gemeente Haarlemmermeer Nota van B&W Onderwerp Portefeuillehouder mr. A.Th. H. van Dijk Collegevergadering 1 3 d 2 00 5 Inlichtingen Peter de Kruijk (023 567 67 65) 1 Meindert Heemstra (023 5676502) Registratienummer Samenvatting )38(i3 Op 10 oktober jl. is het Manifest Werkstad A4 (zie bijlage 1) aan minister Peijs aangeboden. In de raadsvergadering van 13 oktober 2005 heeft u ons gevraagd inhoudelijk te reageren op het Manifest. Het Manifest vraagt qua infrastructuur en programma van werklocaties niets nieuws. De opstellers stellen dat de ontwikkeling van dit gebied zeer belangrijk is voor de concurrentiepositie van de regio en pas succesvol is als het integraal als hoogwaardig multimodaal logistiek knooppunt ontwikkeld wordt. Wij zijn verheugd met dit initiatief van het bedrijfsleven en zien daarin een ondersteuning van ons beleid om de ontwikkeling van dit gebied van nationaal belang te zien. Al langer zijn wij bezig met de ontwikkeling van het gebied, echter deze ontwikkeling is niet primair van lokaal belang maar is veeleer van regionale en nationale betekenis. Daarom menen wij dat de ontwikkelingen in dit gebied financieel niet alleen door het gebied zelf moet worden gedragen maar ook door het rijk en de regio. Tevens dienen alle stakeholders betrokken te zijn zodat het te ontwikkelen concept ook door de markt ondersteund wordt. Voorwaarde om mee te doen aan deze ontwikkeling is dat er een balans moet zijn tussen de bereikbaarheid, de economische ontwikkeling en de kwaliteit van de leefomgeving. Daarnaast stellen wij voorwaarden aan de vormgeving van het proces; de belanghebbenden, niet zijnde de Gemeente Haarlemmermeer, moeten participeren en investeren in de noodzakelijke randvoorwaarden voor de ontwikkeling van het gebied. Bereikbaarheid / Infrastructuuc Voor de interne verbindingen moet worden gestreefd naar een optimale verbinding voor zowel vracht als personen. Voor de externe verbindingen dienen er directe verbindingen te zijn van het logistiek product met alle beschikbare modaliteiten: lucht, weg en rail. Tenslotte zal de belasting op het lokale wegennet zo beperkt mogelijk moeten zijn. o De Werkstad A4 dient adequaat ontsloten te worden met hoogwaardig openbaar vervoer. Economische ontwikkeling:
Onderwerp Volgvei 2 Er moet een heldere gedragen visie komen van alle betrokken partijen op het logistiek concept; Voor deze visie dienen er door de markt concepten ontwikkeld te worden die een verdere innovatie in de logistieke bedrijvigheid bevorderen. Kwaliteit leef- en werkomgeving: Met het eerdere genoemde ongehinderde logistieke systeem moet ook de mogelijkheid benut worden de te verwachten problemen met luchtkwaliteit op te lossen. De economische ontwikkeling mag niet ten koste gaan van de leefomgeving (meer geluid, verslechterirlg luchtkwaliteit) In de aanpak moeten kansen worden benut voor het verbeteren van kwaliteit van leven in de omgeving van het gebied. De ontwikkeling van het gebied is dusdanig grootschalig dat dit extra kwaliteit vereist voor de inpassing van het gebied in de omgeving. Proces en financiën: Aangezien de ontwikkeling een aantal van elkaar afhankelijke projecten betreft en wij een belangrijk wettelijke taak hebben op het gebied van de ruimtelijke ordening, zullen wij daar de regie over moeten voeren. Tevens spelen in het gebied een aantal publieke belangen die door ons bewaakt moeten worden. Dit betekent onder andere dat de Gemeente Haarlemmermeer: - zorgdraagt voor de afstemming van alle belangen die in dit gebied spelen om zodoende de noodzakelijke integrale ontwikkeling mogelijk te maken; - zorgt draagt voor het op tijd starten van procedures zodat de ontwikkelingen ook kunnen plaatsvinden. De operationele grondontwikkeling wordt gedaan door marktpartijen en het SADC. Het rijk moet het project als een strategisch project omarmen zodat noodzakelijke investeringen niet alleen door het gebied zelf gedragen hoeven te worden. Het rijk moet daarom ook investeren in de ontwikkeling van het gebied. De investeringen in nationale infrastructuur is een primaire taak van het rijk. Bij de ontwikkeling van het terrein moet ook in het proces ruimte zijn voor de betrokkenheid van patijen die met name de kwaliteit van de ontwikkeling zoals hierboven benoemd waarborgen. Met deze uitgangspunten willen wij de verdere gesprekken voeren met betrokken partijen. Met deze partijen streven wij er naar om in het eerste kwartaal van 2006 tot een uitgewerkte visie op de Werkstad A4 en een plan van aanpak voor de verdere ontwikkeling van het gebied te komen. De resultaten daarvan zullen wij u voorleggen inclusief de noodzakelijke middelen en de dekking hiervan voor de gemeentelijke activiteiten
Onderwerp Volgvei 3 Inleidinglaanleiding Op 10 dktober jl. is het Manifest Werkstad A4 aan minister Peijs aangeboden. In de raadsvergadering van 13 oktober 2005 heefl u ons gevraagd inhoudelijk te reageren op het manifest. Het manifest is als bijlage bij dit voorstel gevoegd. In het manifest pleit het bedrijfsleven1 voor een integrale ontwikkeling van de locaties aan de zuidkant van Schiphol rond de A4. Deze plek biedt naast de Zuid-as (top locatie voor de zakelijke dienstverlening) een toplocatie voor handel en distributie. Het gebied is inmiddels Werkstad A4 (WA4) gaan heten. In het Manifest vragen de ondertekenaars om samen met de overheden bij de ontwikkeling van dit gebied rekening te houden met de volgende aspecten: 1. de ontwikkeling van uiteenlopende typen vestigingsmilieus voor luchthavengebonden bedrijven en doorgroei van het veilingcomplex; 2. een duidelijke relatie met innovatie en scholing; 3. een adequate interne en externe ontsluiting; 4. het creeren van een aantrekkelijke en duurzame werk- en leefomgeving; 5. versterken van promotie en acquisitiekracht. Het manifest benoemt het gebied als een nationaal sleutelproject. Hiermee beogen zij geld vrij te maken bij het rijk voor investeringen in dit gebied. Wij zijn verheugd met dit initiatief van het bedrijfsleven en zien daarin een ondersteuning van ons beleid om de ontwikkeling van dit gebied van nationaal belang te zien. Al langer zijn wij bezig met de ontwikkeling van het gebied, echter de ontwikkeling is niet primair van lokaal belang maar is veeleer van regionale en nationale betekenis. Daarom menen wij dat de ontwikkelingen in dit gebied financieel niet alleen door het gebied zelf moet worden gedragen maar ook door het rijk en de regio. Tevens dienen alle stakeholders betrokken te zijn zodat het te ontwikkelen concept ook door de markt en andere belanghebbende ondersteund wordt. De historie en context Alvorens we in gaan op de aanpak van de WA4 en onze inzet daarin, willen wij eerst duidelijk maken waar de Werkstad A4 over gaat en welke projecten en onderdelen daarin een plaats hebben. Het manifest vraagt qua infrastructuur en programma van werklocaties niets nieuws. Het manifest richt zich vooral op de integraliteit van de aanpak. De opstellers stellen dat de ontwikkeling van dit gebied zeer belangrijk is voor de internationale concurrentiepositie van de regio en pas succesvol is als het integraal als hoogwaardig multimodaal logistiek knooppunt ontwikkeld wordt. De werkstad A4 gaat over de volgende bestaande locaties, ontwikkelingen en projecten: Schiphol Zuid Oost, Schiphol Logistic Park, A4 zone west, De Hoek Noord, de Beukenhorsten en het Glastuinbouwcomplex Rijsenhout. De bereikbaarheid van de locaties vormt de verbindende factor: de A4 en de N201. In de Bestuurlijke Voortgangsrapportage kantoren en bedrijven van oktober 2005 bent u ingelicht over de voortgang van een aantal Het manifest is ondertekend door: Air Cargo Nederland (ACN), KLM, Bloemenveiling VBA, Schiphol Group, Nederland Distributie Land, gemeentelijk havenbedrijf Amsterdam, het SADC, Kamer van Koophandel Amsterdam.
Onderwerp Volgvei 4 van deze projecten. Wij memoreren hieronder kort de huidige stand van zaken van de belangtijkste betrokken projecten en programma's in het gebied. Tevens geven wij aan welke beleid van toepassing is voor dit gebied. ProjectenAocaties en programma's A4 zone west Kerngebied van de ontwikkeling van het gebied is de A4 zone west. In het Schipholconvenant van 1987 werd vastgelegd dat het Bestuursforum Schiphol een visie zou ontwikkelen voor de toekomst van de Schipholzone op de lange termijn. Op grond van deze afspraak werd een aantal beleidsplannen opgesteld. De thans geldende economische structuurvisie is neergelegd in de Ruimtelijk Economische Visie Schipholregio (REVS, 2001). Hierin werd door de gemeenten Haarlemmermeer en Amsterdam en de Provincie I\loord- Holland een aantal gebieden aan de zuidzijde van de luchthaven aangewezen als bestemd voor de tweede en derde linie luchthavengebonden logistiek2. Cén van deze terreinen is de A4 zone west. Een belangrijke stap op de weg van de ontwikkeling van de A4 zone-west tot een internationaal concurrerend logistiek bedrijventerrein werd door de gemeenteraad gezet in 1999 (vastgesteld door de raad op 19 december 1999). Samen met Schiphol Real Estate (hierna: SRE) en de Schiphol Area Development Company (hierna: SADC) ging zij een overeenkomst aan tot samenwerking bij de grondverwerving, dit door de vorming van een 'grondbank'. Om de ontwikkeling mogelijk te maken is een bestemmingsplan opgesteld (door de raad op 1 juli 2004 vastgesteld) en is er een voorkeursrecht gevestigd. Inmiddels is door de grondbank partners ca. 70 % van de grond in het gebied verworven. Over ca. 20 % van de grond worden gesprekken gevoerd over mogelijke samenwerking en van ca. 10 % heeft de eigenaar een voorstel tot zelfrealisatie ingediend. De omvang van deze locatie is ca. 400 ha, waarvan ca. 160 ha uitgeefbaar (bruto/netto verhouding is zo groot vanwege de veiligheidscontouren van de kaagbaan en de normalke reserveringen voor infra, groen en water). 2 2' en 3" linie vracht zijn de bedrijven die in de logistieke keten achter de direct aan de plaífom verbonden bedrijven opereren. Hier worden producten die via de lucht worden aangevoerd be- en verwerkt.
Ondeiwerp Voigvei 5 Schi~hol Zuid-oost Schiphol Zuid-oost is de werklocatie op het Schiphol terrein waar de zogenaamde Ie linie vracht wordt ontwikkeld. In feite betreft dit het 'platíorm' voor de luchtvracht vliegtuigen en vindt hier de eerste overslag plaats; de bedrijven die zich hier vestigen hebben altijd een directe relatie met het banenstelsel van de luchthaven en kunnen niet ergens anders gehuisvest worden. De omvang van deze werklocatie is: 47 ha voor alleen Ie linie vracht. Schiphol Loaistics Park (SLP) SLP is een werklocatie voor logistieke Schipholgebonden bedrijven, de locatie is in handen van de KLM en de Schiphol Group (SRE). SADC ontwikkelt deze locatie voor de beide grondeigenaren. Op 21 juli 2005 is door de gemeenteraad besloten dat de voorbereiding voor een artikel 19 voor het bouwri,jp maken van de oostlob van SLP in gang gezet mag worden. Het grote probleem voor deze ontwikkeling is en blijft de luchtkwaliteit. De omvang van deze locatie is maximaal 45 ha. De Hoek Noord De Hoek Noord is het eigendom van Treuhandelsgesellschaft AG, een Duitse belegger. Samen met SloughlMainland hebben zij het initiatief genomen deze locatie te ontwikkelen als een werklocatie voor Schipholgebonden bedrijven die een extra wens hebben voor beveiliging: Secupark. Op 3 november jl. heeft de gemeenteraad de intentieovereenkomst over de Hoek Noord besproken. In deze overeenkomst zijn afspraken gemaakt om de Hoek Noord tot een een beveiligd bedrijvenpark voor logistieke activiteiten te ontwikkelen. In deze overeenkomst wordt onder andere het concept vastgelegd en wordt afgesproken dat er vanaf 1 januari 2010 het eerste gebouw gerealiseerd kan worden. Op 15 november hebben wij deze overeenkomst ondertekend. De omvang van deze locatie is ca. 15 ha. Glastuinbouwaebied Ri!senhout: Aan de oostkant van de A4 zal, naar de ambities van de Structuurvisie Rijsenhout die in 2004 door de raad is vastgesteld, vanaf 2006 in 10 tot 15 jaar bruto 350 hectare glastuinbouw worden gerealiseerd. Dat zal gebeuren voor rekening en risico van een private ontwikkelmaatschappij. Op dit ogenblik wordt gewerkt aan een exploitatie- /samenwerkingsovereenkomst met de door het college geselecteerde private partij. De eisen die aan de ontwikkeling van dit gebeid zijn gesteld luiden: e Hoge ambities m.b.t. glastuinbouwkwaliteit: duurzaam energieconcept, intensief en waar mogelijk meervoudig ruimtegebruik, gesloten watersysteem, afschermen lichthinder. Hoge eisen aan het inrichtingsconcept: verdichte glastuinbouwclusters tussen groenelnatte bufferzones waarin voldoende ruimte is voor waterberging en inpassing in het landschap. Reserverina ~arallelle Kaaabaan: De totale omvang van de werklocaties voor de luchthavengebonden logistieke bedrijven is ca. 265 ha. Hierin is de reservering voor de Parallelle Kaagbaan meegenomen. De planologische reservering van de Parallelle Kaagbaan was voorzien tot en met 2006, in de verwachting dat het Kabinet dan een standpunt zou innemen over de aanpassing van het banenstelsel. Op 29 november jl. hebben Gedeputeerde Staten van de Provincie Noord- Holland besloten te starten met de streekplan procedure (partiële herziening) om de planologische reservering te verlengen tot 1 april 2008. Over de procedure van de verlenging van deze reservering hebben wij u recentelijk ingelicht (per brief op 3 november
Onderwerp voigvei 6 en 2 december 2005). Uit deze brieven blijkt dat er komend voorjaar meer duidelijk wordt over de 'verlenging van de planologische reservering in het streekplan. Indien de reservering komt te vervallen komt er op Schiphol Zuid-Oost: ca. 50 ha en op SLP ca. 10 ha extra beschikbaar. Met een gemiddelde uitgifte van 10 ha per jaar voor Schipholgebonden logistiek (zie nota werklocaties 2004, in de raad besproken op 21 april 2005) zal de ontwikkeling van de A4 zone west hiermee niet onder druk komen te staan maar hooguit een aantal jaren later plaatsvinden. Infrastructuur De ontsluiting van dit gebied heeft ook al langer de volle aandacht. De hebben wij al eerder aan de orde gehad: Wensbeeld Infrastructuur (in de Nota Bereikbaarheid); N201; verbreden Kruisweg, Zuidtangent en A4-corridor incl. parallelwegen. Omlegaing N201: Reaioakkoord 2004 De realisatie van het regioakkoord betekent uitbreiding van het infrastructuurnetwerk in het gebied van de Werkstad A4. Het project behelst hier de verbreding van de N201 naar 2x3 ten oosten van de A4 (in 200612007), twee aansluitingen op de A4 (ter hoogte van Beukenhorst en A4-zone West) en de aanleg van verbindingswegen tussen deze twee aansluitingen (in 20101201 1). Wensbeeld Haarlemmermeer: Het Wensbeeld Infrastructuur heeft naast de maatregelen uit het N201+-project, aanvullend nog ambities en wensen in het gebied van de Werkstad A4. Het gaat specifiek om de realisatie van parallelle wegen langs de A4, inclusief een 3' en 4' aansluiting (de zgn. Noordelijke Link bij de Weg om de Noord en de doortrekking van de Nieuwe Bennebroekerweg). Ook zijn er wensen t.a.v. infrastructuuruitbreidingen in het onderliggend wegennet. Naast de Trajectstudie A4 (DeHoek - Prins Clausplein) van het rijk, heeft de gemeente zelf in de afgelopen jaren een MIT-verkenning (Meerjarenprogramma Infrastructuur en Transport) gedaan waarin de relatie wordt gelegd tussen het hoofdwegennet (de gewenste uitbreiding van de A4 in de vorm van parallelwegen) en het onderliggend wegennet in Haarlemmermeer. Over de relatie tussen beide studies is n.a.v. raadsvragen tijdens de raadssessie op 24 november 2005 gesproken. In de eerste instantie was afgesproken om beide studies te integreren. In de Nota Mobiliteit (en het bijbehorende MIT-programma voor de komende jaren) heeft de Minister onlangs besloten om de trajectstudie van het rijk in twee delen te knippen, en prioriteit te geven aan het gedeelte op Zuid-Hollands grondgebied. Voor het deel De Hoek - Leiden is afgesproken dat er een nieuwe verkennende studie wordt gestart tussen rijk en regio. De problematiek rond de A4 op ons grondgebied (de benodigde uitbreiding van capaciteit door benutting of verbreding in de vorm van parallelwegen) wordt dan tevens gerelateerd aan de discussies over de toekomst van de luchthaven en de landzijdige bereikbaarheid. Onze eigen MIT-project Onderliggend Wegennet Haarlemmermeer zal dus verder niet worden uitgewerkt in een planstudiefase, het onderliggend wegennet maakt deel uit van de te starten verkenning. q - De Zuidtangentbaan wordt in 2007 uitgebreid met een aftakking door SLP richting Aalsmeer. De busbrug over de A4 is reeds september j.1. in gebruik genomen. Voor de langere termijn is door het ROA onderzoek gedaan naar de doortrekking van de Noordzuidlijn, een
Ondenrverp Volgvei 7 hoogwaardige openbaar vervoerverbinding van Amsterdam, via Schiphol, naar Haarlem'mermeer. Een mogelijk eindpunt in de Werkstad A4 is in dit onderzoek betrokken, aangezien deze route een goed vervoerspotentieel kan hebben. Uit de resultaten die onlangs zijn verschenen blijkt dat de doorgetrokken metro naar Schiphol en Hoofddorp een nuttige, maar geen noodzakelijke aanvulling is. Het biedt (nog) geen voldoende oplossing voor het regionale mobiliteitsvraagstuk en voor de ontlasting van de Schipholspoortunnel. Over enkele jaren zal opnieuw onderzoek worden gedaan naar de noodzaak. Tijdens onze vergadering op 6 december j.1. hebben wij besloten deze resultaten en het besluit te onderschrijven, maar dat wij vooruitlopend op een doortrekking van de metrolijn, het ROA zullen verzoeken om spoedig met voorstellen te komen voor de verdere ontwikkeling van het regionale HOV-busnetwerk. Daarbij willen wij bij de ruimtelijke ontwikkelingen in de gemeente wel al rekening houden met een mogelijk tracé voor een metrolijn. Lokaal Beleid Raamdan Oosfflank In het Raamplan Oosfflank wordt de planvorming van de afionderlijke ontwikkelgebieden ten oosten van Hoofddorp voor het eerst aan elkaar geknoopt. Het Raamplan is op l l maart 2004 met de raad besproken en door de raad ter kennisname aangenomen. De ontwikkelgebieden en de infrastructuurprojecten zijn samengevoegd om een ruimtelijk toetsingskader te vormen met als doel een samenhangende structuur voor het gehele gebied te kunnen regisseren. De Economische Kadernota Op 21 april 2004 is als kaderstelling van het economisch beleid van de gemeente de Economische Kadernota door de raad vastgesteld. Hierin is als een van de belangrijke prioriteiten het stimuleren van kennisintensieve activiteiten en een hoogwaardig logistiek complex geformuleerd. Door de gemeenteraad zijn in het raadsdebat over de kadernota nadrukkelijk de kennisintensieve en hoogwaardige activiteiten aan het logistiek complex toegevoegd. In dit debat is ook gesproken over de noodzakelijke inzet van rijksgelden bij de randvoorwaarden voor verdere ontwikkeling van het logistiek complex. Tot nu toe is door ons college bij het rijk steeds op deze koppeling de nadruk gelegd. Onder andere in de inzet voor de Nota Ruimte is dit meegenomen. De nota Werklocaties 2004 Op 25 januari 2005 is de nota werklocaties 2004 door ons goedgekeurd (in de raad besproken op 21 april 2005). In deze nota is de ontwikkeling van de werkgebieden die onderdeel uitmaken van de werkstad A4 ook bevestigd. In deze nota constateren wij dat de economische kracht van Schiphol ertoe leidt dat veel van onze ruimte wordt gebruikt voor (internationale) luchthavengebonden activiteiten. Om deze ruimte optimaal te benutten streven wij selectiviteit na: alleen luchthavengebonden bedrijven op de daarvoor bestemde werklocaties. Tevens introduceren wij het vraaggericht ontwikkelen van werklocaties. Met vraaggericht werken bedoelen wij dat de werklocaties in kwaliteit en kwantiteit afgestemd zijn op de vraag. Met andere woorden, de juiste locatie op het juiste moment voor de juiste doelgroep; op basis van de marktvraag en niet vanuit een aanbodgerichte overheidsinterventie.
Onderwerp Volgvei 8 Regionaal beleid en overleg Verbreed Main~ortproaramma In regionaal verband is in het uitvoeringsprogramma Verbreed Mainport Programma de ontwikkeling ten zuiden van Schiphol rond de A4 als Werkstad A4 benoemd en als zodanig als een cruciaal onderdeel van de ontwikkeling van Mainport Schiphol door de regionale partners onderschreven. C) In opdracht van de Noordvleugel conferentie werkt het PLABEKA momenteel een structuurvisie uit voor werklocaties in de Noordvleugel. De Gemeente Haarlemmermeer is voorzitter van dit platform. De vraag- en aanbod analyse die tot nu toe is uitgevoerd geeft geen afwijkende beelden over de noodzakelijkheid van de ontwikkeling zoals beschreven in het manifest. In de verdere uitwerking zullen de werklocaties die onderdeel uitmaken van de Werkstad A4 een belangrijk onderdeel uitmaken. Huidige stand van zaken Met het afsluiten van de overeenkomst tot samenwerking bij de grondverwerving, door de vorming van een 'grondbank' en de noodzaak tot het maken van een bestemmingsplan in verband met de Wet Voorkeursrecht Gemeenten (WVG) is al een start gemaakt met de ontwikkeling van dit gebied. Echter in de loop van dit traject is gebleken dat de afhankelijkheid van dit gebied met de noodzakelijke infrastructuur, de innovatie in het logistiek complex en de internationale aantrekkelijkheid zo groot was dat de ontwikkeling niet op zich gezien kon worden. De ontwikkeling dient een internationaal onderscheidende en geïntegreerde ontwikkeling te zijn. Tevens zijn wij van mening dat de ontwikkeling van de A4 zone west in het bijzonder en het hele gebied daar omheen in het algemeen van groot belang is voor de nationale en regionale economische ontwikkeling. Op meerdere momenten is hier in de gemeenteraad ook over gesproken (oa. op 1 juli 2004 bij de behandeling van het bestemmingsplan A4 zone west). Daarom hebben wij de volgende acties ondernomen: e De ontwikkeling van de Werkstad A4 (A4 zone west en het gebied rond de A4) zijn opgenomen in het uitvoeringsprogramma Verbreed Mainport programma. Het VMP is inmiddels besproken met het Rijk, de werkstad A4 heeft in diverse rijksdocumenten al een plek gekregen (onder andere in de voortgangsrapportage van het Project mainport); 0 In gesprekken met het Ministerie van Economische Zaken is het belang van dit gebied benadrukt. Momenteel werken wij aan de aanvraag voor financiële ondersteuning van de ontwikkeling van het gebied vanuit het TOPPER-programma; 0 In gesprekken met Schiphol is gebleken dat ook bij de verdere ontwikkeling van Schiphol als Mainport de vracht en de logistiek een cruciale rol vervult; Schiphol heeft aangegeven de ontwikkeling van dit gebied te steunen en hierin een belangrijke trekkersrol te willen vervullen; 0 Het belang van de ontwikkeling van dit gebied is ook besproken met het betrokken bedrijfsleven; mede naar aanleiding hiervan is het manifest tot stand gekomen. 0 In de Gebiedsuitwerking Haarlemmermeer Bollenstreek wordt de inzet zoals deze is opgenomen in het Verbreed Mainportprogramma als uitgangspunt meegenomen. In het eindadvies gebiedsuitwerking zal de multimodale hoogwaardige logistieke cluster ten zuiden van Schiphol rond de A4 worden meegenomen en integraal worden gekoppeld aan de totale ruimtelijke opgaven in het gebied.
Onderwerp Volgvei 9 Belangen en consequenties van de ontwikkeling Werkstad A4 voor de Gemeente Haarlemmermeer Alvorens onze inzet in het vervolg traject te bespreken geven wij nog kort aan wat nu de belangen en consequenties voor de gemeente zijn bij integrale aanpak van dit gebied: Belangen: Infrastructuur: de ontwikkeling van dit gebied is een belangrijke drager (niet zozeer financieel maar veel meer vanuit de noodzaak tot ontwikkeling) voor de ontwikkeling van de noodzakelijke infrastructuur voor de verdere ontwikkeling van de Gemeente Haarlemmermeer. Dit betreft zowel het wegennet als het openbaar vervoer. Werkgelegenheid: het gebied biedt plaats aan 20 tot 30 duizend nieuwe arbeidsplaatsen in de handel en distributie sector. Belangrijk deel daarvan zijn banen voor laag opgeleide werknemers. De uitbreiding van het aantal bedrijven schept ook weer nieuwe mogelijkheden voor de Haarlemmermeerse bedrijven. Innovatie: de ontwikkeling van dit gebied geeft ons de mogelijkheid daadwerkelijk innovatieve bedrijven en concepten aan te trekken die de noodzakelijke vernieuwing in onze economie mogelijk maken. Modal shift: dit gebied maakt een verschuiving van transport van de weg naar rail en eventueel van lucht naar rail mogelijk door de ontwikkeling van een railterminal in de A4 zone west en een ongehinderd logistiek systeem tussen de railterminal, de werklocaties Schiphol en de bloemenveiling VBA. Consequenties: Infrastructuur: door de ontwikkeling van dit gebied neemt de verkeersdruk toe en is extra infrastructuur noodzakelijk. Kwaliteit van leef- en werkomgeving: door de ontwikkeling van dit gebied neemt de druk op de leefomgeving toe door toename verkeer, bebouwing, luchtverontreiniging etc.; hiervoor dienen oplossingen te komen. Het is een grootschalige ontwikkeling die problemen kan opleveren met de kwaliteit van de ruimtelijke ontwikkelingen in de Gemeente Haarlemmermeer. Oplossingen Gezien het voorgaande zijn wij op basis van een aantal uitgangspunten bereid de ontwikkeling van het gebied verder mogelijk te maken. Hiervoor willen wij samen met de ondertekenaars van het manifest en andere stakeholders een totale visie op het gebied uitwerken en een plan van aanpak opstellen voor de verdere ontwikkeling van de Werkstad A4. Voorwaarde voor de gemeente Haarlemmermeer om mee te doen aan deze ontwikkeling is dat er een goede balans moet zijn tussen de economisch voorziene ontwikkeling, de bereikbaarheid en de kwaliteit van de leefomgeving. Onze randvoorwaarden en uitgangspunten voor verdere ontwikkeling zijn daarom: Infrastructuur: De ontsluiting van het gebied is drager voor de hele ontwikkeling; zonder een ontsluiting die voldoet aan de volgende randvoorwaarden is de ontwikkeling van het gebied kansloos: Voor de interne verbindingen moet worden gestreefd naar een optimale verbinding voor zowel vracht als personen.
Onderwerp Volgvei 10 Voor de externe verbindingen dienen er directe verbindingen te zijn van het logistiek product met alle beschikbare modaliteiten: lucht, weg en rail. Tenslotte zal de belasting op het lokale wegennet zo beperkt mogelijk moeten zijn. Onderdeel van de oplossing voor bovenstaande punten zal in ieder geval moeten zijn: - een ongehinderd logistiek systeem tussen de A4 zone west, Schiphol Logistic Park en Schiphol Zuidoost en de aanleg van een rail-terminal als integraal onderdeel van de ontwikkeling van het gehele gebied; - het verbeteren van de afwikkeling van het verkeer op de A4; bij voorkeur door de aanleg van parallelle stroken langs de A4; De Werkstad A4 dient adequaat ontsloten te worden met hoogwaardig openbaar vervoer. Economie: Er moet een helder gedragen visie komen van alle betrokken partijen op het logistiek concept: multi-modaal knooppunt voor de logistiek met internationale concurrentiekracht. Om de ontwikkeling van dit gebied succesvol te laten zijn, moet dit een concept zijn met groot onderscheidend vermogen ten opzichte van de in Europa concurrerende regio's zoals Frankfurt, Parijs en Madrid. Voor de ontwikkeling van deze visie dienen er door de markt concepten ontwikkeld te worden die een verdere innovatie in de logistieke bedrijvigheid bevorderen zodat de toegevoegde waarde van de bedrijven die zich hier vestigen hoger ligt dan nu het geval is. Kwaliteit leef- en werkomgeving: Met het eerdere genoemde ongehinderde logistieke systeem moet ook de mogelijkheid benut worden de te verwachten problemen met luchtkwaliteit op te lossen. Door met dit systeem de doorstroming van het vrachtverkeer te verbeteren wordt er minder overlast veroorzaakt door stilstaande (in de file) vrachtwagens en personenauto's. Er dient in de planvorming ruimschoots aandacht te zijn voor het verbeteren van kwaliteit van leven in de omgeving van het gebied; hierbij denken wij onder andere aan het verbeteren van de geluidsprestaties van de luchtvracht vloot, het nemen van compenserende maatregelen in de omgeving en het verbeteren van de luchtkwaliteit. Er moet een balans zijn tussen de economische ontwikkelingen, de infrastructuur en de kwaliteit van leven. De eerste twee zaken komen altijd aan de orde als het gaat om de ruimtelijk economische ontwikkelingen. Noodzakelijk is echter meer nadruk op de kwaliteit van de omgeving te leggen. De schaal en omvang van de logistieke terreinen Werkstad A4 is niet gering, daarom moet rekening worden gehouden met bijvoorbeeld ruimtelijke aspecten, zoals het inpassen van het werkgebied in relatie tot de Geniedijk, relatie met Hoofddorp, en het aanzicht op de A4. Proces en financien: Aangezien de ontwikkeling een aantal van elkaar afhankelijke projecten betreft en wij een belangrijk wettelijke taak hebben op het gebied van de ruimtelijke ordening, zullen wij daar de regie over moeten voeren. Tevens spelen in het gebied een aantal publieke belangen die door ons bewaakt moeten worden. Dit betekent onder andere dat de Gemeente Haarlemmermeer: - zorgdraagt voor de afstemming van alle belangen die in dit gebied spelen om zodoende de noodzakelijke integrale ontwikkeling mogelijk te maken;
Onderwerp Voigvei l l - zorgt draagt voor het op tijd starten van procedures zodat de ontwikkelingen ook kunnen plaatsvinden. De operationele grondontwikkeling wordt gedaan door marktpartijen en het SADC. Het rijk moet de Werkstad A4 als een strategisch project omarmen zodat noodzakelijke investeringen niet alleen door het gebied zelf gedragen hoeven te worden. Het rijk moet daarom ook investeren in de ontwikkeling van het gebied. De investeringen in nationale infrastructuur is een primaire taak van het rijk. Bij de ontwikkeling van het terrein moet ook in het proces ruimte zijn voor de betrokkenheid van partijen die met name de kwaliteit van de ontwikkeling zoals hierboven benoemd waarborgen; hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan de milieubeweging. Met deze uitgangspunten willen wij de verdere gesprekken voeren met betrokken partijen. Met deze partijen streven wij er naar om in het eerste kwartaal van 2006 tot een uitgewerkte visie op de Werkstad A4 en een plan van aanpak voor de verdere ontwikkeling van het gebied te komen. De resultaten daarvan zullen wij u voorleggen inclusief de noodzakelijke middelen en de dekking hiervan voor de gemeentelijke activiteiten Evaluatie De resultaten van de gesprekken met alle betrokken partijen zal aan de door ons gestelde uitgangspunten worden getoetst en aan de raad worden voorgelegd. Communicatie Er vindt geen actieve communicatie plaats. Wel zal er zoals ook is aangegeven met alle betrokkenen worden gesproken. Voorstel Op grond van het voorgaande hebben wij besloten om: Kennis te nemen van het overzicht van alle besloten beleidsuitgangspunten, vastgesteld door college en raad, zoals genoemd onder de paragraaf historie en context; Akkoord te gaan met ons voornemen om te komen tot een conceptuele visie en integrale aanpak van de Werkstad A4 binnen de door ons gestelde randvoorwaarden en uitgangspunten, zoals genoemd in de paragraaf oplossingen; Het presidium voor te stellen deze nota ter bespreking te agenderen voor de raad. Burgemeester en wethouders van Haarlem namens deze, Bijlage(n)
Manifest Werkstad A4
Nederlandse economie terug aan kop door ruimte voor slimme logistiek Gezamenlijke ontwikkeling Werkstad A4 biedt unieke kans De Nederlandse economie heeft ingeboet aan kracht. De afgelopen jaren zijn we onvoldoende in staat geweest tot vernieuwing van belangrijke dragers van onze economie. Dit manifest doet een oproep aan bedrijjileven en overheid om een stevige impuls te geven aan het logistieke cluster. Hoe? Door het zuidelijk deel van Schiphol (Cargo World) en het gebied rond de A4 aan te wenden voor (I) nieuwe logistieke concepten, (2) uitbreiding van de Schiphol gebonden bedrijvigheid en (3) een nieuw innovatief kassencomplex. Dit gebied - Werkstad A4 - kan daardoor een toplocatie worden die een flinke impuls geeft aan internationale handel en logistiek. In dit manifest zetten we kort uiteen wat Werkstad A4 is, waarom we overtuigd zijn van de mogelijkheden en wat er moet gebeuren om deze prachtige kans om te zetten in aansprekende resultaten. Historisch belang van Schiphol als mainport Nederland verliest terrein op logistiek gebied, een sector die van groot economisch belang is. De aantrekkingskracht op buitenlandse bedrijven is verminderd, en de groei loopt terug. De Mainportstrategie pakte in de jaren negentig gunstig uit voor Nederland. De welvaart groeide, en Nederland viel Europees in positieve zin op door de groei van de economie en de werkgelegenheid. Een belangrijke factor was de internationale handel, die werd gestimuleerd door de ontwikkeling van Mainport Schiphol in combinatie met de havens van Rotterdam en Amsterdam en de bloemenveiling. Traditioneel gezien is Nederland sterk in dienstverlening, handel en distributie. Groei in deze sectoren was mogelijk door het grote vervoersnetwerk van Schiphol, de efficiënte operatie op en rond Schiphol, de slimme ontwikkeling van bedrijfs- en kantoorlocaties en de sterke logistieke sector. De volgende cijfers geven inzicht in de cruciale rol van Schiphol als Mainport (hub luchthaven): 4% van de vluchten levert 20% van de luchthavengebonden banen; In 2003 waren er in het luchtvrachtcluster (direct en indirect) ruim 26.000 banen; De toegevoegde waarde van de luchtvracht is jaarlijks 1,s miljard euro; De luchtvracht wordt voor 57% vervoerd middels vrachtvliegtuigen, en 43% middels tia passagiersvliegtuigen. Het relatieve aandeel van de vrachtvliegtuigen groeit.
De luchtvracht is belangrijk om het intercontinentale netwerk (de hub functie) in stand te houden. Bovendien speelt luchtvracht een belangrijke rol in het Nederlandse logistieke complex. De vele verbindingen via Schiphol maken het mogelijk om hoogwaardige goederenstromen vanuit de hele wereld bijeen te krijgen. Deze logistieke mogelijkheden werkten in de jaren negentig als een magneet op buitenlandse bedrijven. Veel internationale bedrijven kozen Nederland als vestigingsplaats - voor logistieke centra, kantoren en aanverwante activiteiten - vanwege de logistieke kracht. Krachtige vernieuwingsimpuls nodig Het rijksbeleid zet in op versterking van economische hotspots, zoals de Mainport en de ~ 1 Greenport. A Het succes van de jaren negentig is langzamerhand afgezwakt. Op dit moment doet de Nederlandse economie het veel minder goed, onder andere omdat Nederland onvoldoende in staat is geweest het logistieke cluster te vernieuwen. Het huidige rijksbeleid onderkent gelukkig expliciet de noodzaak tot vernieuwing. De overheid zet hoog in op het versterken van de economische "hotspots" in Nederland. De groei van de Mainport en de Greenport knjgen een belangrijke positie in de Nota Ruimte, de Nota Mobiliteit en Pieken in de Delta. De Noordvleugel van de Randstad, met daarin een centrale positie voor Mainport Schiphol, is de belangrijkste motor van de Nederlandse economie. Dit gebied kent een grote concentratie van internationaal georiënteerde bedrijvigheid (logistiek, dienstverlening en aan bloementeelt gerelateerde bedrijven). Wij zijn ervan overtuigd dat er op en rond Schiphol een unieke mogelijkheid bestaat voor innovatie en versterking van het logistieke cluster, en dat hier een kans ligt voor een grote economische impuls voor heel Nederland. Wat biedt Werkstad A4? Werkstad A4, ten zuiden van Schiphol, biedt unieke mogelijkheden voor een belangrijke impuls voor de internationale concurrentiepositie van de Randstad. Deze impuls kan tot stand komen door ontwikkeling van de zogenaamde Werkstad A4. ITet gaat hier om het zuidelijk deel van de luchthaven (Cargo World) en het gebied rond de A4. Dit gebied biedt ruimte voor nieuwe logistieke concepten, verdere uitbreiding van de Schiphol gebonden bedrijvigheid en een geheel nieuw innovatief kassencomplex. De werkstad wordt een internationale toplocatie met de volgende aantrekkelijke aspecten:
en de A4-zone West; het creëren van enkele tienduizenden nieuwe banen op en rond de luchthaven; versterking van het logistiek complex door het clusteren van de luchthavengebonden logistieke activiteiten en door het marktgericht inspelen op kansrijke ketens; nadrukkelijke aandacht aan innovatie en opleidingen in de ontwikkeling van ketens (waarin Nederland toekomstkansen heeft); waarborgen voor het compacte vrachtconcept van Schiphol door een ongehinderde verbinding (vrachtbaan) tussen de eerste linie (de platforms op de luchthaven) en het complex van tweede en derde linie vrachtafhandeling (de logistieke toplocatie A4-West), de railterminal en de bloemenveiling Aalsmeer; een unieke multimodale ontsluiting voor vracht via lucht, weg, spoor en water door aanleg van een nieuwe railterminal (en eventueel een binnenwaterterminal); goede bereikbaarheid voor personeel en klanten via spoor, hoogwaardig openbaar vervoer en weg; versterking van de Greenport Aalsmeer door uitbreiding van het veilingcomplex nieuwe glastuinbouwlocatie en versterking van de logistiek; het vertalen van trends in internationale ketens in specifieke terrein- en gebouwconcepten op de bedrijventerreinen. De geschetste mogelijkheden passen naadloos in de hoofddoelstelling van het beleid van het Rijk en de overheidspartijen verenigd in de Noordvleugel. De plek biedt immers unieke mogelijkheden voor een belangrijke impuls voor de internationale concurrentiepositie van de Randstad. Waarom is Werkstad A4 een nationaal sleutelproject? Werkstad A4 is niet alleen in het belang van een bepaalde sector of regio, maar vooral ookin I 1 het belang van de economische positie van heel Nederland. Het verdient dan ook de status I van sleutelproject. Werkstad A4 verdient dan ook nadrukkelijk de aandacht van betrokken overheden, Gemeente Haarlemmermeer, de provincie Noord-Holland en het Rijk. Het is een nationaal project waarin bedri fsleven, regionale overheden en het Rijk gemeenschappelijk moeten investeren. Werkstad A4 verdient de status van sleutelproject, omdat het om een nationaal belang gaat: Rond Schiphol, op de locaties Schiphol Logistics Park en de A4-zone West, ontstaat een zeer hoogwaardig logistiek complex. Hoogwaardig, zowel wat betreft de aard van de goederen, de benodigde logistieke kennis, als de waardetoevoeging aan de goederenstromen. Het gaat hier om groeikansen in op luchtvracht gebaseerde ketens. Voorbeelden zijn sierteelt en andere versproducten, spare parts, new luxury, aerospace en medtech. A
Werkstad A4 bundelt de krachten van de logistieke complexen Schiphol en Aalsmeer en legt ook nadrukkelijk relaties met de logistieke processen in de havens van Amsterdam en Rotterdam. Werkstad A4 wil de bereikbaarheid van Schiphol, de Amsterdamse havenregio, Greenport Aalsmeer en de Amsterdamse agglomeratie een impuls geven door slimme infrastructurele concepten. Onderdelen daarvan zijn spoorvervoer voor hoogwaardige en tijdkritische producten, een ongehinderde verbinding tussen de luchthaven en de nieuwe bedrijvenlocatie A4-zone West en de gefaseerde uitbouw van de capaciteit van de A4. Bedrijfsleven (luchtvrachtsector, internationale logistieke dienstverleners, beleggers/projectontwikkelaars en Schiphol), regionale overheden en het Rijk gaan gezamenlijk deze 'piek in de Noordvleugel' benutten, zodat er naast de Zuidas (zakencentrum) ook een toplocatie voor logistiek en handel ontstaat. Samen aan de slag om Werkstad A4 te realiseren Om werkstad A4 te realiseren is samenwerking nodig tussen bedrijfsleven en overheden. 1 Alleen door een gezamenlijke investering gaat deze kans niet verloren. Werkstad A4 kan een internationale toplocatie voor moderne logistiek en handel worden als alle betrokken overheden samen met ons werken aan en investeren in de ontwikkeling. We roepen overheden dan ook op om hiertoe de kaders te bieden en ons de ruimte te geven. Van essentieel belang daarbij is dat Werkstad A4 de status van nationaal project krijgt, zodat de investeringen samen kunnen worden gedragen. Het Rijk moet dan ook de regie nemen over dit gebied en investeren in gebiedsontwikkeling, innovatie en bereikbaarheid. Om de potentie van Werkstad A4 te realiseren moeten publieke en private partijen gezamenlijk werken aan: De ontwikkeling van uiteenlopende typen vestigingsmilieus voor luchthavengebonden bedrijven en doorgroei veilingcomplex Aalsmeer: - logistieke bedrijventerreinen als Schiphol Logistics Park (45 ha), A4-zone West (140 ha); - uitbreidingsruimte voor doorgroei Greenport Aalsmeer (300 ha) - herstructureren bestaande bedrijvenparken, zoals 'De Hoek'; - bij alle terreinen zal aandacht worden geschonken aan belangrijke thema's als security en ruimtelijke kwaliteit (beeldkwaliteit en efficiënte inrichting). Een duidelijke relatie leggen met innovatie en scholing: - kansen voor R&D en innovatie in samenwerking met researchinstituten in de Randstad; - het opleiden van middenkader en topkader voor nieuwe hoogwaardige logistieke en handelsbedrijven;
- het ontwikkelen van nieuwe ketenconcepten om internationale investeerders te verleiden. Een adequate externe en interne ontsluiting: - uitbouwen van hoogwaardig openbaar vervoer, via Zuidtangent en doortrekken Noord/Zuid lijn; - uitbouw van airrailterminal Hoofddorp voor vracht via gewoon spoor en de HSL- Zuid en in de toekomst de waterterminal AMS-barge; - aanleg van een vrachtbaan ter ontlasting van de weginfrastructuur; - completeren van de interne wegenstructuur; - een gefaseerde verbreding van de snelweg A4, met in eerste instantie twee nieuwe op- en afiitten op de A4 die door een parallelwegstructuur aan de A4 met elkaar verbonden zijn (N201); - doortrekken A5 naar Havengebied Amsterdam en Noord Holland (incl. 2' Coentunnel); - Verbeteren van de achterland verbindingen: via spoor: HSL oost en weg: Al, A2, A4; - aanleg van breedband voor alle toekomstige bedrijven; - ontwikkelen van een douanegebied (incl. Amsterdamse havenregio). Het creëren van een aantrekkelijke en duurzame werk- en leefomgeving: - het inzetten van nieuwe vliegtuigtypen stimuleren om het nog relatief grote aandeel van luchtvracht in de totale geluidproductie op en rond Schiphol terug te dringen. Overigens is er reeds sprake van een vergaande vlootvernieuwing. De komende jaren worden significante verbeteringen verwacht. - een op doelgroepen toegespitste hoogwaardige ruimtelijke inrichting en gebouwkwaliteit; - realiseren van een herkenbare groen- en waterstructuur, met versterking van oude cultuurhistorische elementen en ontwikkeling van Park van de 21 ste eeuw; - hoge dichtheden rondom knooppunten van openbaar vervoer. Versterking promotie- en acquisitiekracht: - door samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven in de regio en met nationale instanties (zoals NDL, CBIN, ACN etc.); - door ketenconcepten te vertalen naar oplossingen die bedrijven, douane, de luchthaven, etc. gezamenlijk ontwikkelen en waarvoor specifieke logistieke ketenconcepten en terrein- en gebouwconcepten worden ontwikkeld; - door met meer potentieel en middelen nieuwe markten (o.a. China) te bewerken; - door bij internationale marketing gebruik te maken van het steeds sterker wordende logistieke cluster in de regio.
Tenslotte De centrale doelstelling van Werkstad A4 is het versterken van de internationale concurrentiekracht. De Werkstad biedt daartoe echt unieke mogelijkheden. Wij zullen alles in het werk en bij de realisatie. Er is ons veel aan gelegen om deze Onderschrijving Air Cargo Nederland KLM Royal Dutch Airlines Bloemenveiling Aalsmeer (VBA) Nederland Distributie Land Schiphol Group Schiphol Area Development Company Kamer van Koophandel Amsterdam Gemeentelijk Havenbedrijf Amsterdam APN Nz amsterdam port authority 0,. KLM AoIrmrrr Bloemenveiling Aalsmeer & &.J.s4 2, $g# q&&. 1. n,, Schiphol Group 0, KpUElypN p U ~ ~ ~ ~ ~ P * S A D C NDL