Persoonlijk communicatieboek van gemaakt door: datum:
Persoonlijk Communicatieboek voor cliënten Het Communicatieboek maakt ervaringskennis zichtbaar, overdraagbaar en daarmee bruikbaar. Door het vastleggen van kennis m.b.t. de communicatie van een cliënt, kunnen collega's en nieuwkomers hiervan profiteren. Zodoende wordt de kwaliteit van de ondersteuning bevorderd. Het Communciatieboek levert ook een bijdrage aan de deskundigheidsbevordering rondom de cliënt. Het bevordert de zelfreflectie en zet begeleiders aan tot nadenken over en veranderen van hun eigen gedrag (bejegening/attitude) naar de cliënt. Het zet niet alleen aan tot nadenken over en bewuster worden van hun eigen handelen, het zet ook aan tot beter leren kijken naar de gedragingen en mogelijkheden van de cliënt. Het prikkelt je om de cliënt beter te leren kennen door goed te observeren. Hierdoor word je sensitiever voor de vele subtiele signalen van je cliënt en zie je steeds meer kleine initiatieven die de cliënt met lichaamstaal toont. Met deze signalen kun je vervolgens aan de slag. Het voordeel van een digitale versie is dat het juist zo flexibel is: geen vastgelegde hoeveelheid ruimte om informatie op te schrijven, maar veranderbaar afhankelijk van de vraag en de mogelijkheden van de cliënt. Voor de een zal het vakje 'pijn' niet relevant zijn, voor de ander is het belangrijk om juist dit wel goed in te vullen. Zo kunnen bepaalde interpretaties toegevoegd, weggelaten of uitgediept worden. Dus met recht: een Persoonlijk Communicatieboek. Miriam Roemer
Suggesties voor het maken van een persoonlijk communicatieboek A. Informatie over de communicatiemogelijkheden van de cliënt Op welke wijze kan de cliënt informatie ontvangen? Zintuigen Bijzonderheden Zien Horen Voelen Ruiken Proeven Aan welke gedragingen zie je dat de cliënt tevreden is of blij? Tevredenheid Vrolijk / blij Aan welke gedragingen zie je dat de cliënt ontspannen is? Ontspannen Aan welke gedragingen zie je dat de cliënt niet goed gestemd is? Boos of ontstemd Verdrietig
Aan welke gedragingen zie je dat de cliënt bang is of angstig? Bang / Angst Onzekerheid Paniek Aan welke gedragingen zie je dat de cliënt onrustig of gespannen is? Gedragingen cliënt Onrust Spanning (licht, matig, ernstig) Aan welke gedragingen zie je dat cliënt ziek is of zich niet lekker voelt? Ziek Niet lekker, niet fit Aan welke gedragingen zie je dat de cliënt pijn heeft? (Denk daarbij aan acute pijn, chronische pijn, verschillende typen pijn en/of pijn op verschillende plekken in of aan het lichaam) Pijn Aan welke gedragingen zie je dat de cliënt iets wil? (of: waaraan zie je diens voorkeur?) Willen (eten/drinken) Willen (contact/aandacht) Willen (andere zaken) Niet (meer) wilen
B. Informatie over de communicatiemogelijkheden van de begeleider Welke hulpmiddelen heeft de cliënt zelf, of kun jij als begeleider gebruiken in de communicatie met deze cliënt? Hulpmiddelen Bijzonderheden Bril Hoorapparaat Toeter Voorwerpen Foto s Overige (geur; geluiden etc.) Op welke wijze kun je contact maken of aandacht geven aan deze cliënt? Contact maken Contact onderhouden Aandacht geven Op welke wijze kun je deze cliënt voorbereiden op een activiteit, of een activiteit aankondigen? Aankondigen van activiteit (wandelen / weggaan) Aankondigen van activiteit (eten / drinken) Aankondigen van activiteit (opstaan / wassen / aankleden / toilet / tandenpoetsen) Aankondigen van activiteit (spel / sport / zwemmen / snoezelen / muziek)
Op welke wijze kun je deze cliënt uitnodigen voor een activiteit? Uitnodigen (b.v. kom maar; ga je mee?) Op welke wijze kun je deze cliënt laten kiezen? (of: invloed laten ervaren/uitoefenen) Kiezen (eten / drinken) Kiezen (bad / douche) Kiezen (spelmateriaal) Op welke wijze kun je deze cliënt troosten, steunen of geruststellen? Intentie van de begeleider Troosten Op welke wijze kun je deze cliënt beïnvloeden in zijn/haar gedrag, als je wilt dat de cliënt met bepaalde gedragingen stopt? Intentie van de begeleider Gedragsbeïnvloeding Op welke wijze kun je deze cliënt een pluim geven of prijzen (waardering / positieve bekrachtiging of bevestiging geven)? Intentie van de begeleider Prijzen (goed zo!)
C. Informatie over het reactieve gedrag van de cliënt Aan welke gedragingen van de cliënt zie je dat hij/zij de boodschap begrepen heeft? betekenis Cliënt heeft de boodschap begrepen Aan welke gedragingen van de cliënt zie je dat hij/zij jouw boodschap niet gehoord of gezien heeft? Cliënt heeft de boodschap niet ontvangen (niet gehoord of niet gezien) Aan welke gedragingen van de cliënt zie je dat de cliënt jouw boodschap niet begrepen heeft? Cliënt heeft de boodschap niet begrepen Aan welke gedragingen van de cliënt zie je dat hij/zij niet wil ingaan op de boodschap? Niet willen ingaan op de boodschap Algemeen Bij het beschrijven van gedragingen van de cliënt, kan je ervoor kiezen om deze globaal te houden (zodat die gedragingen direct herkenbaar zijn voor alle begeleiders). Kies je voor een gedetailleerde beschrijving dan is een hogere mate van sensitiviteit nodig om die specifieke en subtiele signalen op te kunnen merken.