Duurzame inzetbaarheid na ingrijpend verlies Lunchbijeenkomst MKB Zwolle, 20 mei 2016
Wist u dat... Er jaarlijks circa 230.000 werknemers een dierbare verliezen Er iedere dag in Nederland 4 jonge weduwen bij komen en ook 4 jonge weduwnaars met kinderen onder de 18 jaar 20% ernstige problemen krijgt met de verwerking van verlies... Bijna 25% van medewerkers die een partner verliest niet terugkeert naar het werk... Psychische of fysieke gezondheidsklachten niet altijd herkend worden als rouwgevolgen...
Effecten van rouw Concentratieverlies Terugtrekgedrag Ongeïnteresseerdheid Onverschilligheid Nadenken (zingeving) Stemmingswisselingen Onzekerheid Angst Boosheid/woede Depressie Somber Hoofdpijn/buikklachten Hyperventilatie Slapeloosheid Overactief gedrag.
Duale procesmodel (Stroebe en Schut)
Rouw en de effecten in werk: enkele cijfers Rouwverwerking staat in de top tien van belangrijke oorzaken van psychisch verzuim Vrouwen verzuimen gemiddeld 124 en mannen gemiddeld 93 dagen als gevolg van verlies... Ziekteverzuimcijfer als gevolg van rouw ligt tussen de 8,4 en 9,1 (gem. 2015 was 3,7 (Bron: CBS) De jaarlijkse kosten voor werkgevers komen daarmee op 1,7 miljard euro Eenmaal weer aan het werk meldt 40% zich (opnieuw) ziek door nog te verwerken rouw
Rouw en de effecten in werk: enkele cijfers De keuze is: Ziekmelden of (samen) iets anders regelen?
Balans tijd om te rouwen en werken Wettelijk: calamiteitenverlof, kort verzuim, kort/langdurend zorgverlof (WAZO) Evert Verhulp, hoogleraar Arbeidsrecht (UvA) vindt rouwverlof een prima oplossing: voor werkgevers veel minder rompslomp geeft dan wanneer werknemers ziek worden gemeld. Ook geen administratie voor de werknemer die bij ziekmelden horen. De erkenning dat de nabestaande in rouw is en niet ziek kan een positief effect hebben op het herstel. Yarden past dit inmiddels als werkgever succesvol toe!
Balans tijd om te rouwen en werken Voorbeeld Yarden: rouwverlofregeling Uitgangspunt rouwverlofregeling: rouw geen ziekte is; het is een gezonde reactie op het verlies van een dierbaar persoon. Het invoeren van een officieel rouwverlof helpt voorkomen dat normale rouw wordt bestempeld tot ziekte. Rouwenden blijken een verhoogde kans op ziekte te hebben en lopen een verhoogd risico op overlijden. Zorg voor een rouwende medewerker loont, zowel in sociaal opzicht als in de uiteindelijke kosten.
Goed werkgeverschap Een gerichte begeleiding van rouw op het werk zou de verzuimduur met 28% kunnen verkorten. Naast de financiële opbrengst door het terugdringen van kostbare verzuimdagen, levert het de organisatie ook de niet-financiële baten op, zoals medewerkerstevredenheid, commitment en loyaliteit (goed werkgeverschap) (Neijenhuis, van Wielink en Wilhelm, 2012).
Tips voor werkgevers/leidinggevenden Zorg dat je beschikt over kennis van rouwprocessen, zodat je bijvoorbeeld weet dat concentratieverlies zich nog lang na het overlijden kan voordoen en informeer medewerkers hierover. Neem zelf initiatief naar een rouwende medewerker. Zeg niet: bel me maar als je me nodig hebt, want iemand die het moeilijk heeft, is niet in staat dit initiatief te nemen. Geef de medewerker erkenning en ruimte (ook op de werkplek) om te rouwen. Uiting kunnen geven aan verdriet is essentieel voor verwerking (ook op de sterfdag twee jaar na dato). Laat merken dat je beseft dat rouw vele terreinen van het leven kan beïnvloeden en dat het lang kan duren voordat de medewerker weer volledig kan functioneren. Toon begrip voor het nog niet optimaal kunnen functioneren of het nog niet kunnen dragen van bepaalde verantwoordelijkheden. Heb geduld en toon begrip; laat dit zwaarder wegen dan prestatie en resultaat. Help de rouwende op zijn/haar gezondheid te letten. Dit is een vereiste om het rouwproces door te komen, anders kunnen er psychosomatische klachten ontstaan.
Tips voor werkgevers/leidinggevenden Breng geen ingrijpende veranderingen aan in leef- of arbeidssituatie gedurende het eerste jaar van rouw. Soms bestaat het gevoel dat een verandering in de werksituatie de belasting wat kan verminderen, maar verlies van de vertrouwde omgeving kan voor extra stress zorgen. Ondersteuning en taakverlichting in een vertrouwde omgeving werken beter. Let op voor de situaties van verborgen rouw (miskraam). Bied ondersteuning daar waar mogelijk. Let op schuldgevoelens die na zelfdoding leven. Ga na of de rouwende medewerker niet geïsoleerd raakt binnen de afdeling. Houd het gesprek over het verlies tussen de rouwende en de collega s gaande. Laat de verliesverwerking een structureel terugkerend thema zijn in bijvoorbeeld bilaterale gesprekken of functioneringsgesprekken; Besteed extra aandacht aan de medewerker bij bijzondere dagen of gebeurtenissen (verjaardag van medewerker en overleden dierbare, Kerst en jaarwisseling, huwelijksdatum e.d.) door expliciet te vragen hoe de medewerker deze dagen ingaat, danwel beleeft.
Wacht niet tot de situatie zich voordoet. Denk na over uw beleid voordat de situatie zich voordoet. Zorg voor een rouwprotocol (= een draaiboek voor leidinggevenden en collega s hoe adequaat te handelen zowel in de eerste dagen als op langere termijn). En vorm uw mening over rouwverlof.
Waar kan ik meer informatie vinden? Arboned, Whitepaper rouw op het werk Rouw kent geen regels, Manu Keirse www.verliesenrouwophetwerk.nl www.lsr.nl (landelijksteunpuntrouw) www.