Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu Kenniscentrum InfoMil afweging bij vergunningverlening 26 februari 2017
Inhoudsopgave afweging bij vergunningverlening 3 afweging bij vergunningverlening 3 Afwegingen bij totaal concept 'pharmafilter' 3 Afwegingen bij vermalen afvalstoffen 6 Afwegingen bij Afvalwaterzuivering 8 Afwegingen bij het vergisten 11 Colofon 13
afweging bij vergunningverlening In de omgevingsvergunning worden de milieuaspecten getoetst door het bevoegd gezag conform de geldende wet- en regelgeving. Sommige aspecten zijn algemeen geregeld waarbij lokaal soms andere afwegingen gemaakt kunnen worden. In deze handreiking over nieuwe sanitatie zijn voor de aspecten afvalwater en afval de afwegingen meer beschreven. Er zijn meer aspecten zoals geluid, externe veiligheid en bodem. Deze aspecten zijn niet anders dan bij het verlenen van ander vergunningen. afweging bij vergunningverlening Afwegingen die gemaakt worden bij het verlenen van een omgevingsvergunning. Is de milieubelasting op de omgeving in te passen. Welke afwegingen kunnen lokaal door het bevoegd gezag worden gemaakt. Afwegingen bij totaal concept 'pharmafilter' Wanneer de zorginstelling of het ziekenhuis een omgevingsvergunning nodig heeft, een zogenoemd type C bedrijf, dan wordt bij het verlenen van een omgevingsvergunning afwegingen gemaakt over de milieubelasting. Die afwegingen gaan over verschillende elementen, bijvoorbeeld de geluidbelasting maar ook het omgaan met afvalstoffen. Bij plaatsing van een systeem als pharmafilter is er sprake van een vergunningplicht voor een omgevingsvergunning milieu. Bij het verlenen van een omgevingsvergunning moet de afweging plaatsvinden of er anders kan worden omgegaan met afvalstoffen dan de Wet milieubeheer en het LAP voorschrijft. de afwegingen die bij vergunningverlening gemaakt wordt is; Is het in dit geval sprake van doelmatiger afvalbeheer dan de minimum standaard om: 1. Afvalstoffen met specifiek ziekenhuisafval bij elkaar te brengen en te laten verwijderen door pharmafilter 2. Grijs afval in het afvalwater te brengen voor verwijdering door pharmafilter 3. Swill/GFT in het afvalwater te brengen voor verwijdering door pharmafilter Afvalstoffen met specifiek ziekenhuisafval bij elkaar te brengen en te laten verwijderen door pharmafilter De volgende argumenten gelden om het bij elkaar brengen van andere afvalstoffen met Speciaal Ziekenhuis Afval (SZA) niet toe te staan: 1. In feite wordt meer gevaarlijk afval gecreëerd. 2. De mogelijkheid om verschillende afvalstoffen te verwerken kan hoogwaardiger gebruik van stoffen in de weg staan. 3. Door het bij elkaar brengen van bepaalde stromen wordt de minimum standaard van die bepaalde stroom niet gehaald. De volgende argumenten gelden om het bij elkaar brengen met van andere afvalstoffen met SZA en elkaar wel toe te staan. afweging bij vergunningverlening Kenniscentrum InfoMil 3
1. Het bij elkaar brengen van materialen gebeurt in een dichte toepassing, een vermaler en daarna is er geen contact meer van mensen met deze, gevaarlijke, afvalstoffen. 2. Bij toepassing van een totaalsysteem als pharmafilter geldt dat het met het bij elkaar brengen van verschillende stromen ervoor wordt gezorgd dat het systeem in zijn geheel kan werken. Er worden Medicijnen, ziektekiemen uit het afvalwater verwijderd. Er wordt energie teruggewonnen uit de verwerking. 3. Bij de toepassing van een totaalsysteem als pharmafilter wordt de totale hoeveelheid afvalstoffen met zeker 25% verminderd. 4. Het uitgaande vaste afval uit het pharmafilter - het digestaat - bevat minder infectie risico. Het wordt gedecontamineerd. De risico's van ziekteverwekkers is kleiner dan bij lozing van onbehandeld afvalwater in het vuilwaterriool. 5. Het mengen van afvalstoffen zorgt ervoor dat er geen aparte logistieke systemen hoeven te worden opgezet. Dit uit zich in lagere kosten voor het ziekenhuis. 6. De gevaarlijke stoffen in het afval in de Pharmafilter installaties worden vernietigd. 7. Er ontstaat geen precedent voor andere ondernemers om gevaarlijk afval en ander afval bij elkaar te brengen doordat dit totaal concept; het afvalwater zuivert van medicijnen en ander microverontreiniging, het organisch afval afbreekt en vergist, infectierisico verminderd. energie terugwint alleen wordt gebruikt in een bepaalde branche, zorginstelling. Grijs afval in het afvalwater te brengen voor verwerking door de waterzuivering (pharmafilter) Het grijze afval wordt gemengd met specifiek ziekenhuisafval. Wanneer de verwerking van het grijze afval voldoet aan de minimum standaard dan is verwerking samen met het Specifiek ziekenhuisafval geen bezwaar. Het mengen moet wel expliciet worden vergund in de milieuvergunning. Pharmafilter wordt door het ministerie IenM gezien als een waardevol systeem om de veiligheid en de hygiëne in het ziekenhuis te bevorderen. Het draagt bij aan een verbeterde waterkwaliteit ten opzichte van waterzuivering via RWZI, omdat het afvalwater vrij is van medicijnen en pathogenen. Voor risicovolle afvalstromen is het vanuit veiligheid en hygiënisch oogpunt een goede verwerkingsmethode. Het gezuiverde afvalwater bevat geen detecteerbare concentraties schadelijke stoffen en één tot enkele vervuilingseenheden per liter. Voor risicovolle afvalstromen bij zorginstellingen is het vanuit veiligheid en hygiënisch oogpunt een hele goede verwerkingsmethode. Hergebruik gezuiverd afvalwater. Het gezuiverde afvalwater bevat geen detecteerbare concentraties schadelijke stoffen en één tot enkele vervuilingseenheden per liter. Het water is geschikt voor proceswater en zou daarvoor kunnen worden ingezet. In de huidige situaties wordt dit milieuvoordeel teniet gedaan door lozing op het vuilwaterriool. Als hergebruik niet mogelijk is door grote investeringen dan zou lozing op het schoonwaterriool beter zijn dan lozing op het vuilwaterriool. Biobased economy, biologisch afbreekbare disposables afweging bij vergunningverlening Kenniscentrum InfoMil 4
Gebruik van eenmalige producten die vervolgens worden weggegooid omdat zij zijn verontreinigd. De wet en regelgeving op het gebied van disposables staat op gespannen voet met de ontwikkeling van biobased producten. Implementatie via ecodesign lijkt de meest begaanbare weg. Bij het gebruik van disposables zijn de volgende punten van belang: Het gebruik van disposables lijkt te botsen met beleid van verminderen van de hoeveelheid afval. Er is echter geen wetgeving die het gebruik van disposables verbiedt. Ongeacht het Nederkandse afvalstoffenbeleid is het vanuit een hygiënisch oogpunt te verdedigen dat op sommige plaatsen in het ziekenhuis eenmalige producten worden gebruikt. In de producten die Pharmafilter levert, zoals de po s en de urinalen wordt alleen biologisch afbreekbaar plastic gebruikt dat is gemaakt uit reststromen. Het gebruik van Pharmafilter voorkomt het gebruik van een groot aantal WIVA vaatjes. Deze vaatjes worden gebruikt om het specifiek ziekenhuisafval veilig naar de Zavin te transporteren. WIVA vaatjes zijn tot dusverre altijd gemaakt uit aardolie omdat er zeer hoge eisen aan de vaatjes worden gesteld. Het systeem van vermalen brengt een besparing van watergebruik dat nodig is bij het spoelen. Veel materiaal zoals verbandmateriaal wordt nu na eenmalig gebruik weggegooid. Voordeel van verwerking in eigen zuivering is dat deze materialen worden gemaakt van bioplastics/ecodesign. 3. Swill/GFT in het afvalwater te brengen voor verwijdering door pharmafilter Verwerking van afval zoals Swill/keukenafval die veilig verwerkt kunnen worden geld een zo hoog mogelijke verwerking. De miniumumstandaard volgens het LAP2 is het composteren van dit afval. 1. Etensafval uit verpleegafdelingen. Voordeel van verwerking in het totaalsysteem is verwijdering van pathogenen. Er is minder kans op verspreiding van pathogenen dan verwerking via composteerinstallaties. Dit is een reden om af te wijken van het LAP 2. Swill uit kantines en keukens: Wanneer swill wordt verwerkt via het totaalsysteem wordt er energie gewonnen uit het swill. Het overblijvende deel van het verwerkte afval (minder dan 10% van de ingaande massa, en voornamelijk anorganische delen) komt in het digestaat terecht. Het digestaat wordt (nu) niet meer hergebruikt maar in theorie verbrand. Dit nijgt naar laagwaardiger verwerking dan de minimumstandaard in het LAP. Alleen is de vraag is of Swill anorganisch materiaal oplevert en dit niet meer wordt gevormd door de andere afvalstoffen die verwerkt worden. 3. Uit onderzoeken lijkt verwerking in eigen vergistingsinstallatie met energieterugwinning ook rendabel te zijn en kan afweging gemaakt worden dit te vergunnen. In geval van een eigen vergistingsinstallatie met energieterugwinning is de kringloop rendabeler dan composteren ( #1).STOWA, stichting rioned; 2015-07 Rapport Huishoudelijke voedselresten in de afvalwaterketen. Vanuit het ministerie van IenM wordt aangegeven dat verbranden van afval laagwaardiger is dan composteren en hergebruik als compost van het swill. 4. Voor restaurantafval geldt dat dit dierlijke bijproducten (cat. 3-materiaal) zoals opgenomen in de Europese verordening 1069/2009/EG (kunnen) zijn. Deze afvalstoffen mogen niet bij andere afvalstoffen worden verwerkt tenzij het afval wordt vergist. Van de verordening kan gemotiveerd worden afgeweken. Met inzet van pharmafilter kan hier gevolg aan worden gegeven. 5. Voordeel van verwerking in dit eigen totaalconcept met toevoer via riolering, van waterzuivering en vergisting en decontaminatie van overgebleven restafval is dat eventuele ziektekiemen zich niet buiten de inrichting kunnen verspreiden. Aantrekkende werking door eigen afvalverwerking Het voorkomen van het ontstaan van afval, het beperken van voedselverspilling kan tegengesteld lijken, afweging bij vergunningverlening Kenniscentrum InfoMil 5
of onder druk komen te staan doordat het afval zelf verwerkt wordt. Een integraal afvalsysteem kan een nuttige aanvulling zijn, maar er moet worden voorkomen dat dit een aanzuigende werking heeft op de hoeveelheid afval. Het beeld kan onstaan dat het preventieve beleid op voedselverspilling niet meer nodig is omdat keukenafval daarna toch wordt vergist. Bewust omgaan met grondstoffen is een belangrijk speerpunt van de circulaire economie. Het scheiden van materialen om ze te behouden voor hoogwaardig hergebruik staat ook hoog op de ladder. Het gebruik van wegwerp materialen staat daar haaks op. Het gebruik van wegwerp materiaal alleen uit gebruiksgemak is een zorg. Afwijking Activiteitenbesluit Voor ziekenhuizen en zorginstellingen is in principe paragraaf 2.5 van het Activiteitenbesluit van toepassing. In het Activiteitenbesluit zijn de beginselen van de Wm en het LAP uitgewerkt. In de paragraaf zijn de scheidingsregels opgenomen. Er is een lijst van stoffen die apart moeten worden gehouden. Bedrijven kunnen afwijken van het Activiteitenbesluit, dat kunnen ze op twee manieren doen. 1. Bij een aantal voorgeschreven maatregelen kan het bedrijf zelf afwijken maar moet dit kunnen verantwoorden bij controle, de erkende maatregelen. Dit is bijvoorbeeld bij het installeren van een andere filterinstallatie voor luchtverontreiniging. 2. Bij andere voorschriften moet het bedrijf eerst afstemmen met het bevoegd gezag dat afgeweken wordt. Het bedrijf moet aantonen dat een gelijkwaardig alternatief wordt bereikt op een andere manier dan voorgeschreven. Het bevoegd gezag moet vooraf instemmen met zo'n afwijking. Dat geldt bijvoorbeeld bij de scheidingsvoorschriften in de afval paragraaf. #1 composteren STOWA, stichting rioned; 2015-07 Rapport "Huishoudelijke voedselresten in de afvalwaterketen". Afwegingen bij vermalen afvalstoffen Vermalen van afvalstoffen gebeurd om te verkleinen om daarna de afvoer makkelijker te maken. Er bestaan systemen waarbij het vermalen afval wordt opgeslagen in containers en dan wordt afgevoerd. Eventueel met een decontaminatiestap zodat afval minder risico vormt bij transport. Afvoer van het vermalen afval kan ook plaatsvinden via de riolering. Het riool is daarvoor in eerste instantie niet bedoeld voor de afvoer van ander afval dan huishoudelijk afvalwater. Er moet worden afgewogen of de afvoer via riolering in strijd is met artikel 10.5 van de Wm en het gevoerde afvalbeleid. Hierbij vindt er geen zuivering van afvalwater binnen de zorginstelling plaats. Afwegingen die gemaakt kunnen worden bij vermalen van stoffen en afvoer naar riolering, zonder eigen zuivering. 1. Het vermalen van bedpannen, urinalen en in het riool brengen is in strijd artikel 10.29 a Wm. Bedpo s en urinalen worden gebruikt om een deel van het huishoudelijk afvalwater op te vangen en op ander moment in het riool te brengen. Het is altijd gebruikelijk geweest bedpannen te reinigen. Dit levert alleen huishoudelijk afvalwater ten gevolge van menselijk stofwisseling op. Urinalen en bedpo s gemaakt van bioplastics/ karton worden vermalen en tegelijk in het riool gebracht. De bedpannen veroorzaken ongetwijfeld verontreiniging en het vermalen daarvan afweging bij vergunningverlening Kenniscentrum InfoMil 6
waarschijnlijk ook afvalwater, dus onder a). 2. De verontreiniging van het afvalwater wordt niet beperkt, het wordt zelfs meer verontreinigd. 3. Lozing van vaste afvalstoffen via de natte stroom is niet toegestaan op basis van het uitgangspunt om stromen gescheiden te houden. 4. Het gebruik en vermalen van afvalstoffen bioplastics kan een hoger risico op verstopping van het bedrijfsriool betekenen. De vermalen pulpproducten worden afgevoerd via de bedrijfsriolering naar het openbaar afvalwaterstelsel en vervolgens gezuiverd in de RWZI. Er ontstaat een afvalwaterstroom waarin minder water voorkomt. Dit kan een extra belasting voor het rioolstelsel inhouden. Het afvalwater kan moeilijker verpompt worden en de kans op verstoppingen neemt toe. 5. Doordat alle materialen (incontinentiemateriaal, bedpo) die medicijnresten kunnen bevatten naar het riool worden gebracht wordt de concentratie medicijnresten in het afvalwater groter. Het vuilwaterriool wordt meer belast door de hogere vuilvracht. De rioolwaterzuivering wordt ook meer belast. 6. Er wordt minder afvalwater geproduceerd bij het vermalen van Bedpo's etc dan bij het spoelen van deze materialen.[1] 7. Het vermalen van voedingsmiddelen is in het activiteitenbesluit verboden. Dit staat in hoofdstuk 3, paragraaf 3.6.1 het bereiden van voedingsmiddelen. In artikel 3.1.31 staat in lid 3. Afvalwater dat afvalstoffen bevat, die door versnijdende of vermalende apparatuur zijn versneden of vermalen, wordt niet geloosd. 8. Het brengen van andere materialen in het riool zoals operatiekleding, verbandmiddelen is in strijd met artikel 10.19a Wm. 9. De voordelen voor een zorginstelling die genoemd worden is een kleiner risico op besmetting van ziektes door minder transport op de afdeling 10. Voor het stimuleren van een transitie naar een circulaire economie wordt afvalpreventie, het beperken van voedselverspilling en het zoveel mogelijk scheiden van materialen ten einde zoveel mogelijk te behouden voor hoogwaardig hergebruik, noodzakelijk geacht. Dit betekent dat een integraal afvalsysteem een nuttige aanvulling kan zijn, maar dat voorkomen moet worden dit een aanzuigende werking heeft op de hoeveelheid afval. Bewust omgaan met grondstoffen is een belangrijk speerpunt van de circulaire economie en het beeld van een wegwerpmaatschappij past daar niet bij. 1. Door het mengen toe te staan ontstaat er een gemakkelijke manier om zich in het ziekenhuis te ontdoen van afvalstoffen. Dit kan een aanzuigende werking hebben waardoor materialen die hoogwaardiger toegepast kunnen worden allemaal in de vermalingsinstallatie verdwijnen. 2. Door het mengen van bepaalde stromen toe te staan wordt de minimum standaard van die bepaalde stromen niet behaald. Voorbeeld hiervan kunnen zijn: resten medicijn en glas. De volgende argumenten gelden om het mengen van andere afvalstoffen met SZA en elkaar wel toe te staan. 1. Het mengen gebeurt in een vermaler en daarna is er geen contact meer van mensen met de gevaarlijke afvalstoffen. Dit bevordert de hygiëne in het ziekenhuis. 2. De riolering en de RWZI kunnen extra belasting aan. [1] Evaluatierapport Pharmafilter 2011 - STOWA: pagina 33: kosten verbruik pospoelers: 17.390 per jaar (waterverbruik, het stroomverbruik, de kosten van reinigings- en glasmiddel en de kosten van het opwarmen van het gebruikte heet water (tot 90 Celsius. Kosten Tonto: 2.250 per jaar (inclusief waterverbruik, stroomverbruik en de kosten van reinigingsmiddel). afweging bij vergunningverlening Kenniscentrum InfoMil 7
Afwegingen bij Afvalwaterzuivering De uitgangspunten voor de bescherming van het milieu tegen verontreiniging door de lozing van afvalwater zijn vastgelegd in: de Waterwet (Wtw) de Wet milieubeheer (Wm) het Activiteitenbesluit de Instructieregeling lozingsvoorschriften milieubeheer. In het algemeen geldt ter bescherming van het oppervlaktewater, de riolering en de goede werking van de zuiveringsinstallatie het algemene zorgplichtbeginsel, genoemd in de artikelen 1.1a en 10.1, van de Wm en artikel 2.1 van het Activiteitenbesluit. Afvalwater Huishoudelijk afvalwater is het afvalwater dat voornamelijk afkomstig is van menselijke stofwisseling. In de zorgsector kan dit afvalwater hogere concentraties medicijnresten bevatten dan afvalwater van huishoudens. Daardoor kan lokale zuivering van deze afvalwaterstroom rendabeler zijn dan mengen met ander huishoudelijk afvalwater en zuivering in een RWZI. Er moet een afweging gemaakt worden op basis van artikel 10.29a Wm voor het afvalwater. In principe wordt huishoudelijk afvalwater afgevoerd naar een RWZI. Ander afvalwater moet aan de bron worden gezuiverd. Het mengen van ander afval met huishoudelijk afvalwater heeft tot effect dat er geen sprake meer is van huishoudelijk afvalwater maar van bedrijfsafvalwater. Het bedrijf moet zelf zorgen voor zuivering/afvoer van bedrijfsafvalwater, er is geen verplichting dit afvalwater toe te staan op het gemeentelijke riool. De gemeente heeft wettelijk alleen de zorgplicht voor de inzameling en transport van huishoudelijk afvalwater naar de RWZI. De vier belangen die deze wetten en regeling over afvalwater behartigen zijn: De doelmatige werking van een openbaar riool en de verwerking van het slib uit het openbaar riool De doelmatige werking van de zuiveringsinstallatie De bescherming van de kwaliteit van het oppervlaktewaterlichaam De bescherming van de bodem Het afvalwater wat uit de waterzuivering van pharmafilter komt, is zo schoon dat bij een lozing op het riool de doelmatigheid van het riool wordt verstoord. Er wordt water op het riool gebracht wat niet hoeft te worden gezuiverd. Het water wordt eigenlijk weer vervuild in het riool. Het water uit de eigen waterzuivering is minder verontreinigd dan effluent uit een communale zuivering. De doelmatigheid wordt ook belemmerd doordat de hoeveelheid water capaciteit vergt van het rioolstelsel dat niet kan worden gebruikt voor de afvoer van vervuild afvalwater. Het gezuiverde afvalwater kan worden ingezet voor proceswater of gietwater voor beplanting. Gezien de lozingsvolgorde volgens artikel 10.29a is lozing op de bodem of oppervlaktewater na hergebruik de lozingsroute met de meeste voorkeur. Bij het toestaan van een lozing van afvalwater naar de bodem moet aangetoond zijn dat de zuivering geschikt is voor de gebruikte medicijnen. Er kunnen grenswaarden gesteld worden aan zware metalen afweging bij vergunningverlening Kenniscentrum InfoMil 8
die veel voorkomen bij cytostatica. Het onderzoeken op grenswaarden moet wel kosteneffectief gebeuren. Onderzoek op medicijnresten zijn dure onderzoeken. Het gaat erom dat je zeker wilt zijn dat de installatie werkt waarvoor hij ontworpen is. De goede werking van de zuivering kan ook aangetoond worden met simpel te meten grenswaarden. Voorstel voorschrift Afvalwater 1 Het afvalwater van het ziekenhuis moet door een speciale afvalwaterzuivering die gericht is op de verwijdering van medicijnresten uit het afvalwater. De zuiveringsinstallatie moet voor de macroparameters zoals TOC, BZV en N-Kj het verwijderingsrendement van 99% hebben. Dit is een ontwerpnorm. Bij lozing op (het oppervlaktewater ( #2)) of de bodem of hemelwaterriool gelden de volgende grenswaarden in een steekmonster: Zware metalen: grenswaarden afvalwater stofnaam Grenswaarde (microgram per liter) Cadmium 0,4 Kwik 0,1 Koper 1,1 Nikkel 4,1 Lood 5,3 Zink 13 Chroom 2,4 Totaal TOC 15 mg/l Totaal Stikstof 10 mg/l Totaal Fosfaat 3 mg/ l afweging bij vergunningverlening Kenniscentrum InfoMil 9
Het effluent mag niet worden geloosd op het vuilwaterriool. Bij voorkeur wordt het effluent hergebruikt voor proceswater in de instelling. Toelichting: Een zuiveringsinstallatie kan bestaan uit een vergistingsinstallatie voor verwerking van het organisch slib en het zuiveren van het afvalwater met fysische chemische naschakeltechnieken. Medicijnresten moeten onder de detectiegrens moeten zijn gebracht. Bij lozing op het vuilwaterriool is een restant medicijnen niet onoverkomelijk doordat deze dan niet hoger zullen zijn dan in huishoudelijk afvalwater, daar is de RWZI op ingericht. Mogelijk zal een zuiveringsbeheerder vanuit zuiveringsheffing andere parameters opnemen. Voorstel voorschrift Afvalwater 2. Van de in het influent aanwezige en/of meetbare medicijnen, brandvertragers, hormoonverstorende stoffen en röntgencontrast vloeistoffen dienen na het doorlopen van de zuiveringsinstallatie geen sporen meer waarneembaar te zijn. Het water uit de zuiveringsinstallatie, effluent, moet zoveel mogelijk worden hergebruikt. Wanneer hergebruik niet mogelijk is dan vindt lozing van het afvalwater plaats op de bodem of het oppervlaktewater. Toelichting: De zuivering en ook de monitoring moet afgestemd zijn op het medicijnaanbod uit de zorginstelling. Het afvalwater bereikt na zuivering zo n graad dat het bijna drinkwaterkwaliteit nadert, maar in ieder geval ingezet kan worden als proceswater. Voorbeelden, spoelwater, water voor toilet, water voor beregening voor planten. Dit hergebruik vraagt wel investeringen in bouwwerken en installaties dus kan niet zomaar worden ingevoerd. Als parameter voor goede werking van de installatie kan geleidbaarheid ook een indicatie zijn. Wanneer de werking van de installatie ter discussie staat door de procesvoering kan bij installatie/ontwerp onderzoek verlangd worden om de parameters voor hormoon: AR, GR, PR en ER array. Keuze ligt aan gebruik van deze stoffen in de zorginstelling. Parameters kunnen ook zijn: gebruikte röntgencontrast vloeistoffen, voorbeeld, Johexol, amidotrizoïnezuur. Het beoordelen van afvalwater op medicijnen is een zeer dure analyse. Een standaardnorm voor medicijnen in afvalwater is er niet op grond van de KRW. Voorstel voorschrift Afvalwater 3 Op basis van het verwachte verwijderingsrendement voor de medicijnen, brandvertragers, hormoonverstorende stoffen en röntgencontrastvloeistoffen moeten de volgende voorwaarden worden nageleefd: aantoonbare deugdelijke dimensionering van de installatie; aantoonbaar deugdelijk onderhoud; en aantoonbare geschiktheid van de maatregel voor dit doel Voorstel alternatief voorschrift voor Afvalwater, meer op basis van een beheerplan afvalwater: Meten en registreren Het effluent van het Pharmafilter moet altijd kunnen worden onderworpen aan continue debietmeting (met registratie en integratie) en bemonstering ter verzameling van afweging bij vergunningverlening Kenniscentrum InfoMil 10
etmaalmonsters en steekmonsters. De vergunninghouder moet de kwaliteit en kwantiteit van het afvalwater conform de (goedgekeurde of aanvraag opgenomen) beheersplan ( #3) bewaken (Beheersplan behoeft de schriftelijke goedkeuring van het bevoegd gezag). Wijzigingen in het beheersplan zoals bijvoorbeeld het ontwerp, constructie en plaats van de meeten bemonsteringsvoorzieningen behoeven de schriftelijke goedkeuring van het bevoegd gezag. De meet- en bemonsteringsvoorzieningen (de controlevoorziening) moeten op elk moment goed bereikbaar en toegankelijk zijn e voldoen aan algemene veiligheidsaspecten. In het beheersplan moet minimaal aandacht worden besteed aan: - de frequentie en wijze van bemonstering van afvalwater - de monsternameapparatuur/controlevoorziening - de parameters die worden geanalyseerd - de gehanteerde analysemethoden met bijbehorende detectiegrenzen - de wijze van rapporteren - debietmeting. Beheer en onderhoud De lozingswerken, de zuiveringsinstallatie en de meet- en controlevoorzieningen moeten doelmatig functioneren, in goede staat van onderhoud verkeren en met zorg worden bediend. Rioleringstekening Er moet een actuele rioleringstekening bij het bevoegd gezag aanwezig zijn. Hierop is aangegeven waar zich de meetpunten en lozingspunten bevinden. #2 het oppervlaktewater Voor lozing op oppervlakte water is toestemming, vergunning, van de waterkwaliteitsbeheerder nodig. #3 beheersplan Beheersplan: het afvalwaterbeheersingssysteem. Het beheersplan draagt een operationeel karakter. In het beheersplan wordt aangegeven welke procedures en werkinstructies relevant zijn en welke informatie tijdens het verwerkingsproces wordt geregistreerd. Afwegingen bij het vergisten Het vergisten van afvalwater in een biorotor levert biogas op. Dit wordt opgeslagen in een drukvat. Bij het vergisten ontstaat ook H2S. Dit is een giftig bestanddeel in biogas, waarvan het ontstaan zoveel mogelijk moet worden voorkomen en wat uit het gas moet worden verwijderd. Externe veiligheid Het vergisten van afvalwater in een biorotor levert biogas op. Dit wordt opgeslagen in een drukvat. Er zijn diverse onderzoeken verricht naar vergisting en opwekking biogas door RIVM. Voor biogasopslag tot 4.000 kubieke meter (met een H2S-gehalte onder 1%) is in normale omstandigheden een veiligheidsafstand van 50 meter voldoende, gerekend vanaf het midden van de biogasopslag. Meer informatie over dit onderwerp vindt u in de Handreiking (co-)vergisting van mest, hoofdstuk 5.8 Externe veiligheid. afweging bij vergunningverlening Kenniscentrum InfoMil 11
Gas- en stofontploffingsgevaar De verplichting voor bedrijven ten aanzien van gas- en stofontploffingsgevaar zijn vanaf 1juli 2003 verankerd in de Arbowet en het Arbobesluit. Concreet gaat het bij inrichtingen dan in het bijzonder om het veiligheidsdocument, de Risico-inventarisatie en evaluatie (RI&E) voor de onderdelen gas- en stofontploffing, en de gevarenzone-indeling. Op genoemde onderdelen is de Arbeidsinspectie de toezichthoudende instantie. Om deze reden worden ten aanzien van gas- en stofontploffingsgevaar binnen de inrichting geen voorschriften aan deze vergunning verbonden. Als het effect van een calamiteit binnen de inrichting daarbuiten tot slachtoffers kan leiden behoort het beoordelen van die situatie tevens tot het domein van de milieuwetgeving. Omdat externe veiligheidseffecten van een gas- of stofexplosie buiten de inrichting mogelijk zijn, is gekeken of er voldoende afstand is aangehouden tussen mogelijk gas- en stofontploffingsgevaar veroorzakende onderdelen en de grens van de inrichting. Pharmafilter De vergistingsinstallatie van het Pharmafilter heeft een vrij volume van biogas van maximaal XX m3. Het Centrum Externe Veiligheid (CEV) van het RIVM heeft voor de opslag van biogas in 2008 het document Effect- en risicoafstanden bij de opslag van biogas ontwikkeld. Dit document geeft de resultaten weer van de berekening van de effecten risicoafstanden die horen bij de opslag van biogas onder atmosferische overdruk (maximaal 30 millibar). In dit document wordt de opslag van biogasopslag behandeld vanaf 500 m3. Er zal een berekening gemaakt moeten worden met diverse gassamenstellingen om de PR 10-6 contour vast te stellen. Bij diverse pharmafilter is de PR 10 6 contour op 30 meter is gelegen. Voorschrift Externe veiligheid. De biogasopslag moet op minimaal 30 meter van de terreingrens zijn gelegen. Toelichting: Deze afstand komt uit verschillende berekeningen bij Pharmafilter, wordt er andere installatie toegepast zal berekening moeten worden aangepast. Lucht, Geur In afvalwater en het biogas kan waterstofsulfide, H2S, gevormd worden. Dit gas is giftig. Bij ontwerp van de installatie moet worden gespecificeerd welk H2S-gehalte verwacht wordt, en welke maatregelen getroffen worden om het H2S-gehalte zo laag mogelijk te houden. Onderdeel van de maatregelen moet minimaal zijn dat in de vergistingstank ontzwaveling wordt toegepast. Technieken die daarvoor in aanmerking komen zijn oxidatie van H2S tot elementair zwavel door beluchting, precipitatie door het toevoegen van een ijzerzout, zoals ijzer(iii)chloride of ijzerwater of een maatregel met eenzelfde effect. Daarbij moet verzekerd zijn dat zolang het vergistingsproces loopt, er altijd ontzwaveld wordt, ook bij storingen of incidenten. Zwavelwaterstof wordt gevormd bij de anaërobe afbraak van zwavelhoudende stoffen. De vorming van zwavelwaterstof kan worden voorkomen door zo min mogelijk zwavelhoudende stoffen toe te voegen. afweging bij vergunningverlening Kenniscentrum InfoMil 12
Colofon URL: http://www.infomil.nl/onderwerpen/klimaat-lucht/handboek-water/thema's/lozen-(- afvalwater)/vergunningplichtig/handreiking/afwegingen/ Datum: 26 februari 2017 Dit is een publicatie van: Kenniscentrum InfoMil www.infomil.nl Post Kenniscentrum InfoMil Postbus 7007 2280 KA Rijswijk Bezoek Kenniscentrum InfoMil Lange Kleiweg 34 Rijswijk Kenniscentrum InfoMil is onderdeel van Rijkswaterstaat Leefomgeving van Rijkswaterstaat, de uitvoeringsorganisatie van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Meer over Rijkswaterstaat Leefomgeving vindt u op www.rws. ( #4)nl/leefomgeving. Meer over Rijkswaterstaat vindt u op www.rws.nl