Transport in 2050 binnen strenge CO2 grenzen

Vergelijkbare documenten
Verkenning functionele energievraag en CO 2 -emissies tot 2050

Zonder kernenergie of fossiel, kan dat? Frans Rooijers directeur CE Delft

en uitdagingen voor de toekomst Pieter Boot, maart 2018

EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, Korte uitleg over de bijeenkomsten. KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16

Schiphol, 12 september 2019 Arie Bleijenberg Koios strategy Hoe verder? Hoe duurzaam?

Grootschalige introductie van micro wkk systemen. Harm Jeeninga ECN Beleidsstudies

Schiphol, 12 september 2019 Arie Bleijenberg Koios strategy Hoe verder? Hoe duurzaam?

Schoner en zuiniger CO 2 ambitie verkeer & vervoer

Strategische visie Biomassa drs. Marten Hamelink Directie Topsectoren & Industriebeleid

Net voor de Toekomst. Frans Rooijers

BEHOEFTE AAN INFRA VOOR ALTERNATIEVE ENERGIEDRAGERS. Maarten Verbeek

Circulair Congres TKI-BBE Ronald Zwart, Platform Bio-Energie 08 mei 2019

De snelste route naar aardgasvrije wijken

Klimaatverandering & Eindhoven Airport. Cas van Kleef Campagneleider Luchtvaart

Perspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas

Energie. Gebruik, kosten & transitie. Frans Rooijers directeur CE Delft

De maatregelen bestaan in hoofdlijnen uit: Betrekken medewerkers bij reduceren energieverbruik en reduceren CO2-uitstoot

Elektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto

Gas is geen aardgas, en hard nodig. Frans Rooijers - 4 november 2016

Klimaatakkoord & Elektrisch Rijden

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL

Inventarisatie 2014 (eerste helft) & evaluatie doelstellingen

Review emissiefactoren 2015

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie

Energy2050NL Klimaatneutraal energiesysteem. Frans Rooijers - directeur CE Delft

Klimaatneutrale gemeenten. Frans Rooijers - directeur CE Delft

Waterstof, het nieuwe gas. Klimaatneutraal is de toekomst Frans Rooijers directeur CE Delft

Minder en duurzamer vliegen?

Energy2050NL Klimaatneutraal energiesysteem. Frans Rooijers - directeur CE Delft

Management review CO 2-prestatieladder 2014

Warmtetransitie en het nieuwe kabinet. Nico Hoogervorst

Naar een duurzame energie huishouding: belofte of mogelijkheid?

Transitie naar een duurzame elektriciteitsvoorziening en de rol van biomassa. Ir. Harry A. Droog

Energiebesparing, geliefd en genegeerd. Colloquium Beleidsstudies Piet Boonekamp, 28 oktober 2011

Change. Hoe moet het morgen met de energievoorziening? Document. magazine

Gas als zonnebrandstof. Verkenning rol gas als energiedrager voor hernieuwbare energie na 2030

GROENE KOOLWATERSTOFFEN. Marcel Weeda, Remko Detz, Jeffrey Sipma

Energie efficiënte ruimtelijke ordening: hoe passen we energieopwekking uit hernieuwbare bronnen ruimtelijk in? Anders gezegd : welke plek geven we

Gegevens stroometikettering 2004

Minder emissies, betere bereikbaarheid. Afscheid Frans v.d. Steen, 26 juni 2014 Huib van Essen, manager Verkeer, CE Delft

FOSSIELE BRANDSTOFFEN

CO2 Emissie 2010 t/m 2018 Fugro NL Land B.V.

Duurzame energie De Wereld, Nederland en Nieuwegein

Net voor de toekomst. Frans Rooijers directeur CE Delft

Waterstofmobiliteit: status en uitdagingen

Waterstof. Hoe het kleinste element in het periodiek systeem een grote drijvende kracht vormt voor de energie- en chemische industrie transitie

Beheer van energie en broeikasgas

ENERGIEBALANS VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST Samenvatting

130 PARTIJEN HEBBEN SAMEN VISIE DUURZAME BRANDSTOFFEN- MIX OPGESTELD

Biomassa in het Voorstel voor Hoofdlijnen van het Klimaatakkoord (VHKA)

CO 2 - en energiereductiedoelstellingen Alfen B.V. Auteur: H. van der Vlugt Versie: 1.0 Datum: 20-feb-2013 Doc.

CO2 reductie

WELKOM BIJ PORT OF ROTTERDAM! Remco Neumann en Ankie Janssen 19 April 2018

KLIMAATRONDETAFEL Mobiliteit, Logistiek en Voertuigen Fact & Figures. Tania Van Mierlo Afd. Lucht, Hinder, Risicobeheer, Milieu & Gezondheid

Nationale Energieverkenning 2014

De rol van brandstof en vliegtuig

All-electric voorbij, op weg naar 0 CO 2

Klimaatbeleid gericht op een energietransitie. 11 maart 2016, Ros PBL

Minder emissies, betere bereikbaarheid. Haags Milieucentrum, 26 februari 2013 Huib van Essen, manager Verkeer, CE Delft

Emissie Inventaris 2012

Wat kunnen we in Pijnacker-Nootdorp doen tegen klimaatverandering? Richard Smokers

Duurzaam vervoer, gewoon doen! Els de Wit Ministerie I&M

Wat vraagt de energietransitie in Nederland?

Hernieuwbare Energie na Frans Rooijers - directeur CE Delft

KLIMAATRONDETAFEL Mobiliteit, Logistiek en Voertuigen Fact& Figures

WORLD ENERGY TECHNOLOGY OUTLOOK 2050 (WETO-H2) KERNPUNTEN

Wat zijn voor Nederland de argumenten voor en tegen CO2-afvang en -opslag (CCS*)?

Curaçao Carbon Footprint 2015

5 Energiescenario s Nederland in 2050

NAAR EEN GROENE WATERSTOFECONOMIE IN ZUID-HOLLAND EEN VISIE VOOR 2030

Modelbeschrijving REST-NL. Model voor het maken van energiescenario s voor verkeer in Nederland

zoeken naar een bestuurlijke visie op de energietransitie

Nut en noodzaak van schaliegas in Nederland

Biobrandstoffen, Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (

Prof. Jos Uyttenhove. E21UKort

CO2 prestatieladder. Het CO2-verbruik reduceren binnen de gehele organisatie. Inzicht. Doelstelling CO2-reductie

5.B.1 CO2-reductiedoelstellingen + voortgang

Uitgangspunten Doelen Klimaatakkoord Parijs Houd ruimte in beschikbare carbon budget voor BV

Voortgangsrapportage

CO 2 - en energiereductiedoelstellingen t/m Alfen B.V. Auteur: H. van der Vlugt Versie: 2.4 Datum: 16-aug-2011 Doc.nr: 10.

Emissievrije mobiliteit

Economie kernenergie versus andere opties

Ondersteuning projecten duurzaam vervoer en DKTI-Transport. Erik van de Burgwal 5 september 2017

Biomassa: brood of brandstof?

Quickscan impacts implementatie ILUC-Richtlijn

Energieverzorging Nederland

De kosten van de energietransitie, en: kansen voor de gasindustrie. Martien Visser Lector Energietransitie & Netwerken. Hanzehogeschool Groningen

Ook de zorg van het aardgas af? Frans Rooijers directeur CE Delft

Essent en duurzame energieproductie in Nederland

PVV Nissewaard. Stem PVV

Informatiebijeenkomst schone scheepvaart. SHIP, 1 november Henri van der Weide

Invloed overheidsbeleid op de afzet van brandstoffen. Arno Schroten

Energietransitie en transportveiligheid

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

Scenario s Energiebesparing in de gebouwde omgeving De Ruijter Strategie

Onderzoek kosten actualisatie BEES B Pieter Kroon/Wouter Wetzels; ECN Beleidsstudies

Emissie-inventaris scope 1 en scope 2 over 2016 (3.A.1)

KLIMAATTRANSPARANTIE

Duurzame energie. Een wenked perspectief? G.P.J. Dijkema, TU Delft, TBM, B.Sc Opleiding Technische Bestuurskunde

De ontwikkeling van Smart grids. Our common future. Prof.dr.ir. Han Slootweg. 30 september 2016

Transcriptie:

Transport in 2050 binnen strenge CO2 grenzen KIVI, 13-10-2016 EnergyNL2050 Bert van Wee TUDelft 1

Transport algemene kemerken Sterk afhankelijk van fossiele brandstoffen / brandstoffen met hoge dichtheid Heterogene sector Grotendeels internationaal ; beperkte mogelijkheden NL alleen 2

Energievraag 2012: ca 500 PJ, 37 MTON CO2 Exclusief internationale zeescheepvaart en luchtvaart! 1990: ca 370 PJ, 31 MTon 2050 Greenpeace: ca 280 PJ / 7 Mton IEA 2 graden: ca 370 / 15 MTON (CE voor RLI) Zelfs Greenpeace: > 15% 1990 Luchtvaart, zeescheepvaart. BAU: luchtvaart stoot in 2050 meer uit dan acceptabel voor totaal! 3

Maximaal haalbaar (1) CE reëel, onder vergaande veronderstellingen Energy (R)evolution scenario. Traditionele brandstoffen van 97% naar kwart Rest: biobrandstoffen, elektrisch, waterstof, aardgas Mix duurzaam : flexibiliteit Vraag: luchtvaart, zeescheepvaart? Hiertoe behoren onder andere motorbenzine, autodiesel, kerosine, aardgas, elektriciteit, stookolie, biodiesel en waterstof. Het gaat hierbij om vervoer over de openbare weg (p. 23). 4

Maximaal haalbaar (2) Luchtvaart en zeescheepvaart: biobrandstoffen of minder volume. Compensatie: principe versus praktijk. Principe: theoretisch first best: goedkoopste optie voor reductie niet luchtvaart Praktijk: compensatie zeer omstreden. Sommigen: morele bezwaren. 5

Maximaal haalbaar (3) Minder technisch mogelijk (of te duur)? Meer reductie volume. Zeevaart, luchtvaart: technisch lastiger dan rest. Personenvervoer makkelijkst LPG: restproduct. Beschikbaarheid beperkt. Vraag is: wat is beste inzet? Meeste studies: beperkt aandeel in toekomst. 6

Maximaal haalbaar (4) Ecofys Duurzaam Transport scenario 7

Energievraag Sommige eerdere studies: sterke toename CO2 emissie wereldwijd 8

Welke energiedragers? Onzeker! Plaatje (Greenpeace) is slechts voorbeeld. 9

Stellingen 10

15% lukt alleen bij nauwelijks meer fossiele brandstoffen of CO2-afvang Afvang: omstreden, geen vooruitgang, maar noodzakelijk (PBL, 2016, balans van de leefomgeving). Ook zeescheepvaart alternatief (biobrandstoffen) Luchtvaart meest problematisch (Gilbert and Perl). Alternatief (biobrandstoffen) of toch minder vliegen? Zakelijk nu minder prijsgevoelig dan privé. Veel minder? Privé pijnlijker. 11

Grootste bijdrage moet van technologie komen. Toch ook niet-technologische maatregelen gewenst. Zonder zwaar inzetten op technologie kunnen we doel vergeten Niet-technologische maatregelen: overgangsperiode, verzachten pijn bij prijsstijgingen, andere redenen dan CO2 / energie (Raad V&W, VROM, Energie, 2009) 12

Cap and trade: first best. Dan wel: Luchtvaart en zeescheepvaart in systeem Eerlijk? Rijken kopen misschien alles op. Misschien initieel gelijke verdeling over mensen 13

Strijd tussen elektrisch en waterstof nog niet gestreden. Veel goedkope stroom? Conversieverliezen waterstof niet zo erg. EVs als elektriciteitsproducent. Achteraf verklaren veel makkelijker dan vooraf juist voorspellen 14

Transport dure sector. Maar: auto s minder duur dan vaak gedacht. 15

2050 lijkt ver weg. Toch: zsm beginnen! Vervoermiddelen gaan lang mee Nog maar 34 jaar, twee generaties auto s. Nog maar (ruim) 1 generatie vliegtuigen 16

The pain is in the change. Stel: doel gehaald. Minder vliegen, minder spullen die dichterbij worden geproduceerd (3D?), : dat overleven we wel Niet minder gelukkig (Easterlin, Veenhoven) 17

Subtitle 18

Subtitle 19

Subtitle 20

Subtitle 21

Subtitle 22