Stakeholdersoverleg in de ziekenhuizen: op weg met een beloftevol pilootproject! Introductie en contextsessie 18 en 24 juni 2013 Johan Hellings en Stefaan Van Roey
Welkom op deze intro/vormingssessie Doelstelling = introductie van het kader en de context van het ICURO pilootproject stakeholdersoverleg Inbreng vanuit: ICURO: koepel van Vlaamse ziekenhuizen met publieke partners Het Vlaams Patiëntenplatform vzw De Ziekenfondsen De Koning Boudewijnstichting Het onderzoeksteam van de UGent Geen gebrek aan uitdagingen en vele ontwikkelingen in een complexe organisatie, maar ook nood aan meer interactie inzake ziekenhuisopties en organisatie: wat is mogelijk? 2 18/24 juni 13 Aalst - Rekem Intro/vormingssessie Stakeholdersoverleg
Inhoudelijke aanpak We gaan in deze intro/vormingssessie trachten om kort: een beetje context te geven inzake de ziekenhuisorganisatie, goed bestuur in ziekenhuizen en kwaliteitsvolle zorg de doelstelling van het pilootproject concreet te maken, de focus te bepalen en de oprichting van een stakeholdersoverleg, met interne en externe stakeholders te kaderen mogelijke thema s voor het stakeholdersoverleg te introduceren, maar enkel als suggestie belangrijke succesfactoren te schetsen enkele praktische punten te introduceren: planning, opstart, en dan straks zeker tijd te maken om uw vragen te beantwoorden 3 18/24 juni '13 Aalst - Rekem Intro/vormingssessie Stakeholdersoverleg
Organisatie van een ziekenhuis? Ziekenhuiswetgeving = federaal geregeld, waarin ook de organisatie van het ziekenhuis wordt geregeld Toezicht op de werking van een ziekenhuis = bevoegdheid Vlaamse Gemeenschap Raad van bestuur van het ziekenhuis = eindverantwoordelijke Directie = verantwoordelijke voor de dagelijkse organisatie en werking van het ziekenhuis Medische raad = verkozen artsen die bij een aantal belangrijke thema s worden betrokken en/of daarover adviezen geven Artsen (uitgezonderd in de universitaire ziekenhuizen) werkzaam als zelfstandige verstrekkers in de ziekenhuizen Goede samenwerking tussen bestuur/directie en artsen/medische raad is belangrijk voor goede ziekenhuiswerking 4 18/24 juni 13 Aalst - Rekem Intro/vormingssessie Stakeholdersoverleg
Goed ziekenhuisbestuur Goed bestuur met expliciete maatschappelijke verwachtingen: evident want gefinancierd door belastingsgeld Kwaliteitsvolle zorg als uitgangspunt voor de ziekenhuiswerking: een positieve dynamiek in volle ontwikkeling in Vlaanderen, in goede samenwerking met tal van actoren ICURO-brochure 2012: 10 aanbevelingen inzake goed ziekenhuisbestuur Maatschappelijke afstemming en legitimering Bestuurlijke organisatie www.icuro.be hospital governance 5 18/24 juni 13 Aalst - Rekem Intro/vormingssessie Stakeholdersoverleg
Kwaliteitsvolle zorg? Zeven, samenhangende aspecten van kwaliteit van gezondheidszorg: Effectief: de zorg moet werkzaam zijn Veilig: geen vermijdbare schade oplopen tijdens de zorg Tijdig: nodeloze wachttijden moeten vermeden worden Toegankelijk: er mag geen onderscheid in ras, stand, financiële mogelijkheden en zorg moet betaalbaar zijn/blijven Patiënt georiënteerd: zorg in functie van de noden van de patiënt en uitgevoerd in goed overleg met de patiënt Efficiënt: geen verspilling van middelen Continu: geen onderbrekingen in het zorgtraject 6 18/24 juni '13 Aalst - Rekem Intro/vormingssessie Stakeholdersoverleg
Werken aan kwaliteitsvolle zorg Sterke punten in onze ziekenhuiszorg: gelukkig Meer kwantitatieve dan kwalitatieve focus: nog werk aan Rechten van de patiënt: nog slechts beperkt gekend Nood aan meer transparantie en maatschappelijke interactie over de werking en de resultaten van de ziekenhuiswerking en in een begrijpelijke taal: niet gemakkelijk, maar noodzakelijk Nood aan meer transmurale benadering: door de ziekenhuismuren Complexe organisatie: federaal Vlaams, met weinig samenhang en weinig perspectief op beterschap: helaas Ziekenhuizen en professionals nemen initiatief, samen met andere partners: positieve aanpak: erg bemoedigend 7 18/24 juni '13 Aalst - Rekem Intro/vormingssessie Stakeholdersoverleg
Werken aan kwaliteitsvolle zorg Accreditatie Toezicht Indicatoren 8 18/24 juni '13 Aalst - Rekem Intro/vormingssessie Stakeholdersoverleg
Objectief van het pilootproject! De ontwikkeling van een nieuw model waarin het ziekenhuis in interactie treedt met externe stakeholders betrokken partijen - om: te luisteren en feedback te krijgen over eigen voorstellen input te krijgen over thema s vanuit de externe stakeholders een nieuw discours te ontwikkelen met interne én externe stakeholders en dus via een geïntegreerde benadering: zodat de verwachtingen beter op elkaar kunnen afgestemd worden zodat de ziekenhuiswerking hierdoor verder kan verbeterd worden daarbij gebruik makend van bestaande inzichten, bv. inzake patiëntenparticipatie te leren en te evalueren wat daarbij lukt (en waarom) en wat nog niet lukt (en waarom niet) = pilootproject met wetenschappelijke begeleiding en rapportering 9 18/24 juni '13 Aalst - Rekem Intro/vormingssessie Stakeholdersoverleg
Oprichten stakeholdersoverleg De raad van bestuur van het ziekenhuis richt een stakeholdersoverleg (SO) op met een adviserende bevoegdheid aangaande: de grote opties van het ziekenhuisbestuur de concrete plannen voor volgend jaar: beleidsplan het jaarverslag met specifieke focus op de kwalitatieve resultaten van de ziekenhuiswerking Het SO geeft daarover advies, maar kan uiteraard ook op eigen initiatief zelf adviezen formuleren over relevante thema s aan de raad van bestuur: evenwichtige benadering = De dynamiek van het SO 10 18/24 juni '13 Aalst - Rekem Intro/vormingssessie Stakeholdersoverleg
Samenstelling SO? Interne stakeholders: Delegatie vanuit Raad v. Bestuur Delegatie van ziekenhuisartsen Delegatie van directie : een structuur waarvan de interne en externe stakeholders paritair zijn en in afstemming tot adviezen/standpunten komen Externe stakeholders: Patiëntenvertegenwoordigers Familievertegenwoordiging Lokale huisartsenkringen Mutualiteiten Zorgactoren zoals thuiszorg en woonen zorgcentra, externe OCMW s, Voorzitter = onafhankelijk en extern Secretaris = interne persoon Kan het SO tot daadwerkelijke interactie komen, met positieve impact op de ziekenhuiswerking? 11 18/24 juni '13 Aalst - Rekem Intro/vormingssessie Stakeholdersoverleg
Belangrijke rollen voor Voorzitter Onafhankelijke persoon met geloof in het pilootproject, met vaardigheden om een interactie te ontwikkelen en tot gedragen standpunten en visies te komen Zorgt voor de inhoudelijke dynamiek van het SO, in goede afstemming met de stakeholders en de secretaris Secretaris Interne, gemandateerde medewerker met geloof in het pilootproject en met een rechtstreekse lijn naar directie bestuur Zorgt voor de praktische ondersteuning van het SO, maar ook voor de inhoudelijke voorbereiding van de agenda, verslag en opvolging/terugkoppeling en dit in goede afstemming met de voorzitter 12 18/24 juni '13 Aalst - Rekem Intro/vormingssessie Stakeholdersoverleg
Focusbepaling: dit is het niet! 1: In de samenwerking tussen het individu en de arts m.b.t. de behandeling: de patiënten worden betrokken om samen met de arts beslissingen te nemen over hun eigen individuele zorg Micro Meso Macro Focus op een specifieke zorgnood/pathologie: belang van goede informatie en betrokkenheid, ondersteuning via brochures, klinische paden, Cfr. studiedag Zorgnet Vlaanderen van 23 november 2012 13 18/24 juni '13 Aalst - Rekem Intro/vormingssessie Stakeholdersoverleg
Focusbepaling: dit is het wel! 2: In de samenwerking tussen interne en externe stakeholders door het vormgeven of het verlenen van diensten, om patiënten en andere leden van de gemeenschap te betrekken, om bij te dragen in de besluitvorming of dienstverlening, op een manier die de relatie individu-arts overstijgt Micro Meso Macro Focus van de ICURO Hospital Governance Aanbeveling 4: Geconcretiseerd door het stakeholdersoverleg en focus van de pilootprojecten Verrijkt door specifieke ervaringen en inzichten vanuit het eerste niveau 14 18/24 juni '13 Aalst - Rekem Intro/vormingssessie Stakeholdersoverleg
Focusbepaling: dit is het niet! 3: In de betrokkenheid van de burgers in de bredere gezondheidsgerelateerde besluitvorming zoals het prioriteitstellingsproces m.b.t. de toegankelijkheid van de gezondheidszorg. Dit derde niveau omvat burgers die handelen in het belang van de gemeenschap om invloed uit te oefenen op, bijvoorbeeld, het proces om te bepalen welke diensten in het mandje zijn van de gezondheid en voor wie ze beschikbaar zijn Micro Meso Macro Buiten de reikwijdte van de pilootprojecten, maar wel in het ICURObeleid - i.s.m. Zorgnet Vlaanderen - scoop: ook politieke aangelegenheid, interessante projecten en experimenten, vb. met community based prioritisation in de NHS, 15 18/24 juni '13 Aalst - Rekem Intro/vormingssessie Stakeholdersoverleg
Specifieke thema s? Bespreking toegankelijkheid o.b.v. kostennota, ziekenhuisbarometer, supplementen tweepersoonskamer, Verslag en actiepunten uit ombudsdienst (geen individuele klachten) Ontslag met o.m. een beoordeling van de kwaliteit van het verblijf Ziekenhuishygiëne o.b.v. bv. jaarlijkse rapporten m.b.t. handhygiëne Rechten van de patiënt De verstrekte informatie over o.m. de gezondheidstoestand, de behandeling en de kostprijs Het onthaalbeleid Indicatoren vb. Vlaams Indicatorenproject bevraging patiëntentevredenheid Transparant facturatiebeleid 16 18/24 juni '13 Aalst - Rekem Intro/vormingssessie Stakeholdersoverleg
Goede besprekingen zijn cruciaal Ontwerp van huishoudelijk reglement uitgewerkt: ter inspiratie Onkostenvergoeding per vergadering: richtbedrag 100 voor een vergadering van een tweetal uren + verplaatsingsvergoeding Suggestie om, naast klassieke vergaderingen, ook creatief op zoek te gaan naar andere formules: bv. halve dag zodat meer uitdieping mogelijk is Goede vergaderaanpak: Planning en locatie: ook doorgeven aan onderzoeksteam Voorbereiding van de agenda: voorzitter en secretaris Belang van goede interactie Opvolging en advisering a.d.h.v. goed uitgeschreven adviezen 17 18/24 juni '13 Aalst - Rekem Intro/vormingssessie Stakeholdersoverleg
Kritische succesfactoren 1. Rol van de voorzitter: visie en vergadertechnische vaardigheden 2. Enthousiasme van de interne stakeholders om een daadwerkelijke participatiecultuur te ontwikkelen 3. Verwachtingen van de externe stakeholders en de match met het SO pilootproject: belang van goede explicitatie 4. Geen plaats voor casuïstiek/louter individuele verhalen en geen vermenging met ombudsfunctie 5. Balans tussen input van interne en externe stakeholders in de vergadering 6. Wijze waarop een advies en/of voorstellen tot stand kunnen komen 7. Mate waarin er rekening wordt gehouden met feedback/voorstellen uit SO 8. Goede projectondersteuning vanuit ICURO: stefaan.vanroey@icuro.be 18 18/24 juni '13 Aalst - Rekem Intro/vormingssessie Stakeholdersoverleg
Voorzet van planning Vorming van alle SO participanten: juni Ziekenhuizen finaliseren interne en externe delegatie en stemmen de concrete opstart af met de voorzitter: juni ICURO plant samenkomst met alle voorzitters: begin juli, nadien wordt duiding gegeven aan de pers Eerste samenkomst SO: september kennismaking met leden, het ziekenhuis, het onderzoeksopzet en de planning van de vergaderingen Volgende samenkomsten met inhoudelijke focus: vb. oktober en november, maar wordt zelf bepaald door elk SO Planning 2014: 4 à 5 goed voorbereide samenkomsten lijken minimaal noodzakelijk voor goede werking 19 18/24 juni '13 Aalst - Rekem Intro/vormingssessie Stakeholdersoverleg
Proficiat aan de pilootziekenhuizen Ze participeren vanuit de overtuiging dat hieruit nieuwe inzichten kunnen ontstaan met positieve impact naar de ziekenhuiswerking Ze zijn bereid om hierin daadwerkelijk te investeren en van dit project ook een bestuurlijke prioriteit te maken Niet evident om dit te doen vanuit de vele ontwikkelingen en de uitdagingen waarmee de ziekenhuizen vandaag worden geconfronteerd Niet evident ook omdat de wet- en regelgeving bijzonder complex is en dergelijke werking geen kapstokken aanreikt 20 18/24 juni '13 Aalst - Rekem Intro/vormingssessie Stakeholdersoverleg
Dank aan: De KBS voor de financiële ondersteuning van het pilootproject en de gewaardeerde inhoudelijke inbreng en medewerking De mutualiteiten en het Vlaams Patiëntenplatform voor hun gewaardeerde inbreng en medewerking De onderzoeksploeg van UGent De Raad van Bestuur van ICURO voor de financiële ondersteuning en het engagement inzake hospital governance 21 18/24 juni '13 Aalst - Rekem Intro/vormingssessie Stakeholdersoverleg