NEN 5152-symbolen binnen AutoCAD

NEN 5152-symbolen binnen AutoCAD Afstudeeropdracht in het kader van de cursus AutoCAD System Manager. Auteur: Begeleid door: E. van den Eijnde R. Boeklagen

Voorwoord Na enkele jaren in de bouw te hebben gewerkt, werd het tijd om mijn lat wat hoger te leggen. Mijn grote interesse is en blijft de computer en zo ben ik ongeveer anderhalf jaar geleden op zoek gegaan naar een baan waarbij ik mijn hobby met mijn werk kon combineren. Als beginnend AutoCAD tekenaar was mijn basiscursus AutoCAD 2D voldoende, maar het bedrijf zocht iemand die meer gespecialiseerd is in het programma AutoCAD. Dit was voor mij een schitterende kans, die ik niet moest laten gaan. Zodoende heb ik op internet rondgekeken naar het aanbod van geschikte cursussen. De cursus ACE System Manager sprak me aan omdat ik me zo verder kon gaan verdiepen in AutoCAD. Nadat het bedrijf waar ik werkzaam ben haar goedkeuring had gegeven ben ik dus ook met een lach naar elke cursusdag geweest. R. Boeklagen is een enthousiaste docent die zijn stof goed over kan brengen met hier en daar een grapje. Erik van den Eijnde Maart 2008 NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 2

Inhoudsopgave Pagina 1. Inleiding 4 2. Nelissen ingenieursbureau 6 3. Probleemstelling 9 4. Oplossingen 11 4.1 Mogelijke oplossingen 11 4.2 Gekozen oplossing 14 5. Het programma 15 6. Toekomstige uitbreidingen 22 7. Samenvatting 23 8. Nawoord 24 Bijlagen 1: Codes 25 2: Literatuurlijst 28 3: Installatie instructies 29 NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 3

1. Inleiding Leonardo da Vinci (1452 1519) heeft in de vijftiende eeuw de beginselen van het technisch tekenen gelegd. Vroeger gebeurde dit voornamelijk op een tekentafel (of tekenschot). De tekentafel bestaat uit een te kantelen houten tekenblad, bevestigd op een in hoogte verstelbaar onderstel, zoals te zien is op afbeelding 1. Met behulp van linialen, gradenbogen en een potlood werden de technische tekeningen gemaakt. Afbeelding 1: tekentafel (links een moderne, rechts een ouderwetse) Vanaf ongeveer 1960 kwamen er computerprogramma s ter beschikking om technische tekeningen te maken, zoals Computer Aided Design (CAD). Hierdoor konden de technische tekeningen sneller worden gemaakt en gemakkelijker worden veranderd (bijvoorbeeld met behulp van de optie Copy & Paste of de optie Delete). Sinds 1980 zijn er programma s ontwikkeld waarmee men zelfs 3D tekeningen kon maken. Dit betekent dat het klassieke technisch tekenen met de hand op een tekentafel langzaam verdrongen is door moderne en vernieuwde systemen als CAD en CAM (Computer Aided Manufacturing). NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 4

In de loop van de tijd heeft het technisch tekenen zich dus ontwikkeld tot een geavanceerde techniek. De tekentafel is bijna volledig vervangen door computers met speciaal ontworpen hard en software. Het tekenen van elektrische installaties gebeurde al snel met speciaal ontwikkelde symbolen (vroeger gebuikte men hiervoor sjablonen). Zo heeft elke elektrische component een symbool met een bepaalde maat van grootte. Deze symbolen en groottes staan genoteerd in het normenboek, zodat deze symbolen door iedereen op dezelfde manier kunnen worden gebruikt en het voor iedereen dus duidelijk is wat het symbool precies voorstelt. Het tekenen van de elektrotechnische symbolen kan tegenwoordig worden gedaan met behulp van een extra programma, bijvoorbeeld Stabicad (zie afbeelding 2). Dit programma wordt naast het tekenprogramma AutoCAD gebruikt om het invoegen van symbolen te vergemakkelijken. De symbolen zijn al voorgetekend en kunnen met een extra venster in de technische tekening in AutoCAD gesleept worden. Hierdoor staat het symbool meteen in de juiste grootte in de technische tekening. Afbeelding 2: Stabicad met rechts onderin de symbolen Dit programma, Stabicad, is tot op heden één van de betere programma s waarmee je snel elektrische installatiesymbolen tekent. Vele bedrijven in Nederland en België maken gebruik van Stabicad, zoals onder andere: installatiebedrijven, ingenieursbureaus en adviesbureaus. NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 5

NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 6

2. Nelissen ingenieursbureau Het bedrijf Nelissen BV bestaat sinds 1991 en is sindsdien uitgegroeid tot een snel groeiend bedrijf met ongeveer 50 werknemers. Nelissen ingenieursbureau is een onafhankelijk bureau op het gebied van onder andere installatietechniek, bouwfysica, akoestiek, brandveiligheid enz. Met de vele opdrachten die het bedrijf krijgt, staan ze voor: Hoogwaardige kwaliteit Hoog niveau van werknemers Duidelijke communicatie No nonsens advies Afspraak is afspraak Meedenken in het ontwerpteam Nelissen BV heeft een aantal bekende gebouwen gemaakt waaronder Erasmusgebouw RUN (Nijmegen), universiteitsgebouw voor geneeskunde, gezondheidswetenschappen en psychologie (Maastricht), het van Abbemuseum (Eindhoven), Scheikundige Technologie TU (Eindhoven), hogeschool Windesheim (Zwolle). In afbeelding 3 ziet u een aantal voorbeelden van projecten. NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 7

Afbeelding 3: voorbeelden van projecten NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 8

Binnen Nelissen BV ben ik werkzaam als tekenaar. Mijn werk bestaat uit het ontwerpen, lichtberekeningen maken en tekenen van elektrotechnische installaties. De ontwerpers zijn verantwoordelijk voor de uiteindelijke tekening. De ontwerpers kunnen met eventuele vragen bij de projectleiders terecht. In afbeelding 4 ziet u een organogram van Nelissen BV. Afbeelding 4: organogram van Nelissen BV NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 9

3. Probleemstelling AutoCAD is het basisprogramma waarmee men allerlei soorten technische tekeningen kan maken. Als men in AutoCAD bijvoorbeeld een plattegrond heeft geladen moeten hierin nog de installatiesymbolen verwerkt worden. In Nederland worden standaard symbolen gebruikt volgens de standaard NEderlandse Norm (NEN). De NEN is sinds 2000 ontstaan tussen een samenwerking van de het Nederlandse Normalisatie instituut en de Stichting NEC (gespecialiseerd in de normalisatie van ICT en elektrotechniek). De NEN beheert op vele uiteenlopende gebieden voor Nederland geldende normen. De symbolen voor technische tekeningen en elektrotechnische symbolen zijn ondergebracht in de NEN 5152. Afbeelding 5 laat enkele voorbeelden van NEN 5152 symbolen zien. Afbeelding 5: enkele voorbeelden van NEN 5152 symbolen Deze NEN symbolen kan men niet uit AutoCAD zelf halen. In AutoCAD staan wel elektrotechnische symbolen, maar deze zijn volgens de Amerikaanse norm en als men die zou gebruiken zou de tekening meteen worden afgekeurd. Voor het invoegen van de NENsymbolen heeft men bijvoorbeeld een programma als Stabicad nodig. Het voordeel is dat het werken met AutoCAD en Stabicad snel is, het is gebruiksvriendelijk, eenvoudig en de Nederlandse normen worden gebuikt. Maar er hangt ook een groot nadeel aan: men moet voor elke pc twee dure licenties hebben, een voor AutoCAD en een voor Stabicad. Bij grote bedrijven betekent dit dat men voor elke pc apart twee licenties moet kopen, waardoor de kosten voor dat bedrijf enorm oplopen. NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 10

Om de kosten zo laag mogelijk te houden moet er gekeken worden naar een goedkopere oplossing. Dit kan bijvoorbeeld een applicatie voor AutoCAD of een geheel nieuw programma zijn. De applicatie of het programma moet in ieder geval snel, gebruiksvriendelijk en eenvoudig zijn. Tevens moeten ook de elektrotechnische symbolen volgens de NEN standaard in een database staan. Ook zou het prettig zijn als er door een klik op een knop meteen een materialenlijst tevoorschijn zou komen met daarop alle benodigde materialen en de daarbij horende (totaal)prijs. Er moet dus gezocht worden naar een goedkoop, snel en gebruiksvriendelijk programma waarbij het onderhoud minimaal is. Daarnaast is het wenselijk dat er snel een materialenlijst uitgedraaid zou kunnen worden. NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 11

4. Oplossingen Zoals er bij de probleemstelling werd verteld is het probleem de kosten van de twee licenties voor de programma s (AutoCAD & Stabicad) per pc. Er moet dus gezocht worden naar een soortgelijk AutoCAD/Stabicad programma dat ongeveer dezelfde mogelijkheden biedt. Een programma waarin de standaard elektrische installatiesymbolen gemakkelijk uit een database te halen zijn. Waarbij snelheid en gebruiksgemak van belang zijn en waarbij het uitwisselingen van tekeningen gemakkelijk gaat. 4.1 Mogelijke oplossingen Een mogelijke oplossing is het gebruik van een gratis tekenprogramma. Via Google is er een gratis tekenprogramma beschikbaar, genaamd Sketchup. Dit tekenprogramma heeft veel minder mogelijkheden dan AutoCAD en omdat de meeste tekenkamers gebruik maken van AutoCAD is dit geen optie. Een andere oplossing is het verruilen van Stabicad met een andere applicatie die langs AutoCAD werkt. Bijvoorbeeld met het programma Nordinet, dit is een soortgelijk programma als Stabicad. Nordinet werkt ook met standaard elektrotechnische installatiesymbolen. De kosten van Nordinet zijn gelijk aan de kosten van Stabicad. Aangezien we op zoek zijn naar een goedkopere oplossing is dit geen optie. Als oplossing kan men Stabicad weglaten en het stand alone draaien van AutoCAD. Maar aangezien de standaard elektrische installatiesymbolen bij AutoCAD niet in een database aanwezig zijn is dit ook geen optie. Verder bestaat er de mogelijkheid om een programma en een bibliotheek met standaard symbolen in AutoCAD te maken. Dit lijkt vooralsnog een goede optie. NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 12

Als wordt gekozen voor de laatste oplossing, vallen alle kosten van een extra licentie voor Stabicad weg. Om een programma en bibliotheek binnen AutoCAD te maken, kan men kiezen uit twee soorten AutoCAD programma s, AutoCAD en AutoCAD LT (een lichtere versie van AutoCAD). In tabel 1 staan de verschillen tussen AutoCAD en AutoCAD LT. Tabel 1: Verschillen tussen AutoCAD en AutoCAD LT Onderdeel Dynamic Block Beheer Dynamic Block Viewing Dynamische invoer Layer Express Tools Annotatie (arceren, Mtext, maatvoeren) Conceptuele 3D ontwerpfuncties Beheer van projecttekeningen (sheet set manager) Aanpasbaarheid (LISP, ARX, VBA,.Net) Presentaties CAD Standards Management Extractie attribuutdata Netwerklicenties AutoCAD AutoCAD LT In tabel 1 wordt duidelijk dat men in AutoCAD LT geen veranderingen kan maken, de optie Aanpasbaarheid (LISP, ARX, VBA,.NET) is niet aanwezig. Het is dus niet mogelijk om een programma of bibliotheek toe te voegen binnen AutoCAD LT. Dit betekent dat er gewerkt moet worden met AutoCAD. Om de NEN symbolen in AutoCAD op te vragen en in een tekening te plaatsen heeft men keuze uit de volgende opties: Gebruik maken van aparte knoppen voor elk symbool: dit neemt veel plaats in beslag en maakt AutoCAD onoverzichtelijk. NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 13

Gebruik maken van enkele knoppen die verschillende menu s weergeven met de symbolen. Bijvoorbeeld als men op een knop met een getekende schakelaar klikt, verschijnt er een nieuw venster met verschillende schakelaars die je in de tekening kunt plaatsen. Dit is een langzame, omslachtige oplossing. Gebruik maken van een pull down menu. Het nadeel hiervan is dat men alleen tekst ziet. Om alle namen van symbolen apart te noemen neemt veel plaats in beslag en anders moet er weer een onderverdeling komen wat omslachtig is. Gebruik maken van de AutoCAD functie insert Block : via de browser moet men het juiste symbool elke keer opvragen. Dit is een tijdrovende, omslachtige methode. Gebruik maken van een Toolpalette : maakt gebruik van tekeningetjes van de symbolen (gemakkelijk om symbool te zoeken), je kunt de symbolen meteen in de tekening slepen zonder eerst een commando te geven of op verschillende knoppen te drukken. Men kan meteen op het gewenste symbool drukken en in de tekening slepen. Gezien bovenstaande opties is het efficiënter om gebruik te maken van een Toolpalette. Deze optie neemt weinig plaats in beslag in AutoCAD, er zit namelijk een autohide functie op, waardoor het Toolpalette inschuift als men het niet gebruikt (zie afbeelding 6). NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 14

Afbeelding 6: links het Toolpalette in AutoCAD, rechts is het Toolpalette ingeschoven 4.2 Gekozen oplossing Mijn gekozen oplossing is het gebruik maken van AutoCAD met een extra geschreven programma. Het merental van de tekenkamers werkt met AutoCAD, zodat uitwisselingen van tekeningen gemakkelijk gaat. AutoCAD is wereldwijd bekend dus uitwisseling naar andere landen gaat ook perfect. Als er een programma geschreven wordt dan hoeven er geen extra software en licenties naast AutoCAD gekocht te worden (bijvoorbeeld Stabicad), wat enorm in (toekomstige) kosten scheelt. Het gebruik van AutoCAD in plaats van een ander nieuw programma zorgt ervoor dat niemand een nieuwe cursus hoeft te doen. Uit de mogelijke oplossingen kunnen we concluderen dat AutoCAD met een geschreven programma de beste oplossing is voor het probleem. NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 15

5. Het programma Op afbeelding 7 kunt u zien hoe de structuur van het programma er uit ziet in de vorm van een vereenvoudigd schema. Afbeelding 7: vereenvoudigd schema van het programma NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 16

In het schema kunt u zien dat het programma begint met een algemene startknop. Deze opent een nieuw venster waaruit u uit 3 opties kunt kiezen: U kunt drukken op de knop Excel bestand, hiermee opent u een Excel bestand met een overzicht waarin alle gebruikte installatiesymbolen staan vermeld met hun aantal en (totaal)prijs. U kunt drukken op de knop Excel uitdraai, hiermee opent u net als de knop Excel bestand een Excel bestand met als extra een print preview overzicht waarin alle gebruikte installatiesymbolen staan vermeld met hun aantal en (totaal)prijs. Zo kunt u meteen een uitdraai maken van het bestand. U kunt drukken op de knop Sluiten, hiermee sluit u het venster en kunt u verder gaan met het werken in AutoCAD. De knop ziet er uit zoals in afbeelding 8. Afbeelding 8: knop In afbeelding 9 ziet u het overzicht van de knop Excel bestand. U kunt in het overzicht precies zien wat er precies gebeurd als u op die knop heeft gedrukt. NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 17

Afbeelding 9: overzicht van de knop Excel bestand De codes die hiervoor gebruikt zijn staan hieronder vermeld. Dikgedrukt staat telkens de opdracht die wordt gegeven, met daaronder de gebruikte code die de opdracht uitvoert. Open het programma Excel, maar laat het Excel venster niet zien Set prgexcel = New Excel.Application NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 18

Laat Excel c:\prijslijst\overzicht.xls openen, waarvan het workbook overzicht heet en de worksheet prijslijst heet. prgexcel.workbooks.open "c:\prijslijst\overzicht.xls" Set rekenblad = prgexcel.workbooks.item("overzicht") Set tabblad = rekenblad.worksheets.item("prijslijst") Voor elk block dat je vindt in de modelspace van Autocad, zet je zijn naam in het Excelbestand overzicht.xls en zet ook de aantallen van dezelfde blocken in het Excel bestand overzicht. For Each element In ThisDrawing.ModelSpace If element.objectname = "AcDbBlockReference" Then Set symbool = element BlokKomtVoor = False For i = 1 To AantalVerschillendeBlokken If symbool.effectivename = tabblad.cells(i, 2).Value Then tabblad.cells(i, 1).Value = tabblad.cells(i, 1).Value + 1 BlokKomtVoor = True End If Next i If Not BlokKomtVoor Then AantalVerschillendeBlokken = AantalVerschillendeBlokken + 1 tabblad.cells(aantalverschillendeblokken, 1).Value = 1 tabblad.cells(aantalverschillendeblokken, 2).Value = symbool.effectivename End If End If Next element custom = blok.getdynamicblockproperties For i = 0 To UBound(custom) Set dynblokeigenschappen = custom(i) Next i Next blok Laat het venster van Excel zien. prgexcel.visible = True NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 19

Na dit laatste commando ziet u een Excel bestand met daarin de gebruikte installatiesymbolen met aantal en (totaal)prijs. In afbeelding 10 ziet u een tekening in AutoCAD, met het bijbehorende Excel bestand in afbeelding 11. Afbeelding 10: tekening in AutoCAD NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 20

Afbeelding 11: bijbehorend Excel bestand Voor de tweede knop die de print preview laat zien zijn de codes hetzelfde, op onderstaand commando na. Laat de print preview van het Excel bestand zien rekenblad.printpreview In afbeelding 12 ziet u het bijbehorende print preview van de AutoCAD tekening in afbeelding 10. NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 21

Afbeelding 12: bijbehorende print preview NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 22

6. Toekomstige uitbreidingen Het programma is in de toekomst mogelijk uit te breiden met de volgende opties: Toevoegen van meerdere NEN symbolen: momenteel staan er alleen enkele voorbeelden in het programma die gebruikt worden voor elektrotechnische installatietekeningen. Dit kan uitgebreid worden naar alle elektrotechnische symbolen en eventueel aangevuld worden met symbolen voor bijvoorbeeld werktuigbouwkunde. Toevoegen van een extra knop voor het instellen van de schaal met het genereren van een stempel die de juiste formaat en schaal heeft. Toevoegen van een extra knop om een armaturenlijst te genereren en eventueel naar Excel of Word te kopiëren. Het maken van een extra programma waarin je tekeningen gemakkelijk kunt ordenen. Door deze uitbreidingen zou het programma in de toekomst op meerdere plekken en nog breder kunnen worden ingezet. NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 23

7. Samenvatting Vroeger werden alle technische tekeningen met de hand gemaakt op tekentafels, tegenwoordig gaat dit allemaal via de computer. Hiervoor zijn speciale programma s ontworpen zoals bijvoorbeeld AutoCAD. Met dit programma kan men allerlei technische tekeningen maken. Met behulp van een ander programma, zoals bijvoorbeeld Stabicad, kunnen symbolen in de tekeningen worden gevoegd volgens de Nederlandse normen (NEN). Hiervoor zijn twee programma s nodig en dus ook twee dure licenties per pc. Voor dit dure probleem is geprobeerd een oplossing te vinden. Als oplossing is gekozen voor een programma binnen AutoCAD zelf, waarmee men de standaard Nederlandse symbolen direct in de tekening kan slepen. Hierdoor worden veel kosten bespaard: bedrijven hoeven nog maar één licentie te kopen in plaats van twee, personeel hoeft niet opnieuw te worden opgeleid aangezien de meeste tekenkamers met AutoCAD werken en de gemakkelijke onderlinge uitwisseling van tekeningen kan zo blijven bestaan. Deze kostenbesparende oplossing zal zowel voor grote als kleine bedrijven financieel aantrekkelijk zijn. NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 24

8. Nawoord Als eerste gaat mijn dank uit naar Nelissen BV, het adviesbureau waar ik werk. Dankzij dit bedrijf heb ik de cursus AutoCAD System manager mogen volgen en heb ik me kunnen verdiepen in AutoCAD. En natuurlijk gaat mijn dank uit naar R. Boeklagen, dankzij zijn uitleg en begeleiding heb ik deze cursus kunnen volbrengen. Elke cursusdag heb ik met plezier bijgewoond, ook al was het was het programmeren niet altijd even makkelijk. Zonder enige ervaring in programmeren te hebben, is het me gelukt om het tekenen van technische tekeningen in AutoCAD goedkoper en efficiënter te maken. De reacties van mijn collega s waren positief, dit is een stimulans geweest. Kortom: het was een leuke en leerzame cursus waar ik in de toekomst veel aan heb. NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 25

Bijlage 1: Codes De code van de knop Excel bestand: Public Sub TOCmd_Click() Dim prgexcel As Excel.Application Dim rekenblad As Workbook Dim tabblad As Worksheet Set prgexcel = New Excel.Application prgexcel.workbooks.open "c:\prijslijst\overzicht.xls" Set rekenblad = prgexcel.workbooks.item("overzicht") Set tabblad = rekenblad.worksheets.item("prijslijst") Dim filter(0) As Integer Dim data(0) As Variant Dim dynblokeigenschappen As AcadDynamicBlockReferenceProperty Dim selecteer As AcadSelectionSet data(0) = "insert" On Error Resume Next Dim blok As AcadBlockReference For Each blok In selecteer For Each element In ThisDrawing.ModelSpace If element.objectname = "AcDbBlockReference" Then Set symbool = element BlokKomtVoor = False For i = 1 To AantalVerschillendeBlokken If symbool.effectivename = tabblad.cells(i, 2).Value Then tabblad.cells(i, 1).Value = tabblad.cells(i, 1).Value + 1 BlokKomtVoor = True End If Next i If Not BlokKomtVoor Then AantalVerschillendeBlokken = AantalVerschillendeBlokken + 1 tabblad.cells(aantalverschillendeblokken, 1).Value = 1 tabblad.cells(aantalverschillendeblokken, 2).Value = symbool.effectivename End If End If Next element NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 26

custom = blok.getdynamicblockproperties For i = 0 To UBound(custom) Set dynblokeigenschappen = custom(i) Next i Next blok prgexcel.visible = True End Sub De code van de knop Excel uitdraai: Public Sub PrintCmd_Click() Dim prgexcel As Excel.Application Dim rekenblad As Workbook Dim tabblad As Worksheet Set prgexcel = New Excel.Application prgexcel.workbooks.open "c:\prijslijst\overzicht.xls" Set rekenblad = prgexcel.workbooks.item("overzicht") Set tabblad = rekenblad.worksheets.item("prijslijst") Dim filter(0) As Integer Dim data(0) As Variant Dim dynblokeigenschappen As AcadDynamicBlockReferenceProperty Dim selecteer As AcadSelectionSet data(0) = "insert" On Error Resume Next Dim blok As AcadBlockReference For Each blok In selecteer For Each element In ThisDrawing.ModelSpace If element.objectname = "AcDbBlockReference" Then Set symbool = element BlokKomtVoor = False For i = 1 To AantalVerschillendeBlokken If symbool.effectivename = tabblad.cells(i, 2).Value Then tabblad.cells(i, 1).Value = tabblad.cells(i, 1).Value + 1 BlokKomtVoor = True End If Next i If Not BlokKomtVoor Then AantalVerschillendeBlokken = AantalVerschillendeBlokken + 1 tabblad.cells(aantalverschillendeblokken, 1).Value = 1 tabblad.cells(aantalverschillendeblokken, 2).Value = symbool.effectivename NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 27

End If End If Next element custom = blok.getdynamicblockproperties For i = 0 To UBound(custom) Set dynblokeigenschappen = custom(i) Next i Next blok prgexcel.visible = True rekenblad.printpreview End Sub De code voor de knop sluiten: Private Sub closecmd_click() Call gebruikersfrm.hide End Sub NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 28

Bijlage 2: Literatuurlijst NEN 5152 normenboek Boeklagen, R. (2007). AutoCAD 2008: Computer ondersteund ontwerpen. TEC: Twente Engineering Consultancy BV, Nijmegen. Siler, B., & Spotts, J. (2000). Het complete handboek Visual Basic 6. Academic Service, Schoonhoven. NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 29

Bijlage 3: Installatie instructies Om alles goed te laten verlopen kopieert u alle bestanden naar een harde schijf. Maak een nieuwe map aan in c:\ met als naam prijslijst Kopieer het Excel bestand overzicht, in de map c:\prijslijst\ Start AutoCAD Ga naar tools Autolisp load application Hiermee krijgt u een nieuw scherm, druk daar op contents add U gaat naar de installatiemap vba. Daar staat het bestand Excel_uitdraai in. Deze opent u. NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 30

Als het goed is krijgt u onderstaande te zien. Druk nu 2 maal op close. NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 31

Ga vervolgens terug naar tools options. Waarmee u nu een nieuw venster krijgt. Druk links op het plusje dat langs Tool Palettes File Locations staat. Druk daarna op Add en daarna browse de knop boven Add. U krijgt hiermee een nieuw klein venster waarmee je naar installatiemap moet gaan die hee t palette menu. Druk daar eenmaal op en druk dan de ok knop. Druk nu op Apply en daarna de ok knop. Als u nu op ctrl + 3 drukt, dan komt er een toolpalette met 3 extra tabbladen (230V, beveiliging & data). Ga met de muis boven de toolpalette staan en druk op de rechter muisknop (ga niet met de muis boven een knop staan want dan komt er een ander menu te staan). Kies uit het menu Customize Palettes. NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 32

Druk op de rechtermuisknop in het volgende venster in de ruimte waarboven staat palette groups: en druk op import. Ga naar de installatiemap palette menu. Dan staan daar 4 mappen en 1 bestand in. Pak het bestand symbolen.xpg en open deze. Druk daarna op close. Ga met de muis boven de blauwe balk staan van de tool palette. Druk op de rechter muisknop. Er staat nu een extra keuze bij, genaamd symbolen. Druk op die keuze. Herhaal dit door met de muis boven de blauwe balk te staan van de tool palette. Druk nogmaals de rechtermuisknop in. En vink Auto hide aan en Anchor Left of Anchor Right aan. Dit is een keuze wat de gebruiker het fijnst vindt. NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 33

Ga naar tools Customize Import Customizations Open een nieuw Customization file, ga naar de installatie map knop menu. Pak daaruit het bestandje materialenlijst. Druk in het linker venster op het plusje langs toolbars. NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 34

Sleep het bestand materialenlijst van het linker menu naar het rechter menu en laat het los als je muis boven toolbars zit van het rechtermenu. Druk op het tabblad Customize. Druk op all customization files en klik uit de lijst op main CUI file. Klik op het plusje langs toolbars en druk nogmaals op het plusje langs materialenlijst (materialenlijst staat als het goed is onderaan in de lijst). Klik op matuit. Als rechtsonder van het venster het pijltje naar rechts staat gericht druk dan 1 maal, als het links staat gericht dan is dit ok. In het venster properties, staat onderaan images. Druk op de regel van small image, er komt nu een knopje rechts van de regel met 3 puntjes erin. Druk daar op. Ga naar de installatiemap knop menu en druk 2 maal op materialenlijst. Doe dit hetzelfde bij large image. Druk dan op apply en ok. NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 35

Ga met je muis op een willekeurige knop staan en druk dan op de rechtermuisknop. Klik in de lijst op materialenlijst. U kunt nu de knop nu neerzetten waar u wilt. Druk op de knoppen Alt + F11 In het nieuwe venster gaat u naar tools references NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 36

Uit de lijst kiest u voor Microsoft Excel.. Vink dit aan en druk op OK. NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 37

Sluit alles af met een kruisje NEN symbolen in AutoCAD, door E. van den Eijnde Pagina 38