NVN Kwaliteitstoets Dialysecentra CQI Dialyse Hemodialyse in Dialysecentrum Jaarrapport 2011-2013 mei 2014
Voorwoord Voor u ligt het rapport waarin de resultaten beschreven zijn van alle NVN Kwaliteitstoetsen Dialysecentra CQI Dialyse (Hemodialyse Centrum) die zijn uitgevoerd in de periode 2011-2013. Het rapport beschrijft de resultaten van het kwantitatieve onderzoek, de CQI Dialyse, uitgevoerd door Nefrovisie. Het kwantitatieve onderzoek is uitgevoerd onder de dialysepatiënten die hemodialyseren in het centrum. Het kwalitatieve onderdeel van de NVN Kwaliteitstoets Dialysecentra, de verdiepende groepsgesprekken met patiënten uitgevoerd door Blaauwbroek Bureau voor Vraaggestuurde Zorg, is niet opgenomen in deze totaalrapportage. De bevindingen van deze onderzoeken zijn alleen voor het betreffende dialysecentrum bruikbaar. Betrokkenheid van nierpatiënten bij de toets is een belangrijk element. Zij waren actief bij de uitvoering van de toetsen betrokken en aanwezig bij het bespreken van de uitkomsten van de kwaliteitstoets met het dialysecentrum. De NVN hoopt met de uitvoering van de NVN Kwaliteitstoets Dialysecentra een bijdrage te leveren aan de kwaliteit van zorg in de dialysecentra in Nederland. Op deze plaats wil de NVN de patiënten, medewerkers en vertegenwoordigers van lokale nierpatiëntenverenigingen van centra die de NVN Kwaliteitstoets hebben uitgevoerd bedanken voor de prettige en constructieve sfeer waarin de uitvoering kon plaatsvinden. Dit rapport wordt in 2014 gebruikt als spiegelinformatie voor centra die de NVN Kwaliteitstoets Dialysecentra CQI Dialyse laten uitvoeren. NVN Bussum, mei 2014 Rapportage NVN Kwaliteitstoets Dialysecentra - HD centrum - NVN - mei 2014 - Totaal 2011-2013 1
Inhoud 1 Inleiding... 3 1.1 CQI Dialyse... 3 1.2 Uitvoering en rapportage... 4 1.3 Beschrijving respondenten... 4 2 Grafische weergave ervaringen... 6 2.1 Toelichting... 6 2.2 Nefroloog... 7 2.3 Verpleegkundigen... 8 2.4 Maatschappelijk werker en diëtist... 9 2.5 Dialysecentrum... 10 2.6 Predialyse... 12 Rapportage NVN Kwaliteitstoets Dialysecentra - HD centrum - NVN - mei 2014 - Totaal 2011-2013 2
1 Inleiding In opdracht van 14 centra (zie tabel 1) heeft de Nierpatiënten Vereniging Nederland (NVN) in 2011, 2012 en 2013 onderzoek gedaan naar de kwaliteit van zorg van patiënten die hemodialyseren in het centrum vanuit het patiëntenperspectief. Naam Centrum Plaats Locaties Startdatum UMC St Radboud Nijmegen - Januari 2011 Amphia Ziekenhuis Breda - Februari 2011 Codia Waterland Ziekenhuis Zaans Medisch Centrum Groene Hart Ziekenhuis Medisch Centrum Haaglanden Lievensberg Ziekenhuis Purmerend - April 2011 Zaandam - April 2011 Gouda - April 2011 Den Haag Antoniushove en Westeinde April 2011 Bergen op Zoom - September 2011 VU medisch centrum Amsterdam April 2012 Sint Lucas Andreas Ziekenhuis Amsterdam Mei 2012 Erasmus MC Rotterdam September 2012 Dianet Dialysecentra Utrecht en Amsterdam Utrecht Lunetten, Utrecht Diakonessenhuis, Amsterdam A.01, Amsterdam Q.01 September 2012 Dialyse Centrum Groningen Groningen Groningen, Assen, Stadskanaal, Delfzijl Februari 2013 Westfriesgasthuis Hoorn September 2013 Dialysecentrum Beverwijk Beverwijk Oktober 2013 Tabel 1: Centra die de NVN Kwaliteitstoets Dialysecentra (Hemodialyse Centrum) hebben uitgevoerd in de periode 2011-2013 1.1 CQI Dialyse Met behulp van de NVN Kwaliteitstoets Dialysecentra - CQI Dialyse (Hemodialyse Centrum) is in kaart gebracht hoe patiënten de behandeling, begeleiding, verzorging en het verblijf in het dialysecentrum ervaren. De kwaliteitstoets levert het dialysecentrum inzicht in die aspecten die patiënten als positief ervaren en aspecten die zij als minder positief ervaren. De resultaten leveren bouwstenen aan voor verdere kwaliteitsverbetering. De NVN Kwaliteitstoets Dialysecentra - CQI Dialyse (Hemodialyse Centrum) richt zich op patiënten die gebruik maken van hemodialyse in het dialysecentrum. Het onderzoeksinstrument is ontwikkeld conform de door het Centrum Klantervaring Zorg (CKZ) voorgeschreven methodiek (www.centrumklantervaringzorg.nl). Rapportage NVN Kwaliteitstoets Dialysecentra - HD centrum - NVN - mei 2014 - Totaal 2011-2013 3
In de toets komen de volgende onderwerpen aan bod: de nefroloog, de verpleegkundige, de maatschappelijke werker, de diëtist, het dialysecentrum en de predialyse. Tevens wordt een aantal vragen over de patiënt gesteld. De vragenlijst omvat 66 vragen met gesloten antwoordcategorieën. Per vraag geven respondenten hun ervaring met het onderwerp weer. De patiënt heeft ook de mogelijkheid om aanvullende opmerkingen en verbeteringssuggesties aan te geven. Tot slot heeft elk centrum gelegenheid gehad om zelf nog enkele vragen toe te voegen. 1.2 Uitvoering en rapportage In onderstaande tabel (tabel 2) is weergegeven welke stappen zijn gezet tijdens de kwaliteitstoets. Stappenplan NVN Kwaliteitstoets Dialysecentra Telefonische uitleg Startgesprek Aanleveren benodigde documenten door Nefrovisie Centrum informeert cliënten en medewerkers Centrum levert adresbestanden aan Nefrovisie Nefrovisie verstuurt vragenlijsten naar cliënten (WFG heeft bij de eerste verzending een e-mail/brief met inlogcode voor een online vragenlijst verstuurd) Nefrovisie verstuurt bedankkaartje / reminder naar alle cliënten Nefrovisie verstuurt reminder + nieuwe vragenlijsten naar cliënten die de vragenlijst nog niet hebben geretourneerd Nefrovisie verstuurt bedankkaartje / reminder Deadline retourneren vragenlijsten Groepsgesprekken Rapportage Eindpresentatie Tabel 2: Stappenplan Deelname aan het onderzoek geschiedt op vrijwillige basis. In het onderzoek is de privacy van respondenten en van medewerkers van het dialysecentrum gewaarborgd. De verwerking van alle gegevens is anoniem. In de rapportages zijn geen gegevens opgenomen die herleidbaar zijn tot personen. De uitkomsten van alle dialysecentra die de NVN Kwaliteitstoets Dialysecentra CQI Dialyse (Hemodialyse Centrum) hebben uitgevoerd in de periode 2011-2013 staan beschreven in de thans voorliggende eindrapportage. Daarbij zijn de gegevens per onderwerp gepresenteerd. De uitvoering van het onderzoek is gedaan conform het handboek CQI metingen en de vragenlijst specifieke instructies van het CKZ. Het WFG is het eerste centrum waar de vragenlijst naast papier ook online is aangeboden. 1.3 Beschrijving respondenten In tabel 3 en 4 is een aantal aspecten weergegeven van de patiënten die hebben meegedaan aan de toets. Allereerst wordt inzicht gegeven in de respons (tabel 3): het aantal vragenlijsten dat is ingevuld en het responspercentage (aantal teruggestuurde vragenlijsten / aantal uitgezette vragenlijsten). Verder is in de tabel 4 aandacht voor een aantal specifieke kenmerken van de patiënten: geslacht, leeftijd, opleiding, Nederland als geboorteland, Nederlands als moedertaal, eigen mening over gezondheidstoestand. In tabel 5 is aangegeven van welke vorm van dialyse de patiënten die de vragenlijst hebben ingevuld, gebruik maken in het centrum. Rapportage NVN Kwaliteitstoets Dialysecentra - HD centrum - NVN - mei 2014 - Totaal 2011-2013 4
Respons - Bruto aantal lijsten verstuurd 1118 - Netto aantal lijsten verstuurd (bruto minus overleden, verhuisd) 1084 - Bruto respons: aantal geretourneerde vragenlijsten 655 - Bruto responspercentage 60% - Netto respons: aantal bruikbare geretourneerde vragenlijsten 615 (na schoningsacties) - Netto responspercentage 57% Tabel 3: Respons Geslacht (N=593) - man 55% - vrouw 45% Gemiddelde leeftijd (N=601) - 18 t/m 24 jaar 1% - 25 t/m 34 jaar 3% - 35 t/m 44 jaar 5% - 45 t/m 54 jaar 10% - 55 t/m 64 jaar 23% - 65 t/m 74 jaar 23% - 75 jaar of ouder 35% Opleiding (hoogst voltooide) (N=570) - Geen opleiding/basisonderwijs 26% - Lager beroepsonderwijs en VMBO 20% - Middelbaar beroepsonderwijs 30% - Voortgezet algemeen onderwijs 6% - HBO/WO en postacademisch onderwijs 14% - Anders 4% Geboorteland (N=592) - Nederland 71% - Anders 29% Spreektaal thuis (N=587) - Nederlands 78% - Anders 22% Gezondheid (N=588) - uitstekend 2% - zeer goed 3% - goed 33% - matig 50% - slecht 11% Tabel 4: Algemene gegevens % Hoe dialyseert u? (N=588) Hemodialyse in centrum overdag 82% Hemodialyse in centrum s avonds 12% Hemodialyse in centrum s nachts 6% Totaal 100% Tabel 5: Vorm dialyse respondenten Rapportage NVN Kwaliteitstoets Dialysecentra - HD centrum - NVN - mei 2014 - Totaal 2011-2013 5
2 Grafische weergave ervaringen 2.1 Toelichting In dit hoofdstuk staan de gegevens van de vragenlijsten grafisch weergegeven. De gegevens zijn steeds geordend naar onderwerp in de vragenlijst, dit wordt vermeld bij elk blokje gegevens. De resultaten zijn in grafieken weergegeven als er 10 of meer patiënten de vraag hebben beantwoord (N=10 of N>10). Indien minder dan 10 patiënten de vraag hebben beantwoord (N<10), kunnen de resultaten niet als representatief worden beschouwd. De resultaten worden dan niet weergegeven en een witte balk is zichtbaar. We zullen hier kort op de betekenis van de grafieken ingaan. Voorbeeld Bovenstaande grafiek is een voorbeeld. U ziet links om welke vraag het gaat. Aan het eind van de vraag staat hoeveel personen de vraag beantwoord hebben, minus het aantal niet van toepassing en weet ik niet, in dit geval 40 (N=40). De antwoordcategorieën niet van toepassing en weet ik niet/geen ervaring worden niet in de grafieken meegenomen. Het aantal antwoorden daarop staat ook in de vraagtekst, achter N=. In dit voorbeeld hebben 4 mensen n.v.t. aangekruist. In totaal hebben dus 44 mensen de vraag beantwoord. Naast de vraag kunt u de percentages van gegeven antwoorden in de grafiek aflezen. Rechts kunt u de legenda van de gebruikte kleuren lezen. In dit voorbeeld heeft bijna 10% aangegeven dat de maatschappelijk werker dingen nooit of soms op een begrijpelijke manier uitlegt. Bijna 15% geeft aan dat dingen meestal op een begrijpelijke manier worden uitgelegd en bijna 80% geeft aan dat dit altijd zo is. Rapportage NVN Kwaliteitstoets Dialysecentra - HD centrum - NVN - mei 2014 - Totaal 2011-2013 6
2.2 Nefroloog In de onderstaande grafieken staan vragen die betrekking hebben op de nefroloog. minder dan eens per maand eens per maand eens per twee weken wekelijks of vaker Hoe vaak heeft u tijdens uw dialyse contact met uw nefroloog? (N=608) 5% 8% 9% 78% minder dan één maal per jaar jaarlijks twee maal per jaar vaker dan twee maal per jaar Hoe vaak heeft u een gepland consult/ polibezoek met uw nefroloog? (N=563) 20% 35% 25% 19% Rapportage NVN Kwaliteitstoets Dialysecentra - HD centrum - NVN - mei 2014 - Totaal 2011-2013 7
2.3 Verpleegkundigen De onderstaande vragen hebben betrekking op de verpleegkundigen. Rapportage NVN Kwaliteitstoets Dialysecentra - HD centrum - NVN - mei 2014 - Totaal 2011-2013 8
2.4 Maatschappelijk werker en diëtist De ervaringen van patiënten met de maatschappelijk werker en de diëtist zijn in onderstaande grafiek weergegeven. Rapportage NVN Kwaliteitstoets Dialysecentra - HD centrum - NVN - mei 2014 - Totaal 2011-2013 9
2.5 Dialysecentrum De onderstaande vragen hebben betrekking op het dialysecentrum. Patiënten is gevraagd naar hun ervaringen in en met het dialysecentrum: o.a. informatievoorziening, privacy, planning, dialyseplek, voorzieningen, bereikbaarheid. Rapportage NVN Kwaliteitstoets Dialysecentra - HD centrum - NVN - mei 2014 - Totaal 2011-2013 10
Rapportage NVN Kwaliteitstoets Dialysecentra - HD centrum - NVN - mei 2014 - Totaal 2011-2013 11
2.6 Predialyse In onderstaande grafiek staat weergegeven welke ervaringen patiënten hebben met de predialyse in uw dialysecentrum. Rapportage NVN Kwaliteitstoets Dialysecentra - HD centrum - NVN - mei 2014 - Totaal 2011-2013 12