Zorgstructuur 1
Inhoudsopgave Visie 3 Kernwaarden. 4 Zorgstructuur. 5 Zorgniveau 1 6 Zorgniveau 2... 7 Zorgniveau 3 9 Zorgniveau 4 11 Zorgniveau 5. 13 Bijlagen.. 15 2
Visie De visie van de Fonkelsteen: De Fonkelsteen werkt volgens het concept Ervaringsgericht Onderwijs. Dit is een onderwijsconcept, waarbij naast de competenties van kinderen ook het welbevinden en de betrokkenheid indicatoren zijn die zicht geven op de ontwikkeling van kinderen. We hebben dus niet alleen aandacht voor de leerprestaties van kinderen, maar ook voor het leerproces. Het fundament voor de begeleiding van de kinderen is de ervaringsgerichte houding van de leerkrachten. Hiermee bedoelen we: ze zijn gericht op wat er in de kinderen omgaat (hun persoonlijke ervaringsstroom). (uit: Schoolgids 2013-2014 bs de Fonkelsteen) In de zorgstructuur komt de visie als volgt tot uiting: Het is belangrijk dat het leerproces afgestemd is op het kind. Door middel van observeren van welbevinden, betrokkenheid en competentie, in combinatie met leerresultaten wordt duidelijk wat de onderwijsbehoefte van een kind is en of er sprake is van een juiste afstemming. Signalen van zorg worden vertaald naar ondersteuningsbehoefte. De leerlingzorg heeft als doel elk kind de ondersteuningsbehoefte te bieden die het nodig heeft om zich optimaal te ontwikkelen, in de breedste zin van het woord. 3
Kernwaarden De kernwaarden in onze visie zijn: Verbondenheid Dialoog Authenticiteit De kernwaarden zijn op de volgende manier zichtbaar in de leerlingzorg: Verbondenheid Kinderen, ouders en anderen worden beschouwd als educatieve partners. In samenwerking met elkaar wordt de ondersteuning die een kind nodig heeft geboden. Dialoog De ervaringsgerichte dialoog vormt de basis voor het bepalen van de ondersteuningsbehoefte. Dat betekent dat we in gesprek met elkaar (kind, ouders, anderen) zoeken naar de juiste afstemming. Het betekent ook dat we het belangrijk vinden dat het kind zelf partner is in zijn eigen leerproces. Authenticiteit Signalen van zorg worden beschouwd als iets anders nodig hebben en niet als iets anders zijn. We vinden het heel belangrijk dat een kind zichzelf kan zijn. Binnen de leerlingzorg wordt dan ook veel aandacht besteed aan een optimaal welbevinden. 4
De zorgstructuur Binnen de leerlingzorg worden de volgende zorgniveaus gehanteerd: Zorgniveau 1: de leerling ontwikkelt zich optimaal binnen het onderwijs dat geboden wordt. Er is sprake van een juiste afstemming op het leerproces. Zorgniveau 2: de leerling ontwikkelt zich optimaal binnen het onderwijs dat geboden wordt met extra ondersteuning bij het leerproces. De ondersteuning wordt binnen de unit geboden. Zorgniveau 3: de leerling ontwikkelt zich optimaal binnen het onderwijs dat geboden wordt, maar heeft extra ondersteuning nodig bij het leerproces. De ondersteuning wordt binnen de school geboden of voor een korte periode van specifieke begeleiding door experts buiten de school. Zorgniveau 4: de leerling ontwikkelt zich optimaal binnen het onderwijs dat geboden wordt, maar heeft extra ondersteuning nodig bij het leerproces. De ondersteuning wordt zowel binnen de school als buiten de school geboden. Zorgniveau 5: de leerling ontwikkelt zich optimaal binnen aangepast onderwijs dat geboden wordt. De leerling heeft extra ondersteuning nodig bij het leerproces dat zowel binnen als buiten de school geboden wordt. 5
Zorgniveau 1 De leerling ontwikkelt zich optimaal binnen het onderwijs dat geboden wordt. Er is sprake van een juiste afstemming op het leerproces. Het kind laat een positief welbevinden zien, is betrokken bij het leerproces en voelt zich competent. Ook binnen de leerresultaten is een positieve ontwikkeling zichtbaar, gerelateerd aan de mogelijkheden en de eigenheid van het kind. De leerkracht zorgt voor de juiste afstemming op het kind met behulp van een ervaringsgericht houding. Dit betekent dat de leerkracht: Het kind ruimte geeft voor het nemen van initiatief De leeromgeving voorbereidt en inricht met een divers aanbod aan materialen en activiteiten waardoor het kind uitgedaagd wordt en betrokken raakt. Een ervaringsgerichte dialoog voert met het kind waarin geprobeerd wordt op het denk- en voelspoor van het kind in te haken. Het kind heeft mogelijk behoefte aan aanpassingen in het onderwijsaanbod en/of in de pedagogische houding. Dit geheel noemen we een juiste afstemming, waar dagelijks naar gezocht wordt. Er is echter geen sprake van een ondersteuningsbehoefte die expliciet geboden moet worden in de klas. 6
Zorgniveau 2 De leerling ontwikkelt zich optimaal binnen het onderwijs dat geboden wordt met extra ondersteuning bij het leerproces. De ondersteuning wordt binnen de unit geboden. Traject: Uit observaties van welbevinden, betrokkenheid en competentie én leerresultaten komt naar voren dat de leerling behoefte heeft aan extra ondersteuning. De leerkracht probeert in gesprek met het kind te bepalen wat de ondersteuningsbehoefte is: wat heb jij nodig om je optimaal te kunnen ontwikkelen?. Samen met het kind en eventueel anderen wordt gekeken hoe die ondersteuning het beste geboden kan worden in de groep. Het doel is dat het kind zich uiteindelijk optimaal kan ontwikkelen zonder extra ondersteuning. Dat betekent dat de extra ondersteuning op termijn niet meer nodig is, of dat de extra ondersteuning ingebed wordt in het leerproces (het kind kan bv zelf voor de ondersteuning zorgen). Ondersteuningsbehoefte: Om te bepalen wat de juiste ondersteuningsbehoefte van het kind is gaat een leerkracht in gesprek: Met het kind: de leerkracht probeert in dialoog met het kind zicht te krijgen op de ondersteuningsbehoefte en bepaalt samen met het kind welke hulp nodig is en hoe die geboden kan worden. Met de ouders: de leerkracht overlegt met ouders de signalen van zorg en probeert samen met de ouders tot de juiste ondersteuning te komen. Met collega s: de leerkracht overlegt met collega s in de vorm van collegiale consultatie om tot de juiste ondersteuning te komen. (de IB-er wordt hierbij ook als collega beschouwd). Extra ondersteuning kan bestaan uit: Aangepast pedagogisch handelen van de leerkracht ter ondersteuning van het kind. Ondersteuning in de sociaal-/ emotionele ontwikkeling ter bevordering van een positief welbevinden. Aanpassingen in de manier van onderwijsaanbod en/of extra onderwijsaanbod. Ondersteuning in de taak-/ werkhouding en het functioneren in de groep. Uitvoering: De leerkracht is verantwoordelijk voor het bieden van de juiste ondersteuning. Hij kan daarbij hulp inschakelen van anderen. Voorwaarde is wel dat de uitvoering in de groep plaats vindt binnen het groepsproces. De leerkracht zorgt dat alle betrokkenen goed op de hoogte blijven van het leerproces en de ontwikkeling van het kind. Hiervoor wordt naar behoefte geëvalueerd. 7
Borging: De leerkracht is verantwoordelijk voor de borging van de ondersteuning. Van een dialoog, gericht op de ondersteuningsbehoefte, maakt de leerkracht een notitie in het dossier of verwerkt het in het format gespreksformulier. De extra ondersteuning die geboden wordt is zichtbaar in het groepsplan en /of in het dossier (bv met het format korte interventies ). Format: gespreksformulier korte interventies 8
Zorgniveau 3 De leerling ontwikkelt zich optimaal binnen het onderwijs dat geboden wordt, maar heeft extra ondersteuning nodig bij het leerproces. De ondersteuning wordt zowel binnen als buiten de groep geboden, binnen de school. Traject: Uit observaties van welbevinden, betrokkenheid en competentie én leerresultaten komt naar voren dat de extra ondersteuning die in de groep geboden wordt niet voldoende is voor een optimale ontwikkeling. Het kind heeft behoefte aan hele gerichte ondersteuning. Hiervoor is het nodig de hulpvraag van het kind zo concreet mogelijk te stellen, om de ondersteuning optimaal af te kunnen stemmen op de hulpvraag. Dit gebeurt in een leerlingbespreking. Het doel is dat het kind zich uiteindelijk optimaal kan ontwikkelen zonder gerichte ondersteuning. Dat betekent dat de ondersteuning op termijn niet meer nodig is, of binnen zorgniveau 2 geboden kan worden. Ondersteuningsbehoefte: In een leerlingbespreking worden de signalen van zorg met elkaar besproken met als doel de hulpvraag concreet te maken en samen te komen tot een gerichte ondersteuning. Hierbij zijn in ieder geval de leerkracht en de intern begeleider aanwezig, liefst ook de ouders en het kind. In de leerlingbespreking wordt een plan van aanpak bepaald om gerichte ondersteuning te bieden binnen de school. Dit plan van aanpak wordt verwerkt in gerichte, korte interventies en/of een individueel handelingsplan. Gerichte ondersteuning kan bestaan uit: Een gerichte pedagogische aanpak Doelgerichte ondersteuning van de sociaal-emotionele ontwikkeling, individueel afgestemd (bv met een gericht plan van aanpak). Structurele aanpassingen in de manier van onderwijsaanbod Individuele aanpassingen om de taak-/ werkhouding te ondersteunen Korte ondersteuningsmomenten buiten de groep om functioneren in de groep te bevorderen. Uitvoering: Zowel leerkracht als intern begeleider nemen initiatief in het signaleren van zorg op dit niveau. Zij zijn samen verantwoordelijk voor het bieden van de gerichte ondersteuning. In de leerlingbespreking worden hier gerichte afspraken over gemaakt. De leerkracht zorgt dat alle betrokkenen goed op de hoogte blijven van de ontwikkeling van het kind. De ondersteuning wordt structureel geëvalueerd in leerlingbesprekingen. De te evalueren periode is maximaal 8 weken. 9
Borging: De intern begeleider is verantwoordelijk voor de verwerking van de leerlingbespreking. Dit gebeurt volgens een vast format. De leerkracht is verantwoordelijk voor het opstellen van een individueel handelingsplan en/of korte interventies. Beiden komen in het dossier van het kind. Het handelingsplan is tevens toegevoegd aan het groepsplan. Format: leerlingbespreking individueel handelingsplan korte interventies 10
Zorgniveau 4 De leerling ontwikkelt zich optimaal binnen het onderwijs dat geboden wordt, maar heeft extra ondersteuning nodig bij het leerproces. De ondersteuning wordt zowel binnen de school als buiten de school geboden. Uit observaties van welbevinden, betrokkenheid en competentie én leerresultaten komt naar voren dat de gerichte ondersteuning die op school geboden wordt niet voldoende is voor een optimale ontwikkeling. Mogelijk is meer deskundigheid nodig in de ondersteuning. Mogelijk is de ondersteuningsbehoefte niet duidelijk en is er meer deskundigheid nodig om die te achterhalen. Samen met anderen buiten de school wordt gekeken wat het kind nodig heeft en hoe dit het beste geboden kan worden. Het doel is dat het kind zich uiteindelijk optimaal kan ontwikkelen zonder extra ondersteuning of dat de extra ondersteuning op termijn in de school geboden kan worden. Traject: Alle betrokkenen besluiten vanuit een leerlingbespreking dat meer deskundigheid nodig is om tot de juiste ondersteuning te komen en vragen primaire consultatie aan bij SWV de Opmaat. Ondersteuningsbehoefte: De primaire consultatie is een leerlingbespreking met ouders, leerkracht, intern begeleider, evt het kind én een orthopgegoog van de Opmaat. In deze leerlingbespreking wordt de hulpvraag zo concreet mogelijk gemaakt en kan een advies komen voor gerichte ondersteuning, dat verwerkt wordt in een individueel handelingsplan. De ondersteuning kan geboden worden binnen school, maar ook buiten school. Gerichte ondersteuning kan bestaan uit: Ondersteuning zoals genoemd in zorgniveau 3, bepaald vanuit deskundig advies Ondersteuning buiten de school (fysiotherapie, weerbaarheidstraining, dyslexietraining, RT, psychologische ondersteuning, enz.) Uitvoering: Zowel leerkracht als intern begeleider zijn verantwoordelijk voor het bieden van de juiste ondersteuning. Daarbij worden zij ondersteund door de orthopedagoog van SWV de Opmaat. De leerkracht zorgt dat alle betrokkenen goed op de hoogte blijven van de ontwikkeling van het kind. De intern begeleider draagt zorg voor het contact met de orthopedagoog. De ondersteuning wordt structureel geëvalueerd in de primaire consultatie. 11
Borging: De aanvraag voor de primaire consultatie gebeurt volgens het traject van SWV de Opmaat. De intern begeleider is hier verantwoordelijk voor. De intern begeleider is verantwoordelijk voor de verwerking van de primaire consultatie in een verslag. De leerkracht is verantwoordelijk voor het opstellen van een individueel handelingsplan. Beiden komen in het dossier van het kind. Het handelingsplan is tevens toegevoegd aan het groepsplan. Format: aanvraag primaire consultatie toestemmingsformulier ouders Vervolgtraject: Indien de ondersteuning op termijn te weinig of geen positief effect heeft op de ontwikkeling van het kind of er geen concreet advies gegeven kan worden, wordt in de primaire consultatie een vervolgtraject bepaald met elkaar. Hiervoor zijn de volgende mogelijkheden: Ambulante begeleiding: dit is een traject, verzorgd door SWV de Opmaat, waarin in samenwerking met alle betrokkenen gezocht wordt naar de juiste ondersteuning. Aanvullend onderzoek om de juiste ondersteuning beter te kunnen bepalen. Secundaire consultatie: leerlingbespreking zoals in de primaire consultatie, aangevuld met een ontwikkelingspsycholoog met als doel samen te komen tot de juiste ondersteuning. Dit wordt ingezet bij complexe problematiek waar meer deskundigheid in gevraagd wordt. Het vervolgtraject heeft als doel het bepalen van de juiste ondersteuning van het kind die vervolgens in de school of buiten de school geboden kan worden. Uitvoering: Zowel leerkracht als intern begeleider zijn verantwoordelijk voor het bieden van de juiste ondersteuning. Daarbij worden zij ondersteund door diverse deskundigen, bepaald in het vervolgtraject. De leerkracht zorgt dat alle betrokkenen goed op de hoogte blijven van de ontwikkeling van het kind. De intern begeleider draagt zorg voor het contact met de deskundigen. De ondersteuning wordt structureel geëvalueerd. Borging: De aanvraag voor de vervolgtrajecten gebeurt volgens het traject van SWV de Opmaat. De intern begeleider is hier verantwoordelijk voor. De intern begeleider is verantwoordelijk voor de verwerking van het vervolgtraject in een verslag. De leerkracht is verantwoordelijk voor het opstellen van een individueel handelingsplan. Beiden komen in het dossier van het kind. Het handelingsplan is tevens toegevoegd aan het groepsplan. Format: aanvraagformulier onderzoek + toestemmingsformulier ouders aanvraagformulier ambulante begeleiding + toestemmingsformulier ouders aanvraagformulier secundaire consultatie + toestemmingsformulier ouders 12
Zorgniveau 5 De leerling ontwikkelt zich optimaal binnen aangepast onderwijs dat geboden wordt. De leerling heeft extra ondersteuning nodig bij het leerproces dat zowel binnen als buiten de school geboden wordt. Vanuit een begeleidingstraject wordt samen geconcludeerd dat het onderwijsaanbod en/of de leeromgeving aangepast dient te worden om het kind optimaal te laten ontwikkelen. In dit zorgniveau wordt zorgvuldig in kaart gebracht wat de ondersteuningsbehoefte is van het kind en welk onderwijsaanbod het beste aansluit op de ontwikkeling van het kind. Dit gebeurt in de secundaire consultatie waarbij de school ondersteuning krijgt vanuit het samenwerkingsverband. Samen wordt bepaald waar en hoe de ondersteuning het beste geboden kan worden. Er is dan sprake van een aangepast onderwijsarrangement. Traject: In de secundaire consultatie wordt samen met alle betrokkenen de onderwijsbehoefte bepaald. Deze is vaak al duidelijk vanuit eerdere besprekingen. Mogelijk kunnen aanvullende observaties voor een nog fijnere afstemming zorgen. Als de onderwijsbehoefte duidelijk is wordt deze verwerkt in een ontwikkelperspectief, dat de intern begeleider en de leerkracht samen opstellen, evt. in overleg met begeleiding van het samenwerkingsverband. In dit ontwikkelperspectief wordt ook het onderwijsarrangement vorm gegeven dat het meest passend is voor de leerling. Dit bestaat uit ondersteuningsbehoefte, -vorm, - tijd en omgeving. Dit geheel gebeurt in overleg met de ouders. Zij zijn op de hoogte van de inhoud van het OPP. De school vraagt het arrangement aan bij het samenwerkingsverband, via de secundaire consultatie. In een gesprek met de ondersteuningsmanager, schoolbegeleider, school en ouders wordt besloten of het arrangement vorm kan krijgen, waar en op welke manier. Daarin worden evt. financiële middelen die nodig zijn mee genomen. Vervolgens wordt samen bepaald waar en hoe dit het beste geboden kan worden. Hiervoor zijn de volgende opties: Het arrangement wordt op de reguliere basisschool geboden, waarbij gerichte ondersteuning binnen en buiten de school mogelijk is en binnen het samenwerkingsverband mogelijk wordt gemaakt Het arrangement wordt op een andere reguliere basisschool vorm gegeven, die meer is toegerust in de ondersteuning die het kind nodig heeft. Het arrangement wordt op een school voor speciaal basisonderwijs of speciaal onderwijs geboden. 13
Uitvoering: De intern begeleider is verantwoordelijk voor het arrangeren van de ondersteuning op onze school of voor het aanvragen van een arrangement op een andere school. Dit gebeurt in goed overleg met alle betrokkenen: Borging: De intern begeleider is verantwoordelijk voor de verslaglegging in dit zorgniveau en voor de contacten met de diverse betrokken. De intern begeleider is verantwoordelijk voor het opstellen van het ontwikkelperspectief. De intern begeleider is verantwoordelijk voor de borging van de begeleiding binnen het onderwijsarrangement. Formats: aanvraagformulier secundaire consultatie + toestemmingsformulier ouders - format OPP de Meijerij 14
Bijlagen Gespreksformulier.. 16 Leerlingbespreking 17 Individueel handelingsplan.. 18 Groeidocument korte interventies.. 19 15
Gespreksformulier Leerling: Groep: Datum: Leerkracht: Aanwezig: Kort verslag Plan van aanpak Afspraken 16
Leerlingbespreking Leerling: Groep: Datum: Leerkracht: Aanwezig: Probleem Compenserende factoren Belemmerende factoren Gewenste situatie Onderwijsbehoefte Plan van aanpak Afspraken Evaluatie 17
Individueel handelingsplan Leerling: Groep: Leerkracht: Datum: Periode: Beginsituatie Doelstelling Onderwijsbehoefte Materiaal Organisatie/aanpak Verwachting Evaluatie 18
Groeidocument korte interventies Leerling: Groep: Leerkracht: Periode 1: Doel: Onderwijsbehoefte: Uitvoering: Evaluatie: Periode 2: Doel: Onderwijsbehoefte: Uitvoering: Evaluatie: 19