vergaderdatum 25maart 2008 agendapunt : 14 voorstelnummer : 2008/11 onderwerp : Raadsvoordracht resultaten 7 e Noordvleugelconferentie Op 14 december 2007 vond de 7 e Noordvleugelconferentie plaats. Door de aanwezige bestuurders, waaronder bestuurders van de meeste stadsregio gemeenten, zijn standpunten vastgesteld op basis van twee publicaties: 'Metropoolregio Amsterdam - het Ontwikkelingsbeeld Noordvleugel 2040' en de publicatie 'De kracht van het landschap - Streefbeeld 2040 en Actieprogramma 2020 voor het Metropolitaan Landschap'. Noordvleugelafspraken worden na vaststelling in een Noordvleugelconferentie ter finale besluitvorming aangeboden aan de Regioraad (evenals aan de raden en staten van de overige Noordvleugel partners). De gemaakte afspraken over het Ontwikkelingsbeeld en over Metropolitaan Landschap worden hieronder, in de vorm van standpunten en bijbehorende opdrachten, weergegeven. Dit wordt voorafgegaan door de beschrijving van de aanleiding om de beide onderwerpen als Noordvleugel agendapunt op te nemen. Tenslotte worden enkele directe consequenties voor de Stadsregio in beeld gebracht. Aanleiding Ontwikkelingsbeeld Noordvleugel 2040 Aanleidingen voor het maken van een ontwikkelingsbeeld voor de Noordvleugel zijn: het willen ontwikkelen van de netwerkstad Noordvleugel tot een volwaardige Europese metropool; de zorg over de internationale concurrentiepositie van de Amsterdamse regio; het in verband brengen van metropoolvorming met toekomstthema's als klimaatverandering, leefbaarheid, energie en duurzaamheid, mondialisering van de economie, demografie en bereikbaarheid; het leveren van een gemeenschappelijke, regionale basis voor de toekomstige structuurvisies van de verschillende overheden in het gebied van de Noordvleugel, en het leveren van een gezamenlijk gedragen input voor het rijksproject Randstad 2040; het in samenhang brengen van de bestaande regionale afspraken die eerder in Noordvleugelverband zijn gemaakt. De afspraken die in de eerdere Noordvleugelconferenties zijn gemaakt, over onder meer woningbouw, bereikbaarheid en werklocaties, waren vertrekpunt voor het Ontwikkelingsbeeld. Ten opzichte van de eerdere conferenties zijn drie nieuwe invalshoeken gekozen: het studiegebied is ruimer gedefinieerd dan het plangebied van de Noordvleugel; de tijdshorizon wordt opgeschoven van 2030 naar 2040, en waar nodig verder; de metropolitane ontwikkelingsstrategie wordt verkend, wat in zijn ultieme vorm leidt tot de transformatie van de netwerkstad tot metropool. Aanleiding Metropolitaan Landschap Op de 6 e Noordvleugelconferentie, 16 februari 2007, stond het landschap van de Noordvleugel centraal. Het landschap, zo werd vastgesteld, is een waardevolle bouwsteen voor het metropolitane karakter van de verstedelijkte regio en draagt in die zin substantieel bij aan het woon-, werk- en leefklimaat. Daarmee is het landschap een belangrijke internationale Pagina 1 van 7
vestigingsplaatsfactor. Om deze kwaliteiten verder uit te bouwen zijn in februari 2007 een aantal opdrachten geformuleerd. De uitwerking van deze opdrachten zijn vervat in de publicatie Metropolitaan Landschap. De publicaties 'Metropoolregio Amsterdam: Ontwikkelingsbeeld Noordvleugel 2040' en 'De kracht van het landschap' zijn bijgevoegd bij de stukken van de Regioraad. De 7e Noordvleugelconferentie Op de Zevende Noordvleugelconferentie zijn over het Ontwikkelingsbeeld Noordvleugel 2040 de volgende afspraken gemaakt: 1 De netwerkstad Noordvleugel te ontwikkelen tot een op Europese schaal concurrerende metropool in 2040. 2 De netwerkstad Noordvleugel te hernoemen tot de Metropoolregio Amsterdam / Amsterdam Metropolitan Area. 3.I De Metropoolregio Amsterdam in de Randstad te positioneren als een belangrijke motor van de Nederlandse economie; II Een belangrijk bijdrage te leveren aan de oplossing van randstedelijke problemen door een vitale Metropoolregio Amsterdam; III Het Ontwikkelingsbeeld Noordvleugel 2040 te beschouwen als de gezamenlijke input vanuit de Metropoolregio Amsterdam voor het UPR-project Randstad 2040. 4.I De Metropoolregio Amsterdam te profileren op twee specifieke aspecten, te weten: Diversiteit (zowel stedelijk, landschappelijk, functioneel) Duurzaamheid (in ieder geval energie, klimaat-bestendigheid en luchtkwaliteit). II Het daartoe vasthouden aan de (ruimtelijke) principes van bundeling, intensivering en diversiteit binnen de Metropoolregio Amsterdam en deze als uitgangspunten te nemen voor de verdere metropoolvorming. 5 Er worden vier cruciale inspanningen geleverd om de netwerkstad Noordvleugel door te kunnen ontwikkelen tot de Metropoolregio Amsterdam: I Het verder intensiveren en transformeren van het afgesproken verstedelijkte en tot 2030 te verstedelijken gebied, zodat de voor een metropool kenmerkende kwaliteiten worden gerealiseerd. Hierbij is aandacht voor: een evenwichtige ontwikkeling van de diverse ontwikkelingsassen; behoud van binnenstedelijke werkgelegenheid; voldoende aanbod van bedrijfslocaties bij de transformatie van werklocaties naar en met andere stedelijke functies, conform de Uitvoeringsstrategie Plabeka. II Het verbeteren van de interne en externe bereikbaarheid van de regio, door zowel de mogelijkheden van het verkeerssysteem ten volle te benutten als te investeren in adequaat metropolitaan openbaar vervoer op de schaal van de metropoolregio. III Het zo ontwikkelen van het metropolitane landschap dat de benodigde groenblauwe kwaliteiten voor de metropool worden gerealiseerd. IV Het duurzaam en klimaatbestendig ontwikkelen van de metropoolregio Amsterdam. 6 Het Ontwikkelingsbeeld Noordvleugel 2040 wordt als vertrekpunt gebruikt bij het opstellen van de komende structuurvisies in de Metropoolregio Amsterdam en daarbij nota te nemen van het document Thema s en Opgaven voor de toekomst. Pagina 2 van 7
7 De onderstaande elf (boven)regionale opgaven worden erkend als urgent en belangrijk voor de ruimtelijke hoofdstructuur van de toekomstige metropool: Stedelijke intensivering en transformatie (impuls 1, zie 5-I) Metropolitane bereikbaarheid (impuls 2, zie 5-II) Metropolitaan landschap (impuls 3, zie 5-III) Duurzaamheid/klimaatbestendigheid (impuls 4, zie 5-IV) Vrije tijd/toerisme/recreatie in de metropoolregio Toekomst haven Toekomst Schiphol/Lelystad Toekomst Greenport Aalsmeer Schaalsprong Almere/Markermeer-IJmeer/OV-SAAL Schaalsprong Haarlemmermeer/Bollenstreek Investeringsagenda en financieringsstrategie in het bijzonder van de vier impulsen voor metropoolvorming Deze opgaven worden erkend als urgent en belangrijk voor de ruimtelijke hoofdstructuur van de toekomstige metropool en zijn leidend voor de toekomstagenda van de Metropoolregio Amsterdam voor verdere beleidsvorming. 8 Aangaande de onder beslispunt 7a vastgestelde opgaven actie te laten ondernemen en te doen rapporteren aan BKG, PBN, PRES en/of ML door de volgende bestuurlijke trekkers: Stedelijke intensivering en transformatie: gemeenten Amsterdam, Haarlem en Zaanstad (start in 2008) Metropolitane bereikbaarheid: stadsregio Amsterdam en provincie Flevoland (start in 2008) Metropolitaan landschap: gemeente Amsterdam en provincies Noord-Holland en Flevoland (start in 2008) Duurzaamheid/klimaatbestendigheid: gemeente Amsterdam en provincies Noord- Holland en Flevoland (start in 2008) Vrije tijd/toerisme/recreatie in de metropool: stadsregio Amsterdam, provincies Noord- Holland en Flevoland Toekomst Haven: partners Havenconvenant NZKG Toekomst Schiphol/Lelystad: via BRS/ gemeente Lelystad Toekomst Greenport Aalsmeer: via Stuurgroep Greenport Aalsmeer Schaalsprong Almere/Markermeer-IJmeer/OV-SAAL: via de projecttrekkers in het kader van Randstad Urgent Schaalsprong Haarlemmermeer/Bollenstreek: via de projecttrekkers in het kader van Randstad Urgent Investeringsagenda en financieringsstrategie: provincies Noord-Holland en Flevoland, stadsregio Amsterdam en gemeente Amsterdam Op de Zevende Noordvleugelconferentie zijn over het Metropolitaan Landschap de volgende afspraken gemaakt: 1 De partijen die samenwerken onder de naam metropoolregio Amsterdam herbevestigen het belang van het landschap in de metropoolregio Amsterdam en nemen de verantwoordelijkheid op zich de groenblauwe structuur veilig te stellen en verder te ontwikkelen. Het streefbeeld en de koersen als ontwikkelingsperspectieven voor de verschillende te onderscheiden deelgebieden met hun karakteristieke identiteiten vormen het groenblauwe fundament voor de structuurvisies. De partijen onderschrijven daarbij het Pagina 3 van 7
belang van een gebiedsgerichte uitwerking van het streefbeeld, voor planvorming, realisatie én beheer; Het streefbeeld, de randvoorwaarden om daar te komen, en de koersen voor de deelgebieden vormen de input van de partijen voor het landschap in het UPR project Randstad 2040; De partijen erkennen de majeure opgaven en spreken af bij besluitvorming hierover rekening te houden met het effect op het Metropolitane Landschap. Deze opgaven zijn opgenomen in het Ontwikkelingsbeeld 2040 en vormen daarmee input voor de structuurvisies die opgesteld gaan worden; Verder onderstrepen de partijen het belang van het afronden van de bestaande projecten en programma s. De resultaten uit dit project kunnen hierbij behulpzaam zijn. 2 Het bouwen aan het Metropolitane Landschap begint nu! De partijen die samenwerken onder de naam metropoolregio Amsterdam zorgen gezamenlijk voor de noodzakelijke randvoorwaarden en zetten daarvoor de volgende acties in. Bestuurlijke trekkers, zoals genoemd bij de actie, nemen de uitvoering ter hand en rapporteren aan de bestuurlijke stuurgroep Metropolitaan Landschap, PRES en BKG. I De ontwikkeling van financiële prikkels gericht op een groene ontwikkeling In de huidige situatie levert bouwen in het groen veelal geld op. Het op orde houden van groen kost alleen maar geld. De verhoudingen zijn scheefgetrokken. Dit gaan we op de volgende wijze aanpakken: 1 Onderzoek naar de structurele herverdeling van bestaande middelen om de kwaliteit en publieke toegankelijkheid te borgen van het landelijk gebied. 2 Metropoolregio Amsterdam kan in haar lobby bij het Rijk de dynamiek van bestaande financieringsstromen voor rode ontwikkelingen aankaarten en verzoeken om dit effect te corrigeren, zonder rode ontwikkelingen onmogelijk te maken. Bestuurlijke trekker: provincie Noord-Holland en provincie Flevoland II Voorkomen van verrommeling door interventies De partijen die samenwerken onder de naam metropoolregio Amsterdam besluiten tot het opstellen van een regionale richtlijn voor bestemmingsplannen die gericht is op zowel bescherming van landschappelijke kernkwaliteiten als het wegnemen van belemmeringen voor gewenste ontwikkelingen. De partijen onderzoeken of beeldkwaliteitplannen deze functie kunnen vervullen. Bestuurlijke trekker: provincie Noord-Holland III Zorgen voor robuust en duurzaam beheer De partijen die samenwerken onder de naam metropoolregio Amsterdam achten een samenhangend en omgevingsgericht beheer van groot belang. Er wordt onderzoek gedaan naar een gebiedsgerichte integrale visie op en aanpak van het beheer van het landelijk gebied, gekoppeld aan de identiteiten van de landschappen. Er komt een metropoolregio Amsterdam actieplan in 2008 voor het uitbouwen van de maatschappelijke functie, aandacht in beheer voor biodiversiteit en het benutten van de natuurrijkdom in de marketing van de metropool. Bestuurlijke trekker: provincie Noord-Holland, gemeenten Amsterdam en Zaanstad IV Verbreding financieel draagvlak De partijen die samenwerken onder de naam metropoolregio Amsterdam doen onderzoek naar de instelling van een compensatiefonds, inclusief financiële arrangementen met derden op het niveau van metropoolregio Amsterdam, zodat vrijkomende middelen voor Pagina 4 van 7
water- en natuurcompensatie optimaal ingezet kunnen worden ten bate van het Metropolitane Landschap. Ook komt er een onderzoek naar de instelling van een gezamenlijk fonds met het bedrijfsleven voor het versterken van het woon- en vestigingsklimaat van metropoolregio Amsterdam door investeringen in het Metropolitane Landschap. Bestuurlijke trekker: provincie Noord-Holland V Marketingstrategie De partijen die samenwerken onder de naam metropoolregio Amsterdam ontwikkelen een marketingstrategie van het landschap gericht op toeristen en bewoners uit de regio. De marketingstrategie maakt onderdeel uit van een internationale toeristische marketingstrategie op metropoolregio Amsterdam-schaal. Bestuurlijke trekker: Stadsregio Amsterdam, gemeente Amsterdam VI Aanpak knelpunten bij realisatie gebiedsgerichte projecten. De partijen die samenwerken onder de naam metropoolregio Amsterdam besluiten tot het opzetten van een pilot rond de realisatie van het OostvaardersWold. Ervaringen uit deze pilot kunnen worden benut om een versnelling van toekomstige projecten teweeg te brengen en specifiek instrumentarium te ontwikkelen. Bestuurlijke trekkers: provincie Flevoland en provincie Noord-Holland 3 De partijen die samenwerken onder de naam metropoolregio Amsterdam onderschrijven dat de acties in het Actieprogramma noodzakelijk zijn ter versterking van het Metropolitane Landschap en spreken af deze acties zo snel mogelijk van start te laten gaan en (c.q. voortvarend voort te zetten) en voor 2020 af te ronden. Bestuurlijke trekkers, zoals genoemd bij de actie, nemen de uitvoering ter hand en rapporteren aan de bestuurlijke stuurgroep Metropolitaan Landschap, PRES en BKG. De samenhang tussen de acties wordt bewaakt door de bestuurlijke stuurgroep Metropolitaan Landschap die 2x per jaar in brede samenstelling bijeenkomt. De coördinatie van het geheel ligt bij de gemeente Amsterdam en de provincies Noord-Holland en Flevoland. 4 De partijen die samenwerken onder de naam metropoolregio Amsterdam geven de koersen uit hoofdstuk 6 vrij voor publieke discussie om input te vergaren voor structuurvisies. Bestuurlijke trekkers: provincie Noord-Holland, provincie Flevoland en gemeente Amsterdam Besluit naar aanleiding van de pilot IJmond-IJmeer De partijen die samenwerken onder de naam metropoolregio Amsterdam stemmen in met de standpunten over de pilot. Consequenties voor de Stadsregio Ontwikkelingsbeeld Noordvleugel 2040 De opgaven zoals verwoord in het Ontwikkelingsbeeld Noordvleugel 2040 zullen uitgangspunt zijn bij het opstellen van de Ruimtelijke Projectennota van de Stadsregio. De Stadsregio zal betrokken zijn bij de uitvoer van de elf genoemde (boven)regionale opgaven. Dat geldt in het bijzonder voor drie opdrachten: Metropolitane bereikbaarheid Vrije tijd/toerisme/recreatie in de metropool Investeringsagenda en financieringsstrategie Pagina 5 van 7
Metropolitaan Landschap Het belang van de bijzondere kwaliteit van het landschap als vestigingsplaatsfactor zal een belangrijke rol spelen in de totale marketingstrategie voor de metropoolregio Amsterdam. De stadsregio is een van de trekkers van deze strategie. Voorts zet de stadsregio haar inzet voort op het gebied van recreatie en toerisme en zal zij, waar nodig, in Noordvleugelverband actief meedoen met die projecten ten behoeve van het metropolitane landschap die ook van direct belang kunnen zijn voor de gemeenten van de Stadsregio. De Regioraad zal worden geïnformeerd over de voortgang van de opdrachten. Gelet op het bovenstaande stelt het dagelijks bestuur van de Stadsregio Amsterdam de regioraad voor over te gaan tot vaststelling van het volgende besluit: Pagina 6 van 7
De regioraad van de Stadsregio Amsterdam: gelezen het voorstel nummer 2008/11 van het dagelijks bestuur; gehoord het advies van het Portefeuillehoudersoverleg Fysieke Omgeving van 21 februari 2008; gehoord de instemming van de aanwezige regioraadsleden bij de raadssessie Fysieke Omgeving van 25 maart 2008; gelet op hoofdstuk XI van de Wet Gemeenschappelijke regelingen en de Gemeenschappelijke regeling Stadsregio Amsterdam; besluit: tot het vaststellen van de standpunten en opdrachten met betrekking tot het Ontwikkelingsbeeld Noordvleugel 2040 en het Metropolitane Landschap, welke tijdens de 7 e Noordvleugelconferentie zijn overeengekomen, als beleidsuitgangspunten voor de Stadsregio Amsterdam. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van de regioraad van de Stadsregio Amsterdam van 25 maart 2008. De secretaris de voorzitter drs. A. Joustra mr. M.J. Cohen Pagina 7 van 7