ja 1
Marktvisie Nu Vorige keer Verwachting komende week Hoogste Laagste Macroeconomisch ECB beleid werpt meteen vruchten af AEX 437.5 443.8 444.1 398.7 USD per EUR 1.119 1.124 1.124 1.083 Olie Brent ($) Front month Elektra (EUR/MWh) Olie handelt weer iets lager 40.27 41.54 41.54 28.60 Paasweekend kent zeer lage stroomprijzen Cal 17, base, NL 25.30 25.75 30.20 25.30 Cal 17, peak, NL 31.75 32.05 38.78 31.75 Gas (EUR/MWh) Weinig beweging op de gasmarkt Cal 17 13.55 13.56 15.40 13.55 Day Ahead 11.99 12.12 14.77 11.99 2
Macro-economie Afgelopen week Tot zover hebben 46 centrale banken wereldwijd een soepeler monetair beleid doorgevoerd in 2016. Daar is het beleid van de ECB een voorbeeld van. Daar zorgden deflatiezorgen voor de presentatie van een vergaand pakket aan maatregelen om de economie weer aan te slingeren. De eerste cijfers laten zien dat er de laatste weken van maart al duidelijk meer investeringen en kredietverstrekkingen in de euro zone worden gedaan vergeleken met de afgelopen maanden. Leningen aan bedrijven steeg de afgelopen maand met zo'n 0.9%, het snelste groeitempo sinds februari 2011. Voor huishoudens groeide het aantal kredietverstrekkingen met 1.6%, het snelst sinds november 2011. Het zijn tekenen dat de Europese economie weer op gang begint te komen en het is een teken dat de laatste beleidsaanpassingen van de ECB in ieder geval op de korte termijn het gewenste effect lijken te hebben. Vooruitblik De grote uitzondering op de zichtbare trend van soepeler monetair beleid is de VS, waar de Fed dit jaar een aantal rentestijgingen gaat doorvoeren. In hoeverre deze rentestijgingen daadwerkelijk gaan plaatsvinden blijft continu een punt van speculatie. Ook deze week is het weer uitkijken naar een speech van het hoofd van de Fed, Janet Yellen, die vanmiddag spreekt voor de Economic Club of New York. Als Yellen duidelijk aanstuurt op een rentestijging in de komende maanden dan zal dat de markten wat drukken, aangezien de algemene verwachting is dat ze wat terughoudend zal zijn over een strakker te voeren monetair beleid. 3
Wisselkoers (dollar per euro) De Britse pond komt steeds meer onder druk te staan van een mogelijk Brexit en is op een zwakste punt sinds 2010. De dollar daarentegen is de afgelopen week steeds sterker geworden ten opzichte van andere valuta. Dit heeft alles te maken met de tegengestelde richting die de Fed kiest ten opzichte van andere centrale banken wereldwijd. Charles Evans, een van presidenten van de Fed, staat bekend als een van de meer conservatieve beleidsbepalers bij de Fed. Toch gaf hij in zijn commentaar vorige week duidelijk weer waarom hij dit jaar twee renteverhogingen gerechtvaardigd vindt. De markten gaan inmiddels ook uit van twee renteverhogingen, maar het feit dat Evans aangeeft dat hij twee renteverhogingen verwacht maakt dat de markten anticiperen dat er wel eens meer dan twee verhogingen kunnen volgen in 2016. Evans' collega-presidenten, die samen de rente van de Fed bepalen, zijn over het algemeen genomen meer voorstander van een strakker monetair beleid. Wisselkoers USD per EUR GBP per EUR 1.15 0.85 0.84 1.13 0.83 0.82 1.11 0.81 0.80 1.09 0.79 0.78 1.07 EURUSD 0.77 EURGBP 0.76 1.05 0.75 26-feb 4-mrt 11-mrt 18-mrt 28-mrt 4
Olie, kolen Afgelopen week De olieprijs daalde weer wat de afgelopen week. Er is de afgelopen tijd wellicht iets te veel waarde toegekend geweest aan de mogelijkheid van een productiebevriezing door olieproducenten. De bijeenkomst die begin april wordt gehouden tussen producenten wordt alvast niet bijgewoond door Iran en Libië. Daarnaast wordt de waarde van een afspraak tot productiebevriezing ook wat overschat aangezien naast Iran, enkel Saudi-Arabië in staat is om de productie op korte termijn fors op te voeren. Saudi-Arabië heeft dus eigenlijk enkel iets aan een overeenkomst als Iran hierin ook tot een bepaalde commitment wil komen. Beleidmakers in Teheran hebben meermaals aangegeven niets te zien in productiebeperkende maatregelen. Kolen De kolenprijs handelt verder omlaag. De laatste weken zien we een volatiele markt voor kolen. Dit is vooral te zien op de producten die de komende maanden geleverd worden. Die kolenprijs voor 2017 ligt nog duidelijk 4 lager, op zo'n 40 per ton, ten opzichte van de prijs voor april. De laatste prijs is zeer volatiel omdat nieuws op het gebied van aanbod verstoringen wordt afgewisseld met nieuws dat vraag naar kolen verder afneemt. Het laatste grote nieuws is van de laatste categorie en betreft het besluit van China om de productie van kolencentrales in 15 provincies stil te leggen. Er dreigt een groot overschot aan productie te ontstaan vanaf 2018 als op de huidige vaart was doorgegaan met de bouw van nieuwe centrales. Alle groei in vraag naar kolen zal de komende jaren uit China en India moeten komen. Dit laatste nieuws is dan ook een grote klapper voor kolenproducenten. USD/BBL 43 41 39 37 35 33 31 29 Brent oil, front month Brent Crude USD/BBL Brent Crude EUR/BBL EUR/BBL 43 41 39 37 35 33 31 29 27 27 26-feb 4-mrt 11-mrt 18-mrt 28-mrt 5
Vooruitblik De komende tijd wordt verwacht dat de olieprijs rond de $40 blijft schommelen. Op de iets langere termijn is wel de verwachting dat de prijs naar het eind van het jaar zal stijgen richting de $50. Tegen die tijd is al een deel van de overproductie die ook de komende maanden aanhoudt wat afgenomen. Toch zijn er nog geen redenen om aan te nemen dat de olievoorraden nog dit jaar flink zullen afnemen. De olievoorraden in de VS bleven de afgelopen weken ook onverminderd doorgroeien en ook de komende tijd zal deze lijn aanhouden. 6
Gas Korte termijn De gasprijs afgelopen week liet weinig ontwikkeling zien afgelopen week. Gedurende de week bleef de prijs voor Day Ahead schommelen rond de lage prijs van 12.05 per MWh. Dit kwam mede door het warme Paasweekend in het vooruitzicht wat de vraag drukte. In het begin van de week was de vraag wel wat hoger, deze vraag werd voornamelijk opgevuld door het legen van storages. Storages zitten nog op een hoog niveau door de zachte winter en grijpen elke mogelijkheid aan om de levels te verlagen. De correlatie tussen de gas en olieprijs op de korte termijn lijkt steeds zwakker, waar de olieprijs daalde bleef de korte termijn prijs vrijwel gelijk. Lange termijn Opmerkelijk om te zien was dat op dinsdag de indicatoren voor de gasprijs op bearish stonden, de olieprijs daalde en de pond daalde ten opzichte van de euro, de gasprijs niet mee bewoog. Dit waren altijd twee belangrijke indicatoren maar deze relatie lijkt steeds minder belangrijk. Mogelijk is dit het verklaren door de hoge storage levels die een dempend effect op de markt hebben. Zowel in een stijgende als dalende markt. De rest van de week bleven de prijzen opmerkelijk vlak, de markt is duidelijk op zoek naar een richting. EUR per MWh 14.5 TTF en Zeebrugge gas 14.0 13.5 13.0 12.5 Zeebrugge Cal17 Cal-17 TTF TTF day-ahead 12.0 11.5 26-feb 4-mrt 11-mrt 18-mrt 28-mrt 7
Vooruitblik De temperaturen voor de komende week zijn in het begin nog rond of wat onder het gemiddelde voor deze tijd van het jaar wat mogelijk de DA prijzen laat stijgen. Richting het weekend wordt lenteweer verwacht, wat er voor kan zorgen dat we met nog lagere prijzen de nieuwe maand in gaan. Voor de lange termijn is de outlook enigszins bearish, de verwachting is dat de olievoorraden weer een record gaan breken. De internationale markten wachten op nieuws van FED president Yellen over subtiele hints wat de rentestand in de VS gaat doen, dit kan bullish of bearish uitvallen. 8
Elektriciteit Korte termijn (elektra voor morgen en volgende maand) De powerprijzen kwamen de afgelopen dagen zeer laag uit. De werkdagen van vorige week lieten nog gemiddelde prijzen zien, terwijl het aan de koelere kant was en er weinig wind stond. Over het weekend kwam er veel wind en zon in de hele regio van Noordwest-Europa, waardoor er overal een groot aandeel aan hernieuwbare energie opgewekt werd. Dit in combinatie met een Paasweekend waarin veel mensen langer vrij hebben en hogere temperaturen dan gemiddeld maakte dat de prijzen bijzonder laag waren. In Duitsland hebben we op Paasmaandag zelfs negatieve piekprijzen gezien van gemiddeld - 6. Lange termijn De piekprijzen zijn de komende weken blijvend aan het dalen, terwijl de baseprijs een tweetal weken stabiel bleven en zelfs licht stegen. Hierdoor is de base/peak-spread verder afgenomen. De afgelopen week is ook de baseprijs weer verder gedaald naar en komt deze uit op eenzelfde niveau als een aantal weken geleden. De dalende kolenprijs lag als voornaamste reden ten grondslag aan deze prijsbeweging. EUR/MWh 36 Elektriciteit 34 32 30 28 Cal17 NL Piek Cal17 NL Basis Cal17 BE Base 26 24 22 26-feb 4-mrt 11-mrt 18-mrt 28-mrt Vooruitblik We hebben al een tijd lang minder forse prijsbewegingen gezien in de powermarkt. De verwachting is dat ook de komende tijd de markten minder volatiel zullen zijn. 9
10
Dark spread en spark spread Dark- en sparkspreads zijn de afgelopen week stabiel laag gebleven. EUR/MWh Dark spread, Spark spread 10.0 8.0 6.0 4.0 Darkspread Base Cal17 Sparkspread Peak Cal17 2.0 0.0 26-feb 4-mrt 11-mrt 18-mrt 28-mrt 11
Emissies CO2 prijzen daalden weer iets onder de 5. 1 april is de dag waarop de cijfers over emissierechten over het afgelopen jaar worden gepubliceerd door de Europese Commissie. Op 31 maart publiceert diezelfde commissie een update over de stand van zaken rond vrij uitgegeven emissierechten in 2016. Beide updates kunnen interessant zijn om te zien in welke richting de emissieprijzen de komende tijd zullen bewegen. Emissierechten EUR per ton CO 2 6.0 5.8 5.6 5.4 CO2 Cal16 5.2 5.0 4.8 4.6 4.4 4.2 4.0 26-feb 4-mrt 11-mrt 18-mrt 28-mrt 12
Weer Celsius 20 Temperatuurvoorspelling - De Bilt 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 Huidige temperatuurvoorspelling Normaal gemiddelde 13
Legal Disclaimer De informatie in de Essent Marktinformatie is bedoeld als informatie in algemene zin ten behoeve van professionele partijen en is niet toegespitst op uw persoonlijke situatie. De Essent Marktinformatie geeft een verwachting van de marktontwikkelingen en dient niet beschouwd of gebruikt te worden als een (beleggings)advies of een voorstel of aanbod tot het kopen en/of verhandelen van financiële instrumenten in de zin van de Wet op het financieel toezicht (Wft). Beslissingen op basis van informatie uit de Essent Marktinformatie zijn uw eigen verantwoordelijkheid en komen voor uw rekening en risico. Essent heeft de grootst mogelijke zorgvuldigheid betracht bij het samenstellen van de Essent Marktinformatie en de daarin vermelde informatie. Niettemin kan Essent niet garanderen dat alle informatie in de Essent Marktinformatie altijd actueel, juist en/of volledig is. Aan de informatie in de Essent Marktinformatie kunnen geen rechten worden ontleend. De informatie in de Essent Marktinformatie kan onderhevig zijn aan wijzigingen. Essent is niet verplicht om u hierover te informeren. Essent is niet verplicht om de hierin opgenomen informatie te actualiseren of te wijzigen. Essent sluit iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele schade (direct danwel indirect) die op enigerlei wijze voortvloeit uit de informatie in de Essent Marktinformatie of het gebruik daarvan. Verwijzingen De Essent Marktinformatie kan verwijzen naar door derden verstrekte informatie, al dan niet door middel van hyperlinks. Essent heeft dergelijke informatie niet beoordeeld en geverifieerd op redelijkheid, juistheid, volledigheid of actualiteit. Essent staat niet in voor de inhoud en het functioneren van websites van derden. Essent sluit iedere aansprakelijkheid voor schade ten gevolge van deze verwijzing (-en) uit. Intellectuele eigendomsrechten Essent is exclusief rechthebbende op alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot de in de Essent Marktinformatie gepresenteerde inhoud, inclusief maar niet beperkt tot alle auteursrechten en merkrechten op alle teksten, logo's, illustraties en foto's, of is gerechtigd tot gebruik door derde rechthebbenden. Niets van de Essent Marktinformatie mag zonder schriftelijke en voorafgaande toestemming van Essent worden gereproduceerd of gebruikt, anders dan het downloaden en het bekijken daarvan op een enkele computer en/of het printen van de benodigde hardcopies ten behoeve van bedrijfsmatig gebruik binnen uw eigen onderneming. Online communicatie Essent garandeert niet dat naar haar gestuurde e-mails of andere elektronische berichten tijdig worden ontvangen en verwerkt. Essent sluit iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele schade ten gevolge van het niet of te laat ontvangen ervan. Toepasselijk recht Op deze disclaimer is Nederlands recht van toepassing. De rechtbank te s-hertogenbosch is bij uitsluiting bevoegd te oordelen over eventuele geschillen die in verband met deze disclaimer kunnen ontstaan. 14