Waterwijzer Landbouw: wat is het en wat kun je ermee? Mirjam Hack en Ruud Bartholomeus november 2016
|
|
|
- Rosa Dijkstra
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Waterwijzer Landbouw: wat is het en wat kun je ermee? Mirjam Hack en Ruud Bartholomeus november 2016
2 Waterwijzer Landbouw Waarom en wat is Waterwijzer Landbouw? Wat kan je straks met Waterwijzer Landbouw? Rekenvoorbeelden Hoe ver zijn we met de ontwikkeling?
3 Waterwijzer Landbouw Waterwijzer Landbouw = actualisatie schadefuncties landbouw Doel: uniform en breed gedragen systeem voor bepalen van klimaatbestendige relaties - tussen waterhuishoudkundige condities en gewasopbrengsten (droogte-, nat- en zoutschade), - ter vervanging van de huidige beschikbare systemen (HELP, TCGB, Agricom, Waternood)
4 Klimaat, water en landbouw Waterhuishouding en landbouwopbrengsten Klimaatverandering: Temperatuur CO 2 Extreme neerslag Droge perioden Bosatlas van het klimaat
5 Klimaat, water en landbouw Waterhuishouding en landbouwopbrengsten Klimaatverandering: Temperatuur CO 2 Extreme neerslag Droge perioden Meer droogte en meer natschade
6 Voorbeeld HELP-tabellen Vertalen grondwaterregime naar % opbrengst Gebaseerd op modelsimulaties Direct: transpiratiereductie (droog/nat) Indirect: gewasschade door slechte bewerkbaarheid, koude grond, structuurbederf, etc.
7 Voor landinrichting, GGORrealisaties, peilbesluiten (HELP) en grondwateronttrekking (TCGB) Nabewerking op uitkomsten grondwatermodel Schade-tabellen Toepassing
8 Waarom actualiseren? Gebaseerd op meteorologische condities van Langjarig gemiddelde schades Gebaseerd op niet meer bestaand model + expert judgement / empirisch Geen zoutschade
9 Waterwijzer Landbouw Financiers / belanghebbenden / begeleidingscommissie STOWA Rijkswaterstaat / WVL / I&M ACSG/BIJ12 ZON Provincies Waterschappen Drinkwaterbedrijven LTO (EZ)
10 Wensen voor Waterwijzer Landbouw klimaatbestendig op basis van bestaande kennis huidig en toekomstig klimaat verschillen tussen jaren effecten van extreem weer huidige agrarische bedrijfsvoering voor droogte-, zout- en natschade
11 Gebruik Waterwijzer Landbouw bij waterschappen, provincies, ACSG, RWS, adviesbureaus voor verkrijgen inzicht in effecten van maatregelen afstemmen inrichting en beheer op verschillende belangen berekenen schadevergoedingen inzicht in kosten en baten voor Nederlandse landbouw (bijv. nabewerking NHI)
12 Waterwijzer Landbouw: producten Makkelijk toepasbare (online) tool voor bepalen van droogteschade, natschade en zoutschade bij huidige meteorologische condities en klimaatscenario s. Operationele modellen voor hydrologie en gewasgroei SWAP-WOFOST voor het berekenen van gewasopbrengsten in relatie tot droogte, zuurstoftekort en zout, voor berekenen van agrarische bedrijfseconomische resultaten en indirecte effecten
13 Modellen als basis voor Waterwijzer Landbouw Eisen o.a.: -reproduceerbaar -uitbreidbaar -klimaatbestendig Dus: Waterwijzer Landbouw moet gebaseerd zijn op proceskennis
14 bodem plant atmosfeer processen in de wisselwerking tussen bodem-plant-atmosfeer
15 SWAP-WOFOST: proceskennis
16 SWAP-WOFOST: proceskennis
17 SWAP-WOFOST: proceskennis
18 SWAP-WOFOST: toetsing
19 SWAP-WOFOST: klimaatscenario s
20 Waterwijzer Landbouw Metarelaties Eenvoudig toepasbare tool en vereenvoudigde relaties gebaseerd op: -> meervoudige SWAP-WOFOST runs -> huidig weer + 4 klimaatscenario s -> 5 weerstations -> 72 eenheden van de bodemfysische eenhedenkaart -> 2 gewassen (grasland en snijmaïs)
21
22 Metarelaties
23 Voorbeeldtoepassing Metarelaties
24 Metarelaties
25 Waterwijzer Landbouw Hoe ver zijn we? Klaar: modelinstrumentarium hydrologie (SWAP) en gewasgroei (WOFOST) gekoppeld, getoetst en operationeel Zo goed als klaar: metarelaties (grondwater, bodem, gewas, zoutgehalte -> effect op gewasopbrengst) Nu: focus op melkveehouderij, dus metarelaties voor gras en maïs én schade omzetten naar (bedrijfsvoering/indirecte effecten) Dan: idem voor akkerbouw, bollen (gestart 2016) En: uitbreiding module zout; toetsing in de praktijk!
26 Waterwijzer Landbouw Indirecte effecten en economie melkveehouderij: BBPR Sturen op snedeopbrengsten i.p.v. jaaropbrengsten Korte groeiperioden (2-6 weken) Optimale opbrengst afgestemd op gebruik: Maaien 4-5 sneden ( kg ds/ha) Weiden/maaien 5-7 sneden ( kg ds/ha) Schade Directe schade = reductie gewasgroei door vernatting, verdroging en zout Indirecte schade door management/graslandgebruik
27 Waterwijzer Landbouw koppeling SWAP-WOFOST-BBPR Berekent technische en economische resultaten van een melkveebedrijf in bedrijfsverband Van belang omdat grasproductie, voeropname, melkproductie en mestuitscheiding nauw met elkaar samen hangen De koppeling heeft invloed op zowel grasgroei (nat en droog) als graslandgebruik Niet alleen koppeling maar ook interactie!
28 Waterwijzer Landbouw koppeling SWAP-WOFOST-BBPR Bedrijfsmanagement en economie (BBPR) = Voedervoorziening Hydrologie + grasgroei Graslandgebruik Bedrijfseconomie en mineralenbalans
29 Resumé Waterwijzer Landbouw is hard op weg om te voldoen aan de doelstellingen: is gebaseerd op procesmodellen voor hydrologie en gewasgroei (klimaatbestendig), en heeft als producten: een metamodel voor huidig weer en 4 klimaatscenario s, 5 weerstations, 72 eenheden van de bodemfysische eenhedenkaart en twee gewassen (gras en maïs) gekoppelde modellen voor maatwerk en deskundig gebruik
30 Waterwijzer Landbouw Nog te doen: Andere gewassen (akkerbouw, bloembollen) Praktijktoets Operationaliseren kennis zouttolerantie gewassen Uitrol economische berekeningen heel Nederland Gebruikersvriendelijke tool die direct aansluit bij de wensen van gebruikers
31 Dank voor uw aandacht! Met dank aan de collega s, o.a.: Joop Kroes Jos van Dam Jan van Bakel Dennis Walvoort Idse Hoving
32
WaterWijzer Landbouw. Mirjam Hack en Ruud Bartholomeus namens consortium 1 oktober
WaterWijzer Landbouw Mirjam Hack en Ruud Bartholomeus namens consortium 1 oktober 2015 www.waterwijzer.nl WaterWijzer Landbouw: wat is het? WaterWijzer Landbouw (voorheen actualisatie schadefuncties landbouw
Waterwijzer Landbouw. Mirjam Hack en Ruud Bartholomeus, namens consortium 29 juni 2017
Waterwijzer Landbouw Mirjam Hack en Ruud Bartholomeus, namens consortium 29 juni 2017 Waterwijzer Landbouw: een klimaatrobuust instrument voor het bepalen van effecten van veranderend waterbeheer op landbouwopbrengsten
Gebruikersmiddag Waterwijzer Landbouw. Rob Ruijtenberg namens alle partijen ibz ACSG en RWS 7 februari 2019
Gebruikersmiddag Waterwijzer Landbouw Rob Ruijtenberg namens alle partijen ibz ACSG en RWS 7 februari 2019 Programma 13.00 Welkom (Rob Ruijtenberg) 13.15 Introductie Waterwijzer landbouw (Mirjam Hack,
WaterWijzer Landbouw: wat is het en wat kun je ermee?
WaterWijzer Landbouw: wat is het en wat kun je ermee? Mirjam Hack en Ruud Bartholomeus namens consortium 18 november 2014 www.waterwijzer.nl WaterWijzer Landbouw: wat is het en wat kun je ermee? Wat is
WaterWijzer Landbouw: wat is het en wat kun je ermee?
WaterWijzer Landbouw: wat is het en wat kun je ermee? Mirjam Hack namens consortium 26 juni 2014 www.waterwijzer.nl WaterWijzer Landbouw: wat is het en wat kun je ermee? Wat is het? Waarom actualisatie
(Klimaat)robuuste berekening landbouwschade
(Klimaat)robuuste berekening landbouwschade Ruud Bartholomeus en Mirjam Hack, Amersfoort, 14 maart 2013 mede namens Jan van Bakel, Joop Kroes, Jos van Dam en Flip Witte Het klimaat verandert Klimaatverandering:
Waterwijzers Natuur en Landbouw klaar om te gebruiken. Rob Ruijtenberg 22 november 2018
Waterwijzers Natuur en Landbouw klaar om te gebruiken Rob Ruijtenberg 22 november 2018 inhoud Waarom Wie Wat Waar te vinden en vervolg Waarom effectmodules? Wat gebruik(t)en we? Grondwatermodellen zoals
Beter systeem voor bepalen waterschade
Beter systeem voor bepalen waterschade Mirjam Hack-ten Broeke (Alterra Wageningen UR), Ruud Bartholomeus (KWR Watercycle Research Institute), Joop Kroes (Alterra Wageningen UR), Jos van Dam (Wageningen
Project WaterWijzer Landbouw en gebruik satellietdata (bijv. Groenmonitor) Mirjam Hack en Allard de Wit 22 april 2014
Project WaterWijzer Landbouw en gebruik satellietdata (bijv. Groenmonitor) Mirjam Hack en Allard de Wit 22 april 2014 WaterWijzer Landbouw = Vervanging HELP HELP-tabellen: effecten kwantificeren van waterhuishoudkundige
Gebruikersmiddag Waterwijzer Landbouw
Gebruikersmiddag Waterwijzer Landbouw Martin Mulder, Marius Heinen, Jan van Bakel, Mirjam Hackten Broeke ea. 7 februari 2019 Inhoud: Waterwijzer Landbouw Toepassing Waterwijzer Landbouw Veel gestelde vragen
WATERWIJZER LANDBOUW: INSTRUMENTARIUM VOOR KWANTIFICEREN VAN EFFECTEN VAN WATERBEHEER EN KLIMAAT OP LANDBOUWPRODUCTIE
WATERWIJZER LANDBOUW: INSTRUMENTARIUM VOOR KWANTIFICEREN VAN EFFECTEN VAN WATERBEHEER EN KLIMAAT OP LANDBOUWPRODUCTIE RAPPORT 2018 48 A WATERWIJZER LANDBOUW: INSTRUMENTARIUM VOOR KWANTIFICEREN VAN EFFECTEN
Waterbeheer en landbouw
Waterbeheer en landbouw Melkveehouderij in veenweidegebieden Bram de Vos (Alterra) Idse Hoving (Animal Sciences Group) Jan van Bakel (Alterra) Inhoud 1. Probleem 2. Waterpas model 3. Peilverhoging polder
Gevolgen van klimaatverandering voor de landbouw
Gevolgen van klimaatverandering voor de landbouw hydrologische en gewasopbrengst-berekeningen 30 september 2011 Aequator Groen & Ruimte bv Klimaatverandering Vergelijk weerjaren 2001-2010 met 2046-2055
ACTUALISATIE SCHADEFUNCTIES LANDBOUW; FASE 1
OP WEG NAAR EEN GEACTUALISEERD EN KLIMAATBESTENDIG SYSTEEM VAN Final EFFECT l rereport VAN WATERBEHEER OP GEWASOPBRENGST ACTUALISATIE SCHADEFUNCTIES LANDBOUW; FASE 1 RAPPORT 2013 22 Actualisatie schadefuncties
VOOR EEN KLIMAATROBUUST BODEM- EN WATERSYSTEEM
VOOR EEN KLIMAATROBUUST BODEM- EN WATERSYSTEEM Doelstelling Lumbricus Het ontwikkelen en implementeren van een klimaatrobuuste inrichting van het bodem- en watersysteem en het ontwikkelen van kennis hierover.
Limburg Waterproof Klimaat, water en landbouw
Limburg Waterproof Klimaat, water en landbouw Provincie Limburg Maastricht, 14 september 216 Joris Schaap, Profiel 214 heden Zelfstandig hydroloog en bodemkundige 28-214 Adviseur water in het landelijk
Naar verbeterde schadefuncties voor de landbouw
Naar verbeterde schadefuncties voor de landbouw Ruud Bartholomeus 1, Joop Kroes 2, Jan van Bakel 3, Mirjam Hack-ten Broeke 4, Dennis Walvoort 5 en Flip Witte 6 Om veranderingen in het waterbeheer te vertalen
Waterwijzer Natuur. Effecten van waterbeheer en klimaatverandering op de natuur
1 Remco van Ek (Deltares) Janet Mol (Alterra) Han Runhaar (KWR) Flip Witte (KWR) Waterwijzer Natuur Effecten van waterbeheer en klimaatverandering op de natuur 2 Waarom een robuust vegetatiemodel nodig?
Precisielandbouw buiten stal: GrasMais-Signaal. Met gras is nog veel te winnen... Melkproduktie per ha. Droge stofproduktie per ha
Precisielandbouw buiten stal: GrasMais-Signaal Met gras is nog veel te winnen... Gezonde Veehouderij 2023 5 november 2015 Bert Philipsen ea WUR Droge stofproduktie per ha Melkproduktie per ha Smith et
Zoetwater Baten voor de Agrariër De opbrengsten van zoetwatermaatregelen
De opbrengsten van zoetwatermaatregelen KvK rapportnummer KvK155/2015 Copyright 2015 Nationaal Onderzoeksprogramma Kennis voor Klimaat (KvK). Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden
Stellingen Sturen op basisafvoer. water verbindt
Stellingen Sturen op basisafvoer Stelling 1: Voor ons watersysteem EN de daarin gepositioneerde grondgebruiksfuncties is DROOGTE een veel groter probleem dan WATEROVERLAST Argumenten stelling 1 Areaal
WATERWIJZER LANDBOUW, FASE 2
MODELLERING VAN HET BODEM-WATER-PLANTSYSTEEM MET HET GEKOPPELDE Fina INSTRUMENTARIUM l re port SWAP-WOFOST WATERWIJZER LANDBOUW, FASE 2 RAPPORT 2015 16 WATERWIJZER LANDBOUW, FASE 2 MODELLERING VAN HET
Jaarverslag 2016 AdviesCommissie Schade Grondwater
Jaarverslag 2016 Jaarverslag 2016 AdviesCommissie Schade Grondwater Secretariaat: Leidseveer 2 3511 SB Utrecht t.: 085-4862222 e.: acsg@bij12.nl w.: www.bij12.nl/acsg VOORWOORD Het jaarverslag geeft
Jaarverslag 2017 AdviesCommissie Schade Grondwater
Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 AdviesCommissie Schade Grondwater Secretariaat: Leidseveer 2 3511 SB Utrecht t.: 085-4862222 e.: acsg@bij12.nl w.: www.bij12.nl VOORWOORD Het jaarverslag geeft als gebruikelijk
ACTUALISATIE SCHADEFUNCTIES VOOR DE LANDBOUW, TUSSENFASE 2A: PLAUSIBILITEITSTOETS SWAP EN ENKELE VERKENNENDE BEREKENINGEN
Fina l re port ACTUALISATIE SCHADEFUNCTIES VOOR DE LANDBOUW, TUSSENFASE 2A: PLAUSIBILITEITSTOETS SWAP EN ENKELE VERKENNENDE BEREKENINGEN RAPPORT 2013 37 s) en perceel 3 (re II Actualisatie schadefuncties
Klimaatverandering, toenemende verzilting en landbouw
Klimaatverandering, toenemende verzilting en landbouw Nieuwe inzichten neerslaglenzen en oplossingen Jouke Velstra Onderzoeksvragen Hoe ontwikkelt de verzilting in Noord-Nederland zich op perceelsniveau
Waterberging op landbouwgrond. Bram de Vos (Alterra) Idse Hoving (Praktijkonderzoek Animal Sciences Group)
Waterberging op landbouwgrond Bram de Vos (Alterra) Idse Hoving (Praktijkonderzoek Animal Sciences Group) Inhoud 1) Veranderend waterbeheer 2) Project Boeren met Water 3) Melkveebedrijf Kerkmeijer 4) Bedrijfsvarianten
Jaarverslag 2018 AdviesCommissie Schade Grondwater
Jaarverslag Jaarverslag AdviesCommissie Schade Grondwater Secretariaat: Leidseveer 2 3511 SB Utrecht t.: 085-4862222 e.: acsg@bij12.nl w.: www.bij12.nl VOORWOORD Het jaarverslag geeft als gebruikelijk
Beschrijving WWL-tool
Beschrijving WWL-tool Inleiding Algemeen De Waterwijzer Landbouw (WWL) is een instrument voor het bepalen van het effect van veranderingen in meteorologische (klimatologische) en/of hydrologische condities
Productiviteit en water
Productiviteit en water Is de ambitie van 20% meer productie in 2020 haalbaar? 29 november 2014, Idse Hoving Programma Inleiding Ambities UDV op het gebied van water Gewasgroei Water als productiefactor
KlimaatAdaptieve Drainage
FutureWater Onderzoek en advies gericht op de duurzame toekomst van ons water KlimaatAdaptieve Drainage Innovatieve en duurzame techniek voor actieve samenwerking tussen agrariër en waterbeheerder 14-3-2013
BedrijfsWaterWijzer, de tool voor de toekomst?
BedrijfsWaterWijzer, de tool voor de toekomst? Koos Verloop (WUR) UDV Dronten 9 november 2017 Koeien & Kansen is een samenwerkingsverband van 16 melkveehouders, proefbedrijf De Marke, Wageningen UR en
Bodem en Water, de basis
Bodem en Water, de basis Mogelijkheden voor verbeteringen 5 febr 2018 Aequator Groen & Ruimte bv Het jaar 2017 April tot 30 juni April tot sept Aequator Groen & Ruimte bv 2 Jaar 2017 2017 Zomer warmer
Visie op de vaststelling van landbouwschade door grondwaterwinning. Op de toekomst voorbereid met een verbeterde methode
Visie op de vaststelling van landbouwschade door grondwaterwinning Op de toekomst voorbereid met een verbeterde methode KWR 2012.021 Februari 2012 Visie op de vaststelling van landbouwschade door grondwaterwinning
Samenvatting 203 Klimaatverandering leidt volgens de voorspellingen tot een toename van de mondiale temperatuur en tot veranderingen in de mondiale waterkringloop. Deze veranderingen in de waterkringloop
KENNIS OVER INDIRECTE NAT- EN DROOGTESCHADE BIJ GRAS EN MAÏS VOOR WATERWIJZER LANDBOUW
KENNIS OVER INDIRECTE NAT- EN DROOGTESCHADE BIJ GRAS EN MAÏS VOOR WATERWIJZER LANDBOUW RAPPORT 2017 W01 KENNIS OVER INDIRECTE NAT- EN DROOGTESCHADE BIJ GRAS EN MAÏS VOOR WATERWIJZER LANDBOUW RAPPORT 2017
Topsoil. Korte introductie
Topsoil Korte introductie TOPSOIL is een Europees INTERREG subsidieproject. Het is een samenwerking tussen waterschappen, wetenschappers, overheden en stakeholders uit Nederland, België, Duitsland, Denemarken
Waterwijzers Landbouw en Natuur
14 Landschap 35(1) Waterwijzers Landbouw en Natuur klimaat gewasopbrengst vegetatie waterhuishouding Kwantificering effecten waterbeheer en klimaat Landbouw en natuur stellen specifieke eisen aan de waterhuishouding,
Uitgangspunten berekening tarieven en beheer vergoedingen ANLb
Uitgangspunten berekening tarieven en beheer vergoedingen ANLb INLEIDING Het stelsel van agrarisch natuur- en landschapsbeheer heeft vanaf 2016 een gehele nieuwe systematiek: daaronder vallen ook de vergoedingen.
Beregening en gewasgroei
Beregening en gewasgroei 9 mei 2019 Jos van Dam Onderwerpen: Waterbehoefte planten Methoden om beregening te bepalen Zoutschade versus droogteschade Functies water voor een plant Transpiratie Fotosynthese
DROP - adaptatie aan waterschaarste en droogte
DROP - adaptatie aan waterschaarste en droogte Willem Defloor 26 september 2014, Waterforum Waterschaarste en droogte Overzicht 1. Globaal kader 2. EU Drop project 3. Droogte-indicatoren / waterinfo.be
BedrijfsWaterWijzer, de tool voor de toekomst?
BedrijfsWaterWijzer, de tool voor de toekomst? Koeien & Kansen is een samenwerkingsverband van 16 melkveehouders, proefbedrijf De Marke, Wageningen UR en adviesdiensten. De resultaten vindt u op: www.koeienenkansen.nl
Klimaatrobuuste natuurvoorspelling. Han Runhaar en Flip Witte
Klimaatrobuuste natuurvoorspelling Han Runhaar en Flip Witte Effecten klimaatveranderingen luchtcirculatie temperatuurstijging 1990 t.o.v. 2050 1 o C 2 o C veranderd G+ W+ onveranderd G W stijging temperatuur
Zou$oleran*e groter dan gedacht? So what? What s next? Lodewijk Stuyt namens consortium
Zou$oleran*e groter dan gedacht? So what? What s next? Lodewijk Stuyt namens consortium Zouttolerantie van gewassen groter dan gedacht? Lodewijk Stuyt namens consortium 26 juni 2014 Aandacht voor... Welke
Kringlooplandbouw: Meer verdienen met aandacht voor het natuurlijk systeem. Linda van der Weijden
Kringlooplandbouw: Meer verdienen met aandacht voor het natuurlijk systeem Linda van der Weijden Opzet Inhoud: Hoe ontwikkel je met het natuurlijk systeem? Proces: Hoe pakken we dat aan? 2 Wat is kringlooplandbouw?
Vernatten en akkerbouw? Olga Clevering (Praktijkonderzoek Plant en Omgeving) Bram de Vos en Francisca Sival (Alterra)
Vernatten en akkerbouw? Olga Clevering (Praktijkonderzoek Plant en Omgeving) Bram de Vos en Francisca Sival (Alterra) Inhoud Vormen van vernatten Modelberekeningen Veldexperimenten Conclusies en discussie
RISICOSIGNALERING Droogte
RISICOSIGNALERING Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut IEIDING heeft invloed op de groei van planten en gewassen, op de grondwaterstanden en daarmee indirect op bijvoorbeeld energiebedrijven
Goede. Goed voor landbouw, natuur én waterbeheer 19A
Goede grond Goed voor landbouw, natuur én waterbeheer 2015 19A goed bodembeheer - Goede grond BETER VASTHOUDEN REGENWATER BETERE GEWASGROEI EN BEWORTELING GEZOND BODEMLEVEN BETER VASTHOUDEN VOEDINGSSTOFFEN
Luchtkwaliteit: ammoniak en broeikasgassen. VK Loonwerkers Najaar 2018
Luchtkwaliteit: ammoniak en broeikasgassen VK Loonwerkers Najaar 2018 Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door: Methaan Lachgas Kooldioxide Ammoniak Nitraat Fosfaat Milieuopgave melkveehouderij 1 Ammoniak
ENQUETE. Inventarisatie van wensen m.b.t. gegevens over klimaatverandering. Retourneer deze enquête a.u.b. aan:
ENQUETE Inventarisatie van wensen m.b.t. gegevens over klimaatverandering Binnen het BSIK-programma "Klimaat voor Ruimte" (website: http://www.klimaatvoorruimte.nl/) wordt veel aandacht besteed aan de
Grondgebondenheid = Eiwit van eigen land
Grondgebondenheid = Eiwit van eigen land Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door: Gerjan Hilhorst WUR De Marke Inhoud Resultaten (waar staan we?) Vergelijking laag en hoog scorende bedrijven Resultaten
Bodem, landschap en watersysteem bepalend voor functie-toedeling
Bodem, landschap en watersysteem bepalend voor functie-toedeling Jan Willem Erisman 8 juni 2018 Louis Bolk Instituut (sinds 1976) www.louisbolk.org Voedselzekerheid! Wat heeft landbouwbeleid gebracht (in
Enige achtergrond bij GGOR
Op weg naar GGOR 2.0 Jan van Bakel (De Bakelse Stroom), Arjan ter Harmsel (Arcadis), Joris Schaap (Badus Bodem & Water), Heiko Prak (Hydroprac advies), Bas Worm (Waterschap Vechtstromen) Het Nederlandse
Een academisch perspectief op de droogte van de zomer 2018
Een academisch perspectief op de droogte van de zomer 2018 Imme Benedict Bron: Jannes Wiersema Meteorologie en Luchtkwaliteit Vakgroep Wie ben ik? 2010 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer 2013 2015 MSc
Groene diensten Leveren van biodiversiteit. Jetze Genee, 11 april 2019
Leveren van biodiversiteit Jetze Genee, 11 april 2019 (ANLb pakketten) WAT zijn dat? 6-jarige pakketten natuur en landschapsbeheer Conform via de landelijke catalogus Groen Blauwe diensten vastgesteld.
Nieuwe KNMIklimaatscenario s. Janette Bessembinder e.v.a.
Nieuwe KNMI klimaatscenario s Nieuwe KNMIklimaatscenario s 2006 2006 Janette Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Klimaatverandering Waargenomen veranderingen Wat zijn klimaatscenario s? Huidige en nieuwe
Landbouwkundig belang van een goede waterhuishouding Everhard van Essen Jan van Berkum
Landbouwkundig belang van een goede waterhuishouding Everhard van Essen Jan van Berkum Aequator Groen & Ruimte bv Opzet presentatie Wat is het belang van een goede waterhuishouding? Wat is een optimale
Definitiestudie Agricom
Definitiestudie Agricom P.J.T. van Bakel V. Linderhof C.E. van t Klooster A.A. Veldhuizen D. Goense H.M. Mulder H.T.L. Massop Alterra-rapport 1934, ISSN 1566-7197 Uitloop 0 lijn 20 mm 15 mm 10 mm 5 mm
Klimaatverandering en onze voedselzekerheid
Klimaatverandering en onze voedselzekerheid Prof. Dr. Martin Kropff Rector Magnificus Wageningen University Vice-president Raad van Bestuur Wageningen UR Ons klimaat verandert Ons klimaat verandert Oplossingsrichtingen
Extreme neerslaggebeurtenissen nemen toe en komen vaker voor
Nieuwe neerslagstatistieken voor het waterbeheer: Extreme neerslaggebeurtenissen nemen toe en komen vaker voor 2015 10A In 2014 heeft het KNMI met het oog op klimaatverandering nieuwe klimaatscenario s
Nationaal modelinstrumentarium voor integraal waterbeheer. Jan van Bakel Alterra
Nationaal modelinstrumentarium voor integraal waterbeheer Jan van Bakel Alterra Inhoud Inleiding Enige historische achtergronden Modellering hydrologie op nationale schaal Vervolg Advies aan OWO Relaties
Bodemvruchtbaarheid. fundament onder voedselproductie. René Schils
Bodemvruchtbaarheid fundament onder voedselproductie René Schils Bodemvruchtbaarheid fundament onder voedselproductie Wat is bodemvruchtbaarheid? Waarom is bodemvruchtbaarheid belangrijk? Wat zijn de actuele
Klimaat Services. Opzet presentatie
Klimaat Services J. Bessembinder Opzet presentatie Basis voor klimaat-services Voorbeelden confectie Voorbeelden maatwerk Basis confectie en maatwerk : tijdreeksen voor de toekomst Activiteiten binnen
Klimaatinformatie op maat. De juiste data voor elke sector
Klimaatinformatie op maat De juiste data voor elke sector Klimaatinformatie voor adaptatie De Nederlandse overheid, kennisinstellingen en bedrijven werken hard aan klimaatadaptatie: het aanpassen aan de
Project Klimaat en Landbouw Noord Nederland. 12 februari Peter Prins. Projectleider K & L
Project Klimaat en Landbouw Noord Nederland 12 februari 21 Peter Prins Projectleider K & L Opzet presentatie Waarom dit initiatief? Fasering Werkwijze Tussentijdse resultaten Voorlopige conclusies Klimaatverandering
Workshop Klimaatverandering. Inhoud: pag. 2 t/m 31 : Erno Bouma Is er wat aan de hand? pag. 32 t/m 46: Jan Schreuder Vereinigte Hagel
Workshop Klimaatverandering Inhoud: pag. 2 t/m 31 : Erno Bouma Is er wat aan de hand? pag. 32 t/m 46: Jan Schreuder Vereinigte Hagel Landbouw & Klimaatsverandering, is er wat aan de hand? Indeling Klimaatsverandering:
Deltaprogramma Zoetwater. Kennisagenda Zoetwater 2018 Geprogrammeerde onderzoeken en openstaande kennisvragen
Deltaprogramma Zoetwater Kennisagenda Zoetwater 2018 Geprogrammeerde onderzoeken en openstaande kennisvragen Definitieve versie, 22 maart 2018 Kennisagenda Zoetwater 2018 Geprogrammeerde onderzoeken en
Klimaatverandering. Opzet presentatie
Klimaatverandering Wat kunnen we in Nederland verwachten? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering) en het broeikaseffect? Waargenomen klimaatverandering KNMI 06 klimaatscenario
Bemesting en uitbating gras(klaver)
Bemesting en uitbating gras(klaver) Alex De Vliegher ILVO-Plant T&O Melle, 10 november 2011 Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Plant www.ilvo.vlaanderen.be Beleidsdomein Landbouw en
Winst met water! > In Actie. Waarom nu? Hoe doen we dit? Eigen project! Doelstellingen. (Klik of scroll naar de volgende pagina)
Winst met water! > In Actie > Waarom nu? > Hoe doen we dit? > Idee voor eigen project! > Doelstellingen (Klik of scroll naar de volgende pagina) Deltaplan Agrarisch Waterbeheer: winst met water! Het agrarisch
Slimme oplossingen voor een klimaatrobuuster watersysteem Gaat u mee op reis? ALV BPG 11 november 2016
Slimme oplossingen voor een klimaatrobuuster watersysteem Gaat u mee op reis? ALV BPG 11 november 2016 Wateroverlast juni 2016 Van onttrekkingsverbod op 19 mei naar wateroverlast en waterkwaliteitsproblemen
Natte natuurparels: ook uw zorg? Brabantse waterschappen en Provincie Noord-Brabant pakken verdroging natte natuurparels aan.
Natte natuurparels: ook uw zorg? Brabantse waterschappen en Provincie Noord-Brabant pakken verdroging natte natuurparels aan. Deze folder gaat over het herstellen van natte natuurparels in Noord-Brabant.
Ruwvoeravond. Passen alternatieve gewassen bij u?
Ruwvoeravond Passen alternatieve gewassen bij u? Hoornaar, 16 feb 2017 Akkerbouwmatige Ruwvoerteelt Planmatig werken aan een optimale(ruwvoer)opbrengst door te sturen op bodem en gewas +2.000 kg ds Wat
Beschrijving teeltcoach onkruid
Beschrijving teeltcoach onkruid MM Riemens Rapport nummer 539 Beschrijving Teeltcoach Onkruid M.M. Riemens Plant Research International, onderdeel van Wageningen UR Business Unit Agrosysteemkunde Rapport
Bodem & Klimaat. Op weg naar een klimaatbestendig bodembeheer
Bodem & Klimaat Op weg naar een klimaatbestendig bodembeheer Jaartemperaturen en warmterecords in De Bilt sinds het begin van de metingen in 1706 Klimaatverandering KNMI scenarios Zomerse dagen Co de Naam
Het beste tijdstip om grasland te vernieuwen
Het beste tijdstip om grasland te vernieuwen Auteur Alex De Vliegher 16/04/2014 www.lcvvzw.be 2 / 7 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave... 3 Wanneer grasland vernieuwen in het najaar? Wanneer in het voorjaar?...
Klimaatbestendige stad
Klimaatbestendige stad Joke van Wensem Samenwerken aan water en klimaat Programmaplan en kennisagenda Algemeen en programmering: Deltaprogramma RA/IenM, STOWA, RWS, CAS, Deltares Projectentournee: Deltaprogramma
Mineralenmanagement en economie. Jaap Gielen Specialist melkveehouderij
Mineralenmanagement en economie Jaap Gielen Specialist melkveehouderij Mineralenmanagement en economie Als maatregelen goed zijn voor het sluiten van de kringloop, zijn ze dan ook goed voor het vullen
Waternood en duurzaamheid
Waternood en duurzaamheid Ir. Th.G.J. Witjes 1 Inleiding De projectgroep Waternood (een initiatief van de Dienst Landelijk Gebied en de Unie van Waterschappen) heeft in september 1998 het rapport 'Grondwater
KringloopWijzer. Johan Temmink
KringloopWijzer Johan Temmink 1 Juli 2013: Sectorplan koersvast richting 2020 Melkveehouderij: Zuivelplan (NZO, LTO) Technische invulling binnen milieurandvoorwaarden KringloopWijzer centraal Film KringloopWijzer
Onderzoek naar gewassenschade in het landbouwgebied grenzend aan het Veerse Meer Opname 2006 (1).
Onderzoek naar gewassenschade in het landbouwgebied grenzend aan het Veerse Meer Opname 2006 (1). G. Pleijter Opdrachtgever: Provincie Zeeland, Directie Ruimte, Milieu en water, Postbus 165, 4330 AD Middelburg
Klimaat schadekosten op loka1e. Menno van Bijsterveldt, Robert Scherpenisse, Paul Camps en Hasse Goosen
Klimaat schadekosten op loka1e Menno van Bijsterveldt, Robert Scherpenisse, Paul Camps en Hasse Goosen Behoe3en uit de prak1jk Gemeenten voelen de urgen>e van klimaatadapta>e niet. Breng daarom de orde
Efficiëntie van beregening
Efficiëntie van beregening Jan van Bakel Martin Mulder 8-5-2019 1 Indeling presentaie Inleiding Definitie van efficiëntie Beregeningsverliezen SWAP-WOFOST-berekeningen Resultaten Discussie Conclusies 8-5-2019
Geohydrologie van Flevoland - Houden we voldoende zoet water?
Geohydrologie van Flevoland - Houden we voldoende zoet water? Kennisdag bodem en water Flevoland 4 februari 2019 Kristiaan Petie hydroloog Inhoud - Waar komt het zout vandaan? - Waar zit het zout nu? -
aangepast snedeadvies = snedeadvies uit basistabel bij betreffende NLV x (geplande stikstofjaargift / stikstofjaargift uit basistabel).
2.1.2 Grasland zonder klaver: Stikstof Het stikstofbemestingsadvies wordt gestuurd door de stikstofjaargift en het stikstofleverend vermogen van de grond (NLV). De stikstofjaargift is de vooraf geplande
Nederlandse droogteperiodes vanaf 1906 in beeld Bart Vreeken, Logboekweer.nl
Nederlandse droogteperiodes vanaf 1906 in beeld Bart Vreeken, Logboekweer.nl 6 augustus 2018 Dit is een voorlopige versie. De methode kan nog verbeterd en de droogte van 2018 is nog niet ten einde. Commentaar
3 April 2013, CAH Vilentum, 2D. Inhoud presentatie Sturen op broeikasgassen Zwier van der Vegte. Duurzame melkveehouderij.
Sturen op Broeikasgassen Duurzame melkveehouderij 3 April 2013, CAH Vilentum, 2D KTC De Marke Wageningen UR Livestock Research Inhoud presentatie Bijdrage veeteelt aan BKG emissies welke stoffen welke
Raak onderzoek 2015, 2016 Wiebe Bakker
De klimaatbestendige stad, inrichting in de praktijk Raak onderzoek 2015, 2016 Wiebe Bakker Een hot item Aandacht voor klimaatadaptatie Deltaprogramma Nieuwbouw en herstructurering Klimaatbestendige Stad
Peilbesluit Campen. 12 december 2016
Peilbesluit Campen 12 december 2016 Luc Mangnus (Dagelijks bestuurslid - waterschap Scheldestromen) WELKOM Doel Informeren over voorontwerp peilbesluit; Met belanghebbenden in gesprek gaan, mogelijkheid
DAW; ook voor droogte Kennisdag Zoetwater 27 november 2018
DAW; ook voor droogte Kennisdag Zoetwater 27 november 2018 Willem Jan Sanders Wat is DAW? (Deltaplan Agrarisch Waterbeheer) Het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer, kortweg DAW, is een initiatief van LTO Nederland,
Naar 95% benutting van N uit kunstmest. Herman de Boer Divisie Veehouderij, Animal Sciences Group (Wageningen UR), Lelystad
Naar 95% benutting van N uit kunstmest Herman de Boer Divisie Veehouderij, Animal Sciences Group (Wageningen UR), Lelystad Opbouw presentatie Hoezo 95% benutting? Waarom nieuw onderzoek aan vloeibare kunstmest?
Het klimaat en onze bodem
Het klimaat en onze bodem Gera van Os, Lector duurzaam bodembeheer Het klimaat en onze bodem Ons klimaat verandert Wateroverlast Droogte Verzilting Klimaatakkoord Transitie is nodig voor adaptatie en mitigatie
WaterWerkplaatsen. Slimme oplossingen voor een klimaatrobuuster watersysteem. WaterWerkplaats voor bestuurders 1 november 2016
WaterWerkplaatsen Slimme oplossingen voor een klimaatrobuuster watersysteem WaterWerkplaats voor bestuurders 1 november 2016 Programma vandaag Deel 1: bijpraten (tot 16.30 uur) opening (Sander Groenen)
Weidegang & KringloopWijzer. Michel de Haan, et al.
Weidegang & KringloopWijzer Michel de Haan, et al. Veelgehoorde kreet Weiden is slecht voor de KringloopWijzer! -> slechte benadering; het gaat om efficientie en niet om KringloopWijzer Vergelijk: -> Sneeuw
Landgebruik en bodemkwaliteit Jan de Wit Nick van Eekeren
Landgebruik en bodemkwaliteit 60-20 - 20 Jan de Wit Nick van Eekeren Grasland Bouwland Huidige landbouwontwikkeling naar controle just in time, precisiebemesting,. Dit vraagt ook om risico-beheersing,
Hitte, Droogte, Wateroverlast en Overstroming. Koersdocument Aa en Maas: Hoge Zandgronden Beekdalen Dorpen en Steden Restrisico.
Hitte, Droogte, Wateroverlast en Overstroming Koersdocument Aa en Maas: Hoge Zandgronden Beekdalen Dorpen en Steden Restrisico Water Ruimte Omgevingswet 2 3 Januari 2019: Huidige grondwaterstanden laag
Klimaatverandering op de droge zandgronden: effecten en mogelijke adaptatiestrategieën
Klimaatverandering op de droge zandgronden: effecten en mogelijke adaptatiestrategieën 24 april 2014, Presentatie voor KLV Alumnikring Noord, Assen Adri van den Brink Met dank aan de collega-onderzoekers
Afstemming waterbeheer op functies en gebieden
Afstemming op functies en gebieden Functie / Algemeen van toepassing op alle functies en en Landbouw Landbouw en landschap Natuur en landbouw Natuur en bos EHS Waterbeheer maakt het bedoelde gebruik van
Waterconservering door peilgestuurde drainage in Zeeland
Waterconservering door peilgestuurde drainage in Zeeland Met peilgestuurde drainage kunnen agrariërs zelf het ideale ontwateringsniveau van de buisdrainage regelen. Dat is voor hen guns=g, want daarmee
klimaatverandering en zeespiegelstijging Klimaatverandering en klimaatscenario s Achtergronden Prof Dr Bart van den Hurk
Achtergronden Klimaatverandering en klimaatscenario s Prof Dr Bart van den Hurk Watis 06 hetmondiale klimaatprobleem? Klimaatverandering is van alle tijden Natuurlijke invloeden: Interne schommelingen