1 Remco van Ek (Deltares) Janet Mol (Alterra) Han Runhaar (KWR) Flip Witte (KWR) Waterwijzer Natuur Effecten van waterbeheer en klimaatverandering op de natuur
2 Waarom een robuust vegetatiemodel nodig? [1/3] Ten eerste: voorspellen effecten ingrepen huidige waterhuishouding VOOR VERNATTING NA VERNATTING Verschillende modellen in omloop, meeste met verouderde kennis (jaren 80)
3 Waarom een robuust vegetatiemodel nodig? [2/3] Ten tweede: bepalen GGOR voor realisatie (natuur)doelen 1. Voor bepaling gewenste grond- en oppervlaktewaterregime (GGOR) wordt nu gebruik gemaakt van WATERNOOD 2. WATERNOOD weinig flexibel en niet altijd realistisch ( homogene vlakken ) 3. Waterschappen behoefte aan uitbreiding WATERNOOD met Kansrijkdommodule Doelrealisatie Natuur - GVG
4 Het klimaat verandert Bestaande modellen: Gebaseerd op achterhaalde kennis Gebaseerd op indirecte relaties Gebaseerd op het klimaat van vroeger Houden geen rekening met extremen Weinig geschikt voor huidige klimaat Totaal ongeschikt voor klimaatprojecties 1951-1980 VERSUS 1981-2010
5 Het klimaat kan aanzienlijk veranderen Neerslagoverschot in 2050 Winter P-ETref (mm/jr) 250 200 250 Overschot P-ETref (mm/jr) 150 200 100 50 150 100 0 0 H G W G+ W+ Zomer P-ETref (mm/jr) H G W G+ W+ 50-50 0 H G W G+ W+ -100-150 -200-250
6 Hoe ziet straks onze natuur er uit? Het duinlandschap in 2050?
7 Hoe ziet straks onze natuur er uit? Wat gebeurt er met de blauwgraslanden? HOTSPOT BIODIVERSITEIT HETEROGENITEIT STANDPLAATSCONDITIES
8 Waarom een robuust vegetatiemodel nodig? [3/3] Ten derde: gevolgen van klimaatverandering beoordelen Onze natuurgebieden hebben natuurdoelen met : Europese beschermingsstatus (Natura2000: instandhoudingsdoelstellingen) Nationale beschermingsstatus (Nationaal Natuurnetwerk: milieurandvoorwaarden voor SNL beheertypen) Maar,. 1. Wat zijn gevolgen klimaatverandering op natuurdoelen? 2. Wat zijn de beste adaptieve maatregelen? 3. Kunnen natuurdoelen wel worden gerealiseerd, gegeven het veranderend klimaat? 4. Welk natuurdoel dan nastreven? 5. Waar liggen straks onze hotspots van biodiversiteit?
9 Wie verantwoordelijk voor de staat der natuur? En wie zou dus behoefte moeten hebben aan een robuust model? Rijk Verantwoording (o.a. naar Brussel) Provincies Ruimtelijk vastleggen natuurdoelen en afspraken maken (ook financieel) met terreinbeheerders Waterschappen en terreinbeheerders Degenen die het moeten realiseren met maatregelen
10 Waarom robuust modelleren? Een analogie: toename van de neerslag verklaard 30 year backward moving avareage (mm/yr) 840 820 30 year backward moving avareage (mm/yr) 840 y = 4.8393x 2-41.538x + 824.58 R 2 = 0.88 820 2007 800 800 780 760 780 760 1970 1980 1990 2000 740 720 1935 1960 1985 2010 740 720 1940 1950 1960 4 5 6 7 8 9 # women in the Netherlands (million)
11 Voorbeeld van indirecte relatie in vegetatiemodel Grondwaterstandduurlijnen: voorbeeld Dopheide associatie
12 Grondwaterstand geen robuuste maat Vegetatie reageert op water en zuurstof in wortelmilieu 1. Planten willen H 2 O om te assimileren O 2 om te respireren 2. Deze factoren hangen af van Bodem (textuur, organische stof) Temperatuur Neerslag en referentieverdamping Plantenfysiologie Grondwaterstand (capillaire nalevering) WORTELS ONTWIKKELD ZONDER (L) EN MET (R) ZUURSTOFGEBREK
13 Waterwijzer natuur Initiatief om te komen tot een robuust model 1. Initiatief van STOWA, EZ & I&M/RWS 2. Doel: gezamenlijk robuust model voor voorspelling en toetsing natuur 3. 2013/2014: Vergelijking modellen uitgevoerd Probe wordt de basis van het gemeenschappelijke model Voedselrijkdom en zuurgraad: de zwakste schakels Gezamenlijk optuigen tot een werkelijk robuust model http://waterwijzer.stowa.nl/publicaties/ontwikkeling_van_een_gemeenschappelijke_effectmodule_voor_terrestrische_natuur.aspx?eid=5601&pid=2768 http://waterwijzer.stowa.nl/achtergronden/waterwijzer_natuur.aspx?pid=238
14 Opzet van een robuust model Het raamwerk is er al Climate scenarios Regional transient hydrological model Vegetation model Moisture Climate change Hydrology Oxygen Nutrients Plant traits Vegetation Acidity Temperature
15 Voorbeeld uitvoer Natuurwaarden huidige natuurgebieden
16 De gebruiksvriendelijke schil Demo
17 Voorbeeld uitvoer: kansrijkdom vegetatietypen Junco-Molinion grondwaterafhankelijk CURRENT CLIMATE CHANGE 2050, W+ SCENARIO
18 Opzet raamwerk 1. Procesmodellering vraagt rekenkracht 2. Daarom: procesmodellen (SWAP, SMART, CENTURY, ORCHESTRA) gebruikt om duizenden situaties door te rekenen 3. Uit resultaten reprofuncties afgeleid: P(vegetatie) = f (GXG, kwel, bodem, LGN, klimaatscenario, zichtjaar, klimaatregio) 4. Alles ingebouwd in een treintje: rekentijd enkele minuten HOGESNELHEIDSTREIN
19 Oproep! Namens KWR, Alterra en Deltares Rijk, Provincies, Waterschappen, Drinkwaterbedrijven, Natuurorganisaties: 1. Stop geen geld in maatregelen die straks niet blijken te werken 2. Overweeg investering natuurdoelen die straks moeilijk of niet haalbaar zijn 3. Gebruik kennis om effectieve en efficiënte maatrelen te treffen 4. Gebruik kennis om toekomstige potentiele hotspots van biodiversiteit te benutten
20 Waterwijzer natuur KWR, Alterra en Deltares willen dit samen voor elkaar krijgen door: 1. Probe onderbrengen in gezamenlijk model onder Waterwijzer Natuur 2. Uitbreidingen, o.a. a) Klimaatscenario s en zichtjaren b) Vegetatietypen en natuurdoelen c) WATERNOOD voor toetsen bestaande doelen 3. Inhoudelijke verbeteringen, o.a. a) Voedselrijkdom en zuurgraad, incl. atmosferische depositie (PAS) b) Zoutinvloed c) Heterogeniteit en foutenvoortplanting d) Initialiseren aan de hand van remote sensing beelden 4. Toepassing en validatie in concreet gebied
21 Remco van Ek (Deltares) Janet Mol (Alterra) Han Runhaar (KWR) Flip Witte (KWR) Waterwijzer Natuur Effecten van waterbeheer en klimaatverandering op de natuur