# 2 de editie magazine
inhoudsopgave 3 9 voorwoord Strategisch opleiden; kan dat nog wel? 5 11 creëer Van drukker naar mee werkend voorman 6 12 creëer Ik kijk nu anders naar problemen 7 14 creëer verdieping groei verantwoordelijkheid GOC procesoptimalisatie in vaktrainingen 8 15 cursussen & trainingen highlights uit cursusoverzicht creëer We weten nu twee keer zoveel over Adobe creëer Cimpress leidt jongeren zélf op tot offset operator trends 2017 expertise continuïteit GOC als aanbieder van MBO-BBL opleidingen Subsidiemogelijkheden 2017 Robotisering 2
voorwoord Strategisch opleiden; kan dat nog wel? Waar staat jouw bedrijf over vijf jaar? Het is een vraag die in de grafimediasector nauwelijks meer te beantwoorden is. Automatisering, robotisering, the-internet-of-things; voorspel maar eens welke invloed ze gaan hebben op jouw werkprocessen. Het voeren van een duurzaam en strategisch personeelsbeleid is daardoor lastiger dan ooit. 3
Wat kun je wel doen? Bij GOC zien we dat succesvolle bedrijven hun koers bepalen en tegelijkertijd investeren in flexibiliteit. Ze richten hun processen dusdanig in en leiden medewerkers zo op dat ze snel kunnen reageren op veranderende omstandigheden. GOC ondersteunt hen daarbij. Bijvoorbeeld met een nieuwe tool voor strategisch personeelsbeleid. We inventariseren waar jouw bedrijf naartoe wil, wat dat van je werknemers Wij zijn GOC. We helpen organisaties om te groeien of een nieuwe koers in te zetten. Om mensen in beweging te krijgen, zodat ze in elke fase van hun leven op de juiste plek zitten. Zo vitaal, fit én vaardig als mogelijk en met een gezonde balans tussen werk en privé. vraagt, waar zij nu staan en wat hun opleidingsbehoeften zijn. Zo werken we samen aan duurzame inzetbaarheid van mensen, en de toekomstbestendigheid van bedrijven. Ook zelf veranderen we mee. We zien dat het optimaliseren van het proces een steeds centralere rol krijgt in de bedrijfsvoering. Zodoende dat dit tegenwoordig standaard onderdeel uit maakt van ons cursusaanbod. In deze editie van GO! magazine lees je er meer over en delen diverse bedrijven uit onze sector hun ervaringen, tips én trucs. 4
creëer verdieping Krehalon produceert met een moderne extrusielijn kunststofverpakkingen voor de levensmiddelenindustrie. Aanvullend worden veel films, zakken en andere verpakkingen bedrukt. Dat gebeurt met een 10-kleuren flexodrukpers. Van drukker naar meewerkend voorman In elk bedrijf lopen ze rond. Drukkers die meer in hun mars hebben dan alleen het bedienen van de persen. Zo ook bij Krehalon Industries uit Deventer, dat één van haar flexodrukkers de kans gaf om zich te ontwikkelen tot meewerkend voorman. Daarvoor volgde hij de opleiding Operationeel leidinggevende bij GOC. Plannen, organiseren, coachen, voortgangsbewaking, kwaliteitsmanagement; het kwam allemaal aan bod in deze 13-daagse opleiding. Ook ontdekte Martin, zoals de drukker heet, zijn eigen stijl van leidinggeven. De aanleiding voor de opleiding? Martin is iemand met potentieel. Hij ziet werk liggen, signaleert verbetermogelijkheden, is proactief. Omdat we overwegen om het aantal ploegendiensten uit te breiden, hebben we meer mensen nodig die een ploeg kunnen aansturen. Als voorbereiding hebben we Martin daarom deze training aangeboden, vertelt HR Manager Nathalie Rumahroeson. Nathalie Rumahroeson HR Manager Nathalie vergeleek verschillende aanbieders met elkaar. Ze koos uiteindelijk voor GOC. Waarom? Ik vond het belangrijk dat het een praktische opleiding zou zijn. Dat je iets leert waar je in de praktijk wat mee kan. Dat gevoel kreeg ik bij GOC en dat werd achteraf ook bevestigd, zegt Nathalie. Een andere medewerker volgde een vergelijkbare training bij een andere opleider. Uit de terugkoppeling bleek dat de opleiding van GOC beter aansluit bij de praktijk. Wat ook als prettig werd ervaren, is dat andere deelnemers ook uit de grafische industrie komen. Ze spraken dezelfde taal en dat leert makkelijker. 5
creëer groei Ik kijk nu anders naar problemen Graphic Packaging International uit Sneek is continu bezig met het optimaliseren van processen. En dat gaat nog beter als je medewerkers op dat gebied schoolt. Daarom volgden zes medewerkers een procesoperatortraining die GOC opzette voor vijf grafische bedrijven in Noord-Nederland.,,Als je processen wilt verbeteren, moet je luisteren naar de mensen aan de lijn en hun praktijkervaringen en vakkennis daarbij gebruiken, motiveert Annet de Groot, HR Manager bij de toonaangevende internationale producent in drank-, voedsel- en consumentenverpakkingen.,,wat me bovendien aansprak in deze training, is dat je in de keuken kijkt bij andere bedrijven en dat de focus ligt op afstand nemen van het proces om verbetermogelijkheden te signaleren. Verbetering zit in een klein hoekje Ook zijn collega Nico Adema volgde de training, maar dan de variant Procesoperator druktechniek. De training maakte hem bewust van het feit dat investeren in verbetering loont. Dat ondervond hij ook zelf bij het maken van zijn eindopdracht. Nico ontwikkelde een valstang voor de uitlegband, waardoor verpakkingen netter uit de machine komen en beter opgepakt kunnen worden door de schudrobot.,,het is een simpel metalen frame, maar daardoor kunnen we wél op hogere snelheid draaien. Dat mijn collega s de valstang nu ook gebruiken, geeft veel voldoening. Het waren deze concrete praktijkopdrachten die de twee medewerkers van Graphic Packaging International het meest aanspraken in de training.,,we stonden ook stil bij hoe processen in je bedrijf lopen. Hoe komt een order binnen, wat gebeurt er daarna. Heel leuk om eens een stapje verder te kijken dan alleen het papiertje dat je bij de machine krijgt. Maar het meest interessant vond ik toch de schema s en handvatten om verbetering door te voeren. Daar had ik nog wel meer over willen weten, zegt Nico Adema. Nico Adema Drukker A Marco Jellema Operator Vouwplakmachine Van foefjes naar de bron Marco Jellema was één van de deelnemers. Hij volgde de training Procesoperator afterpress. Wat bij hem bleef hangen?,,vooral een andere manier van kijken naar problemen die je op de werkvloer tegenkomt. Je bent snel geneigd om foefjes in te zetten waardoor je weer verder kan. Stukje tape hier, een kabeltje daar. Maar je kunt beter de bron aanpakken dan de symptomen bestrijden. Bovendien wordt het ene probleem vaak veroorzaakt door het andere probleem. Door een stapje terug te doen, ga je verbanden zien. Marco maakte als onderdeel van de training een verbeterplan voor één van de machines die hij bedient.,,doordat de uitlijning niet helemaal correct is, moeten we meer stops maken dan nodig is. Ook hebben we meer afval en dus kosten. Ik heb onderzocht wat we kunnen doen om dat op te lossen en welke gereedschappen, mensen en middelen we daarvoor nodig hebben. Dat plan ligt nu bij mijn leidinggevende. Kennis delen met elkaar Aan de training namen medewerkers van vijf grafische bedrijven in Noord-Nederland deel. De trainingen vonden beurtelings bij deze bedrijven plaats, waardoor deelnemers ook elkaars productieprocessen van dichtbij zagen.,,daar doe je ideeën op. Ik zag bijvoorbeeld dat ze bij één van de bedrijven voor de planning werkten met een matrixschema en gekleurde magnetische blokjes. Dat werkt volgens mij prettiger dan met formulieren. Ik heb natuurlijk even een foto gemaakt en dat hier intern voorgesteld. Inmiddels heeft Graphic Packaging International de evaluatie van de training afgerond. Nu wordt er gekeken hoe de opgedane kennis optimaal gebruikt kan worden in de dagelijkse praktijk.,,leidinggevenden gaan daar samen met de deelnemers mee aan de slag, vertelt Annet de Groot.,,Bovendien hebben we alle eindopdrachten verzameld, zodat we die kunnen delen in de organisatie. 6
creëer verantwoordelijkheid Mijn medewerkers hebben geleerd om meer verantwoordelijkheid te nemen. Ze lopen minder snel naar de voorman toe en proberen eerst zelf het probleem op te lossen. Daardoor is de machine bij een storing meestal weer snel op gang. Dat is pure winst, zowel voor de procesoperator als voor het bedrijf. GOC proces- optimalisatie in vaktrainingen Sneller, efficiënter en beter werken; het staat hoog op het verlanglijstje van menig grafimediabedrijf. Maar hoe krijg je bestaande medewerkers zo ver dat ze zélf aan de slag gaan met procesoptimalisatie? Die vraag kreeg GOC regelmatig van bedrijven in de sector. Samen met hen is daarom het opleidingsprogramma vernieuwd. Procesoptimalisatie heeft een prominente plek gekregen in onze vernieuwde press- en afterpressopleidingen. Zo leren medewerkers niet alleen alle technische ins en outs van persen en machines, maar is er ook veel aandacht voor probleemanalyse en het signaleren van verbeteringen. Deelnemers leren bovendien om een proactieve, analytische en oplossingsgerichte werk houding te ontwikkelen. Gevolg is dat ze 7 machines zo efficiënt mogelijk kunnen inrichten, flexibel inzetbaar worden op verschillende afdelingen en hun werk processen kunnen afstemmen op collega s die een stapje eerder of later aan hetzelfde product werken. Nieuw is ook de samenstelling van trainingsgroepen. Stansers en vouwplakkers trekken een groot gedeelte van het leertraject samen op. Datzelfde geldt voor snijders, vouwers en brocheerders. Zo leren ze hoe ze optimaal op elkaar kunnen inspelen. Bovendien komen incompanytrajecten hierdoor ook binnen bereik van kleinere en middelgrote grafimediabedrijven. Daarbij is natuurlijk oog voor reeds opgedane kennis en vaardigheden van werknemers. Dankzij vrijstellingen is het mogelijk om in versneld tempo een branche-erkend certificaat te behalen. Benieuwd hoe we met vaktrainingen procesoptimalisatie binnen jouw bedrijf naar een hoger niveau kunnen tillen? Neem contact op via 0318-539129 of binnendienst@goc.nl.
sales & marketing Crossmedia adviseur Drukwerkinkoop Ordermanager Social selling Intro grafimedia technieken Digital marketing management & leidinggeven Leidinggevende introductie Operationeel leidinggevende interactieve trainingen Interactive media developer epub en interactive PDF vervaardigen met InDesign Adobe Edge Animate Adobe After Effects Adobe Premiere Adobe Audition druktechnieken Intro flexo Procesoperator flexo rotatie Diepdruk rotatie Intro offset Procesoperator offsetdrukken - vellen Procesoperator offsetdrukken - rotatie printtechnieken Digitaal drukken Digitaal printen grootformaat Kleurbeheer in elke printomgeving nabewerkings technieken Procesoperator stansen Procesoperator vouwplakken Procesoperator snijden Procesoperator vouwen Geniet brocheren Gelijmd brocheren praktijkleren Praktijkopleider Praktijkcoach vormgeven & webdesign Grafisch (media) vormgever Innovatief publiceren Intro webdesign Typografie (EL) Webdesign en -development DTP trainingen Adobe Acrobat Professional & Certified PDF DTP vormgeven Photoshop e-learning DeskTopPublishing CC, met de modules: Adobe InDesign CC Adobe Illustrator CC Adobe Photoshop CC kwaliteitszorg / procesoptimalisatie Colormanagement (ISO 12647) Fotospectraalmeting Procesoperator druktechniek Procesoperator afterpress Workshop: Maak kennis met QRM persoonlijke ontwikkeling Het begint bij jezelf Van speelbal naar speler Ervaringscertificaat ErVaringsProfiel Workshop succesvol inzetten van competenties Workshop begeleiden en coachen Workshop effectief leren en ontwikkelen highlights uit cursusoverzicht 8
highlights uit cursusoverzicht Operationeel leidinggevende Leidinggeven is een vak op zich en vraagt inzicht en vaardigheden, waarmee je kunt inspringen op gebeurtenissen en ontwikkelingen zowel binnen als buiten de organisatie. In deze nieuwe opleiding Operationeel leidinggeven leer je de basis van het leidinggeven, je maakt kennis met verschillende leiderschapsstijlen en -vaardigheden en ontdekt wat jouw stijl is. Je ontwikkelt je inzicht in organisatiestructuren en bedrijfs processen. Je leert hoe je jouw team in beweging kunt brengen bij ver anderingen en vernieuwingsprocessen. En je scherpt je communicatie - vaardigheden aan, zodat je in gesprekken goed kunt aansluiten bij je medewerkers. Praktijkcoach De praktijkopleider is binnen een bedrijf actief met de begeleiding van (nieuwe) medewerkers. Goede begeleiding zorgt voor nieuwe vaardigheden en inzichten bij de medewerkers met betere resultaten op de werkvloer als logisch gevolg. Medewerkers laten groeien, dat is wat we willen. Maar groeit uw praktijk opleider ook in het uitvoeren van zijn taak? Praktijkcoach is dé cursus voor een vervolg stap. De cursus Praktijkcoach gaat dieper in op de competenties van de begeleider. De complexiteit van de functie wordt bepaald door zijn positie binnen de driehoek bedrijf - medewerker opleidingsinstituut. De begeleider draagt zorg voor de ontwikkeling van medewerkers op de werkplek en het borgen van expertise in de organisatie. De praktijkcoach zoekt en behoudt de balans tussen de behoeftes van verschillende partners en de daarbij behorende belangen. De cursus Praktijkcoach is een vervolg op onze cursus Praktijkopleider. DTP vormgeven Vormgeven is iets anders dan een ontwerp uitvoeren. Een taalcursus, dat is de korte cursus DTP vormgeven van GOC. Je leert als DTP er de taal van vormgevers kennen. Hoe zij praten over kleur, typografie en design. Zodat je ze beter begrijpt. Met ze mee kan denken en praten. En daardoor veel slimmer, sneller (en uiteindelijk goedkoper) kan werken. En zoals je bij een taalcursus leert lezen én schrijven, zet je bij DTP vormgeven ook de eerste stappen op weg naar zelfstandig ontwerpen! Je leert bewust om te gaan met vormgevingselementen als compositie, contrast, balans, kleurgebruik en typografie en je leert deze elementen toe te passen in diverse grafimediaproducten. Introductiecursus grafimedia technieken Het grafimediaproductieproces in vogelvlucht! Dat biedt deze introductiecursus grafimedia technieken. Veel mensen werken niet zelf in de techniek maar hebben in hun werk wel volop met grafimedia te maken. Staf- en kaderpersoneel in grafimediabedrijven natuurlijk, maar bijvoorbeeld ook medewerkers grafische vormgeving in de reclame, PR en marketing. Zij moeten een goede gesprekspartner zijn voor de specialisten in de techniek. In deze introductiecursus maken zij kennis met de verschillende grafimediatechnieken en krijgen ze bovendien de mogelijkheid om zelf met diverse apparatuur te werken. Je krijgt inzicht in de manier waarop een grafimediaproduct tot stand komt. Je leert in deze cursus hoe grafische vormgeving aan de achterkant in elkaar zit en je kunt met deze kennis werkprocessen verbeteren. Ook krijg je inzicht in de volgorde en samenhang van de verschillende fasen van het productieproces: (grafische) vormgeving, voorbereiden, drukken en nabewerken. Van speelbal tot speler Proactief zijn betekent verantwoordelijk zijn voor je eigen leven. Toch zijn veel mensen zodanig geconditioneerd dat ze reactief zijn geworden. Je herkent reactieven aan uitspraken als daar kan ik niets aan doen of ja, zo ben ik nu eenmaal!. Proactief zijn betekent erkennen dat je zelf 100% verantwoordelijk bent voor alles wat je doet. Je gedrag is het gevolg van bewuste keuzes, gebaseerd op jouw waarden en percepties, en niet een product gebaseerd op gevoelens die gevormd zijn door condities en omstandigheden. Tijdens de cursus Van speelbal tot speler ga je aan de slag met jouw eigen invloed en initiatieven binnen jouw organisatie. Ook ervaar je eventuele weerstanden die je hierin kunt tegenkomen. Je leert verantwoordelijk te zijn; je gedrag is het gevolg van bewuste keuzes. Je pakt problemen aan die binnen jouw invloedssfeer liggen en je pakt een leidende rol in plaats van een afhankelijke rol of slachtofferrol. 9
10
creëer expertise Uitgeverij West Media geeft acht lokale kranten uit in het Westland. Daarnaast kunnen bedrijven er terecht voor o.a. specials, magazines, flyers, briefpapier, visitekaartjes en bedrijfsfilms. We weten nu twee keer zoveel over Adobe De vormgevers en DTP ers van Uitgeverij West Media lopen echt al wat jaartjes mee. Maar dat er zoveel functies in Photoshop en InDesign zitten die ze nog niet kenden Wouter Baars Prepress Dat ontdekten ze toen ze GOC inschakelden voor een Adobe-training. Drie dagen lang vlogen de menu s, mogelijkheden en handigheidjes van Photoshop, InDesign en Illustrator de zes prepress-medewerkers om de oren. Perspectief verdraaien kende ik bijvoorbeeld niet. Ook kleurenmanagement in Photoshop was heel nuttig. Foto s van concerten zijn vaak uitdagend om te drukken qua kleur. Het paars in de foto wordt snel een vaal vlak. Met een handige instelling in CC kun je die foto s beter in de krant krijgen, vertelt hoofd prepress Wouter Baars. Nieuw contentbeheersysteem Aanleiding voor de training was een vernieuwing van het contentbeheersysteem. Uitgeverij West Media ging over van Doris naar NEO. Daarvoor moest ook het bijna antieke Adobe CS4 ingeruild worden voor Adobe CC. Het leek me slim om niet zelf uit te zoeken wat er allemaal kan en wat er veranderd is, zegt Baars.,,Dat kost namelijk veel tijd. Die tijd kun je beter investeren in een training door een deskundige. Wat de training hen opleverde? Als ik zo moet inschatten, kenden we nog niet de helft van alle functies. We kunnen nu sneller, beter en flexibeler ontwerpen en opmaken. Illustratiekaders trekken voor een pagina met 24 logo s doe ik nu in een paar klikken. En een foto vrijstaand maken kost me geen kwartier meer, maar slechts een paar minuten. Dat kan ik nu tussen het opmaken van de kranten doen als iemand van sales daar om vraagt. In eigen huis Dat de training in eigen huis kon plaatsvinden, was een groot voordeel volgens Baars. Ik ben de enige fulltimer, de rest werkt parttime. Een training plannen is dan lastig, zeker omdat ook de wekelijkse kranten gemaakt moeten worden. Wat ik ook prettig vond is dat de trainer vooraf langskwam om door te nemen wat onze behoeftes waren. Ook over zijn manier van trainen zijn we positief. Hij was rustig, gaf ons de tijd om informatie te verwerken en had een programma met een goede mix van theorie en praktijk samengesteld. 11
creëer continuïteit Cimpress leidt jongeren zélf op tot offsetoperator Hoe zorg je dat je ook in de toekomst kunt blijven beschikken over bekwame offsetdrukkers? Internetdrukker Cimpress plukt gemotiveerde jongeren zonder grafimedia-achtergrond van de bank en leidt ze in eigen huis op tot zelfstandig operators. 12
Cimpress is de grootste internetdrukker ter wereld. Het bedrijf is in Nederland bekend van merken als Drukwerkdeal, Vistaprint, Albumprinter en Albelli. Wereldwijd werken er 7.000 mensen bij Cimpress, dat in 2015 een omzet kende van 1,5 miljard euro. Instructeur Cor Henzen, Frits Mes met cursisten Een bewuste keuze, legt praktijkopleider Frits Mes uit. Wij willen de toekomstige krapte in de arbeidsmarkt voor zijn. Bovendien is Cimpress geen doorsnee drukkerij. Alle informatie die je als drukker nodig hebt, hangt bij ons aan de PDF. Van het beeld dat op plaat moet komen tot de instellingen voor de inktbaksturing. Je kiest dus de juiste materialen en monitort vervolgens de productie. Gericht opleiden Dat vraagt om andere kennis en vaardigheden dan een traditionele offsetdrukker heeft, of die je kunt leren in een reguliere grafische opleiding. Daarom stelde Cimpress samen met GOC een opleidingsprogramma- op-maat samen. Het voordeel is dat je heel gericht kunt opleiden. Deelnemers raken helemaal vertrouwd met onze manier van werken en leren Cimpress door en door kennen, zegt Mes. Learning on the job In de tweejarige opleiding staat Learning on the job centraal. De vijf nieuwe offsetdrukkers draaien vanaf de eerste dag mee in de praktijk en voeren daar leeropdrachten uit. Die zijn niet alleen gericht op machinebeheersing, maar ook op procesbesturing en het leren kennen van de organisatie. Eens in de maand komt een trainer van GOC naar Venlo voor een theoriedag over bijvoorbeeld inkt, chemie of papier. Een-tweetje met GOC De deelnemers stellen een portfolio op, maken toetsen en doen uiteindelijk een praktijk- en theorie-examen, dat ze afsluiten met een branche-erkend certificaat. Cimpress en GOC werken daarbij als team. Zo begeleidt Mes de deelnemers op de shopfloor tijdens de opdrachten, toetst hij tussentijds theoriekennis, kijkt hij portfolio s na en helpt hij bij voorbereidingen van de cursusdag. Goede ervaringen Het is ontzettend leuk om te zien hoe deze jongens groeien, zegt Mes. Ik zie nu zelfs dat ervaren collega s af en toe een vraag stellen aan deze jongens, omdat hun theoriekennis zo actueel is. De keuze voor GOC? Die was vanzelfsprekend. Je weet dat je dan kwaliteit krijgt. Ook voor andere trainingen werken we samen met GOC en de ervaringen zijn altijd goed. Hoe zeggen ze dat ook alweer? Never change a winning team! 13
GOC als aanbieder van MBO-BBL opleidingen Het afgelopen jaar zien we bij GOC een toenemende vraag naar opleidingstrajecten die gericht zijn op instroom van nieuwe vakbekwame medewerkers. Tot op heden is er enkel de keuze voor een variant met een branche-erkend certificaat. Vanuit bedrijven is de vraag ontstaan om naast branche erkende opleidingen ook BBL opleidingen aan te bieden. Hiermee kan dan een mbo diploma behaald worden. De opleidingen van GOC zijn zowel gericht op nieuwe instroom van buiten de branche, flexibele krachten die reeds werkzaam zijn in het bedrijf, als ook om-/herscholing van bestaand personeel. De komende periode wordt geïnventariseerd hoe groot de behoefte is aan deze BBL opleidingen. GOC is een door het ministerie van OCW erkende opleidingsinstelling en kan mbo diploma s uitgeven op niveau 2, 3 en 4. De opleidingen op niveau 3, zoals procesoperator druktechniek, zijn grotendeels vergelijkbaar met de opleiding Procesoperator B. Daarnaast is GOC ook erkend aanbieder van EVC certificaten waarmee het mbo opleidingstraject verkort kan worden. Subsidiemogelijkheden 2017 Opleiding en scholing - A&O fonds subsidie opleidingen Voor bedrijven die mee betalen aan het A&O Fonds Grafimediabranche is er goed nieuws. Het subsidiepercentage wordt vanaf 1 januari 2017 verhoogd van 25% naar 30%. Tevens is de subsidie niet alleen voor printmediaopleidingen van GOC maar ook bedoeld voor opleidingen op het terrein van sales, productiemanagement, kwaliteitszorg, talen en onderhoudstrainingen van andere aanbieders. Zie voor nadere informatie: www.aenofondsgrafimedia.nl/subsidies - Sectorplan Voor nieuwe medewerkers in de branche is er vanaf 2017 tot 40% subsidie beschikbaar voor de vakopleidingen in de branche. Dit geldt ook voor omscholing naar een nieuw beroep zowel voor binnen als buiten de branche, daar waar het de overstap betreft naar een andere werkgever. De vakopleidingen moeten leiden tot een branche certificaat of mbo diploma. Zie voor nadere informatie: www.aenofondsgrafimedia.nl/subsidies - Subsidieregeling praktijkleren Indien er wordt opgeleid tot een mbo opleiding kan de werkgever ook gebruik maken van de subsidieregeling praktijkleren. Deze subsidie bedraagt per deelnemer maximaal 2.700,00. Zie voor meer info de website van RVO: www.rvo.nl. 14
Trends 2017 Robotisering En wat ga ik dan doen? Steeds vaker zullen mensen en robots (lees intelligente machines) samenwerken bij het produceren van producten en het leveren van diensten. Daarbij spreken de robots, indien die er ook uitzien als menselijke gedaanten, natuurlijk het meest tot de verbeelding. Deze robots komen we nu al af en toe tegen in het onderwijs en de zorg. Minder herkenbaar staan ze echter al jaren aan de lopende band in de automobiel industrie en zelfs in grotere grafische bedrijven. Welke taken kunnen heel goed door robots worden gedaan en welke taken blijven wij als mensen liever zelf doen? Monotone en routinematige of heel vervelende en gevaarlijke taken laten we liever aan robots over. Maar wat als de robot ook creatiever en slimmer blijkt te zijn dan mensen? Trends 2017 leid je binnen in deze toekomstige wereld. Een toekomst die misschien wel dichterbij is dan velen denken. Trends komt uit in het voorjaar van 2017. 15
GOC De Schutterij 10 Postbus 347 3900 AH Veenendaal +31 (0)318 53 91 11 www.goc.nl @GOC_Veenendaal GOC.creatieveindustrie