Decentralisatie jeugdzorg: doel, uitgangspunten en tijdspad Door: Brigitte van der Burg Aanleiding Het huidige jeugdzorgstelsel is inefficiënt en ineffectief. De verschillende financieringsstromen en bestuurlijke verantwoordelijkheden zorgen voor perverse financiële prikkels, waardoor zorg en ondersteuning aan kinderen en ouders verkeerd en te laat ingezet worden. Door het leggen van de politieke, financiële en uitvoeringsverantwoordelijkheid in één hand, de kennis van de eigen jeugd en de kortere afstand kunnen gemeenten de kinderen en ouders meer maatwerk bieden. Maatregelen - Per 1 januari 2015 worden de uitvoering, financiering en politieke verantwoordelijkheid op één bestuurlijk niveau geregeld, de gemeente; - De gemeenten worden verantwoordelijk voor preventie, vroeghulp en alle vormen van (gespecialiseerde) jeugdhulp. Het gaat om de volgende vormen: provinciale jeugdzorg, gesloten jeugdzorg, jeugd-ggz, jeugd-lvg, jeugdbescherming en jeugdreclassering; - Het recht op zorg wordt vervangen door zorgplicht gemeenten. Dat betekent: eerst kijken wat ouders en kinderen zelf kunnen, dan in netwerk en pas daarna overheid; - Vanaf 2017 krijgen de gemeenten te maken met een efficiencykorting van 450 miljoen (op een budget van 3 miljard). De drie grote decentralisaties gaan samen circa de helft van het gemeentebudget bepalen. Randvoorwaarden - Gemeenten krijgen zo maximaal mogelijke beleidsvrijheid, waarbij dit in mindere mate geldt voor de jeugdbescherming en reclassering. Decentraliseren is loslaten; - Geen schotten tussen WMO, jeugdhulp en sociale zaken en geen hek om sociaal domein. Geeft maximale ruimte voor integrale benadering en leggen verbindingen; - Geen extra inkomenspolitiek gemeenten (verder dan nu al het geval is). Noodzaak jeugdhulp moet leidend zijn voor ondersteuning; - Er worden voor 1 januari 2014 outcomecriteria ontwikkeld door het ministerie van VWS waarmee gemeenten de kwaliteit (=prijs/effectiviteit) van het jeugdhulpaanbod door jeugdhulpaanbieders kunnen beoordelen, zodat zij goede jeugdhulp kunnen inkopen; - Gemeenten moeten niet onder druk worden gezet om bestaande contracten over te nemen (wel voorkomen van zoveel mogelijk frictiekosten door slim beleid (zie 1 ste punt bij tijdpad) en ruimte maken voor contracteren nieuwe aanbieders; - In de overgangsperiode (2015) wordt de continuïteit van zorg gewaarborgd. Kinderen die voor 2015 jeugdhulp ontvingen kunnen gegarandeerd maximaal 1 jaar bij dezelfde aanbieder blijven. Kinderen die voor 2015 in pleeggezin zijn geplaatst kunnen blijven bij datzelfde pleeggezin. Hier is circa 40% van budget mee gemoeid. Tijdspad - Per 31 oktober 2013: Deadline invulling en indiening regionale transitiearrangementen bij de Transitiecommissie Stelselherziening Jeugd. In het transitiearrangement worden afspraken gemaakt (met bestaande en nieuwe aanbieders) over het jeugdhulpaanbod in
het jaar 2015. Bij te laat indienen of afkeuring transitiecommissie volgt een aanwijzing van het ministerie van VWS; - 1 januari 2014: De Jeugdwet wordt in het Staatsblad gepubliceerd; - 1 januari 2015: De jeugdzorg valt onder de verantwoordelijkheid van de gemeenten. Best Practices - Eindhoven: gezinscoach onder voorwaarde. Multiprobleemgezinnen (juist ook al in vrijwillige kader) krijgen pas professionele hulp als zij zelf aangeven op welke wijze zij actief gaan bijdragen aan het oplossen van de problemen die zij hebben; - Enschede (Katwijk en Alkmaar): huisartspraktijken die tot 70% van de doorverwijzingen naar de Jeugd-GGZ kunnen opvangen door in praktijk met praktijkondersteuner (POH) te werken die een aantal gesprekken voert met ouder en kind. Een psychiater kijkt als nodig mee; - Rotterdam: Beter Beschermd Plus. Een experiment waarin tegelijkertijd gebruik wordt gemaakt van vrijwillige jeugdzorg en gedwongen maatregelen (i.p.v. 2 verschillende trajecten); - GGZ-N-HollandNoord (Alkmaar): opvang GGZ-patiënten en ook jeugd (FACT-team Jeugd) in de buurt en ook bemiddeling en begeleiding van een deel naar werk. Blijkt zeer succesvol te zijn in het voorkomen van noodzaak zwaardere zorg en voor degenen die werken blijkt dat ze 1,5 keer minder beroep doen op zorg.
Werk aan de winkel: de Jeugdwet en de regionale transitiearrangementen (nieuwbrief Decentralisaties editie juli 2013) Door: Brigitte van der Burg De tijd vliegt en dit is alweer de laatste nieuwsbrief voor het zomerreces. In deze nieuwsbrief staat belangrijke informatie over de stelselherziening jeugd. En er is veel werk aan de winkel! Ik verwijs u graag naar mijn website http://brigittevanderburg.vvd.nl/ voor de onderliggende belangrijke stukken. Ten eerste is de jeugdwet per 1 juli aangeboden aan de Tweede Kamer en daarmee openbaar. Deze wet zal in het najaar van 2013 in de Tweede en Eerste Kamer behandeld moeten worden. Ten tweede is op 31 mei jl. gepubliceerd welke typen zorg kinderen in uw regio/gemeente op dit moment gebruiken (zie http://jeugdmonitor.cbs.nl), terwijl de omvang van het budget dat naar uw gemeente wordt overgeheveld medio mei 2013 via de meicirculaire gemeentefonds bekend is gemaakt. Het gaat om in totaal 3,3 miljard euro. Ten derde is belangrijk voor u als gemeenteraadslid, fractievoorzitter of wethouder om te weten dat uw gemeente voor 31 oktober 2013 via regionale transitiearrangementen moet aangeven hoe u met het door u gekozen regionale samenwerkingsverband a) de continuïteit van zorg waarborgt en bij welke jeugdhulpaanbieders hoeveel jeugdhulp u in 2015 gaat inkopen 1, b) hoe u de infrastructuur van jeugdhulpaanbod zeker stelt 2 en c) hoe u frictiekosten beperkt. Regionale transitiearrangementen voor 31 oktober 2013 klaar Zorg dat u als gemeenteraadslid op de hoogte bent van de afspraken die uw wethouder maakt in de regionale transitiearrangementen, want anders wordt u voor een voldongen feit geplaatst. Belangrijk is dat er voor uw jeugd kwalitatief goede en effectieve jeugdhulp wordt ingekocht. Om dit te kunnen beoordelen, heeft u inzicht nodig in de effectiviteit en kwaliteit van de aangeboden jeugdhulp door diverse aanbieders van jeugdhulp (zgn. score op outcomecriteria). Dat is er nu niet en deze outcomecriteria komen er na lang aandringen van mij dan eindelijk eind 2013. Dat is te laat voor de inkoop voor 2015. Vandaar dat ik u adviseer om in de regionale transitiearrangementen een procesafspraak te laten opnemen dat de jeugdhulp voor het jaar 2016 en later 3 wordt ingekocht op basis van deze outcome criteria en dat er niet ingekocht wordt bij aanbieders die hierin geen inzicht geven (zie conceptmotie op mijn site). Alleen zo krijgt u voor elkaar dat de jeugdhulpaanbieders eindelijk inzicht gaan geven in hun prijs-effectiviteit en er een cultuurverandering op gang komt. Let u verder vooral op de contracten van bestaande aanbieders niet klakkeloos overgenomen worden, want er zitten organisaties bij die hele lange wachtgeldverplichtingen in hun arbeidsvoorwaarden hebben opgenomen en het gaat in sommige gevallen niet om enkele jaren! Tenslotte is het belangrijk dat ook nieuwe, innovatieve aanbieders van jeugdhulp een kans maken en dus al gecontracteerd worden voor 2015. Zij zorgen voor de veranderingen en zijn de luis in de pels. Ook hiervoor heb ik een conceptmotie opgesteld die u op mijn site kunt vinden en in uw gemeenteraad kunt inbrengen. Om u zo goed mogelijk te informeren over wat er aankomt, staat er veel informatie op mijn website. Daarnaast ben ik de afgelopen maanden op diverse plaatsen in het land geweest, zoals Alkmaar, Den Bosch, Dongen, Rotterdam, Drachten, Hengelo en Voorschoten om raadsleden te informeren. Na het reces zijn er eind augustus en in september ook weer 1 Let op: deze opgave is niet vrijblijvend! 2 Als bepaalde vormen van zorg niet meer geboden kunnen worden omdat er geen aanbieders van dit type jeugdhulp meer bestaan, ontstaat er een groot probleem voor de kinderen die dat type zorg nodig hebben. 3 2015 is een overgangsjaar waarvoor de huidige aanbieders nog gecontracteerd worden o.b.v. huidige situatie.
bijeenkomsten gepland in Groningen, Zwolle, Utrecht, Den Haag, Middelburg en Venlo. Op mijn website kunt u meer informatie vinden over deze bijeenkomsten. Ik ga graag met u in gesprek over de transitie en transformatie jeugdzorg. Ook zal de lijst van bijeenkomsten aangevuld worden. Ik hoop u zoveel mogelijk daar te zien. Als u niet geïnformeerd en betrokken bent bij de regionale transitiearrangementen waarin uw gemeenten meedoet dan is er al een hele slag verloren. Vraag uw wethouder om u op de hoogte houden, bijvoorbeeld eind augustus/begin september, en ook niet te besluiten alvorens de gemeenteraad weet wat er besloten gaat worden en zich daarover heeft uitgesproken (bijvoorbeeld eind september). Daarnaast zal vanuit de Bestuurdersvereniging in samenwerking met de Tweede Kamerwoordvoerders en enkele wethouders eind augustus een informatieset toegezonden worden naar de afdelingen over de drie decentralisaties. Verder zullen mijn collega s Sjoerd Potters (Participatiewet), Bas van t Wout (decentralisatie AWBZ en WMO) en ikzelf (Jeugdwet) op 5 oktober ieder 3 keer een workshop over onze eigen decentralisatie verzorgen, zodat alle deelnemers uitgebreid geïnformeerd kunnen worden. De Bestuurdersvereniging organiseert deze Decentralisatiesdag samen met de Haya van Somerenstichting en de partijcommissie VWS. Daarna volgen ook nog regionale bijeenkomsten. Hier kunnen we verder kennis uitwisselen en delen. Tenslotte houden wij u uiteraard ook direct na het reces weer op de hoogte via onze nieuwsbrief. Ik wens u een fijne vakantie, zodat u ervoor en erna hard aan de slag kunt met het nieuwe stelsel jeugd! Er is veel werk te doen en het kan niet wachten. Ik reken op u, want u weet: de jeugd(zorg) kan wel een beetje meer VVD gebruiken!
Opzet motie gebruik outcome-criteria Overwegende dat de transitie jeugdzorg ook voor een transformatie in de kwaliteit van de jeugdhulp moet gaan zorgen; Overwegende dat gemeenten op dit moment geen zicht hebben op de kwaliteit en effectiviteit van de jeugdhulp van bestaande en nieuwe jeugdhulpaanbieders; Overwegende dat het Rijk voor 1 januari 2014 een set outcome-criteria beschikbaar stelt waarmee gemeenten de kwaliteit en effectiviteit van het jeugdhulpaanbod van jeugdhulpaanbieders kunnen beoordelen; Van mening dat om kwalitatief goede en effectieve jeugdhulp te kunnen inkopen inzicht in deze outcome-criteria nodig is; Verzoekt het College van B&W in de transitiearrangementen die voor 31 oktober 2013 ingediend moeten zijn, afspraken te maken met jeugdhulpaanbieders over het invullen van de outcome-criteria en het hanteren hiervan voor de inkoop voor het jaar 2016;
Opzet motie nieuwe aanbieders Constaterende dat de jeugdzorg naar de gemeenten wordt overgeheveld per 1 januari 2015, omdat er veel te verbeteren valt in de zorg voor onze jeugd; Overwegende dat de gemeenten dan verantwoordelijk worden voor de financiering, uitvoering en inkoop van (specialistische) jeugdzorg/-bescherming voor hun jongeren; Overwegende dat er signalen zijn dat provincies en zorgaanbieders gemeenten onder druk proberen te zetten om respectievelijk hun medewerkers en hun zorgcontracten over te nemen; Overwegende dat er niets verandert als de gemeenten automatisch de mensen van provincies en contracten overnemen van zorgaanbieders zonder hieraan kwaliteits- en effectiviteitseisen te stellen; Van mening dat toetreding van nieuwe zorgaanbieders die aan de kwaliteitseisen voldoen een toegevoegde waarde kent, omdat ze op vernieuwende wijze werken en de efficientie in de jeugdzorg verhogen; Overwegende dat er nu al organisaties binnen het huidige stelsel in staat zijn om effectievere, kwalitatief betere en goedkopere (-20%) jeugdzorg/-bescherming te bieden; Verzoekt het College van Burgemeester en Wethouders om bij elke aanbesteding (ook als deze onderhands is) ook nieuwkomers op de markt uit te nodigen om een offerte uit te brengen als zij aan de criteria voldoen en hen een gelijkwaardige kans op het winnen van de offerte te bieden;
Jeugdzorgbijeenkomsten in het land (over het definitieve wetsvoorstel Jeugd) Datum Plaats 5-sep Den Haag 9-sep Boskoop 23-sep Zoetermeer 27-sep Middelburg 14-okt Utrecht 4-nov Lelystad Nnb Amsterdam Nnb Nijmegen Voor vragen over de bijeenkomsten kunt u contact opnemen met Mira Levi, via m.levi@tweedekamer.nl
Relevante links voor stelselherziening jeugdzorg 1. http://jeugdmonitor.cbs.nl Cijfers over type zorg per regio 2. http://www.voordejeugd.nl Best practices uit de jeugdhulp 3. http://www.nji.nl Het Nederlands Jeugdinstituut