1
Inhoudsopgave Inleiding pag. 3. 1. Collectieve belangenbehartiging 5. 2. De resultaten op de zeven levensterreinen toegelicht 6. 2.1 Wonen 6. 2.2 Werken 6. 2.3 Vervoer 6. 2.4 Buitenruimte en gebouwen 7. 2.5 Zorg en welzijn 9. 2.6 Sport en vrije tijd 9. 2.7 Veiligheid 10. 3. De jaarlijkse Dag van 11. 4. Rondom VGR 13. 4.1 VGR-netwerk 13. 4.2 Comité van Aanbeveling 13. 4.4 VGR organisatie 13. 5. Samenvatting VGR nu en in de toekomst 15. Bijlage I- Ledenlijst VGR 16. 2
Inleiding Wist u dat in Nederland zo n 15% van de burgers kampt met een beperking? Vertaald naar onze stad zijn dat grofweg 90.000 Rotterdammers. De Vereniging van Gehandicaptenorganisaties (VGR) heeft als doel te bereiken dat mensen met een beperking op een gelijkwaardige manier kunnen deelnemen aan de samenleving in Rotterdam. Daarom onderschrijft de VGR ten volle de 22 VN Standaardregels voor Gelijke Kansen uit 1993. De 22 VN Standaardregels vormen een (klein) onderdeel van het nog te ratificeren VN-verdrag. Dit verdrag gaat veel verder en heeft daardoor een veel bredere maatschappelijke draagwijdte. De ondertekening van dit VN-verdrag door Nederland vond plaats in 2006. De daadwerkelijke ratificatie hiervan zal, naar verwachting, in de loop van 2016 plaatsvinden. De VGR bestaat sinds 1975 en werkt in Rotterdam samen met circa 40 lid-organisaties, enthousiaste vrijwilligers, ervaringsdeskundigen en ambassadeurs. Door haar verbindende kracht tussen deze partijen, instellingen en (gemeentelijke) organisaties maakt zij het verschil in Rotterdam voor mensen met een beperking. Het afgelopen jaar 2015 was een bijzonder moeilijk jaar voor ons. Na 40 jaar gesprekspartner te zijn geweest van de Rotterdamse gemeente, is aan die relatie per 1 juli 2015 in formeel opzicht een einde gekomen: de structurele gemeentelijke subsidie aan de VGR is vanaf die datum stopgezet. Van drie van de vier VGR-medewerkers moest daarom afscheid worden genomen. De werkzaamheden van de VGR bestreken tot medio 2015 alle levensterreinen van mensen met een beperking. Deze zijn onderverdeeld in zeven focusgebieden t.w. wonen, werken, vervoer, buitenruimte, zorg &welzijn, sport &vrije tijd en veiligheid. Na 1 juli hebben we ons voornamelijk gefocust op toegankelijk vervoer, buiten-/binnenruimte en toegankelijke sportaccommodaties. Het nastreven van volwaardig burgerschap, door deelname van onze doelgroep aan de maatschappij, blijft richtinggevend bij onze activiteiten, hoe lastig dat ook zal zijn met de huidige beperkte financiële middelen. Andere wegen worden ingeslagen om de toegankelijkheid van burgers aan de Rotterdamse samenleving onder de aandacht te blijven brengen. Met de RET hebben we hierover inmiddels constructieve afspraken kunnen maken. Zo hebben we ook met het FondsDBL en de Dienst Beleid en Ontwikkeling Sport enige afspraken kunnen maken. Met het MKB in Rotterdam zijn we in onderhandeling op welke manier we met elkaar kunnen bijdragen aan een grotere toegankelijkheid van horeca en winkels. 3
Vanwege de subsidiebeëindiging zal de VGR haar bakens moeten verzetten. Financiering moet immers worden verworven. Deze komt niet langer automatisch tot ons. Onze contacten met en werkzaamheden voor RET, MKB, FondsDBL en Dienst Beleid en Ontwikkeling Sport zijn voorbeelden van de nieuwe benadering. Die contacten worden immers door wederkerigheid gekleurd: de VGR levert kennis, kunde en werkkracht en de andere partij geeft daarvoor een financiële compensatie. Die wederkerigheid is nieuw voor de VGR. Zij moet daar nog aan wennen. Dat geldt echter ook de (gespreks-)partners van de voorbije veertig jaar. Niet langer is het antwoord van de VGR op een hulpvraag automatisch ja. Het antwoord zal voortaan zijn: ja, maar. Anders geformuleerd: de VGR zal noodzakelijkerwijs een financiële compensatie voor haar inspanningen moeten vragen. In beginsel zal geen VGR-betrokkenheid meer mogelijk zijn indien het aan die compensatie ontbreekt. De VGR beschouwt het als een uitdaging met deze nieuwe situatie succesvol om te gaan. De eerste stappen zijn gezet en bieden hoop voor de komende jaren. We rekenen daarbij wel nadrukkelijk op de eerder bedoelde wederkerigheid. De jaren 2016 en volgende zullen praktische invulling moeten gaan geven aan de (nu nog) grotendeels theoretische impact van het verdrag inzake de rechten van de mens met een beperking. De woorden van dat verdrag zijn prachtig, maar Rotterdam is niet voor niets de stad waar woorden van mindere betekenis zijn dan daden! We hopen zeer op u aller steun. Nardy Desloover, voorzitter VGR 4
1. Collectieve belangenbehartiging Volwaardig burgerschap door deelname van mensen met een beperking aan de maatschappij is richtinggevend bij de activiteiten van de VGR. Aan de hand van signalering, door polls op de website, (on-)gevraagd schouwen, platformbijeenkomsten, ambassadeursoverleg, meldpuntfunctie, klachtenbundeling etc. stelt de VGR ongewenste situaties vast en stelt verbeteringen voor. Signaleren Het afgelopen jaar zijn dertig signalen van burgers, soms bestaande uit meerdere onderdelen, geregistreerd en doorgeleid. In de kern komen de meldingen op hetzelfde neer. Namelijk het ervaren van hindernissen om als een gewone burger deel te nemen aan het maatschappelijk verkeer. Een greep uit de kwesties: opgebroken tramhalte waardoor motorisch beperkte burger er niet uit kan. Vervoerder die een uur na de afgesproken tijd de reiziger komt ophalen. Huishoudelijke hulp die nog maar 1 uur per week komt bij burger met een handicap. Dagopvang die om 9.00 uur opengaat en vervoerder die cliënt om 8.30 uur in de regen voor de deur dropt. De VGR blijft vol verwachting uitzien naar de ratificatie van het VN verdrag voor mensen met een beperking ( 2015) De realiteit is dat anno 2015 al getoetst kan worden op de naleving van dit verdrag bij nieuwe projecten. Op 19 december 2013 werd in Rotterdam al een motie aangenomen waarin het college van B&W werd verzocht te rapporteren aan de gemeenteraad hoe tot samenhang te komen met de 22 VN standaardregels voor mensen met een beperking. Het is uiteindelijk een kwestie van serieus nemen en betrekken van mensen met een beperking bij de uitvoering van projecten en burgers niet alleen te laten adviseren over een voorgelegd advies. 5
2. De resultaten op de zeven levensterreinen toegelicht Hieronder volgt een aantal highlights van de activiteiten van de VGR in 2015 op de eerder genoemde terreinen wonen, werken, vervoer, buitenruimte, zorg & welzijn, sport & vrije tijd en veiligheid. 2.1 Wonen Tot 1 juli 2015 was de Woon Advies Commissie (WAC) een onderdeel van SPA22. Vanuit de VGR is input geleverd bij het beoordelen van door de gemeente aangeboden tekeningen / plannen. De WAC toetst bouw- en verbouwplannen op toegankelijkheid en aanpasbaarheid. Ook beoordeelt zij (her-)inrichtingsplannen van de buitenruimten. De WAC is nu onderdeel van het ondersteunend bureau van de Brede Raad. 2.2 Werken De VGR continueerde tot 1 juli de coaching van de Wsw-adviesraad, zowel bij het voorbereiden als bij het houden van vergaderingen. In gesprekken met de wethouder en de Dienst W&I zorgde de VGR ervoor dat de vaak emotioneel geladen individuele verhalen werden omgevormd tot een collectief issue. De Wsw-raad vroeg specifieke aandacht voor arbeidsgehandicapten en gaf signalen af over de uitwerking van de ontwikkelingen van de Wsw en de Participatiewet voor arbeidsgehandicapten op de werkvloer. De Wsw-adviesraad wordt sinds juli 2015 ondersteund door het ondersteunend bureau van de Brede Raad. 2.3 Vervoer De kracht van de VGR is het tot stand brengen van relaties en verbindingen tussen mensen en organisaties om verbeteringen en aanpassingen in het aangepast en openbaar vervoer in Rotterdam te verwezenlijken. Communicatie vooraf voorkomt herstel achteraf. In 2015 heeft de VGR haar deelname aan het Platform Reizigersbelangen Openbaar Vervoer gecontinueerd. Dit is een adviesorgaan binnen de MRDH (Metropool Rotterdam Den Haag). In dit overleg zorgt de VGR ervoor dat de belangen van mensen met een beperking binnen het openbaar vervoer van de metropoolregio veilig gesteld worden. Met de RET vond in 2015 twee maal het reguliere overleg plaats. Hier adviseert de VGR actief en reactief over de toegankelijkheid van het openbaar vervoer. Resultaten 2015: - Advisering optimalisering leesbaarheid informatieschermen metrostations; - Schouwen van nieuwe tramhaltes in Schiebroek en Coolsingel / Beurs; - Bespreking van suggesties ter verbeteringen in het OV van ca. 25 knelpunten door gebruikers en terugkoppeling hiervan na overleg met RET; - Reclamecampagne in trams en bussen op de dag van de toegankelijkheid. Dit betrof een algehele bewustwordingscampagne voor alle burgers in Rotterdam. 6
foto: nameten of bushalte voldoet aan de richtlijnen De VGR adviseerde Stadsontwikkeling rondom de inrichting van de perrons van de Hoekselijn: de nieuwe metroverbinding tussen Schiedam en Hoek van Holland, die de treinverbinding vanaf eind 2017 gaat vervangen. Op Rotterdam The Hague Airport wordt het omgaan met mensen met een beperking, op advies van de VGR, opgenomen in het trainingsprogramma van de beveiliging. De VGR leverde voor dit programma de nodige input. De VGR leverde, na raadpleging van de achterban, input voor het gemeentelijk Fietsplan 2015-2018. 2.4 Buitenruimte en gebouwen De VGR werkt actief mee aan de verbetering van de toegankelijkheid van de buitenruimte in de stad. Het uitgangspunt is dat richtlijnen voor de toegankelijkheid structureel en continu worden opgenomen in het beleid. Het is kostenbesparend en effectief als vóór de bouw al wordt gesproken met de VGR. 7
Foto: elektrische rolstoel rijdt zich klem in berg zand op trottoir De VGR heeft input vanuit de Oogvereniging opgehaald, gebundeld en daarna aangeleverd bij Stadsontwikkeling, zodat de mening van blinde en slechtziende mensen over de verschillende typen rateltikkers meegenomen kon worden bij de uiteindelijke keuze voor het type rateltikker in Rotterdam. Onder voorzitterschap van de VGR is in de werkgroep Buitenruimte (samenwerkingsverband van ambtenaren van Stadsontwikkeling en Stadsbeheer en de VGR en de WAC) gewerkt aan het borgen van de toegankelijkheid in de Standaardwegenbouwdetails en de Rotterdamse Stijl. De definitieve richtlijnen zijn in 2014 gereed gekomen. In 2015 heeft de werkgroep zich hard gemaakt voor een plan van aanpak voor de implementatie van deze richtlijnen en verdere stappen t.b.v. uitvoering hiervan. Wethouder Eerdmans gaf in februari hieraan zijn akkoord. De VGR bracht tijdens het rondje Wilhelminaplein verschillende partijen bij elkaar: RET, ambtenaren van Stadsontwikkeling en ervaringsdeskundigen. Tijdens dit rondje werd aanschouwelijk gemaakt waar de uitvoering niet aansluit op richtlijnen en de praktische looproute. De knelpunten zijn in beeld bij de RET en de gemeente. Foto: zicht op deel van Wilhelminaplein vanuit kantoor RET 8
De VGR heeft contact gezocht met de gemeente en Ballast Nedam om aandacht te vragen voor de toegankelijkheid voor mensen met een beperking in het project Hart van Zuid. Advisering aan Stadsontwikkeling over de omgeving Blaak wat betreft: - geleidelijn vanaf metro naar bibliotheek - hellingbaan voor rolstoelgebruikers richting bibliotheek - Idem vanaf metro richting Markthal - aanbrengen trappenmarkering en trapleuningen voor de Markthal. 2.5 Zorg en Welzijn De VGR heeft op gemeentelijk niveau overleg gehad en aandacht gevraagd voor de gevolgen van de decentralisaties en het gemeentelijk Wmo-beleid voor de mensen met een beperking door middel van advisering, signalering en monitoring. Contacten waren er met o.a. CMO, Programma Langer Thuis. De advisering van de gemeente op de terreinen van het sociale domein (de Wmo, de Participatiewet en de Jeugdwet) is met ingang van 1 juli 2015 overgegaan naar de Brede Raad. Deze adviseert het college van B&W over het beleid hieromtrent en de gevolgen hiervan voor de burger met een beperking. Per 1 juli 2015 registreert de VGR wel de signalen, die op dit terrein worden ontvangen. Zij verwijst burgers naar het juiste gemeentelijke loket en vraagt de burger te melden of zijn/haar probleem ook daadwerkelijk is opgelost. Burgers ervaren geen zorg op maat, maar ervaren het doorvoeren van bezuinigingen op zorg &welzijn. De genoemde resultaten zijn met name afkomstig van onze ambassadeurs en lidorganisaties. Oplossingen voor de genoemde signalen zijn niet gerealiseerd. Wat mensen verbittert is dat zorg op maat niet bestaat, maar dat de maat bestaat uit het toepassen van overheidsregels. Daar waar vroeger werd meegedacht door de gemeente hoe de zorg het meest optimaal kon worden ingezet, is de toon er nu meer een van: u moet aangeven wat u nodig heeft en dan zeggen wij op basis van de regels ja of nee. De beeldvorming over de keukentafel verschilt tussen aanbieder en aanvrager. 2.6 Sport en Vrije tijd De VGR neemt deel aan de adviesgroep Sport en Vrije tijd voor mensen met een beperking. Hier worden kennis en ervaring uitgewisseld met medewerkers van gemeente, sport en cultuur en Sportsupport. Deze adviesgroep adviseert de gemeente over het beleid voor sporters met een beperking. De adviesgroep heeft eerder richtlijnen opgesteld voor toegankelijkheid van indoor sportaccommodaties. Deze dienen als basis voor de renovatie van een aantal sportaccommodaties in Rotterdam. De VGR voerde gesprekken om de adviesfunctie in het gehele proces van toegankelijke sportaccommodaties op zich te nemen. Daarnaast heeft de VGR vele accommodaties geschouwd en op detail geadviseerd. 9
Vanuit de VGR is in 2015 meegekeken en input geleverd bij de bouw van de nieuwe sporthal aan de Motorstraat, bij de inventarisatie van de toegankelijkheid van het zwembad IJsselmonde, zwembad Hart van Zuid, sporthal WION en het stadsinitiatief RIF010. Foto: wheelchairrugbyers van de RIS (lid-organisatie) Sinds 2013 beheert de VGR een schenking van het FondsDBL waarop mensen met een beperking een beroep kunnen doen voor de vergoeding van contributie en reiskosten, als zij willen sporten. De VGR zette zich in 2015 in voor voortzetting van dit project Sporten met een beperking. In 2015 hebben 125 Rotterdammers met een beperking vergoeding ontvangen middels dit project. De VGR gaf voorlichting om sporten door jongeren met beperking te bevorderen. Ze gaf een presentatie en verstrekte informatie tijdens een georganiseerde schoolavond met leerlingen en ouders. De VGR ging met leden van SweDoRo op bezoek bij het Maritiem Museum en Museum Boymans van Beuningen om te spreken over mogelijkheden om de toegankelijkheid voor doven en slechthorenden te verbeteren. 2.7 Veiligheid De VGR leverde input aan de gemeente m.b.t. het Meerjarenplan Verkeersveiligheid. De VGR zet zich in voor het verhogen van de zelfredzaamheid (in de eigen woning en daarbuiten), van mensen met een beperking bij rampen en calamiteiten. Hiertoe organiseerde zij in 2015 een conferentie Veiligheid in Overschie en Rotterdam centrum. Bewoners werden door brandweer en politie geïnformeerd over welke preventieve maatregelen zij zelf kunnen nemen op het gebied van brandpreventie en voordeurcriminaliteit. Ook werd vanuit de VGR een congres bijgewoond dat werd georganiseerd door Maasstadziekenhuis en de gemeentelijke brandweer. 10
3. De jaarlijkse Dag van 40 jarig jubileum VGR De VGR organiseert jaarlijks een evenement, De Dag van Dit is een jaarlijks evenement om elkaar als maatschappelijk verbonden organisaties een hart onder de riem te steken. We kunnen alleen samen realiseren dat mensen met een beperking kunnen deelnemen aan de maatschappij. Wonen, werken, vervoer, zorg &welzijn, sport &vrije tijd en veiligheid zijn in hun samenhang daarvoor een voorwaarde. De Dag van 2015 stond in het teken van het 40-jarig jubileum van de VGR. We keken terug op 40 jaar collectieve belangenbehartiging. Spreker Richard Engelfriet leerde ons focus te blijven houden op nieuwe vormen van ondernemerschap om ons doel te bereiken. En ten slotte feliciteerde wethouder Hugo de Jonge de VGR met haar 40-jarig bestaan en wierp hij een blik op de onzekere toekomst. Financieel werd deze Dag van 2015 mogelijk gemaakt door de RET. De RET sponsorde deze dag en stelde haar bedrijfsrestaurant en catering beschikbaar. Foto: Richard Engelfriet in gesprek met wethouder De Jonge foto: aanwezigen tijdens De Dag van 11
De VGR-award ging dit jaar naar Hans Schouten, voorzitter van het gehandicaptenplatform Obstakel in Vreewijk, voor zijn jarenlange vrijwillige en toegewijde inzet voor mensen met een beperking. Foto: emotionele speech Hans Schouten na ontvangst van de award Foto: reis door 40 jaar VGR aan de hand van Adri van de Merwe 12
4. Rondom VGR 4.1 VGR - netwerk De VGR is als een octopus actief op alle levensterreinen, zij verbindt relevante partijen met elkaar. Uitgangspunt is altijd de mensen met een beperking in de stad. De VGR heeft ook het afgelopen jaar weer vier keer een Ambassadeursoverleg georganiseerd. Ambassadeurs zijn ervaringsdeskundigen, die meestal ook actief zijn als belangenbehartiger in hun eigen gebied. Onderling wordt informatie en kennis gedeeld. Veel van de ambassadeurs doen ook actief mee bij het schouwen van objecten. 4.2 Comité van Aanbeveling De VGR heeft sinds 2013 een Comité van Aanbeveling dat haar netwerk openstelt voor maatschappelijke participatie, studie en ontwikkeling voor mensen met een beperking. Deelnemers zijn: - Dhr. Henk van der Beek, Vicevoorzitter MKB Nederland (Rotterdam) - Dhr. Dr. Michael P. Bergen, lid Raad van Bestuur Rijndam Revalidatiecentrum - Mw. Dr. Mieke Cardol, lector Disability Studies, diversiteit en participatie aan de Hoge School Rotterdam - Dhr. Henry. Greenfield, Coördinator Toegankelijkheid en Diversiteit EUR; studeren zonder drempels - Dhr. Sander de Kramer, Radio en TV presentator, schrijver columnist, mede initiatiefnemer Sunday Foundation. Bekend ook als Hoofdredacteur van de Straatkrant - Dhr. Pedro Peters, Algemeen Directeur, CEO van de RET - Dhr. Mr. Roland H.J. Wondolleck, Algemeen Directeur Rotterdam The Hague Airport BV 4.3 VGR organisatie Bestuur Voorzitter: Nardy Desloover Secretaris: Jan Poot Penningmeester: Sjaak Zeelenberg Bestuursleden: Lia Schop en Alie Visscher Het bestuur bestaat uit vijf vrijwilligers, waarvan twee ervaringsdeskundigen die naast hun bestuurstaken voor de VGR ook participeren in overlegvormen in de stad. Tevens nemen zij regelmatig deel aan de schouw van een gebouw of buitenruimte of geven zij (desgevraagd) ervaringsdeskundig advies. Team Per 1 juli 2015 bestaat het team van de VGR uit een bureaucoördinator voor 20 uur per week en het bestuur van de VGR. Structurele ondersteuning wordt geboden door een administratief medewerkster. Onze activiteiten en projecten worden ter hand genomen door bestuur en gekwalificeerde vrijwilligers. 13
Adres: Rode Kruisgebouw aan de Leeuwenstraat 9-11, 3011 AL Rotterdam / 010-4113318 www.vgr-rotterdam.nl foto: entree Rode Kruisgebouw 14
5. Samenvatting VGR nu en in de toekomst Het doel en bestaansrecht van de VGR is er voor zorg te dragen dat mensen met een beperking als ieder ander kunnen deelnemen aan de samenleving; waar nodig met speciale voorzieningen. De middelen die de VGR hiervoor inzet zijn: - De ervaringskennis van mensen met een beperking. Zij kunnen als geen ander aangeven waar zij in het dagelijks leven tegenaan lopen. Die ervaringskennis wordt door de VGR gebundeld tot bruikbare algemene (beleids-)informatie voor o.a. vervoerders, MKB, sport- en culturele organisaties en op verzoek aan de gemeente en de politiek. De VGR kan zodoende invloed uitoefenen om voorzieningen toegankelijk te krijgen voor mensen met een beperking. - De VGR is er ook voor het opvangen van signalen over de uitwerking van het beleid op burgers met een beperking in Rotterdam. Deze signalen worden door de VGR aangekaart bij desbetreffende organisaties en eventueel bij de gemeente en de politiek. - De VGR beoordeelt en schouwt in Rotterdam de toegankelijkheid van de binnen- en buitenruimte, samen met mensen met een functiebeperking. Op die manier kan in de praktijk worden beoordeeld of een locatie toegankelijk is en worden geadviseerd hoe verbeteringen kunnen worden aangebracht. In 2015 bestond een groot deel van het overleg er uit hoe de belangen van de VGR, dus de belangen van mensen met een beperking, te borgen binnen de gemeentelijke politiek. De Brede Raad is in het leven geroepen als gemeentelijk adviesorgaan op het terrein van Wmo, participatiewet en jeugdwet. Vooralsnog bestaan de activiteiten er uit dat een bestuurder van de VGR, op eigen titel deelneemt aan het adviesorgaan Brede Raad. De toekomst zal uitwijzen of en hoe er in Rotterdam plaats zal blijven voor de collectieve belangenbehartiging. De VGR zal zich constructief blijven inzetten, om in samenwerking met al haar partners en vrijwilligers en haar uitgebreide netwerk, de verbindende schakel te zijn en te blijven om de participatie van de burger met een beperking mogelijk te maken. 15
Bijlage I Ledenlijst VGR Nieuwe lid-organisatie in 2015 is Bartimeus: specialist is op het gebied van leven, wonen, leren en werken met een visuele beperking Overige lid-organisaties: 1. ANGO Groot Rotterdam 2. ANGO Haaglanden 3. Arrows 81 4. ASVZ 5. BOSK Rotterdam 6. De Zonnebloem 7. Dit Koningskind 8. Dr. M. Polanoschool 9. Epilepsie Vereniging Nederland, gewest zuidwest 10. Coöperatie i.o. Wijkbussen Rotterdam 11. Gehandicapten Platform Feijenoord / Obstakel 12. Gemiva-SVG Groep / De Nieuwe Schalm 13. Helen Keller stichting 14. Jacob en Geertruida Hoek Stichting 15. Koninklijke Aurisgroep 16. Koninklijke Visio Rotterdam 17. Longfonds Rayon Rijnmond 18. Metro BE / Blauwe Vogels Rotterdam e.o. 19. Middin 20. Multiple Sclerose Vereniging Nederland 21. NVVS Rotterdam 22. Oogvereniging 23. Parkinson Vereniging 24. Psoriasis Vereniging Zuidwest Nederland 25. Reconvalescentenschool 26. Reumapatiëntenvereniging Rotterdam e.o. 27. Rijvereniging De Hazelaar 28. RIS- vereniging voor aangepast sporten 29. Rode Kruis afd. Rotterdam 30. Samen 010 (voorheen KSA) 31. Hersenletsel.nl (voorheen Samen Verder, Ver. Voor CVA gehandicapten) 32. Stichting Bouwend Rotterdam 33. Stichting Haben 34. Stichting Ik werk! 35. Stichting Pijn-Hoop, regio Zuid Holland Zuid 36. Stichting Roeivalidatie 37. Stichting Rolstoelbus Rotterdam 38. Stichting Sportieve Handy s 39. Stichting Zwemgym 40. Streven doet Herleven 41. SVBS 42. SwedoRo 43. VSN 16