1 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Arbobeleid Zijn de missie, visie, bedrijfsbeleid, beleidsplan en bedrijfsdoelstellingen omschreven en maakt het Arbobeleid hiervan onderdeel uit? Omschrijf de missie, visie van het bedrijf en formuleer dit in een bedrijfsbeleid, ondersteund door een beleidsplan om aan te geven met welke stappen en planning het bedrijf zijn doelstellingen wil bereiken. Onderdeel hiervan is het Arbobeleid voor veilig werken, voorkomen van ongevallen en blijvend verbeteren van de veiligheidsprestatiew van het bedrijf, door het zo veel mogelijk beheersen van arbeidsrisico's. Betrek de informatie vanuit de Arbocatalogus bij het opstellen van het beleid. 2 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Arbobeleid Zijn de Arbo-doelstellingen door de onderneming duidelijk en op een bij de onderneming passende wijze bekend gemaakt? Maak de Arbo-doelstellingen binnen de onderneming bekend bij de medewerkers en draag het Arbobeleid breed uit. Gebruik de Arbocatalogus om medewerkers te informeren. 3 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Arbobeleid Is er vastgelegd wat er onder gewenst en ongewenst gedrag wordt verstaan? Leg vast wat de organisatie onder gewenst en ongewenst gedrag verstaat. (hierbij kan men denken aan gebruik van alcohol, drugs, onaangepast gedrag, etc.) 4 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Arbobeleid Zijn de Arbo-intentie en -beleidsverklaring geformuleerd en op een passende wijze bekend gemaakt? Formuleer de Arbo-intentie en -beleidsverklaring op een passende wijze en maak deze bekend binnen de organisatie. 5 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Arbobeleid Heeft het personeel (of een vertegenwoordiging daarvan) inspraak gehad bij de totstandkoming van het Arbo-beleid? 6 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Arbobeleid Is bij het opstellen van het arbobeleid rekening gehouden met de inhoud van de Arbocatalogus? Organiseer inspraak voor het personeel (of een vertegenwoordiging daarvan) bij de totstandkoming van het Arbo-beleid. Betrek de medewerkers bij het opstellen en herzien van het Arbobeleid. Hierbij wordt waardevolle input vanaf de werkvloer aangereikt en tevens wordt er draagvlak gecreeërd. Neem de inhoud van de Arbocatalogus mee bij het opstellen van het Arbobeleid en het Plan van Aanpak. 7 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Arbobeleid Is er binnen het Arbobeleid specifieke aandacht voor het veilig werken met gevaarlijke stoffen? Neem in het Arbobeleid specifieke aandacht op voor veilig werken met gevaarlijke stoffen. Dit betreft naast lading bijvoorbeeld; brandstoffen, verf, werken met schoonmaaken, oplosen, etc. Bepaal de aard, de mate en de duur van de blootstelling aan gevaarlijke stoffen. 8 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Arbobeleid Is binnen het Arbobeleid geborgd dat en hoe medewerkers regelmatig worden geïnformeerd over veilig werken met gevaarlijke stoffen? 9 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Arbobeleid Is er in het Arbobeleid opgenomen hoe er wordt omgegaan met strafbare handelingen (bijvoorbeeld werken onder invloed van alcohol en drugs diefstal, vernieling, handel in gestolen en of drugs)? Neem in het Arbobeleid op hoe medewerkers periodiek worden geïnformeerd over het veilig werken met gevaarlijke stoffen. Dit kan worden vervuld door de rol van de veiligheidscoördinator of bij het vervoer van gevaarlijke stoffen door de Veiligheidsadviseur conform ADN 1.8.3. Borg dat nieuwe medewerkers goed worden geïnformeerd over het veilig werken met gevaarlijke stoffen en laat hen regelmatig bijscholen met een "ADN 1.3"-training. Neem in het Arbobeleid op hoe moet worden omgegaan met strafbare handelingen zoals werken onder invloed van alcohol en drugs, diefstal, vernieling, handel in gestolen en of drugs. 1 www.arbo-binnenvaart.nl
10 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Arbobeleid Is er in het Arbobeleid geborgd dat medewerkers beschikken over geldige vakdiploma's, ID/paspoort, rijbewijs, etc. en beschikt de kantoororganisatie over een kopie van deze documenten? Is geborgd dat deze data goed beveiligd zijn? Neem het beheer van correcte en geldige vakdiploma's, ID/paspoorten, rijbewijzen, etc. op in het Arbobeleid en zorg voor een kopie van deze documenten. Neem eventueel de afloopdata op in een certificatenmanagementsysteem waardoor wordt voorkomen dat per ongeluk de geldigheid van een document verloopt. Borg hierbij de privacy van data (dataveiligheid) en voorkom dat een datalek kan ontstaan door de systemen goed te beveiligen. 11 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Arbobeleid Is er een sanctiebeleid opgesteld? Stel een sanctiebeleid op. 12 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Arbobeleid Is bepaald wie de toezichthouders zijn? Leg vast wie toezicht houdt op veilig en gezond werken en het werken volgens de gemaakte afspraken. 13 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Arbodienst Is een gecertificeerde Arbodienst of kerndeskundige betrokken bij het Arbobeleid? Betrek een gecertificeerde Arbodienst of kerndeskundige bij het Arbobeleid. 14 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Arbodienst Geeft de Arbodienst, kerndeskundige of eigen deskundige (veiligheidscoördinator of preventiemedewerker) voorlichting aan de medewerkers m.b.t. Arbo-zaken? Vraag de Arbodienst, kerndeskundige of eigen deskundige (veiligheidscoördinator of preventiemedewerker) voorlichting te geven aan medewerkers m.b.t. Arbo-zaken. 15 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Arbodienst Zijn de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de diverse fucties die bemanningsleden bekleden ten aanzien van Arbo-zaken vastgelegd en zijn deze algemeen bekend? 16 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Arbodienst Krijgen de medewerkers de gelegenheid om de bedrijfsarts, hoger veiligheidskundige, arbeidshygiënist of een Arbeid- en organisatiedeskundige op een drempelige manier te benaderen als zij vragen hebben over gezondheid in relatie tot het werk en om klachten te bespreken voordat deze leiden tot verzuim? Formuleer de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de functies die bemanningsleden bekleden m.b.t. Arbo-zaken en maak deze algemeen bekend. Neem in het Arbobeleid de drempelige toegang tot een Arbodeskdundige op, waarbij mensen bijvoorbeeld vragen kunnen stellen over gezondheid in relatie tot het werk en klachten te kunnen bespreken voordat deze leiden tot verzuim. Neem eventueel preventiespreekuur of Arbospreekuur op in het contract met een Arbodienst. 17 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Arbodienst Is er in de overeenkomst met de Arbodienst vastgelegd dat de Arbodienst of bedrijfsarts de mogelijkheid heeft om werkplekken te bezoeken, er voor de medewerker en voor de arts de mogelijheid bestaat om een second opinion te laten uitvoeren door een tweede arts, hoe klachten jegens de Arbodienst of Herzie de overeenkomst met de Arbodienst en omschrijf voor bedrijfsarts de mogelijkheid om werkplekken te bezoeken, dat er voor de medewerker en voor de arts de mogelijheid bestaat om een second opinion te laten uitvoeren door een tweede arts, hoe klachten jegens de Arbodienst of bedrijfsarts worden afgehandeld, hoe het overleg plaats vindt om de arbodienst of bedrijfsarts worden afgehandeld, hoe het overleg plaats vindt om de bedrijfsarts betrokken te raken met het beleid evenals de meldprocedure van beroepsziekten? arbodienst of bedrijfsarts betrokken te raken met het beleid evenals de meldprocedure van beroepsziekten. 18 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Werkplekinspecties Worden regelmatig geplande werkplekinspecties uitgevoerd en de resultaten of rapportage vastgelegd? Neem werplek-inspecties op in de jaarplanning en voer deze uit. De uitkomsten hiervan dienen als input ter verbetering van de veiligheidssituatie en kan in een veiligheidsmanagementsysteem worden verankerd. Neem in Werkplekinspecties de toetsing van het beleid om veilig te werken met gevaarlijke stoffen op. 19 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Werkplekinspecties Wordt het beleid omtrent veilig werken met gevaarlijke stoffen getoetst tijdens Werkplekinspecties? 20 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Werkplekinspecties Worden de geconstateerde onvolkomenheden gecorrigeerd? Zorg er voor dat bij de Werkplekinspecties geconstateerde onvolkomenheden worden gecorrigeerd en maak een persoon verantwoordelijk hiervoor. Volg de acties op in bijvoorbeeld een veiligheidsmanagementsysteem. 21 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Plan van Aanpak Wordt aan de hand van de resultaten van deze vragenlijst een Plan van Aanpak opgesteld? Stel het Plan van Aanpak op aan de hand van de resultaten van de uitgevoerde RI&E en maak gebruik van de arbocatalogus http://www.arbobinnenvaart.nl/ 2 www.arbo-binnenvaart.nl
22 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Plan van Aanpak Indien u verplicht bent een Arbodienst of kerndeskundige (gecertificeerd hoger veiligheidskundige, arbeidshygiënist, Arbeid- en organisatiedeskundige of bedrijfsarts) te betrekken bij het opstellen van het Plan van Aanpak, heeft u hier over dan met een Arbodienst afspraken gemaakt? Betrek de Arbodienst of kerndeskundige bij het opstellen van het Plan van Aanpak als toetsing verplicht is. 23 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Plan van Aanpak Wordt het Plan van Aanpak besproken met de bemanningsleden? Bespreek het Plan van Aanpak met de bemanningsleden. 24 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Plan van Aanpak Zijn in het Plan van Aanpak de verantwoordelijken genoemd en zijn er termijnen genoemd waarbinnen de maatregelen genomen moeten zijn? Zijn de maatregelen opgenomen vanuit de Arbocatalogus? Benoem in het Plan van Aanpak de verantwoordelijken evenals termijnen en prioriteiten waarbinnen de maatregelen genomen moeten zijn; gebruik hiervoor de digitale Branche RI&E Binnenvaarttool voor. 25 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Plan van Aanpak Wordt er jaarlijks schriftelijk gerapporteerd over de voortgang van het Plan van Aanpak? Borg s de jaarplanning dat jaarlijks schriftelijk gerapporteerd wordt over de voortgang van het Plan van Aanpak. 26 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Plan van Aanpak Zijn het aantal blootgestelde medewerkers, hoe de blootstelling wordt vastgelegd, de haalbaarheid en de kosten opgenomen in het Plan van Aanpak? Is de aard, de mate en de duur van de blootstelling aan schadelijk geluid, trillingen, gevaarlijke stoffen, stof, fysieke belasting, fysische belasting en werkdruk en stress indien van toepassing in kaart gebracht? Zorg er voor dat in het Plan van Aanpak duidelijk naar voren komt hoeveel werknemers worden blootgesteld aan de risico's van arbeid in de onderneming. Beschrijf hoe de blootstelling wordt bepaald en vastgelegd (aard, mate en duur van blootstelling aan schadelijk geluid,trillingen, gevaarlijke stoffen, stof, fusieke belasting, werkdruk en stress ). Neem ook de haalbaarheid mee van wijzigingen om de arbeidsomstandigheden te kunnen verbeteren en de daarmee gemoeide kosten. 27 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Inkoop/veranderingen Worden bij inkoop/veranderingen ook veiligheids -en gezondheidsaspecten overwogen conform de Arbeidshygiënische strategie zoals: - Gebruikersgemak: - Beveiligingen: - Blootstelling aan stoffen, minder milieubelastende materialen en bijvoorbeeld verpakkingen. Organiseer dat er bij de inkoop/veranderingen ook veiligheids en gezondheidsaspecten worden overwogen conform de Arbeidshygiënische strategie zoals: - Gebruikersgemak: - Beveiligingen: - Blootstelling aan stoffen, minder milieubelastende materialen en bijvoorbeeld verpakkingen. 28 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Preventiemedewerker Is er binnen de onderneming een preventiemedewerker aangesteld? Is de preventiemedewerker voldoende opgeleid voor zijn/haar taak? Zorg er voor dat er een preventiemedewerker wordt aangesteld en voor zijn/haar taken wordt opgeleid. 29 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Preventiemedewerker Is er vastgelegd welke maatregelen er nodig zijn om er voor te zorgen dat de preventiemedewerker zijn taken kan uitvoeren ("deskundige bijstand")? 30 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Preventiemedewerker Zijn de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de preventiemedewerker duidelijk opgenomen in zijn functieomschrijving en zijn deze bekend of inzichtelijk bij de medewerkers? 31 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Preventiemedewerker Is de rol van de preventiemedewerker ten opzichte van en de samenwerkerking met de arbodienst goed omschreven? 32 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Preventiemedewerker Is de toegang tot de preventiemedewerker benoemd binnen het Arbobeleid van de organisatie en goed bekend bij de medewerkers? Zorg er voor dat de preventiemedewerker zijn taken kan uitvoeren, hiervoor is opgeleid en voldoende tijd krijgt om zijn taken uit te voeren. Neem de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de preventiemedewerker op in zijn functieomschrijving en zorg dat deze bekend of inzichtelijk is bij de medewerkers. Beschrijf de rol van de preventiemedewerker ten opzichte van en de samenwerking met de arbodienst, zodat dit duidelijk vastgelegd is. Zorg er voor dat de toegang tot de preventiemedewerker is opgenomen in het Arbobeleid en bekend is bij de medewerkers. 33 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Jeugdigen Is er gewaarborgd dat als er jeugdigen (jonger dan 18 jaar) werkzaam zijn in het bedrijf, hiervoor specifieke bedrijfsregels opgesteld zijn ter bescherming van hun veiligheid? Wordt rekening gehouden met wat jeugdigen wel en niet mogen? Neem jeugdigen op in het Arbobeleid en omschrijf hierin hoe hun veiligheid en gezondheid wordt gegarandeerd. Hou hierbij ook rekening met wat zij wel en niet mogen. 3 www.arbo-binnenvaart.nl
34 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Zwangeren en werknemers tijdens de lactatie Is er gewaarborgd dat als er zwangere werknemers of werknemers tijdens de lactatie werkzaam zijn in het bedrijf, hiervoor specifieke bedrijfsregels opgesteld zijn ter bescherming van hun veiligheid? Neem zwangere werknemers en werknemers tijdens de lactatie op in het Arbobeleid en omschrijf hierin hoe hun veiligheid en gezondheid wordt gegarandeerd. 35 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Overige potentiële kwetsbare werknemers Is er gewaarborgd dat potentiële kwetsbare werknemers zoals uitzendkrachten, stagiaires, vrijwilligers, anderstaligen, of werknemers die gedeeltelijk arbeidsongeschikt zijn of een beperking hebben extra begeleiding krijgen en afgeschermd worden van bepaalde risicovolle taken? Neem overige potentiële kwetsbare werknemers op in het Arbobeleid en omschrijf hierin hoe hun veiligheid en gezondheid wordt gegarandeerd. 36 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Overige potentiële kwetsbare Zijn de bedrijfsregels in een voor de medewerkers begrijpelijke taal beschikbaar? werknemers 37 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Aangepast werk Is er de mogelijkheid voor aangepast werk (werkplek) voor medewerkers met een lichamelijke beperking of reïntegrerende medewerkers? Stel de bedrijfsregels op of laat deze vertalen in de taal van de medewerkers. Neem in het Arbobeleid op hoe mensen met een lichamelijke beperking of reïntegrerende werknemers door aanpassingen aan het werk (werkplek) veilig aan het werk kunnen gaan. 38 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Gasten, bezoekers, voorbijgangers Is de veiligheid voor derden waaronder gasten, bezoekers, monteurs onderhoudsbedrijf en voorbijgangers geborgd? Neem in het Arbobeleid de zorg voor de veiligheid van gasten, bezoekers, monteurs en eventuele voorbijgangers op. Denk hierbij aan toezicht bij het aan-en van boord gaan, ligplaats nemen nabij openbare gebieden, instructie aan gasten en bezoekers, etc. 39 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Veiligheidsmanagementsyste em Beschikt het bedrijf over een veiligheidsmanagamentsysteem (zoals een Safety Management Systeem (SMS), Kwaliteits Management Systeem (KMS), ISOcertificering, OHSAS, etc.)? Dit is niet verplicht voor Arbeidsomstandighedenwetgeving. Het is wel eenvoudiger om hieruit registraties te kunnen halen van bijvoorbeeld incidenten, near-misses, afwijkingen, documentatie van inkoop van materialen, documentaties zoals audit of inspectierapporten, boete's, veiligheidsinformatiebladen, klantenklachten, resistentielijsten, etc. en draagt bij als "" aan het verbeteren van de veiligheidsperformance. 40 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Veiligheidsmanagementsyste em Indien het bedrijf beschik over een veiligheidsmanagementsysteem; haakt het Plan van Aanpak aan op de data die voortkomen vanuit het veiligheidsmanagementysteem? Koppel de data van het veiligheidsmanagementsysteem aan het Plan van Aanpak, dat borgt dat alle acties geregistreerd zijn en de juiste aandacht krijgen. 41 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Veiligheidsmanagementsyste em Zijn LMRA's (Laatste minuut Risico Analyse's) opgenomen in het Veiligheidsmanagementsysteem? Overweeg om LMRA's ("Laatste Minuut Risico Analyses) op te nemen in het veiligheidsmanagementsysteem en te implementeren. LMRA's kunnen bijdragen aan het veiligheidsbewustzijn van medewerkers en kunnen ongevallen voorkomen. 42 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Veiligheidsmanagementsyste em Is er een werkvergunningenstelsel opgenomen binnen het Veiligheidsmanagementsysteem? Overweeg om een werkvergunningenstelsel op te zetten voor specifieke, niet-routinematige werkzaamheden. Een voorbeeld hiervan kan het verlenen van toegang tot besloten ruimten, werken aan machine's en bewegende delen (Lock-out-Tag-Out), heet werk, etc. 43 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Veiligheidsmanagementsyste em Worden conclusies uit oefeningen, trainingen, inspecties van bijvoorbeeld ILT/ISZW, RWS, Havendiensten, etc. en derden meegenomen ter beoordeling van aanpassingen van het veiligheidsbeleid? Neem resultaten en conclusies uit oefeningen, trainingen, inspecties van bijvoorbeeld ILT/ISZW, RWS, Havendiensten, etc. en audits of inspecties van derden mee ter beoordeling van de aanpassing van het veiligheidsbeleid (de verbetercyclus). 4 www.arbo-binnenvaart.nl
44 1. Organisatie van de arbeid Arbozorg Veiligheidsmanagementsyste em Worden opgedane veiligheidservaringen, uitkomsten van ongevallen en "Lessons learned" breed verdeeld binnen het bedrijf en de preventieve maatregelen ook breder toegepast? Verdeel opgedane veiligheidservaringen, uitkomsten van ongevalsonderzoeken en "Lessons learned" breed binnen het bedrijf en pas de preventieve maatregelen ook breder toe, om elders herhaling van een gelijkaardig voorval te kunnen voorkomen. 45 1. Organisatie van de arbeid Functie-inhoud Werkdruk 46 1. Organisatie van de arbeid Functie-inhoud Werkdruk 47 1. Organisatie van de arbeid Functie-inhoud Werkdruk Werkdruk (PSA: Psychosociale arbeidsbelasting) Werkdruk (PSA: Psychosociale arbeidsbelasting) Werkdruk (PSA: Psychosociale arbeidsbelasting) Is er voldoende tijd om het werk uit te voeren? Is het werk zodanig georganiseerd dat men, normaal gesproken, niet onder onnodige tijdsdruk hoeft te werken? Zijn de Taken, Verantwoordelijkheden en Bevoegdkheden ("TVB"'s) per functie duidelijk omschreven en is hierbij rekening gehouden met de bekwaamheden van de werkzame personen? Organiseer de werkzaamheden op een manier dat er voldoende tijd is om het werk uit te voeren. Organiseer de werkzaamheden op een manier waardoor er zo min mogelijk onder onnodige tijdsdruk moet worden gewerkt. Stel duidelijke functieomschrijvingen op voor iedere functie waarin de TVB's zijn vastgelegd maar waarbij rekening is gehouden met de bekwaamheden van iedere werknemer. Dit betekent bijvoorbeeld dat er voor wordt gezorgd dat een werknemer niet wordt ingezet voor hem (nog) te moeilijk uit te voeren taken. Geef iedere werknemer inzicht of een kopie van zijn functieomschrijving. Dit leidt tot structuur en voorkomt misverstanden over het takenpakket. 48 1. Organisatie van de arbeid Functie-inhoud Werkdruk Werkdruk (PSA: Psychosociale arbeidsbelasting) Wordt er -tenzij regelmatige (micro)- pauzes noodzakelijk zijn- voor gezorgd dat onder normale omstandigheden het werk niet onnodig wordt onderbroken of verstoord ter voorkoming van het ervaren van extra werkdruk? Organiseer en plan arbeid (werkzaamheden) op die manier dat onnodige onderbrekingen of verstoringen worden voorkomen, zodat er geen onnodige, extra werkdruk wordt ervaren. Let wel op noodzakelijke (micro) pauzes bij werkzaamheden waarbij fysieke belasting van toepassing is, zoals werken met een pneumatische bikhamer). 49 1. Organisatie van de arbeid Functie-inhoud Werkdruk 50 1. Organisatie van de arbeid Functie-inhoud Werkdruk 51 1. Organisatie van de arbeid Functie-inhoud Werkdruk Werkdruk (PSA: Psychosociale arbeidsbelasting) Werkdruk (PSA: Psychosociale arbeidsbelasting) Werkdruk (PSA: Psychosociale arbeidsbelasting) Zijn de Taken, Verantwoordelijkheden en Bevoegdheden ("TVB"'s) van leidinggevenden vastgelegd en de manier van toezicht houden/leiding geven? Zorg er voor dat de TBV's van leidinggevenden en de manier van toezicht houden/leiding geven duidelijk zijn. Worden er regelmatig functioneringsgesprekken gehouden om te toetsen hoe de Neem in de jaarplanning op dat er ten minste één keer per jaar een werknemer functioneert en zijn/haar knelpunten, wensen of ambities periodiek te functioneringsgesprek met iedere werknemer wordt gehouden. bevragen? Is er binnen het bedrijf een vertrouwenspersoon aangesteld, bij wie werknemers op hun werk bij terecht kunnen om bijvoorbeeld te praten over vormen van ongewenst gedrag (zoals pesten, sexuele intimidatie, discriminatie en agressie)? Zorg er voor dat indien nodig, werknemers met hun problemen rond ongewenst gedrag) terecht kunnen bij een vertrouwenspersoon binnen of buiten het bedrijf. 52 1. Organisatie van de arbeid Functie-inhoud Werkdruk Alleen werken Zijn er maatregelen genomen om de extra risico's van alleen werken te beheersen (denk aan risico's tijdens alleen werken in het donker, op een glad dek, alleen sturen voor een langere periode, etc.) Inventariseer hoe vaak en waar het alleen werken het meest voor komt en neem beheersmaatregelen hiervoor. Er valt te denken aan extra communicatieen met 'man-down' functie, extra verlichting, maar ook organisatorische maatregelen om alleen werken tijdens risicovolle handelingen te voorkomen. 53 1. Organisatie van de arbeid Functie-inhoud Werkdruk Werkoverleg en betrokkenheid Vindt er regelmatig gestructureerd werkoverleg plaats (agenda, verslag, afsprakenlijst etc.)? Organiseer regelmatig (minimaal 2 x p.j.) gestructureerd werkoverleg (agenda, verslag, afsprakenlijst etc.) 54 1. Organisatie van de arbeid Functie-inhoud Werkdruk Werkoverleg en betrokkenheid Is er in het werkoverleg voldoende ruimte voor het bespreken van arbeidsomstandigheden zowel collectief als individueel? Voorzie voldoende ruimte in het werkoverleg voor het bespreken van arbeidsomstandigheden zowel collectief als individueel en zet veiligheid/arbeidsomstandigheden als vast aandachtspunt op de agenda. 55 1. Organisatie van de arbeid Functie-inhoud Werkdruk Werkoverleg en betrokkenheid Worden bemanningsleden betrokken bij het inwerken van nieuwe medewerkers? Betrek medewerkers bij het inwerken van nieuwe medewerkers. 5 www.arbo-binnenvaart.nl
56 1. Organisatie van de arbeid Functie-inhoud Werkdruk Zelfstandigheid, inhoud en variatie van het werk Zijn opleiding en functie-inhoud met elkaar in evenwicht? Inventariseer of opleiding en functie-inhoud met elkaar in evenwicht zijn bij de verschillende medewerkers en pas hierop het opleidingsplan of de functie van de medewerker aan. 57 1. Organisatie van de arbeid Functie-inhoud Werkdruk Zelfstandigheid, inhoud en variatie van het werk Krijgt de werknemer de gelegenheid tot zelfstandig werken en is er voldoende variatie in het werkaanbod en de werkvolgorde? Biedt de werknemer voldoende gelegenheid tot zelfstandig werken en zorg voor variatie in het werkaanbod en de werkvolgorde. 58 1. Organisatie van de arbeid Functie-inhoud Werkdruk Zelfstandigheid, inhoud en variatie van het werk Is de verstrekte werkinformatie volledig genoeg om de taak uit te voeren (wat en hoe)? Verstrekken volledige werkinformatie, waardoor de bemanning haar taak beter kan uitvoeren (wat en hoe). 59 1. Organisatie van de arbeid Functie-inhoud Werkdruk Zelfstandigheid, inhoud en variatie van het werk Is er voldoende inzicht in de activiteiten van de organisatie? Zorg er voor dat medewerkers betrokken zijn door ze voldoende inzicht te geven in de activiteiten van de organisatie. Dit kan op verschillende manieren worden bereikt, denk aan het meedelen bij een werkoverleg, 1 op 1 bijpraten van mensen en bij grotere organisaties een interne nieuwsbrief bijvoorbeeld. 60 1. Organisatie van de arbeid Functie-inhoud Werkdruk Zelfstandigheid, inhoud en variatie van het werk Worden medewerkers regelmatig geïnformeerd over de resultaten van hun werk? Informeer medewerkers regelmatig over de resultaten van hun werk. 61 1. Organisatie van de arbeid Functie-inhoud Werkdruk Voorlichting en onderricht Is er voor nieuwe (of overgeplaatste) medewerkers een specifiek instructieprogramma? Zorg voor een specifieke inwerkprogramma met de nodige instructies voor nieuwe (of overgeplaatste) medewerkers, om hen op stucturele wijze bekend te maken van bijzonderheden op dit schip/deze werkplek. 62 1. Organisatie van de arbeid Functie-inhoud Werkdruk Voorlichting en onderricht Staan deze instructieprogramma's op schrift? Stel een specifiek inwerk/instructie programma op schrift in de vorm van een procedure/werkinstructie. 63 1. Organisatie van de arbeid Functie-inhoud Werkdruk Voorlichting en onderricht Worden de namen van de deelnemers, momenten van instructie, en de inhoud van de instructie vastgelegd? Registreer de deelnemers, momenten van instructie en de inhoud van de instructie (verslagje, of presentatie). 64 1. Organisatie van de arbeid Functie-inhoud Werkdruk Voorlichting en onderricht Worden de medewerkers getraind op veiligheidsbewust werken, elkaar kunnen aanspreken op veilig werken en wat men moet doen als dit geen effect heeft? Train medewerkers op veiligheidbewust werken, en creeer een open maar concrete aanspreekcultuur. Stel ook een procedure op wat medewerkers kunnen doen als het aanspreken geen effect heeft en een onveilige situatie wordt ervaren door andere medewerkers. 65 1. Organisatie van de arbeid Functie-inhoud Werkdruk Voorlichting en onderricht Is er een opleidings-en promotiebeleid om medewerkers te motiveren tot een hoger opleidingsniveau en kansen op promotie? Neem in het Arbobeleid opleiding-en promotiebeleid op. Door duidelijke voorwaarden voor opleidingen en promotie op te stellen wordt duidelijkheid gegeven in de mogelijkheden tot ontwikkeling van de medewerker en de intentie van de werkgever. 66 1. Organisatie van de arbeid Functie-inhoud Werkdruk Werkdruk Zijn de werkroosters volledig bekend, in relatie tot verplichte rust- en diensttijden en wordt er rekening gehouden met extra rustbehoefte bij onregelmatige werkroosters? Zorg er voor dat de werkroosters bekend worden gemaakt, in relatie tot verplichte rust- en diensttijden en waarbij rekening wordt gehouden met het feit van extra belasting bij onregelmatige werktijden of schema's en hierdoor de nodige extra rustbehoefte kan ontstaan. 67 1. Organisatie van de arbeid Functie-inhoud Werkdruk Werkdruk Zijn er duidelijk afspraken gemaakt hoe om wordt gegaan met overwerk? Leg goede afspraken vast omtrent omgang met overwerk. 68 1. Organisatie van de arbeid Werktijden Werkdruk Is er voldoende gelegenheid tot pauzeren tussen de werkzaamheden? Organiseer de werkzaamheden zo dat er voldoende gelegenheid is tot pauzeren tussen de werkzaamheden. Denk hierbij aan (micro) pauzes bij fysieke belasting, zoals schuren, werken met een pneumatische bikhamer, etc. 6 www.arbo-binnenvaart.nl
69 1. Organisatie van de arbeid Verzuimbeleid en preventie Verzuimbeleid Is het ziekteverzuimbeleid geformuleerd? Formuleer ziekteverzuimbeleid. 70 1. Organisatie van de arbeid Verzuimbeleid en Verzuimbeleid Zijn er afspraken en is er een procedure m.b.t. ziektemelding en de periode tijdens Maak duidelijke afspraken over ziektemeldingen en de periode tijdens preventie ziekte? ziekte en leg dit vast in een procedure ziekteverzuim. 71 1. Organisatie van de arbeid Verzuimbeleid en preventie 72 1. Organisatie van de arbeid Verzuimbeleid en preventie Verzuimbeleid Zijn er afspraken gemaakt m.b.t. controle n.a.v. ziektemelding? Maak afspraken voor ziekmelden in de procedure voor ziekmelden m.b.t. de controle n.a.v. ziekmelding. Verzuimbeleid Wordt het ziekteverzuim geregistreerd en geanalyseerd? Registreer en analyseer het ziekteverzuim en probeer om op basis van gegevens trends te zien en bij te sturen om ziekteverzuim te voorkomen. 73 1. Organisatie van de arbeid Verzuimbeleid en preventie Verzuimbeleid Ondersteunt de Arbodienst of een bedrijfsarts bij verzuimpreventie en begeleiding? Leg in het Arbobeleid de afspraken vast rond de ondersteuning van de Arbodienst of bedrijfsarts bij verzuimpreventie en begeleiding. 74 1. Organisatie van de arbeid Verzuimbeleid en preventie 75 1. Organisatie van de arbeid Verzuimbeleid en preventie Verzuimbeleid Verzuimbeleid Worden de werknemers in de gelegenheid gesteld deel te nemen aan (periodiek) arbeidsgezondheidskundig onderzoek (PAGO) / PMO )? Wordt de inhoud van het (periodiek) arbeidsgezondheidskundig onderzoek (04.06) gebaseerd op de arbeidsrisico's? Stel werknemers in de gelegenheid om deel te nemen aan periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek (PAGO). Bespreek de inhoud van het periodieke arbeidsgezondheidskundig onderzoek met de Arbodienst of bedrijfsarts en borg dat de inhoud wordt gebaseerd op de arbeidsrisico's. 76 1. Organisatie van de arbeid Verzuimbeleid en preventie 77 1. Organisatie van de arbeid Verzuimbeleid en preventie Verzuimbeleid Verzuimbeleid Wordt in het verzuimbeleid rekening gehouden met korte termijn, lange termijn en lange termijn verzuimsituaties, verzuim in bepaalde afdeling/bepaalde schepen? Wordt in het verzuimbeleid onderzocht of er sprake is van: -oorzaak werk-of persoonlijkgerelateerd verzuim? -een beroepsziekte en is de meldprocedure van beroepsziekte's benoemd in het Arbobeleid; -verzuimgegevens van onderaannemers (ingehuurde werknemers) Neem korte/lange/langetermijnverzuimsituaties op in het verzuimbeleid. Neem het onderzoeken van verzuim op werk-of persoonlijke basis mee in het verzuimbeleid, evenals onderzoek naar beroepsziekten. Neem verzuimgegevens van ingehuurde werknemers eveneens mee in het ziekteverzuim. 78 1. Organisatie van de arbeid Verzuimbeleid en preventie Verzuimbeleid Wordt in het Arbobeleid meegenomen dat bij analyse van de verzuimcijfers ook wordt geëvalueerd of het verzuimbeleid effectief is aangaande het terugdringen van ziekteverzuim? Neem in het het Arbobeleid mee dat bij de jaarlijkse evaluatie de effectiviteit van het verzuimbeleid wordt onderzocht bereffende het terugdringen van het ziekteverzuim. 79 1. Organisatie van de arbeid Psychosociale arbeidsbelasting 80 1. Organisatie van de arbeid Psychosociale arbeidsbelasting Ongewenst gedrag Ongewenst gedrag Is er binnen het bedrijf een beleid om seksuele intimidatie te voorkomen geformuleerd en hoe men hiermee moet omgaan? Is er binnen het bedrijf een beleid betreffende agressie, pesten, discriminatie en geweld geformuleerd? Neem in het Arbobleid psychosociale arbeidsbelasting (PSA) op, waaronder o.a. seksuele intimidatie valt. Neem in het Arbobeleid psychosociale arbeidsbelasting (PSA) op, waaronder o.a. agressie, pesten, discriminatie en geweld valt. 81 1. Organisatie van de arbeid Psychosociale arbeidsbelasting Ongewenst gedrag Is "verantwoord gedrag" van de medewerkers opgenomen in het Arbobeleid? Is in het beleid geformuleerd wat onder gewenst en ongewenst gedrag wordt verstaan? Neem "verantwoord gedrag" (voorzichtigheid en verantwoordelijkheid ten aanzien van de veiligheid van de werknemer zelf, die van anderen en van zijn omgeving) op in het Arbobeleid en in functie-omschrijvingen. Beschrijf duidelijk wat onder gewenst en ongewenst gedrag wordt verstaan. 82 1. Organisatie van de arbeid Ongevallen, calamiteiten registratie en documentatie 83 1. Organisatie van de arbeid Ongevallen, calamiteiten registratie en documentatie Ongevallen Ongevallen Is het bekend welke bedrijfsongevallen moeten worden gemeld bij de Inspectie SZW (voorheen de Arbeidsinspectie)? Is er een procedure voor het melden, registreren en analyseren van ongevallen en ongewenste voorvallen, zowel intern als extern? Neem in het Arbobeleid een procedure op over hoe en welke soort ongevallen bij de Inspectie SZW moet worden gemeld. Stel een procedure op voor het melden, registreren en analyseren van ongevallen en ongewenste voorvallen, zowel intern als extern. 7 www.arbo-binnenvaart.nl
84 1. Organisatie van de arbeid Ongevallen, calamiteiten registratie en documentatie Ongevallen Zijn de meldingen van ongevallen en incidenten en de bijbehorende rapportages verankerd in het veiligheidsmanagementsysteem, inclusief verzuimregistratie n.a.v. ongevallen? Zorg voor een goed veiligheidsmanagementsysteem en borg hiermee de documentatie van deze meldingen en rapportages inclusief verzuimcijfers n.a.v. ongevallen in dit systeem. 85 1. Organisatie van de arbeid Ongevallen, calamiteiten registratie en documentatie 86 1. Organisatie van de arbeid Ongevallen, calamiteiten registratie en documentatie Calamiteiten Functioneert het algemeen alarmsignaal? Controleer regelmatig of het algemeen alarmsignaal functioneert en neem de planning en registratie van het testen op in een veiligheidsmanagementsysteem. Calamiteiten Is er een alarmbel en intercom? Zorg er voor dat er een alarmbel en intercom is geïnstalleerd. Controleer regelmatig of de alarmbel en intercom functioneert en neem de planning en registratie van het testen op in een veiligheidsmanagementsysteem. 87 1. Organisatie van de arbeid Ongevallen, calamiteiten registratie en documentatie Calamiteiten Is er een bedrijfsnoodplan of zijn er afspraken gemaakt over ondersteuning bij reddingswerkzaamheden als: brand, aanvaring, man-over-boord, ontruiming? Stel een bedrijfsnoodplan opwaarin afspraken zijn gemaakt over ondersteuning bij reddingwerkzaamheden als: brand, aanvaring, manover-boord, ontruiming. Neem het trainen van het noodplan op in de jaarplanning en evalueer en registreer de uitkomsten in een veiligheidsmanagementsysteem. 88 1. Organisatie van de arbeid Ongevallen, calamiteiten registratie en documentatie Calamiteiten Zijn de verschillende soorten alarmeringen herkenbaar en in alle omstandigheden waar te nemen? Zorg er voor dat alle noodzakelijke alarmeringen van elkaar te onderscheiden zijn door juiste instructies en eventueel pictogrammen. Zorg er voor dat alle alarmen op de juiste plaatsten waarneembaar zijn. Koppel bijvoorbeeld het brandalarm aan het algemeen alarm, zorg dat het algemeen alarm ook aan dek waarneembaar is, etc. 89 1. Organisatie van de arbeid Ongevallen, calamiteiten registratie en documentatie Documentatie en registratie Zijn alle noodzakelijke en verplichte bescheiden zoals de veiligheidsrol en veiligheidsplan (Art. 8.10 -RPR en ROSR Art 15.13 voor schepen die op LNG varen en schepen die meer dan 12 passagiers mogen vervoeren), bord redding drenkelingen (ROSR Art. 2 h) aan boord in verband met ongevallen en wordt de veiiligheidsrol regelmatig getraind? Zorg voor een veiligheidsrol en veiligheidsplan (verplicht voor schepen die meer dan 12 passagiers mogen vervoeren of op LNG varen), bord redding drenkeling en het regelmatig oefenen van de veiligheidsrol. Plan trainingen in, evalueer iedere training of deze effectief is en toets of de procedure effectief en waar deze eventueel kan worden verbeterd. 90 1. Organisatie van de arbeid Bedrijfshulpverlening en training personeel Opleiding BHV Is in het ARBO-beleid voorzien dat er voldoende medewerkers zijn opgeleid als bedrijfshulpverlener en getraind zijn in brandbestrijding, evacuatie van werknemers en contact met de hulpverleningsorganisaties? Neem BHV op in het Arbobeleid en zorg er voor dat er minimaal twee personen zijn opgeleid en getraind in praktische bedrijfshulpverlening aan boord van schepen; bestrijding van een beginnende brand, evacuatie en contact met de hulpverleningsorganisaties. Borg dat er jaarlijkse herhalingstrainingen worden gegeven. 91 1. Organisatie van de arbeid Bedrijfshulpverlening en training personeel Opleiding BHV Zijn de eigen specifieke vereisten aan de opleiding van BHV omschreven in het Arbobeleid? Omschrijf de eigen specifieke eisen waarin getraind moet worden binnen het bedrijf (denk hierbij aan speciale transporten, gevaarlijke stoffen, werken met afvalstoffen, etc.) 92 1. Organisatie van de arbeid Bedrijfshulpverlening en training personeel 93 1. Organisatie van de arbeid Bedrijfshulpverlening en training personeel Opleiding BHV Wordt er minimaal jaarlijks een ontruimingsoefening/bhv-oefening uitgevoerd? Neem in de jaarplanning op dat er ten minste één keer per jaar een ontruimingsoefening/bhv-oefening wordt gehouden. BHV-oefeningen Worden BHV-oefeningen aan boord van de schepen geëvalueerd en worden Evalueer iedere veiligheidsoefening aan boord van de schepen. Deel de conclusies meegenomen binnen het veiligheidsmanagementsysteem van het uitkomsten binnen de organisatie om van elkaar te kunnen leren en zorg bedrijf? er voor dat conclusies of knelpunten worden meegenomen binnen het veiligheidsmanagementsysteem of vergelijkbaar systeem. 94 1. Organisatie van de arbeid Bedrijfshulpverlening en training personeel BHV-oefeningen Is er een uitgebreide black-outprocedure en is de BHV-organisatie getraind op de diverse black-out scenario's (uitval van kritische systemen)? Zorg er voor dat er een uitgebreide black-outprocedure beschikbaar is en laat dit door de BHV-organisatie regelmatig meenemen in de veiligheidstrainingen aan boord. 8 www.arbo-binnenvaart.nl
95 1. Organisatie van de arbeid Bedrijfshulpverlening en training personeel BHV-oefeningen 96 1. Organisatie van de arbeid Bedrijfshulpverlening en training personeel Veiligheidsoefening Worden in de BHV-oefeningen ook evacuatie van of betrokkenheid van derden en mogelijk kwetsbare groepen meegenomen (bijv. jeugdigen, ouderen, mensen met een lichamelijke beperkingen, kinderen, omstanders, etc.) Zijn periodieke oefeningen opgenomen in een veiligheidsmanagementsysteem in het binnen 5 minuten en bij stroomuitval te water kunnen laten van de bijboot? (conform ROSR 10.04-bijboten) Borg dat in de BHV-oefeningen ook getraind wordt op scenario's waarbij mogelijke derden en kwetsbare groepen (bijv. jeugdigen, ouderen, mensen met een lichamelijke beperking, kinderen, omstanders) betrokken kunnen zijn. Neem als periodieke veiligheidsoefening het overboord laten van de bijboot op. Instrueer nieuw personeel over het veilig overboord laten van de bijboot. De bijboot moet binnen 5 minuten overboord kunnen worden gelaten, ook in het geval van een black-out (stroomuitval). Registreer de gehouden oefening in het veiligheidsmanagementsysteem. 97 1. Organisatie van de arbeid Ergonomie Lichaamshouding Zijn er voldoende maatregelen getroffen om fysieke belasting en ongunstige lichaamshoudingen, zoals zwaar tillen, duwen, trekken, of vasthouden te beperken? Neem maatregelen om ongunstige lichaamshoudingen, zoals zwaar tillen, duwen, trekken, of vasthouden zoveel mogelijk te voorkomen. Benoem hierbij maatregelen om fysieke belasting te beperken zo veel mogelijk conform de "Arbeidshygiënische strategie" (bronaanpak). Bronaanpak is er expliciet in de onderstaande volgorde op gericht : 1) Het gevaar uit te schakelen; 2) Het gevaar af te schermen, als je het niet kunt uitschakelen; 3) Te doseren (bijvoorbeeld een ruimte zo te ventileren dat je onder de grenswaarden komt); 4) Als dit allemaal niet gaat dient de werknemer te worden beschermd d.m.v. PBM's s (is géén beheersmaatregel!). Bij hijsen, heffen, duwen, tillen kan hierbij zoveel mogelijk worden gedacht aan bijvoorbeeld aankopen van lichtere touwen (dynema) en heculesstaaldraden, kleiner verpakte hoeveelheden, gebruik van mechanische lieren, rol-of steekkarren, etc. Denk ook aan het binnenhalen van langstaande touwen en draden met meerdere personen om de belasting te verdelen. 98 1. Organisatie van de arbeid Ergonomie Lichaamshouding Bij tillen, duwen, trekken of vasthouden treden regelmatig te grote krachten op. Heeft u maatregelen getroffen om dit te voorkomen? Maatregelen nemen ter voorkoming van het regelmatig moeten leveren van te grote krachten bij tillen, duwen, trekken of vasthouden. 99 1. Organisatie van de arbeid Ergonomie Werkhouding Wordt het werken met gedraaid of gebogen lichaam zoveel mogelijk voorkomen? Neem maatregelen ter voorkoming van teveel werken met gedraaid of gebogen lichaam. Probeer een andere alternatieve houding aan te nemen, het object waaraan gewerkt wordt te verplaatsen, het werk met meerdere mensen te verdelen, etc. 100 1. Organisatie van de arbeid Ergonomie Werkhouding Heeft u maatregelen getroffen om frequent dezelfde handelingen, met bijvoorbeeld de pols of de elleboog te voorkomen. Voorkomen dat er frequent dezelfde handelingen worden uitgevoerd bijvoorbeeld met de pols of de elleboog, door te onderzoeken of repeterende handlingen nodig zijn. Bekijk alternatieven en indien mogelijk vervang apparatuur om de handeling te voorkomen. 101 1. Organisatie van de arbeid Ergonomie Werkhouding Knielen en hurken wordt gezien als een belastende werkhouding. Wordt dit binnen uw organisatie zoveel mogelijk voorkomen? Voorkom zo veel mogelijk werken in een belastende werkhouding (knielen en hurken) door te onderzoeken of deze werkzaamheden op deze manier noodzakelijk zijn en niet kunnen worden voorkomen of worden veranderd. Denk hierbij aan het schilderen van dekken met een verlengde stok aan een roller. 9 www.arbo-binnenvaart.nl
102 1. Organisatie van de arbeid Ergonomie Werkplekinrichting / bedieningsen Kan men bij het bedienen van het roer normaal staan of zitten? Rust de stuurstand zo uit, dat men bij de bediening van het roer normaal kan staan of zitten. Voorzie in een goede en verstelbare stuurstoel, die aan de persoonlijke voorkeuren van iedere roerganger aangepast kan worden. 103 1. Organisatie van de arbeid Ergonomie Werkplekinrichting / bedieningsen Bevinden de diverse bedieningsen zich op een ergonomisch juiste plek? Zorg er voor dat de bedieningsen zich op een ergonomisch juiste plaats bevinden en gemakkelijk bediend kunnen worden. 104 1. Organisatie van de arbeid Ergonomie Werkplekinrichting / bedieningsen Zijn de bedieningsen die de roerganger moet bedienen voor hem/haar te allen tijde bereikbaar? Zorg er voor dat de bedieningsen die de roerganger moet kunnen bedienen voor hem/haar te allen tijde bereikbaar zijn. 105 1. Organisatie van de arbeid Ergonomie werkplekinrichting/bediening sen Zijn de functies en werking van de bedieningsen in de stuurhut, aan dek en in de machinekamers logisch en duidelijk aangegeven (schakelaar, bedieningspookjes, lampjes)? Geef functies en werking van de bedieningsen in de stuurhut, aan dek en in de machinekamers logisch, duidelijk en uniform aan (schakelaars, bedieningspookjes, lampjes) met een duidelijke instructie of pictogram. 106 1. Organisatie van de arbeid Ergonomie Visuele informatie Zijn informatiebronnen (meters, signaleringen) duidelijk afleesbaar? Zorg er voor dat informatiebronnen zoals meters, signaleringen duidelijk afleesbaar zijn. 107 1. Organisatie van de arbeid Ergonomie Visuele informatie Zijn schaalverdelingen op meters goed af te lezen? Zorg er voor dat schaalverdelingen duidelijk afleesbaar zijn en vul eventueel een verklarend onderschrift, aanwijziging of uniform pictogram of gebruikte meetwaarde/eenheid toe. Duidelijke aflezing voorkomt fouten. 108 1. Organisatie van de arbeid Ergonomie Visuele informatie Zijn de meters of displays geschikt voor de te verstrekken informatie? Neem maatregelen zodat de gebruikte meters of displays geschikt zijn voor de te verstrekken informatie. 109 2. Inrichting en organisatie van Beeldschermwerk Voldoet apparatuur en meubilair in gebruik bij het verrichten van beeldschermwerk aan de ergonomische eisen? 110 2. Inrichting en organisatie van 111 2. Inrichting en organisatie van Beeldschermwerk Beeldschermwerk Voldoen de omgeving waarin beeldschermwerk wordt verricht en de inrichting van de werkplek aan de ergonomische eisen? Voldoet de programmatuur die wordt gebruikt bij het verrichten van beeldschermwerk aan de ergonomische eisen? Zorg er voor dat apparatuur en meubilair in gebuik bij het verrichten van beeldschermwerk aan de ergonomische eisen voldoet. Laat een externe deskundige advies uitbrengen indien er zich knelpunten rond ergonomie voordoen. Neem maatregelen odat de omgeving waarin beeldschermwerk wordt verricht en de inrichting van de werkplek aan de ergonomische eisen voldoen. Neem maatregelen zodat de programmatuur die wordt gebruikt bij beeldschermwerk aan de ergonomische eisen voldoet. 112 2. Inrichting en organisatie van Beeldschermwerk Is er voldoende aandacht om KANS (Klachten Arm, Nek en Schouder) te voorkomen in de vorm van voorlichting en instructie? Dit betreft zowel de taak van de werkgever als ook de werknemer ten aanzien van gedrag. Voorkom KANS (Klachten Arm, Nek en Schouder) door de juiste voorlichting en instructie en borg dat werknemers zich houden aan de instructie 113 2. Inrichting en organisatie van Trillingen Is er voldoende rekening gehouden om hand-armtrillingen en lichaamstrillingen te voorkomen? Neem hand-armtrillingen en lichaamstrillingen op in het Arbobeleid om te borgen dat de risico's die hiermee gepaard gaan ten aanzien van het menselijk lichaam worden beheerst. Houd rekening bij de aankoop van materialen (pneumatische bikhamers, schuurmachine's, hoge drukreinigers, etc.) maar denk ook bijvoorbeeld aan aanpassingen van het motortoerental om trillingen aan boord van het schip te voorkomen. In een aantal gevallen kan met een paar toeren meer of minder een hele andere trilling in het schip worden bereikt, dat bijvoorbeeld voor rustende mensen veel meer comfort om te kunnen slapen (en dus rust) oplevert. 10 www.arbo-binnenvaart.nl
114 2. Inrichting en organisatie van Geluid Schadelijk geluid (>80 db(a)) Is (per geluidsbron) bekend of er bronnen zijn welke meer dan 80 db(a) produceren? Neem effectieve maatregelen bij de geluidsbronnen welke meer dan 80 db(a) produceren. Dit kan bestaan uit afscherming (isolatie) maar ook door organisatorische maatregelen (toerental kiezen, vastzetten of andere manier van plaatsen van metaal op metaal bijvoorbeeld) kan vaak onnodig geluid worden voorkomen. 115 2. Inrichting en organisatie van Geluid Schadelijk geluid (>80 db(a)) Zijn ruimten met hoge geluidsniveaus, meer dan 85 db(a) aangegeven (Pictogrammen)? Geef met behulp van het juiste pictogram aan waar geluidsniveaus van meer dan 85 db(a) voorkomen en gehoorbescherming verplicht gedragen moet worden als de machines in bedrijf zijn. 116 2. Inrichting en organisatie van 117 2. Inrichting en organisatie van 118 2. Inrichting en organisatie van Geluid Schadelijk geluid (>80 db(a)) Is er bij de geluidsbronnen voldoende gehoorbescherming beschikbaar? Zorg er voor bij de ingang van machinekamers en overige ruimten met geluidsbronnen > 80 db(a) voldoende gehoorbescherming aanwezig is en deze wordt gedragen voordat mensen de ruimte betreden als de machines in bedrijf zijn. Geluid Schadelijk geluid (>80 db(a)) Wordt er voorlichting gegeven over schadelijk geluid? Zorg voor periodieke voorlichting over schadelijk geluid. Geluid Schadelijk geluid (>80 db(a)) Wordt er regelmatig gecontroleerd of de beschikbare gehoorbescherming zich in goede staat bevindt en schoon/hygiënisch is? Neem in periodieke controles (zoals bijvoorbeeld een maandelijke veiligheidscontrolelijst) de controle op van gehoorbescherming die bij de ingangen van machinekamers en overige ruimten met geluidsbronnen >80 db(a) aanwezig is. 119 2. Inrichting en organisatie van Geluid Schadelijk geluid (>80 db(a)) Zijn de maximale geluidsniveaus die heersen in stuurhuis, slaap- en woonverblijven en machinekamers bekend, zowel tijdens de vaart, tijdens het stilliggen als tijdens het laden en lossen? Laat geluidsmetingen uitvoeren om de maximale geluidsniveaus vast te stellen, die heersen in stuurhuis, slaap- en woonverblijven, en machinekamers. Dit, zowel tijdens de vaart, tijdens het stilliggen als tijdens laden en lossen. Beoordeel of er geluidsreducerende aanpassingen noodzakelijk zijn en stel hiervoor een plan op, in overleg met deskundigen (werf, veiligheidskundige). 120 2. Inrichting en organisatie van 121 2. Inrichting en organisatie van Geluid Schadelijk geluid (>80 db(a)) Worden gehoorbeschermingsen door het bedrijf beschikbaar gesteld en ligt vast bij welke werkzaamheden of situaties gehoorbescherming gedragen moet worden? Stel gehoorbescherming beschikbaar voor iedere medewerker en leg vast bij welke werkzaamheden of situaties gehoorbescherming gedragen moet worden. Geluid Audiometrie Wordt er regelmatig gecontroleerd op gehoorschade? Zorg er voor dat er regelmatig wordt gecontroleerd op gehoorschade door dit op te nemen in het PAGO, in overleg met de Arbodienst. 122 2. Inrichting en organisatie van Geluid Hinder/ waarneming signalen (omgevingslawaai) Kan er tijdens het werk goed met elkaar gecommuniceerd worden? Neem maatregelen waardoor er tijdens het werk beter met elkaar gecommuniceerd kan worden. 11 www.arbo-binnenvaart.nl
123 2. Inrichting en organisatie van Klimatologische omstandigheden Buitenwerk Beschikt men over voldoende persoonlijke beschermingsen (PBM's) en maatregelen om veilig te werken in weer, wind, hitte en/of koude? Neem maatregelen waardoor er voldoende bescherming wordt geboden om veilig te werken in weer, wind, hitte en/of koude. Denk hierbij naast het zo veel mogelijk binnen werken als er zich buiten koude of hete omstandigheden heersen, het verstrekken van voldoende en geschikte werkkleding en bijvoorbeeld mutsen, regenjassen, zonnebrillen met UVbescherming, afdekken van de huid in de zomer om zonneverbranding te voorkomen, het verstrekken van anti-zonnebrand, meer drinken, rusten, dragen van luchtigere kleding, etc. Taakroulatie bij werken in extreme koude of hitte verlicht/verdeeld de belasting. Houdt rekening met grote temperatuurverschillen waarop het menselijk lichaam ook kan reageren als men bijvoorbeeld vanaf dek naar binnen stapt in een airgeconditioneerde omgeving. Neem klimatologische omstandigheden op in het arbobeleid. Let op met airco's is niet alleen prettig om de temperatuur te verlagen maar eveneens om de luchtvochtigheid te verlagen. Om de goede werking te garanderen en te voorkomen dat hier ziektewekkers in kunnen ontstaan dienen alle aircoapparaten periodiek gecontroleerd en onderhouden worden. 124 2. Inrichting en organisatie van Klimatologische omstandigheden Binnenwerkruimten Kan de werknemer een prettig binnenwerkklimaat regelen? Zorg er voor dat in de binnenwerkruimten (accommodatie, stuurhut) het klimaat goed te regelen is qua temperatuur en ventilatie. Zorg er voor dat de luchtvochtigheid, trek (tocht) en luchtkwaliteit geen nadelige invloed kan hebben op de gezondheid van de medewerkers. 125 2. Inrichting en organisatie van 126 2. Inrichting en organisatie van Klimatologische omstandigheden Klimatologische omstandigheden Zeegang en wind Werken onder overdruk Beschikt men over en hanteert men procedures voor de (voorbereiding van) het varen op ruime vaarwateren in verband met mogelijk te verwachten zeegang en wind? Is er in het Arbobeleid rekening gehouden met de omstandigheden van overdruk (woningen, stuurhut, evt. machinekamers)? Stel procedures op voor (de voorbereiding van) het varen op ruime vaarwateren en zorg dat deze procedures worden toegepast. Hoewel de overdruk aan boord van schepen (0,1 kpa overdruk ten opzichte van de atmosfeer) niet valt onder de wetgeving zoals genoemd in het Arbobesluit, hoofdstuk 6 (fysische factoren), afdeling 5 (werken onder overdruk) zoals van toepassing is voor duikwerkzaamheden, etc. moet men wel aandacht besteden aan de negatieve invloed van overdruk en risico's zo veel mogelijk beheersen. Hier valt te denken aan extra belasting op het lichaam (de oren) bij het openen en sluiten van deuren waardoor een drukgolf ontstaat. Ook moet rekening worden gehouden in praktische zin dat overdruk op schepen met gevaarlijke stoffen is gebaseerd op explosiebescherming. Er is uitsluitend EX-bewaking maar geen meting van giftige, CMR-stoffen of (fijn-)stof. 127 2. Inrichting en organisatie van Verlichting Hoeveelheid licht Zijn werkplekken, gangen en looppaden voldoende verlicht? Is er voldoende verlichting mogelijk in het geval van calamiteiten? Inventariseer de verlichting bij werkplekken etc. als het buiten donker is en neem eventueel maatregelen zodat de werkplekken, gangen en looppaden voldoende verlicht zijn. Zorg voor voldoende veilige verlichting voor het geval van calamiteiten. 128 2. Inrichting en organisatie van 129 2. Inrichting en organisatie van Verlichting Hoeveelheid licht Heeft u voldoende maatregelen genomen om te voorkomen dat het werk niet wordt gehinderd door te veel of te weinig licht? Verlichting Spiegeling en glans Zijn er maatregelen getroffen om hinder door spiegeling, glans of te grote contrasten te voorkomen? Inventariseer de lichthoeveelheid en neem eventueel maatregelen waarmee wordt voorkomen dat het werk gehinderd wordt door te veel dan wel te weinig licht. Neem maatregelen ter voorkoming van spiegeling, glans of te grote contrasten.hierbij valt te denken aan beweegbare zonwerende folie voor stuurhutramen, goed onstspiegeld glas, zonnebril, etc. 12 www.arbo-binnenvaart.nl