Lancering methodiek Opvoeddebatten met Marokkaanse vaders Donderdag 14 februari 2013 Casa 400 Amsterdam
Colofon: Trias Pedagogica 2013 Abdellah Mehraz & Shakuur Halane 020-779 31 30/ 06-148 487 30 info@triaspedagogica.nl www.triaspedagogica.nl Auteur: Josje van de Grift Fotografie: Annemarijne Bax 2
Voorwoord De rol van vaders in de opvoeding van kinderen is, net als die van moeders, uiterst belangrijk en onmisbaar. Uit diverse onderzoeken blijkt dat 40% van de vaders van 0-4 jarigen een gebrek aan tijd ervaart voor hun kinderen. 23% van hen ervaart een gebrek aan kennis over opvoeding. Moeders brengen twee keer zoveel tijd door in het spelen met hun kinderen, en bijna zes maal zoveel tijd tijdens het voeden van het kind. In het belang van het kind vindt Trias Pedagogica dit onaanvaardbaar, zij zou dit graag anders zien. Trias Pedagogica juicht toe dat er steeds meer oog is voor het feit dat vaders een andere ondersteuningsbehoefte hebben dan moeders: vaders zijn geen mannelijke moeders. De ondersteuning die vaders vanuit hun omgeving ondervinden, kan sterk bijdragen aan het succesvol uitoefenen van hun vaderrol. Verder groeit het besef dat de invulling van vaderschap een grote diversiteit kent en niet los gezien kan worden van de culturele, etnische en sociaaleconomische context. Opvoedingsondersteuning moet daarom veelvormig zijn en aansluiten bij de specifieke ondersteuningsbehoefte van de verschillende groepen vaders. Op dit moment ervaren migrantenvaders een grotere afstand tot opvoedsteun dan andere vaders. Teneinde deze afstand te verkleinen heeft Trias Pedagogica een innovatieve methodiek ontwikkeld: Opvoeddebatten met Marokkaanse vaders. Deze methodiek is tot stand gekomen met financiering van de Gemeente Amsterdam, Stichting Kinderpostzegels en ZonMw. Trias Pedagogica heeft ervaring om deze methodiek ook in te zetten bij andere etnische groepen zoals Turkse en Somalische Nederlanders. Het Verwey-Jonker Instituut en Hogeschool InHolland, samenwerkend in de Kenniswerkplaats Tienplus, hebben deze methodiek beschreven en vastgelegd. In verband met de lancering van deze methodiek heeft Trias Pedagogica een bijeenkomst georganiseerd op 14 februari 2013 van 13.00-17.00 uur. De bijeenkomst was onder anderen bedoeld voor Wethouders, stadsdeelvoorzitters, beleidsmedewerkers Jeugd, Onderwijs en Veiligheid, beleidsmedewerkers van het Ministerie van Justitie en het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, managers CJG s en OKC s, managers Dienst Justitiële Jeugdinrichtingen, Jeugdhulpverlening en professionals die beroepshalve te maken hebben met migrantenvaders. Tijdens de lancering is uitgebreid aandacht besteed aan de methodiekbeschrijving, ook zijn ter plekke twee opvoeddebatten gevoerd. Daarnaast hebben verschillende sprekers hun licht laten schijnen op de thematiek van vaderschap en opvoeding. Wethouder te Amsterdam, Andrée van Es, heeft de bijeenkomst officieel afgesloten met een reactie op de overhandiging van de methodiek. Dit verslag geeft een impressie van het verloop van de bijeenkomst en de belangrijkste conclusies van de opvoeddebatten, Abdellah Mehraz & Shakuur Halane Trias Pedagogica 3
INHOUDSOPGAVE Voorwoord 3 1 Lancering methodiek Opvoeddebatten met Marokkaanse vaders 5 1.1 Introductie 5 1.2 Sprekers 6 1.3 Opvoeddebatten 10 1.4 Conclusies 13 Bijlagen Bijlage 1 Programma Lancering 14 februari 4
1 Lancering methodiek Opvoeddebatten met Marokkaanse vaders. 1.1 INTRODUCTIE Introductie Op donderdagmiddag 14 februari 2013, op Valentijnsdag, vond de Lancering van de methodiek Opvoeddebatten met Marokkaanse vaders plaats in Amsterdam. Doel van de bijeenkomst was om professionals en ambtenaren te informeren over de methodiek, en om vaders en professionals kennis met elkaar te laten maken middels een gezamenlijk opvoeddebat. De methodiekbeschrijving, vastgelegd door het Verwey-Jonker Instituut en Hogeschool Inholland, stond centraal deze dag. Aanwezigen In Casa 400 waren zo n 90 betrokkenen aanwezig om de lancering bij te wonen. Naast een groot aantal professionals en ambtenaren, waren er veel vaders aanwezig in de zaal. Wethouder van Nieuw West, Jesse Bos -met de portefeuilles welzijn, zorg (wmo), jeugd, armoede, huiselijk geweld, inburgering en wijkaanpak- nam actief deel aan de bijeenkomst. Wethouder van Es - met portefeuille Werk, Inkomen en Participatie, Diversiteit en Integratie, Inburgering en Bestuurlijk stelsel- sloot de bijeenkomst officieel af. Zij kreeg het eerste exemplaar van de methodiekbeschrijving overhandigd door enkele vaders. 5
1.2 SPREKERS Opening door dagvoorzitter Johanna de Koff Johanna de Koff is opleidingsmanager pedagogiek en voormalig raadslid Stadsdeel Amsterdam Oost. Zij vervulde een rol als dagvoorzitter en opende de middag met een anekdote over een Marokkaanse vader die ze die week had zien fietsen met zijn zoontje. Hij zei: Koud hè? Nog even volhouden jongen, we zijn er bijna. Johanna onderstreepte met deze anekdote de bemoedigende rol die vaders kunnen vervullen. Ze wil tevens de heren van Trias Pedagogica complimenteren met de methodiek, en het eerder ontvangen van de innovatieprijs van Stg. Kinderpostzegels. Trias Pedagogica heeft een groot bereik onder zowel vaders als professionals, het is zeer aan te moedigen dat zij hun mooie werk voortzetten. Na een onderlinge kennismaking is het tijd voor de eerste spreker. Lezing Susan Ketner Aanvankelijk zou prof. Louis Tavecchio voordracht doen over de rol van de vader en de betekenis van vaderschap. Helaas was de heer Tavecchio verhinderd door persoonlijke omstandigheden. In dat licht is Susan Ketner uitgenodigd vanuit haar rol als onderzoeker. Zij heeft andere onderzoek gedaan naar het versterken van vaderschap in Amsterdam en naar identiteit van Marokkaanse jongeren in Nederland. De lezing begint met een historisch perspectief op de thematiek. Zo werd vroeger relatief weinig aandacht besteed aan de rol van vaders in de opvoeding. Veel onderzoek naar ouderschap ging eigenlijk over de moeders, er was weinig bekend over de invloed van vaders. Tegenwoordig zie je dat er steeds meer aandacht komt voor vaderschap, er wordt meer wetenschappelijk onderzoek gedaan en ook is er meer oog voor de unieke bijdrage die de vader, naast de moeder, kan leveren bij de opvoeding. Er zijn veel wetenschappers in binnen- en buitenland, die onderzoek hebben gedaan naar vaderschap en opvoeding, onder anderen in intercultureel perspectief. Ze noemt internationale namen als Michael Lamb en het Father Involvement Research Alliance (FIRA). In binnenland zijn onder andere de onderzoekers Louis Tavecchio, Trees Pels en Marjolijn Distelbrink actief op dit onderwerp. Toegepast onderzoek wordt onder andere gedaan door E-quality en Kenniswerkplaats Tienplus. Uit onderzoek blijkt onder anderen dat kinderen met niet betrokken vaders een grotere kans lopen op problemen op school en op slechte vrienden. Zij lopen een vergrote kans om in de criminaliteit te belanden of verslavende middelen te gebruiken. Een betrokken vader daarentegen heeft een positieve invloed op zowel de cognitieve, sociaal-emotionele als de fysieke ontwikkeling van een kind. Het kind loopt minder risico op het vertonen van probleemgedrag. Dit zijn belangrijke uitkomsten die het belang van betrokken vaderschap onderstrepen. Susan benadrukt het verschil tussen de moeder- en de vaderrol. De vader is geen mannelijke moeder. Zo noemt ze dat de vader bijvoorbeeld vaker kostwinner is, meer gericht op fysieke activiteiten en spel met het kind. De vader is meer van de autoritaire controle en gericht op autonomie, exploratie en competentieontwikkeling. De moeder is vaker de spil van het gezin, gericht op verzorging, ondersteuning, welbevinden en veiligheid van het kind. 6
Maar er is ook veel verschil tussen vaders onderling, in het bijzonder in het licht van culturele diversiteit. Zo is de inbreng van migrantenvaders in de opvoeding over het geheel minder groot dan van autochtone vaders. Marokkaanse vaders zijn vaak traditioneler in de opvoeding dan andere groepen vaders; zij zijn vaak meer gericht op autoriteit en conformiteit i.p.v. autonomie. Factoren die meespelen en die verschillen benadrukken zijn bijvoorbeeld ook sociaaleconomische positie, opleidingsniveau, generatie en religie. Tot slot deelt Susan uitkomsten van een onderzoek onder Marokkaanse jongeren van 13-20, over hoe zij naar hun ouders kijken. Jongeren geven aan dat er steeds meer onderhandelingsruimte is met hun ouders, over het algemeen hebben zij een goede band met hun ouders. De ouders vervullen niet echt een voorbeeldrol, maar zijn wel een belangrijke informatiebron voor de jongeren. De jongeren bespreken meer schaamtevolle onderwerpen met hun moeder, vaders zijn echter wel vaak strenger dan moeders. Ook staan de moeders meer open voor verandering, hoewel de vaders ook wel met hun tijd meegaan. Concluderend stelt Susan dat we te maken hebben met veranderende opvoedpatronen binnen Marokkaanse gezinnen, zo is er steeds meer onderhandelingsruimte voor de kinderen. Vaders zijn steeds vaker betrokken, en gaan met hun tijd mee. Dit vormt een mooi aanknopingspunt voor de opvoeddebatten van Trias Pedagogica. Marjolijn Distelbrink van het Verwey-Jonker Instituut Marjolijn Distelbrink is vanuit het Verwey-Jonker Instituut betrokken geweest bij het vastleggen van de methodiek Opvoeddebatten met Marokkaanse Vaders. In haar verhaal gaat ze in op de aanleiding, de uitwerking van de methodiek en de werkzame elementen ervan. De aanleiding voor de partners (Verwey-Jonker Instituut en Hogeschool Inholland) voor de methodiekbeschrijving was meerledig. Onder anderen de uitkomsten van het onderzoek Een vader is meer dan 100 meesters waaruit de methodiek Opvoeddebatten als veelbelovend voorbeeld naar voren kwam. Ook onderzoek naar de aansluiting tussen migrantenvaders en voorzieningen maakte kenbaar dat er behoefte was naar een dergelijke methodiek.. Waarom deze methodiekbeschrijving? Omdat er vaak weinig bekend is van dergelijke methodieken en de toepassing ervan in diverse populaties. Ook wees de praktijk uit dat Marokkaanse vaders nog moeilijk bereikt werden. Er komt langzaamaan steeds meer aandacht voor het beschrijven en verspreiden van practice-based programma s, zoals deze methodiek. De werkwijze voor het vastleggen van de methodiek bestond uit verschillende onderdelen: Zo werd een probleemanalyse uitgevoerd door middel van literatuur, documentatie en gesprekken. De methodiek zelf werd vastgelegd aan de hand van documentatie, gesprekken met de ontwikkelaars, observaties van de debatten, interviews met sleutelinformanten, trainers en vaders en gezamenlijke reflectie. Zo kwamen de onderzoekers tot een nauwkeurige omschrijving van achtergrond, doel, doelgroep, inhoud, werkzame elementen en randvoorwaarden. 7
Het doel van de methodiek Opvoeddebatten met Marokkaanse vaders is voor de vaders meerledig. Er vindt door middel van de debatten bewustwording plaats over de rol als opvoeder, de afstemming tussen vader en moeder en de ontwikkelingsstadia van het kind. Er wordt kennis verworven over verschillende opvoedstijlen, en het Nederlandse opvoedsysteem. De doelgroepen van de methodiek zijn eerste en tweede generatie vaders. Er wordt momenteel onderzocht of deze methodiek ook werkt bij andere etnische groepen. Marjolijn gaat tot slot in op de werkzame elementen van de methodiek. Allereerst noemt ze de debatvorm (ruimte voor uitwisseling van opvattingen). Voor elk debat wordt een film vertoond waarin vaders met elkaar een gesprek voeren over een bepaald onderwerp; dit geeft herkenning en richting aan het gesprek. De debatten zijn laagdrempelig doordat de deelnemers in hun moedertaal kunnen spreken. Het beginnen met één debat, waarna naar behoefte een vervolg komt, ondersteunt de laagdrempeligheid en sturing vanuit de doelgroep zelf: waar is behoefte aan? Een ervaren en getrainde debatleider zorgt dat het gesprek in goede banen wordt geleid, maar gaat altijd naast de vaders staan en gaat uit van de goede intentie van vaders. Er is aandacht voor religieuze waarden, en er is ruimte voor humor het mag gezellig zijn bij de debatten. Vaders geven aan dat de debatten belangrijke handvatten bieden om thuis het gesprek met hun vrouw aan te kunnen gaan. De methodiekbeschrijving is te downloaden op: www.triaspedagogica.nl en www.verwey-jonker.nl Caecilia van der Meer Stichting Kinderpostzegels Stichting Kinderpostzegels heeft mede mogelijk gemaakt dat deze methodiekbeschrijving is ontwikkeld. Caecilia van der Meer, projectadviseur, geeft contextuitleg. Waar letten wij op vóór wij een project honoreren? De stichting heeft een aantal speerpunten, waarvan het bewaken en waarborgen van kinderrechten er één is. Toen Trias Pedagogica in 2010 aanklopte bij Stichting Kinderpostzegels, was Caecilia van der Meer nog niet direct enthousiast. Ze zag pas op langere duur de impact en het succes van de opvoeddebatten. Dit leidde in 2011 tot de innovatieprijs en uiteindelijk tot de ontwikkeling en vastlegging van deze methodiek. Caecilia hoopt van harte dat Trias Pedagogica op deze manier haar werk voortzet. Stichting Kinderpostzegels is van mening dat Trias Pedagogica veel vaders bereikt die niet eerder bereikt zijn. Hiermee vervult zij een belangrijk leemte. Ook ziet Stichting Kindpostzegels Trias Pedagogica als een belangrijke partner voor opvoedondersteuning aan vaders, en in de aanpak tegen kindermishandeling. In de nabije toekomst zal TP als sparringpartner aanschuiven bij het bredere overleg van Kinderpostzegels in het kader van de aanpak kindermishandeling. 8
Andrée van Es officiële overhandiging van de methodiek Na het verhaal van Caecilia van der Meer is het tijd voor de officiële overhandiging van de methodiek door Wethouder Andrée van Es. De wethouder is verantwoordelijk voor de portefeuilles Werk, Inkomen en Participatie, Diversiteit en Integratie, Inburgering en Bestuurlijk stelsel. Zij onderstreept het belang van de aanwezigheid van de vader bij het opgroeien van een kind. Het mooie van de opvoeddebatten is dat het een begin vormt in het delen van kennis, het is van belang dat je elkaar om advies en ondersteuning kunt vragen in deze hectische en dynamische tijden. Van Es hoopt ook dat de deelnemers aan de debatten hun omgeving inspireren, als een steen in een vijver de kringen vergroten de impact van de debatten richting omgeving. Het wordt vaak gezegd als het gaat om incidenten in Amsterdam: het begint allemaal bij een goede opvoeding. Zij hoopt dat de aanwezige vaders een rolmodel zullen zijn voor hun kinderen. Vader: We hebben elkaar nodig, met één hand kun je niet klappen. 9
1.3 OPVOEDDEBATTEN Onderdeel van het middagprogramma is een tweetal opvoeddebatten. Speciaal voor de debatten zijn de vaders van Marokkaanse en Somalische afkomst uitgenodigd. Het eerste debat gaat over Opvoeden en vaderschap. Het tweede debat gaat over Externe hulp. Abdellah Mehraz en Shakuur Halane begeleiden de debatten. Opvoeddebat 1: Opvoeden en vaderschap Voor het debat wordt een film vertoond waarin een groep Marokkaanse vaders met elkaar in gesprek is over opvoeden en vaderschap. De centrale vraag van het gesprek is: Wat heb je nodig om je rol als vader te kunnen vervullen? Na de film start het debat, er wordt gevraagd om reacties uit de zaal. Een aanwezige vader vraagt zich af of deze groep vaders representatief is voor de Marokkaanse vader, aangezien het overwegend hoogopgeleide vaders zijn met goede banen. Abdellah benadrukt dat dit wel degelijk de doelgroep van tweede generatie vaders is die hij vaker bij de debatten ziet. Het zijn vaders die de balans zoeken tussen religieuze achtergrond en westerse waarden. Er zijn vaders in de zaal die al een aantal debatten hebben bijgewoond. Een deelnemer deelt zijn ervaringen: Sinds de debatten lees ik mijn kinderen voor, ik geef ook toe wat ik tot nu toe niet heb gedaan. Opvoeden is rekening houden met anderen -alsof je op de snelweg zit: wanneer geef je voorrang, en wanneer niet? Zo is het ook met kinderen. Op de vraag hoe zijn vrouw het heeft ervaren antwoordt hij: Na het eerste debat zei ik tegen mijn vrouw: ga jij maar zitten, ik neem het over. Vaderschap gaat ook over het waarderen van moederschap. Vader: Je moet vroeg beginnen, een jonge boom kun je nog buigen. Er komt een vraag van een docent pedagogiek, tevens trainer bij een jeugdvoetbalclub. Hij organiseert regelmatig ouderavonden, toch blijft hij het animo missen van deze vaders. Wat maakt nu dat mensen wel of niet naar zo n bijeenkomst komen, wat zijn de drempels? Antwoord op deze vraag komt van een voormalig Imam: hij antwoordt dat de sleutel een respectvolle bejegening van de doelgroep is. Deze mensen hebben veel te maken met impliciete discriminatie en stigmatisering. Een andere aanwezige vult aan dat er ook veel ouders zijn in een zeer lage sociaal economische positie. Er is simpelweg geen geld om een tramkaartje te kopen. Daarnaast wordt vaak in jargon gesproken, moeilijk taalgebruik is een drempel. Deze drempels zijn voor professionals belangrijk om mee te nemen bij het organiseren van bijeenkomsten of ouderavonden. Een dame uit het publiek, professional bij Steunpunt huiselijk geweld, wil benadrukken hoe enthousiast ze is over de methodiek van Trias Pedagogica. Ze heeft tijdens de debatten nog nooit zoveel betrokken, Marokkaanse vaders bij elkaar gezien. Hier blijkt het dus wel mogelijk om deze vaders op de been te krijgen. Op de een of andere manier zijn de drempels hier weggenomen. 10
Er zijn meer ervaringsdeskundigen onder de professionals, die zeer enthousiast zijn over de methodiek. Wethouder Jesse Bos geeft aan dat ook zij aanwezig is geweest bij een aantal van de gesprekken, en dat zij steeds nieuwe vaders zag. Zij heeft ook gesprekken tussen moeders en kinderen bijgewoond en vraagt zich af: vindt dat gesprek tussen de vaders en moeders ook plaats en zo ja, hoe verloopt dat? Er komt niet direct een antwoord op deze vraag vanuit de vaders. Een professional van de opvoedpoli geeft aan dat ze het goed vindt dat al deze vaders vandaag gekomen zijn. Ze wil benadrukken dat de afwezigheid van vaders een probleem van álle culturen is, niet alleen van de Marokkaanse. Het is belangrijk dat professionals de vaders erkenning geven. Dus vanuit een positief vertrekpunt: wat gaat goed en wat kan verbeterd worden? Het uitgaan van de goede intenties van de vaders is essentieel. Er komt een vraag van een jongerenwerker uit de zaal, of de opvoeddebatten ook leiden tot een groeimodel waarbij steeds weer nieuwe vaders betrokken worden. Abdellah antwoordt hierop dat de groei zeker zichtbaar is, mits wordt uitgegaan van de goede intentie van de vaders. We leggen de focus op de intentie, niet zozeer op de manier waarop. Je begint met de betrokken vaders, daarna komen vaak ook de vaders uit de omgeving die ervan horen. Een onderwijzeres en schrijfster van het boek Hoe overleef ik Nederland, wil benoemen dat ze het jammer vindt dat de Marokkaanse cultuur zo vaak in één adem wordt genoemd met de Islam. Voor haar zijn dit twee verschillende dingen die te vaak door elkaar worden gehaald. Een Somalische vader benoemd dat professionals steeds in gedachten moeten houden dat opvoeden hier en daar (in vaderland) verschilt. We balanceren tussen behoud van cultuur en participatie. Deze brugfunctie tussen vaders en instellingen wordt bijvoorbeeld vervuld door zelforganisaties. Dit vormt mooie input voor het tweede debat tussen professionals en vaders. 11
Opvoeddebat 2: Externe hulp Ook dit debat begint weer met een korte film. In de film wordt een thuissituatie geschetst, waarin onenigheid ontstaat tussen een vader en moeder omdat de zoon te laat thuiskomt. De vader wordt kwaad, de moeder neemt het voor de zoon op. Hierna zien we een groep vaders met elkaar in gesprek gaan over of deze situatie wel of niet vraagt om externe hulp. In de zaal wordt gevraagd naar reacties op de film. Een vader noemt dat externe hulp zoeken niet in het systeem zit, omdat Marokkaanse ouders veel te maken hebben met onzichtbare discriminatie. Het gaat erom dat deze bewoners van Nederland met respect worden bejegend. Soms denkt deze vader dat er te snel gesproken wordt over probleemouders, terwijl dikwijls probleembestuurders het probleem vormen. Er is geen enkel contact tussen de groepen onderling, en de kinderen lijden eronder. Een vader heeft de film eerder gezien. Het heeft hem geleerd om te communiceren met zijn vrouw. Het kind staat centraal, het heeft geen zin om in bijzijn van het kind onenigheid te hebben. Abdellah vraagt de vaders waarom er weinig ouders bij Ouder Kind Centra verschijnen. Wat zijn drempels om te gaan? Als drempel wordt door een vader genoemd, dat er vaak een informatietekort bestaat over de instellingen die er zijn. Het is daarom belangrijk om de vaders te informeren over hun rechten en plichten als ouder in Nederland. Een professional van Forum vindt dat deze opvoeddebatten overal zouden moeten plaatsvinden, informatie uitwisseling is erg belangrijk. We moeten er als instanties wel eerder bijzijn. Hij vraagt zich af of deze opvoeddebatten ook geschikt zijn ter preventie, bij gezinnen waar problemen nog niet uit de hand zijn gelopen? Abdellah beaamt dat dit een belangrijk punt is, en dat de debatten op steeds meer plekken gevoerd worden. De debatten kunnen een aanzet zijn richting verdere hulpverlening. Hij benadrukt dat wordt gekeken naar wat de ouder zelf aan zijn problemen kan doen, er wordt meer mét, dan over de vaders gesproken. De manager van OKC Nieuw-West beantwoordt de vraag: Wat zie je terug bij de vaders die naar de debatten zijn geweest? Hij geeft aan dat er een positieve verandering is opgetreden. Vaders praten met elkaar over de opvoeding en het vaderschap. Ze willen graag hun rol pakken. De kracht van de opvoeddebatten is dat er binnen de groep (persoonlijk)verbindingen ontstaan, en een gevoel van gezamenlijkheid. Leren van elkaar en het ontdekken van elkaars krachten zijn mooie uitgangspunten die perspectief en kansen bieden. Vaders willen zelfs zover gaan dat ze elkaar en elkaars kinderen op straat willen aanspreken bij ongewenst gedrag. Daarnaast ontstaat een sfeer van elkaar willen ondersteunen en durven aanspreken. Men voelt zich kennelijk veilig en ervaart opvoeden als een gezamenlijk verantwoordelijk. OKC Nieuw West heeft al een jaar of drie de samenwerking en de verbinding met zelforganisaties, Huizen van De wijk en informele organisatie in de wijk gezocht. Onder andere met SOPP, Nisa For Nisa, Jonge vaders uit Osdorp enz. Door in elkaar te investeren en elkaar te vertrouwen (formeel en informeel, professional en vrijwilliger enz.) bereik je mooie resultaten. Soms gaat het om kleine dingen die voor vaders en moeders, en bewoners onderling van groot belang kunnen zijn. Door praktische informatie te geven tijdens de opvoeddebatten, help je vaders en hun gezin echt verder. Als OKC manager heeft hij ook de gesprekken tussen de vaders en de moeders gezien, en heeft hij zelf veel met hen gesproken. Daarom pleit hij ervoor om als 12
professional in gesprek te gaan mét vaders en niet continu te blijven praten over vaders. De ouders zijn uiteindelijke eindverantwoordelijk. Hij benadrukt dat de regie uiteindelijk bij hen moet liggen. Een professional van Stichting Huiselijk Geweld noemt de samenwerking met SMN (Samenwerkingsverband van Marokkaanse Nederlanders) als voorbeeld van een succesvolle samenwerking. SMN vervult hierbij een belangrijke rol in het begeleiden van de ouders naar de stichting. Deze brugfunctie tussen doelgroep en formele instelling kan door zelforganisaties worden vervuld. Dit soort samenwerking is essentieel als je vanuit de ouders, het hele gezin wilt bereiken. Een vader benoemd dat hij eigenlijk geen behoefte heeft aan instanties die zich met de opvoeding van zijn kinderen bemoeien. Hij heeft hierbij geen hulp nodig. Het voelt alsof instellingen de opvoeding van de kinderen willen overnemen. Dit gevoel van bemoeienis wordt breder gedragen in de zaal. Een Marokkaanse hulpverleenster benadrukt hierbij dat zij juist aansluiting zoekt bij de belevingswereld van haar cliënten. De Marokkaanse wij-cultuur wordt gerespecteerd, en er wordt ook geluisterd naar de omgeving van de cliënt. Shakuur benadrukt dat dit ook problemen met zich mee kan brengen. Soms moet je als hulpverlener benoemen: je kiest of voor mijn werkwijze, of voor de stem van gemeenschap. Dit is voor Shakuur een belangrijke voorwaarde om met cliënten aan de slag te kunnen gaan. 1.4 CONCLUSIES De belangrijkste conclusies uit de debatten zijn: Respectvolle bejegening van vaders is essentieel voor elke vorm van participatie; Uitgaan van de goede intentie en probleemoplossend vermogen van vaders is essentieel; De afwezigheid van vaders is geen Marokkaans fenomeen, het is iets van alle culturen en alle tijden. Het gaat erom dat je vaders op een positieve manier aanmoedigt om die rol te vervullen: wat gaat goed en wat kan beter? Veel vaders balanceren tussen behoud van cultuur en participatie in de maatschappij; Veel vaders hebben het gevoel dat instellingen de opvoeding willen overnemen. Een zelforganisatie kan een brugfunctie vervullen tussen formele instelling en (de taal van) Marokkaanse ouders. De bijeenkomst op 14 februari heeft laten zien hoe de laagdrempelige methodiek Opvoeddebatten met Marokkaanse vaders kan bijdragen aan het vergroten van de betrokkenheid van migrantenvaders bij de opvoeding van hun kinderen. Zowel professionals als vaders kunnen middels de debatten beelden en behoeften uitwisselen. Deze inzichten kunnen de afstand tussen formele instellingen en verschillende etnische doelgroepen verkleinen. Er zijn op 14 februari verschillende ideeën aangedragen en contacten gelegd die kunnen bijdragen aan het verdere succes van de methodiek. Kijk voor meer informatie of om de methodiek te downloaden op www.triaspedagogica.nl 13
14
Bijlage 1: Uitnodiging 15