Training Ondersteuning bij bereiden van maaltijd en eten
Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Joke Christiaans Eindredacteur: Bapke Westhoek Titel: Ondersteuning bij bereiden van maaltijd en eten ISBN: 978 90 3723 386 5 Edu Actief b.v. 2016 Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in compilatiewerken op grond van artikel 16 Auteurswet kan men zich wenden tot de Stichting PRO (www.stichting-pro.nl). De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. Door het gebruik van deze uitgave verklaart u kennis te hebben genomen van en akkoord te gaan met de specifieke productvoorwaarden en algemene voorwaarden van Edu Actief, te vinden op www.edu-actief.nl.
Over deze training Over deze training De hulpverlener heeft een belangrijke taak bij het ondersteunen van de cliënten bij eten en drinken. In deze training komen verschillende eetgewoonten aan de orde, het belang van de omgeving en sfeer, eten uit verschillende culturen en het bereiden van maaltijden, al dan niet samen met de cliënten. Er wordt aandacht besteed aan het omgaan met hulpmiddelen en het belangrijke onderwerp slikstoornissen wordt behandeld. De maaltijd in een zorginstelling. Leerdoelen De student: kent het belang van voeding en vocht en kan het belang van het volgens de richtlijnen bewaren van voeding en vocht uitleggen, inclusief de HACCP-richtlijnen kan het bereiden van de maaltijd plannen, de risico s bij het koken noemen en uitleggen hoe je moet omgaan met kant-en-klaar geleverde maaltijden kan uitleggen welke fasen er zijn in het slikproces, wat verslikken is, hoe slikproblemen ontstaan en hoe slikklachten behandeld kunnen worden kan uitleggen hoe en wanneer de consistentie van voeding aangepast kan worden kan uitleggen welke factoren de eetgewoonten beïnvloeden en hoe je eet- en drinkgewoonten kunt beïnvloeden. Beoordeling Beoordelingsformulier < Je wordt op verschillende punten beoordeeld. Deze punten kun je in het beoordelingsformulier terugvinden. De volgende punten zijn belangrijk bij de beoordeling: Je doet actief mee aan de lessen. Je voldoet aan de voorwaarden bij de oefeningen en bij de demonstratie: correcte kleding, goede persoonlijke verzorging, geen sieraden. Je voert de oefeningen uit volgens het protocol. Tijdens het oefenen handel je met gepast respect. 3
Over deze training Planning Planningsformulier < Aan het einde van de training voer je een demonstratie uit. Plan deze demonstratie tijdig in. Lees eerst de demonstratie goed door en vul daarna het planningsformulier in. Neem ook de andere oefeningen van deze training op in je totale planning. Zo voorkom je dat je in tijdnood komt. Oefening Demonstratie 1: Een maaltijd bereiden Je gaat in de beroepspraktijk een maaltijd bereiden voor een groep cliënten (in de instelling) of voor één cliënt (in de thuissituatie). Je kiest voor een maaltijd waarbij je ten minste: een recept moet uitvoeren boodschappen moet doen kookgerei moet gebruiken, zoals een fornuis, een oven of een magnetron. De maaltijd die je samenstelt, voldoet aan de landelijke richtlijnen voor gezonde voeding. Het uitgangspunt daarvoor is de Schijf van Vijf (Voedingscentrum 2016). Je kunt je keuzen verantwoorden. Plan voor jezelf een datum waarop je de demonstratie gaat uitvoeren. Vul deze datum in op je planningsformulier. Oefening Demonstratie 2: Ondersteunen bij eten en drinken en de tafel sfeervol dekken Je gaat in de beroepspraktijk de maaltijd ondersteunen voor een groep cliënten (in de instelling) of voor één cliënt (in de thuissituatie) waarbij je speciale aandacht hebt voor de ambiance, de aankleding van de ruimte en de tafel. Je : checkt de wensen en behoeften van de cliënten onderzoekt welke ambiance er op dit moment is onderzoekt welke veranderingen je kunt voorstellen overlegt met je begeleiders, en waar mogelijk met de cliënten, welke veranderingen je wilt doorvoeren voert de veranderingen door observeert en rapporteert de uitvoering van jouw aanpassingen schrijft een eindconclusie doet ten minste twee verbetervoorstellen aan de cliënt of aan de afdeling. De veranderingen die je voorstelt gebeuren budgetneutraal of eventuele investeringen worden van tevoren overlegd met de betrokkenen. Plan voor jezelf een datum waarop je de demonstratie gaat uitvoeren. Vul deze datum in op je planningsformulier. 4
Oriëntatie Oriëntatie Oefening 1 Samen eten Zien eten doet eten is een Nederlandse uitdrukking. Leg uit wat jij denkt dat men daarmee bedoelt. Oefening 2 De tafel dekken De tafel dekken kun je op verschillende manieren. Je gebruikt het voorbeeld bij jou thuis. Beschrijf eens wat bij jou thuis belangrijk is als je de tafel dekt. Oefening 3 Afruimen Na het eten wordt de vaat weer opgeruimd. Hoe kun je cliënten daarbij laten helpen? Geef drie suggesties. Oefening 4 Het recept Maaltijden bereiden doe je niet uit je hoofd. Je moet recepten kunnen lezen en uitvoeren. Vertel in vijf zinnen wat je moeilijk en wat je gemakkelijk lijkt bij het uitvoeren van een recept. 5
Oriëntatie Oefening 5 Boodschappen doen Boodschappen doen kun je op verschillende manieren. Kies uit de onderstaande suggesties twee manieren die jou prettig lijken en geef aan waarom: online via een boodschappenservice op de markt in de supermarkt bij kleine speciaalzaken. Oefening 6 Samen koken Als je de maaltijd bereidt samen met de cliënten, doe je meer dan alleen eten klaarmaken. Vertel in je eigen woorden waarop je moet letten als je samen met cliënten kookt. Geef ten minste twee items. 6