Openbaarheid van bestuur en VIP²

Transcriptie

1 Datum 21 oktober 2013 Ons kenmerk MP/EDL/855/2013 Nota Openbaarheid van bestuur en VIP² I II III IV Situering VIP² Passieve openbaarheid van bestuur II.1 Bestuursinstanties? II.1.1 Vlaamse overheid II.1.2 TTP II.2 Bestuursdocumenten? II.2.1 Primaire data II.2.2 Secundaire data II.2.3 Indicatoren II.3 Uitzonderingen op de openbaarheid? Actieve openbaarheid Conclusie I Situering VIP² 1. Het VIP², het Vlaams Indicatorenproject voor Professionals en Patiënten, is een project dat ontstaan is uit een vrijwillig (niet wettelijk geregeld) initiatief van de Vlaamse ziekenhuiskoepels Zorgnet Vlaanderen en ICURO, de Vlaamse overheid (de Vlaamse minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, het IVA Zorg & Gezondheid en het IVA Zorginspectie) en de Vlaamse Vereniging van Hoofdgeneesheren. De initiatiefnemers werken nauw samen met talloze wetenschappelijke verenigingen, beroepsverenigingen en het Vlaams Patiëntenplatform (VPP). 2. Ziekenhuizen hebben zich in het Vlaams indicatorenproject geëngageerd om primaire data te bezorgen aan een centrale dataserver, beheerd door een TTP (Trusted Third Party). Aangezien het Vlaams Indicatorenproject er gekomen is op initiatief van de sector en niet wettelijk geregeld is, laat staan verplicht, leveren de ziekenhuizen de primaire data vrijwillig aan. De Vlaamse overheid heeft (minstens deels) toegang tot deze data 1. Daarnaast leveren ziekenhuizen, buiten het kader van het VIP², allerhande secundaire data aan andere instanties zoals bv. aan mutualiteit, overheid, simulatie-instantie, 2. Het betreft 1 Cf. infra randnr. 7. 1

2 bijvoorbeeld gegevens van het Kankerregister of het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV). De Vlaamse overheid heeft (minstens deels) toegang tot deze data 3. De TTP zal de primaire en secundaire data omvormen tot indicatoren (een verhouding van twee of meer berekende gegevens). De Vlaamse overheid heeft (minstens deels) toegang tot de indicatoren 4. II Passieve openbaarheid van bestuur 3. Teneinde de toepassing van het Decreet van 26 maart 2004 betreffende de openbaarheid van bestuur (hierna het Decreet ) te kunnen vaststellen, stelt zich vooreerst de vraag of de betrokken data als bestuursdocumenten en de betrokken instanties als bestuursinstanties 5 kunnen gekwalificeerd worden (art. 4 juncto 7 Decreet). II.1 Bestuursinstanties? II.1.1 Vlaamse overheid 4. De Vlaamse overheid (de Vlaamse minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, het IVA Zorg & Gezondheid en het IVA Zorginspectie) is zonder twijfel een bestuursinstantie, zoals omschreven in art. 3, 1 a) van het Decreet. 6 II.1.2 TTP 5. De TTP, die de centrale dataserver beheert, lijkt ook een bestuursinstantie. Zij lijkt immers te voldoen aan de omschrijving van bestuursinstantie, gelet op art. 3, 1 b) van het Decreet 7. Immers, het QID-Bestuur oefent toezicht uit op de opdracht van de TTP en is zelf bekrachtigd door een Besluit van de Vlaamse Regering 8. II.2 Bestuursdocumenten? 6. Artikel 3, 4 van het Decreet omschrijft het begrip als volgt: bestuursdocument: de drager, in welke vorm ook, van informatie waarover een instantie beschikt. 2 Protocol kwaliteitsindicatoren QI Project van 1 juni 2011, p Cf. infra randnr Cf. infra randnr Het decreet is van toepassing op instanties, d.w.z. bestuursinstanties en milieu-instanties (art. 3, 3 Decreet). 6 art. 3, 1 a) 1 bestuursinstantie: a) een rechtspersoon die is opgericht bij of krachtens de Grondwet, een wet, decreet of ordonnantie. 7 1 bestuursinstantie: a) een rechtspersoon die is opgericht bij of krachtens de Grondwet, een wet, decreet of ordonnantie; b) een natuurlijke persoon, een groepering van natuurlijke personen, een rechtspersoon of groepering van rechtspersonen die in hun werking bepaald en gecontroleerd worden door a);. 8 Kaderovereenkomst m.b.t. de QI-Dataserver, randnr. 2.6 Toezicht, p. 6. 2

3 II.2.1 Primaire data 7. In deze nota gaan we er vanuit dat de primaire data bestuursdocumenten kunnen zijn. Immers, alle primaire data zijn voor 100% bestuursdocumenten indien de TTP als een bestuursinstantie kan beschouwd worden (cf. supra), aangezien de TTP toegang heeft tot de gehele centrale dataserver. Indien de TTP niet als bestuursinstantie kan beschouwd worden, kunnen sommige, doch wellicht niet alle, primaire data als bestuursdocumenten gezien worden. Immers, de Vlaamse overheid heeft, conform de Kaderovereenkomst m.b.t. de QI-Dataserver, in beperkte mate en in welbepaalde omstandigheden toegang tot de dataserver en dus tot de primaire data, aangevoerd door de ziekenhuizen. 9 II.2.2 Secundaire data 8. De secundaire data zijn immers (minstens deels) toegankelijk voor de Vlaamse overheid (en de TTP) en zijn dus ook bestuursdocumenten. 10 II.2.3 Indicatoren 9. De indicatoren zijn (minstens deels) toegankelijk voor de Vlaamse overheid (en de TTP) en zijn dus ook bestuursdocumenten. 11 II.3 Uitzonderingen op de openbaarheid? 10. Het Decreet kent een aantal uitzonderingen op de passieve openbaarheid van bestuur (artt ). Gelet op de wijze waarop het Vlaams indicatorenproject tot stand kwam en belichaamd wordt (cf. supra randnrs. 1 en 2), kunnen ziekenhuizen, wanneer zij dat wensen, gebruik maken van de uitzondering van art. 13, 6 van het Decreet: De in artikel 4 genoemde instanties wijzen een aanvraag tot openbaarmaking af, voorzover die geen betrekking heeft op milieu-informatie : 6 als het om bestuursdocumenten gaat die informatie bevatten die door een derde werd verstrekt zonder dat hij daartoe verplicht werd en die hij uitdrukkelijk als vertrouwelijk heeft bestempeld, tenzij die persoon met de openbaarmaking instemt. 9 Kaderovereenkomst m.b.t. de QI-Dataserver, randnr. 2.9 Toegang tot indicatoren, p. 7: In kader van hun beleid, missie en taken zoals die in de regelgeving zijn omschreven, hebben de gemandateerden van de Agentschappen Zorginspectie en Zorg en Gezondheid steeds, via een rechtstreekse en beveiligde weg, toegang tot de ziekenhuisspecifieke data en/of indicatoren. De agentschappen geven over de noodzaak van de inzage en over het gebruik van de data en indicatoren alle nodige informatie aan het Bureau. 10 Cf. supra voetnoot nr. 9: ziekenhuisspecifieke data maakt geen onderscheid tussen primaire en secundaire data. 11 Cf. supra voetnoot nr. 9 en/of indicatoren. 3

4 een derde De ziekenhuizen, die deelnemen aan het VIP²-project, kunnen als een derde beschouwd worden. zonder dat hij daartoe verplicht werd Het vrijwillig karakter van het verlenen van de primaire data door de ziekenhuizen staat vast (cf. supra randnrs. 1 en 2). die hij uitdrukkelijk als vertrouwelijk heeft bestempeld Ziekenhuizen, die niet wensen dat de primaire data noch de indicatoren 12 onder de passieve openbaarheid vallen, kunnen de door hen aangeleverde data uitdrukkelijk als vertrouwelijk bestempelen. die informatie bevatten Art. 13, 6 vereist niet dat het bestuursdocument geheel samenvalt met de (door derden vrijwillig verstrekte vertrouwelijke) informatie. Het bestuursdocument moet de informatie slechts bevatten. Het is evident dat de primaire data (= de door derden vrijwillig verstrekte vertrouwelijke informatie) een constitutief bestanddeel uitmaken van de indicatoren. Derhalve zullen de indicatoren, afkomstig vanuit data van ziekenhuizen, die deze data uitdrukkelijk als vertrouwelijk bestempelen, niet vatbaar zijn voor passieve openbaarheid. Dit betekent dat de overheid verplicht is verzoeken om openbaarheid af te wijzen. Dit geldt behoudens (eventuele en latere) uitdrukkelijke toestemming van het betrokken ziekenhuis, die daardoor de vertrouwelijkheid opheft. III Actieve openbaarheid van bestuur 11. Indien de uitzondering van art. 13, 6 van toepassing is en het betrokken ziekenhuis de data dus uitdrukkelijk als vertrouwelijk heeft bestempeld, waaruit zijn weigering tot de passieve openbaarmaking blijkt - kunnen de primaire data en indicatoren evenmin actief openbaargemaakt worden. Het Decreet is hierover duidelijk, zie art. 28 2, eerste zin: In het kader van de actieve openbaarheid wordt geen informatie verspreid die valt onder de uitzonderingen, bedoeld in artikelen 13, 14 en Dit geldt zowel voor ziekenhuisspecifieke als voor ziekenhuisanonieme primaire data en indicatoren. Beiden zijn immers gebaseerd op (en bevatten dus) door derden vrijwillig verstrekte vertrouwelijke informatie. Het impliceert dat zowel ziekenhuisanonieme als ziekenhuisspecifieke primaire data en indicatoren slechts na toestemming van het betrokken ziekenhuis openbaar gemaakt mogen worden. 12 Dit geldt tevens voor de secundaire data, voor zover zij vrijwillig verstrekt werden. Over het statuut van de secundaire data spreekt deze nota zich echter niet uit. 4

5 Wat ziekenhuisanonieme primaire data en indicatoren betreft, heeft de Kaderovereenkomst m.b.t. de QI-Dataserver het Bureau 13 echter aangeduid als bevoegd orgaan voor het verlenen van de toestemming. 14 IV Conclusie 13. Indien de ziekenhuizen de primaire data uitdrukkelijk als vertrouwelijk bestempelen - hetgeen doet blijken dat zij niet instemmen met de openbaarheid - is noch de actieve noch de passieve openbaarheid van toepassing op de ziekenhuisspecifieke primaire data en indicatoren. De overheid is daarom verplicht verzoeken tot openbaarheid af te wijzen, behoudens toestemming van het betrokken ziekenhuis. Hetzelfde geldt voor ziekenhuisanonieme data en indicatoren. Deze mogen slechts (passief of actief) openbaar gemaakt worden na toestemming van het Bureau. Miek Peeters 13 Het Bureau is samengesteld uit de initiatiefnemers van het VIP²-project, zie Protocol kwaliteitsindicatoren QI Project van 1 juni 2011, p Zie Kaderovereenkomst m.b.t. de QI-Dataserver, randnr. 2.9 Toegang tot indicatoren, p. 7. bepaalt dat het Bureau bevoegd is voor het verlenen van de toestemming inzake ziekenhuisanonieme indicatoren (en data) en het betrokken ziekenhuis wat de ziekenhuisspecifieke indicatoren (en data) betreft. 5