Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid. Governance van klinische ziekenhuisnetwerken Conceptnota in het kader van de ziekenhuishervorming

Transcriptie

1 Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Governance van klinische ziekenhuisnetwerken Conceptnota in het kader van de ziekenhuishervorming 1. Huidige situatie (Klinische) samenwerking tussen ziekenhuizen en onderdelen van ziekenhuizen kent momenteel meerdere juridische vormen, al dan niet geregeld in de ziekenhuiswetgeving. De bestaande rechtsvormen voor deze samenwerkingen en bijhorende governance volstaan niet meer om ziekenhuizen te stimuleren tot samenwerking, via netwerkvorming, met het oog op rationalisatie van het zorgaanbod. 2. Doelstelling Het verankeren van het locoregionaal klinisch ziekenhuisnetwerk in de ziekenhuiswetgeving, met een aangepaste juridische vorm en governance opdat via deze netwerken het zorgaanbod van de ziekenhuizen beter afgestemd wordt op de zorgvraag. Het ziekenhuislandschap zal bestaan uit ziekenhuizen die samenwerken in locoregionale netwerken en er formele afspraken maken over welke locoregionale zorgopdrachten in welke ziekenhuizen zullen worden aangeboden en over de zorgcontinuïteit binnen het netwerk. De bijgevoegde nota gaat nog niet in op de governance van de supraregionale samenwerking tussen een locoregionaal klinisch ziekenhuisnetwerk en een referentiepunt, evenmin als van de universitaire opdrachten, omdat die opdrachten georganiseerd blijven vanuit een referentieziekenhuis of universitair ziekenhuis en omdat voor die vorm van netwerking een contract meestal zal volstaan, of, desgevallend, een aangepaste vorm van associatie. 3. Gewenste wijzigingen Er is nood aan een nieuwe, aangepaste rechtspersoonlijkheid, het locoregionaal klinisch netwerk, met bijhorende governance, voor de duurzame samenwerking van ziekenhuizen in een locoregionaal klinisch netwerk, geïntegreerd in de ziekenhuiswetgeving. In de regelgeving wordt het globaal kader voorzien (netwerk met rechtspersoonlijkheid en eigen governance). Binnen dit wettelijk kader beslist elk netwerk in grote mate zelf de mate en snelheid van integratie en hoe die governance praktisch wordt ingevuld bv. qua bestuursorganen (nader te bepalen: met medische expertise), procedure besluitvorming, Het regelgevend kader voor dit netwerk wordt zo uitgewerkt dat de bijkomende belasting qua governance beperkt wordt gehouden. Het doel is dat de ziekenhuizen partners worden in dit netwerk, volgens een complementair model, zodat een efficiënte aansturing mogelijk is en het netwerk niet gedomineerd wordt door het/de grote ziekenhuis/ziekenhuizen, noch geblokkeerd wordt door de kleinere ziekenhuizen. 1

2 Geleidelijk worden locoregionale zorgopdrachten niet meer aan de individuele ziekenhuizen, maar aan het netwerk toegekend. Dit gebeurt stapsgewijs, met name à rato van de zorgopdrachten waarvoor de federale overheid programmatienormen vastlegt. Het bestuursorgaan van het netwerk wijst de bevoegdheid tot exploitatie van de erkenning voor elke zorgopdracht vervolgens toe aan één (of meerdere) van de ziekenhuizen waar de zorgopdracht zal worden uitgevoerd. Elke vestigingsplaats waar de zorgopdracht wordt uitgevoerd dient te voldoen aan de erkenningsnormen van de betrokken zorgopdracht (cfr. artikel 82 van de wet op de ziekenhuizen). De operationele verantwoordelijkheid voor de praktische organisatie van de zorgactiviteiten blijft op het niveau van het ziekenhuis waar de activiteit plaatsvindt. De ziekenhuisartsen zullen betrokken worden in de strategiebepaling van het netwerk, in de eerste plaats voor advies over de beslissingen omtrent taakafspraken (i.e. welke zorgopdrachten op welke locatie? welke partners in de supraregionale samenwerkingen?), keuzes investeringen medische technologie, Een functie hoofdarts van het netwerk wordt voorzien (cf. infra). Het netwerk moet garanderen dat de patiënten in het locoregionaal ziekenhuisnetwerk terecht kunnen voor de locoregionale opdrachten (ook voor zorgopdrachten die eventueel niet-winstgevend zijn). Reeds van bij de start van het netwerk en voor activiteiten waarvoor ziekenhuizen binnen het netwerk artsen uit meerdere ziekenhuizen nauw samenwerken, dient erover gewaakt te worden dat de kostenregeling binnen de betrokken ziekenhuizen deze samenwerking niet bemoeilijkt (i.e. geen ongewenste neveneffecten). Voor deze netwerkgerelateerde activiteiten (en artsen) wordt een gemeenschappelijke kostenregeling uitgewerkt, die, in geval van conflict, primeert op de kostenregeling van de individuele ziekenhuizen. Opdat, op termijn, de ziekenhuizen in het locoregionale netwerk ten volle geïntegreerd zouden kunnen werken dient een gemeenschappelijk medisch reglement, algemene en financiële regeling voor alle netwerkziekenhuizen nagestreefd te worden. Hierbij dient rekening gehouden te worden met het specifieke statuut van artsen in universitaire ziekenhuizen. De rechtsfiguur locoregionaal klinisch ziekenhuisnetwerk wordt in de ziekenhuiswetgeving prioritair gecreëerd om samenwerking en rationalisatie op vlak van de klinische activiteiten aan te moedigen. Maar de statuten moeten ook toelaten dat nietklinische activiteiten samen worden georganiseerd. De netwerken moeten aantonen dat de toegankelijkheid voor alle locoregionale zorgopdrachten gegarandeerd is en dat er geen verhoging is van de honorariumsupplementen. 4. Bespreking /bijzondere aandachtspunten 4.1. Toegewezen en residuaire bevoegdheden In de ziekenhuiswetgeving worden bevoegdheden expliciet toegewezen aan het locoregionaal klinisch ziekenhuisnetwerk (zie punt 4.1.1), en enkele bevoegdheden zijn nieuw voor het ziekenhuis (zie punt 4.1.2). De niet uitdrukkelijk toegewezen (residuaire) bevoegdheden blijven op het individueel ziekenhuisniveau. Maar de ziekenhuizen in het locoregionaal ziekenhuisnetwerk kunnen overeenkomen om nog meer bevoegdheden (dan voorzien in de ziekenhuiswetgeving) over te brengen naar het netwerkniveau. Voor de 2

3 bevoegdheden toegekend aan het netwerkniveau, zijn de beslissingen tegenstelbaar aan alle individuele ziekenhuizen Expliciete opdrachten van het netwerk Strategiebepaling voor het locoregionaal medisch aanbod In de opstartfase geldt dit minimum voor de zorgopdrachten die de federale overheid programmeert: welke locoregionale zorgopdrachten op welke locatie. Voor de supraregionale zorg (die niet door het locoregionaal netwerk wordt aangeboden) gaat het over het kiezen van en sluiten overeenkomsten met referentiepunten. P.m. naast nieuwe programmatienormen kan de federale overheid ook via de financiering netwerkvorming stimuleren (nota in voorbereiding). coördinatie van het medisch aanbod (minimum voor de zorgopdrachten op netwerkniveau), ook in al zijn aspecten, die daar (on)rechtstreeks mee zijn gerelateerd. financiële afspraken omtrent de zorgopdrachten in kwestie Voor zorgopdrachten, die zich operationaliseren in meerdere ziekenhuizen en die gepaard gaan met nauwe samenwerking tussen de artsen van meerdere ziekenhuizen, kan het netwerk ervoor opteren om artsen op netwerkniveau aan te stellen (i.p.v. een afzonderlijke aanstelling in één of meerdere ziekenhuizen) impact op stemrecht/ verkiesbaarheid voor medische raad: regelgeving aanpassen zodat de bereidheid van artsen om ziekenhuisoverschrijdend te werken niet afgeremd wordt omwille van de impact op hun stemrecht en verkiesbaarheid voor medische raden Aanstellen van de nieuwe artsen (aannemingsovereenkomst, minimaal voor hun activiteiten in locoregionale zorgopdrachten op netwerkniveau; voor de supraregionale opdrachten blijft een aannemingsovereenkomst op ziekenhuisniveau mogelijk) De artsen in universitaire ziekenhuizen blijven aangesteld op het niveau van het universitair ziekenhuis (wegens het verschil in statuut met artsen in algemene ziekenhuizen). Dit geldt mutatis mutandis voor statutair benoemde artsen. Afstemming en coördinatie met andere zorgnetwerken (1 lijn, GGZ, ) in het door het ziekenhuisnetwerk bestreken gebied Nieuwe expliciete opdrachten van het ziekenhuis in een netwerk Deel uitmaken van een locoregionaal netwerk Afstemmen op netwerkniveau van het ziekenhuis met de andere ziekenhuizen van het locoregionaal ziekenhuisnetwerk (inclusief eventuele financiële afspraken) van het medisch aanbod, in een opstartfase en minimum voor alle zorgopdrachten op het programmatieprogramma - en bij voorkeur voor meer zorgopdrachten. Voor de referentie-opdrachten: verwijzingen conform de afspraken op het niveau van het locoregionaal netwerk. indien het ziekenhuis voor één of meer zorgopdrachten een referentiepunt is: afspraken maken met locoregionale netwerken (andere dan deze waartoe het ziekenhuis behoort) die binnen het netwerk geen ziekenhuis hebben met de erkenning voor deze zorgopdracht. Vertaling en uitvoering van de strategische beslissingen van het locoregionaal netwerk naar de werking op ziekenhuisniveau. 3

4 4.2. Artsen en het netwerk Medisch beleid: functie netwerkhoofdarts Het locoregionaal netwerk vereist een coherent medisch beleid voor de zorgopdrachten die afstemming vergen binnen het locoregionale netwerk. In elk locoregionaal ziekenhuisnetwerk dient door het bestuursorgaan van het netwerk een overkoepelende (functie) netwerkhoofdarts aangesteld te worden. Deze functie wordt ingevuld door een netwerkhoofdarts die hiërarchisch verantwoordelijk is voor de hoofdartsen van de ziekenhuizen. De opdrachten van de netwerkhoofdarts voor het netwerk zullen versterkt worden in vergelijking met deze van de hoofdarts voor het ziekenhuis, in de huidige ziekenhuiswetgeving. De netwerkhoofdarts is betrokken in het bestuur van het netwerk, zoals de hoofdarts dat momenteel is in het bestuur van het ziekenhuis Verkozen vertegenwoordiging van de artsen van het netwerk (medische raad) Voor de netwerkgerelateerde activiteiten dient het adviesrecht van de medische raad (of vergelijkbaar representatief orgaan), uitgeoefend te worden op netwerkniveau (om te vermijden dat het netwerk geconfronteerd wordt met mogelijks tegenstrijdige adviezen van uit de medische raden van de betrokken ziekenhuizen). Het adviesrecht voor de ziekenhuisgerelateerde materies blijft bij de medische raad van de betrokken ziekenhuizen. In een opstartfase kunnen, vanuit de medische raad vanuit elk ziekenhuis, een aantal leden gedelegeerd worden naar de medische raad op netwerkniveau. Bij de verkiezingen volgend op de netwerkvorming wordt de medische raad op netwerkniveau rechtstreeks verkozen uit en door de artsen van de ziekenhuizen. De leden van de medische netwerkraad adviseren (geen verzwaard advies) over de netwerkmateries (nl. de allocatie van de zorgopdrachten binnen het locoregionaal netwerk en de keuze van het referentiepunt indien niet binnen het locoregionaal netwerk). De leden van de medische netwerkraad zijn ook lid van de medische raad van een ziekenhuis, al kan die medische raad van het ziekenhuis nog worden aangevuld met andere artsen van het ziekenhuis De netwerkartsen De artsen worden in de toekomst meer betrokken in het algemeen ziekenhuis- en netwerkbeleid en in het management (in de zin van dagelijkse leiding). Tezelfdertijd zullen artsen meer geresponsabiliseerd worden. De uitwerking van deze grotere betrokkenheid en responsabilisering is nog verder te bespreken. 4

5 4.3. Vorming van en overgang naar het locoregionaal klinisch ziekenhuisnetwerk Ziekenhuizen zullen concreter in gesprek kunnen gaan met elkaar over de vorming van een gezamenlijk locoregionaal klinisch ziekenhuisnetwerk van zodra ze weten welke zorgopdrachten al zeker en op relatief korte termijn, op het niveau van het locoregionaal klinisch ziekenhuisnetwerk worden geregeld (te communiceren begin 2017, met kalender). Opdat een locoregionaal netwerk zou kunnen goedgekeurd worden (cf. procedure met eerst intentieverklaring en vervolgens finale goedkeuring), dient, naast de oprichting van een rechtspersoon qua governance, minimaal aangesteld te worden: o Een bestuursorgaan van het (locoregionaal klinisch) netwerk o Een functie hoofdarts van het (locoregionaal klinisch) netwerk o Een medische raad voor het (locoregionaal klinisch) netwerk Het netwerk beslist zelf over de mate en snelheid van integratie m.b.t. o samenstelling van en besluitvorming in het bestuursorgaan van het locoregionaal klinisch netwerk o samenstelling Medische Raad voor het locoregionaal klinisch netwerk o het eventueel overhevelen van (een aantal) andere dan reeds wettelijk voorziene ziekenhuisbevoegdheden naar het netwerkniveau, o het integreren op netwerkniveau van allerlei andere ondersteunende beleidsfuncties. Cruciale functies zijn o.a. het HR- en ICT-beleid maar ook alle andere functies (communicatie, boekhouding, aankoop,.) komen uiteraard in aanmerking. De operationele en financiële eindverantwoordelijkheid voor alle zorgopdrachten blijft bij het ziekenhuis waar de activiteit wordt uitgevoerd, tenzij de bevoegdheden en bijhorende verantwoordelijkheden vanuit de ziekenhuizen vrijwillig gedelegeerd worden naar het netwerkniveau. 5