36 Hulpbronnen Voedsel en leefomgeving 1. Volwassen vlinders Specifieke eisen per soort Vrouwtjes meer nectar nodig als mannetjes voor voortplanting Voedselbronnen zeer divers per soort; mest, kadavers, honingdauw, rottend fruit

37

38 Hulpbronnen Voedsel en leefomgeving 2. Rupsen Specialisatie op waardplanten vb. Brandnetelvlinders; Kleine vos, Atalanta, Dagpauwoog vb. Rolklaver; Icarusblauwtje

39 Hulpbronnen Warmte en beschutting 1. Volwassen vlinders Koudbloedig: lichaamstemperatuur afhankelijk van omgeving Vliegen? Dus lichaamstemperatuur tenminste 20 C Zonnen Horizontaal zonnen Lateraal zonnen Zonne-reflectie Vleugeltrillen Nachtvlinders Beschutting tegen wind Bv Groentje

40 Andere hulpbronnen - Bruidsbomen - Territoria - Slaapplaats - Mierennesten -.

41 BRUIDSBOMEN EIAFZETPLAATSEN T REGELING NECTAR

42 T REGELING NECTAR TERRITORIA EIAFZETPLAATSEN

43 VIJANDEN Rupsen: sluipwespen, graafwespen, spitsmuizen, egels, padden, mollen,... Vlinders: vogels, hagedissen, kikkers, spinnen, libellen, roofvliegen,...

44

45 Belagers om de tuin leiden Camouflage

46 Belagers om de tuin leiden Afschrikken

47 Belagers om de tuin leiden Afleiden/Verleiden

48 Overwinteren Vlinder-overwinteraars Citroenvlinder, Dagpauwoog, Kleine vos, Gehakkelde aurelia, Pop-overwinteraars Boomblauwtje, Klein en Groot koolwitje, Rups-overwinteraars Kleine ijsvogelvlinder, Ei-overwinteraars Sleedoornpage,

49 Vlinderrijke biotopen Bosranden

50 Bosrandvlinders Volwassen vlinders in bosomgeving Waardplanten: opener terrein Bont dikkopje Oranjetipje Oranje zandoogje Bont zandoogje Citroenvlinder Landkaartje Boomblauwtje

51 Vlinderrijke biotopen Hooilanden & graslanden

52 Vlinderrijke biotopen

53 Vlinderrijke biotopen Heide

54 Vlinderrijke biotopen Tuinen

55 Tuinvlinders Atalanta Distelvlinder Dagpauwoog Kleine vos Klein koolwitje Klein geaderd witje Groot koolwitje (Koninginnepage) (Zwartsprietdikkopje) (Icarusblauwtje)

56 Bosrand : Mantel-zoom 73

57 Systematiek Dikkopjes (Hesperiidae) Grote pages (Papilionidae) Witjes (Pieridae), citroen- en luzernevlinders Kleine pages, vuurvlinders en blauwtjes (Lycaenidae) Schoenlappers (Nymphalidae)

58 Systematiek Dikkopjes (Hesperiidae) Grote pages (Papilionidae) Witjes (Pieridae), citroen- en luzernevlinders Kleine pages, vuurvlinders en blauwtjes (Lycaenidae) Schoenlappers (Nymphalidae)

59 Determinatie Dikkopjes Dik lijf, vleugels komen in zonhouding niet tegeneen mm spanwijdte Rupsen vnl. op grassen

60 Dikkopjes Bont dikkopje Aardbeivlinder Bruin dikkopje Kaasjeskruiddikkopje Groot dikkopje Kommavlinder Zwartsprietdikkopje Geelsprietdikkopje

61 Bont dikkopje

62 Aardbeivlinder

63 Bruin dikkopje

64 Kaasjeskruiddikkopje

65 Groot dikkopje

66 Kommavlinder

67 Zwartsprietdikkopje

68 Zwart-/Geelsprietdikkopje

69

70 Systematiek Dikkopjes (Hesperiidae) Grote pages (Papilionidae) Witjes (Pieridae), citroen- en luzernevlinders Kleine pages, vuurvlinders en blauwtjes (Lycaenidae) Schoenlappers (Nymphalidae)

71 Determinatie Grote pages Enkel Koninginnepage(& Koningspage) mm Rupsen op schermbloemigen ( & Sleedoorn)

72 De Koninginnepage houdt van wortels

73

74 Systematiek Dikkopjes (Hesperiidae) Grote pages (Papilionidae) Witjes (Pieridae), citroen- en luzernevlinders Kleine pages, vuurvlinders en blauwtjes (Lycaenidae) Schoenlappers (Nymphalidae)

75 Determinatie Echte witjes Overwegend wit mm Rupsen op kruisbloemigen

76 Rupsen groeien als Kool(witje)

77 Groot koolwitje

78 Klein koolwitje

79 Klein geaderd witje

80 Boswitje

81 Boswitje

82

83

84 Oranjetipje

85

86 Pop

87 Determinatie Luzernevlinders en citroenvlinder Geel of oranje mm Rupsen op vlinderbloemigen, vuilboom & wegedoorn

88 Citroenvlinder

89 Gele luzernevlinder

90 Oranje luzernevlinder

91 Systematiek Dikkopjes (Hesperiidae) Grote pages (Papilionidae) Witjes (Pieridae), citroen- en luzernevlinders Kleine pages, vuurvlinders en blauwtjes (Lycaenidae) Schoenlappers (Nymphalidae)

92 Determinatie Kleine pages Staartje aan vleugel mm Eik, sleedoorn, iep, (dophei, bosbes, ) Vuurvlinders Oranje met zwart mm Zuringsoorten Blauwtjes - Blauw - Allerlei bloemen

93 Eikenpage

94 Eikenpage

95 Bruine eikenpage

96 Iepenpage

97 Sleedoornpage

98 Sleedoornpage

99 Groentje

100 Kleine vuurvlinder

101

102 Bruine vuurvlinder

103 Boomblauwtje

104 Dwergblauwtje

105 Klaverblauwtje

106 Gentiaanblauwtje

107 Gentiaanblauwtje

108 Icarusblauwtje

109 Bruin blauwtje

110 Heideblauwtje

111 135

112 Systematiek Dikkopjes (Hesperiidae) Grote pages (Papilionidae) Witjes (Pieridae), citroen- en luzernevlinders Kleine pages, vuurvlinders en blauwtjes (Lycaenidae) Schoenlappers (Nymphalidae)

113 Schoenlappers Vele grote onmiskenbare soorten Subfamilie: zandoogjes

114 Rouwmantel

115 Kleine ijsvogelvlinder

116 140

117 Grote weerschijnvlinder

118 Dagpauwoog

119 Atalanta

120 Distelvlinder

121 Kleine vos

122 Grote vos

123 Gehakkelde aurelia

124 Landkaartje Vleugelonderzijde: landkaartpatroon lentevorm: oranjebruin met zwarte vlekken zomervorm: zwart met witte vlekken + oranje band

125 Kleine parelmoervlinder

126 Veldparelmoervlinder

127 Keizersmantel

128 Bruin zandoogje

129 Oranje zandoogje

130 Koevinkje

131 Hooibeestje

132 Bont zandoogje

133 Argusvlinder

134 Heivlinder

135 Tuinvlindertelling Koolwitjes Atalanta Bruin/Oranje zandoogje Blauwtjes Bont zandoogje Dagpauwoog Gehakkelde aurelia Distelvlinder Kleine vos Koninginnenpage C itroenvlinder Gamma uiltje Kolibrievlinder Landkaartje Koevinkje Kleine vuurvlinder Telweekend 2007 Telweekend 2008 % van tuinen waarin aanwezig

136 Landelijke tuinvlindertelling Maandelijkse telling van april tot oktober 1 e weekend augustus! Nationaal telweekend Per soort grootste aantal verschillende vlinders op zelfde moment waargenomen Maxima doorgeven Online invoer op

137