PARLAMENTO DI KORS STATEN VAN CURA~AO Ontv.: JUN 1 Parliament of Curac;ao Parlamento de Curazao Presidente di Parlamento Wilhelminaplein 4 Presente Willemstad, 13 di yiini 2016 T6piko: introdukshon atvertensia riba empake di produkto di tabako i prohibishon pa bende sigaria na mucha menor di edat Apresiabel Sr. Presidente, Pa medio die karta aki mike hasi uso di artikulo 96 di Reglamentu di 6rden i ta pidi bo pa dirigi e karta ku e t6piko ariba menshona pa minister president, minister enkarga ku Asuntunan General. Di antemano danki pa bo koperashon, r--f~ ----- Alex Rosaria Lider di Frakshon di PAIS den Parlamento di Korsou Wilhelminaplein 4, Willemstad, Curac;ao Tel.: (599-9) 461-3355 Fax: (599-9) 461-4491
PARLAMENTO DI KORSOU Parliament of Curac;ao Parlamento de Curazao Staten van Curac;ao PRESIDENTE DI PARLAMENTO DI K6RSOU Na Minister di Asuntonan General Sr. Dr. B. Wh iteman Fort Amsterdam 17 Presente. Willemstad, 14 di yoni 2016 Bo referensia: Bo karta: Nos number: 609a V /14-15 T6piko: introdukshon atvertensia riba empake di produkto di tabako i prohibishon pa bende sigaria na mucha menor di edat Apresiabel Minister Whiteman, Konforme artfkul o 96 di Reglamentu di Ordu di Parlamento, mi ta dirigf un karta na senor minister ku pregunta di miembro di Parlamento senor A. D. Rosaria, MBA. Nos ta keda pendiente pa e kontesta. Atentamente, Presidente di Parlamento, Sr. M. C. F. Franco Wilhelminaplein 4 Willemstad Cura~ao telefon +599 9 434-6000 fax +599 9 461-4491 e-mail: info@parlamento.cw website: www.parlamento.cw
PARLAMENTO DI KO RS OU Parliament of Curac;ao Parlarnento de Curazao Staten van Cura<;ao Minister di Asuntunan General Sr. dr. Ben Whiteman Fort Amsterdam 1 7 Presente Korsou, 14 di yilni 2016 Topiko: introdukshon atvertensia riba empake di produkto di tabako i prohibishon pa bende sigaria na mucha menor di edat Apresiabel Minister, Ya ta hasi un a.ila pasa ku Parlamento a aproba unanime e inisiativa di lei di PAIS kontra humamentu den luganan publiko, boka di trabou i transporte publiko. E lei aki a keda publika den P.B. 2015, no. 44. Dia ku a trata e lei aki den reunion publiko di Parlamento a aproba un moshon, tambe unanime den kua ta urgi Gobiemu pa introdusi e obligashon pa atverti riba e konsekuensia mortal di uso di tabako. Nos di partido Pais a tuma e inisiativa pa traha e konsepto di lei (anekso 1), manera ku Parlamento a formula den su moshon i agrega aserka e prohibishon pa bende tabako na h6ben menor di edat. Esaki en bista ku ta prueba ku un humad6 ku kuminsa huma durante su afianan di teenager e chens ta mas grandi ku e ta sigui huma dia e bira mas grandi i bira adikto na sigaria. Nos komo adulto ku sa esaki mester proteha nos muchanan, pa kua motibu nos a agrega e parti aki tambe na e lei. E aklarashon riba e punto aki ta formula den paragraaf 1 di e "memorie van toelichting" anekso 2 di e karta aki. Ya komo ku nos di Parlamento no por aserka Sociaal Economsche Raad direktamente nos ta pidi Minister pa pasa e lei aki pa Sociaal Economische Raad di moda ku nan por duna un konseho riba e lei aki. Atentamente, /t~~ Alex Rosaria Lider di Frakshon PAIS den Parlamento di Korsou Anekso 1: ontwerplandsverordening tot wijziging van de Landsverordening beperking tabaksgebruik Anekso 2: memorie van toelichting behorende bij het ontwerp, houdende wijziging van de landsverordening beperking tabaksgebruik. Wilhelminaplein 4, Willemstad, Cura<;ao Tel. : (599-9) 461-3355 Fax : (599-9) 461-4491
STA TEN VAN CURA<;AO ZITIINGSJAAR 2015-2016- LANDSVERORDENING van de tot wijziging van de Landsverordening beperking tabaksgebruik 1 No.3 MEMORIE VAN TOELICHTING 1. Algemeen Uit wetenschappelijke onderzoeken en publicaties over de gevolgen van het gebruik van tabaksproducten is gebleken <lat het gebruik van tabak emstige gevaren oplevert voor de gezondheid van de gebruiker. Rookverboden leveren een bijdrage aan een ontmoedigingsbeleid voor het gebruiken van tabak. Rokers worden aldus nadrukkelijk geconfronteerd met een maatregel, die een negatief oordeel inhoudt ten opzichte van het roken. Hierdoor kan de motivatie toenemen om geheel te stoppen of de consumptie te verminderen. Zo kan een sociaal klimaat ontstaan, waarin niet-roken de norm is en het niet beginnen of stoppen met roken het gevolg. In <lit kader is bij de Landsverordening van de 7cte september 2015 tot wijziging van de Landsverordening beperking tabaksgebruik 2 een rookverbod in publiek toegankelijke ruimten, werkruimten en in openbaar vervoer wettelijk vastgelegd. In het onderhavige ontwerp stelt ondergetekende voor om een verbod in te voeren om tabaksproducten te verkopen, of daartoe voorhanden te hebben, zonder duidelijk leesbare waarschuwing op de verpakking. De waarschuwing client in de drie officiele talen te worden vermeld op de verpakking en in contrasterende kleuren. Het moet duidelijk leesbaar zijn. Bij ministeriele regeling met algemene werking kan nadere regels hieromtrent worden vastgesteld. Hier moet men denken aan regels over de grote van de lettertype van de waarschuwing. Hieronder een kopie van de motie die op 26 februari 2015 met algemene stemmen is aangenomen. De motie luidt: 1 P.B. 1996, no. 55 2 P.B. 2015, no. 44 1
Kon iderando ku : Par! m nt durante tratam ntu di e lei di ini iati a Ontwerpland erord ning tot ijziging an de I nd er rdenin 0 b perking tabaksgebruik a kon tata ku ta imp rati o pa inklui un instrument pa kon i nti a komunidat riba ri g nan di humam ntu. aga imp rtad6nan di pr duktonan di tabak p rtisipa na pro e di kon ienti a h n di rie g nan di uz di tabak Pre en h n di kan r kou a pa humamentu ta un tarea importante di alubridat publiko Tadi idi ~ ~\A.~itlA.rl"\_._ M. di in tru i mini tern n di kon mia i alubridat publiko pa huntu traha riba un d kr to-'tlmini terial land b luit) ku t tipula ku m t r p ne un m n ah di k n i nti a h n riba tur paki di igaria imp rta na K r u e i ui nt t k t na tr idi ma fi ial : Papiamentu : ' Humamentu ta m rtal ', na land : 'Roken i d d lijk i na lngl " m king kill. De motie brengt tot uitdrukking dat leesbare waarschuwingen op de verpakking van tabaksproducten nodig is. Met de voorgestelde wijziging wordt beoogd aan te sluiten bij de in vele landen reeds geldende wetgeving, die erin voorziet gebruikers van tabaksproducten te waarschuwen voor de gezondheidsrisico' s die het gebruik van tabaksproducten met zich brengt. Daamaast acht ondergetekende het noodzakelijk en wenselijk dat ter bescherming van minderjarigen, er een leeftijdsgrens wordt vastgelegd voor de verkoop en verstrekking van tabaksproducten. In het voorliggende ontwerp wordt een leeftijdsgrens van 18 jaar voorgesteld. Het wordt daarmee verboden om bedrijfsmatig of anders dan om niet tabaksproducten te verstrekken aan een persoon van wie niet is vastgesteld dat deze de leeftijd van 18 jaar heeft bereikt. Ter onderbouwing van dit voorstel wordt op deze plaats een wetenschappelijk artikel dat gaat over adolescenten en verslaving geciteerd. Adolescenten zijn jongeren van 15 tot en met ongeveer 20 jaar. Addiction and the adolescent smoker3 Most smokers begin smoking during their teens. A person who smokes cigarettes in adolescence is more likely to progress to daily smoking and become addicted than someone who experiments with cigarettes in adulthood. About three-quarters of teenagers who smoke regularly continue to smoke as adults. Those who start smoking as teenagers smoke for longer and more heavily, on average, than those who start smoking at a later age. These smoking patterns increase the risk of developing tobacco-related disease later in life. Signs of tobacco addiction may occur more rapidly in adolescent smokers at lower or more intermittent levels of consumption. US research using the Hooked on Nicotine Checklist ('HONC' -see Section 6.5) has shown that adolescents lose autonomy over their smoking on average within two months of the onset of smoking. The median amount of smoking at which symptoms of dependency were reported was two cigarettes per day, smoked on one day per 3 http://www.tobaccoinaustralia.org.au/chapter-6-addiction/6-7addiction-and-the-adolescent-smoker 2
week. Those adolescent smokers who smoked only occasionally were less likely to develop any HONC symptoms and were more easily able to quit smoking. The frequency of smoking increased after one or more symptoms of dependency were reported. Although smokers may have recognized the emergence of dependence symptoms and attempted to quit, they found quitting more difficult than those who did not smoke regularly. In US research using the HONC, 40% of young smokers aged 12-13 (followed up over 30 months) reported symptoms of dependence. In those who reported inhaling tobacco smoke, 58% reported symptoms of dependence. In those who reported one or more symptoms of dependence, 18% did so soon after their first use, 33 % did so when smoking once monthly, 49% when smoking weekly, and 70% did so before they started smoking daily. Girls were more likely to report symptoms of dependence than boys, and experienced them sooner after starting smoking (21 days for girls compared to 183 days for boys). Adolescents who experienced nausea, dizziness or relaxation when they initially smoked a cigarette were much more likely to develop a HONC symptom than those who did not. Other US research shows that younger smokers (aged 10-18) are twice as likely to report that 'it's really hard to quit' than older smokers (aged 19-22) who smoke the same amount. One hypothesis to explain the younger smokers' increased susceptibility to tobacco addiction is the greater immaturity of the adolescent brain, which allows nicotine to have more disruptive effects on brain function. There is a significant gap between the reality of adolescent addiction to nicotine and young smokers ' beliefs about their ability to control their use of the substance. Bij de introductie van een leeftijdsgrens zal de vaststelling van iemands leeftijd aan de hand van een document als bedoeld in artikel 2 van de Landsverordening Identificatieplicht4 dan wel enig antler officieel identiteitsbewijs, geschieden. De documenten die in artikel 2 van de Landsverordening Identificatieplicht worden erkend als officiele identiteitsdocumenten zijn: a. een geldige identiteitskaart, als bedoeld m de Landsverordening Identiteitskaarten (P.B. 1965, no. 17); of b. een geldig reisdocument, als bedoeld in artikel 2, eerste lid, van de Paspoortwet (Stb. 1991, 498); of c. een geldig rijbewijs, als bedoeld in de wegenverkeerswetgeving van een der eilandgebieden; of d. de documenten, waarover een vreemdeling ingevolge de Landsverordening Toelating en Uitzetting (P.B. 1966, no. 17) moet beschikken ter vaststelling van zijn identiteit, nationaliteit en verblijfsrechtelijke positie; of e. het door de Minister van Justitie vastgestelde identiteitsdocument, dat betrekking heeft op de minderjarige, die ingevolge de Landverordening Identiteitskaarten (P.B. 1965, no. 17) niet verplicht is om in het bezit te zijn van een identiteitskaart. Voorts client op plaatsen waar bedrijfsmatig of anders dan om niet tabaksproducten aan particulieren plegen te worden verstrekt, duidelijk zichtbaar en goed leesbaar te worden aangegeven dat aan personen jonger dan 18 jaar geen tabaksproducten worden verstrekt. Op die wijze is het verbod voor een ieder kenbaar. 4 P.B. 2002, no. 76 3
2. Financiele gevolgen In dit kader wordt verwezen naar paragraaf 10 van de memorie van toelichting bij de Landsverordening van de 7 <le september 2015 tot wijziging van de Landsverordening beperking tabaksgebruik (P.B. 2015, no. 44). De aldaar vermelde kosten, zoals kosten verbonden aan voorlichting, kosten verbonden aan de toezichthoudende activiteiten ofwel de controle op de naleving van de landsverordening en afhandeling van bezwaar- en beroepschriften, zijn er ook bij de uitvoering van de in deze landsverordening voorgestelde maatregelen. Uiteraard client hierbij wederom de opmerking te worden geplaatst dat de kosten voor toezichthoudende activiteiten beperkt kunnen blijven, indien de minister deze activiteiten in handen legt van reeds aangewezen toezichthouders. De verwachting is dat de financiele gevolgen van de voorgestelde maatregelen beperkt zullen zijn. 3. Advies van de Sociaal Economische Raad P.M. 4. Advies van de Raad van Advies P.M. 5. Artikelsgewijze toelichting Artikel I Onderdeel A In het nieuw voorgestelde artikel 2a is bepaald dat het verboden is tabaksproducten te verkopen, of daartoe voorhanden te hebben, indien geen duidelijk leesbare waarschuwing op de verpakking is vermeld. De waarschuwing client in de drie officiele talen van Cura~ao te worden vermeld. De waarschuwing wordt vermeld onderaan de voor- en achterzijde van de productverpakking in contrasterende kleuren. De laatstgenoemde eis, brengt dus met zich dat indien de verpakking van het tabaksproduct bijvoorbeeld groen is, de waarschuwing niet groen mag zijn. Die kleuren zijn immers niet contrasterend. Het verbod op het verstrekken van tabaksproducten aan minderjarigen, zoals bepaald in artikel 2b, geldt ten aanzien van een ieder van wie niet is vastgesteld dat hij of zij ten minste 18 jaar is, tenzij betrokkene die leeftijd overduidelijk gepasseerd is. Dit verbod op het verstrekken van tabaksproducten is dus niet direct gekoppeld aan het nog niet bereikt hebben van de leeftijd van 18 jaar. Niet alleen de rechtstreekse verkoop aan jongeren beneden 18 jaar is verboden, maar ook de indirecte. In de tweede volzin van het eerste lid is namelijk bepaald dat onder het verstrekken aan een niet gekwalificeerde, ook valt het verstrekken van tabaksproducten aan iemand van wie is vastgesteld dat deze de leeftijd van 18 jaar heeft bereikt, terwijl het tabaksproduct kennelijk bedoeld is voor een jongere aan wie niet mag worden verstrekt. Dit is nodig 4
voor een voldoende geloofwaardigheid en maakt dus ook de effectiviteit van de regeling groter, omdat daarmee onder het verbod ook valt het verstrekken aan jongeren vanaf 18 jaar, die de tabaksproducten duidelijk aanschaffen voor andere jongeren aan wie die tabaksproducten niet mogen worden verstrekt. Het spreekt voor zich dat de vaststelling van de leeftijd van 18 jaar in de praktijk dikwijls achterwege kan blijven, namelijk in al die gevallen waar op het eerste gezicht duidelijk is dat het gaat om een volwassen klant. Kortom, aan personen die zonder twijfel 18 jaar zijn, kan zonder meer worden verstrekt. Deze uitzondering is verwoord in het zesde lid. Verstrekkers van tabaksproducten verplichten tot het zonodig vaststellen van de vereiste leeftijd brengt met zich dat meerderjarige jongeren die tabak willen kopen een betrouwbaar document bij zich zullen moeten hebben, waaruit hun leeftijd is af te leiden en dat is voorzien van een pasfoto. Het document genoemd in het eerste lid van artikel 1 van de Landsverordening Identiteitskaarten kan hiertoe ingevolge het voorgestelde zesde lid in elk geval dienen. Daarbij valt onder meer te denken aan het rijbewijs, de Sedula of het paspoort. In het derde lid is bepaald dat op alle tabaksverkooppunten duidelijk zichtbaar en goed leesbaar moet worden aangegeven dat aan personen beneden 18 jaar geen tabaksproducten worden verstrekt. In dit verband kunnen bij ministeriele regeling met algemene werking nadere regels worden gesteld. Onderdeel B In dit onderdeel wordt voorgesteld de bevoegdheid van de minister om een bestuurlijke boete op te leggen uit te breiden. Deze wijziging houdt rechtstreeks verband met de voorgestelde wijzigingen in onderdeel A. Artikel II Dit artikel regelt de inwerkingtreding van deze landsverordening. Ondergetekenden Eugene Cleopa Alex Rosaria Marcelino Franco 5
STA TEN VAN CURA<;AO ZITTING 2015-2016- LANDSVERORDENING van de tot wijziging van de Landsverordening beperking tabaksgebruik 1 No.2 ONTWERP In naam van de Koning! De Gouverneur van Cura<;ao, In overweging genomen hebbende, dat het wenselijk is gebruikers van tabaksproducten te waarschuwen voor de gezondheidsrisico' s die het gebruik daarvan met zich brengen; dat het voorts wenselijk is de verkoop of verstrekking van tabaksproducten aan personen die de leeftijd van achttien jaar nog niet hebben bereikt, te verbieden; Heeft, de Raad van Advies gehoord, met gemeen overleg der Staten, vastgesteld onderstaande landsverordening: Artikel I De Landsverordening beperking tabaksgebruik wordt als volgt gewijzigd: A. Na artikel 2 word en de volgende artikelen ingevoegd: Artikel 2a 1. Het is verboden tabaksproducten te verkopen, of daartoe voorhanden te hebben, zonder duidelijk leesbare waarschuwing in drie talen en in contrasterende kleuren op de verpakking. 2. De waarschuwing, bedoeld in het eerste lid, luidt in het Papiaments "Humamentu ta mortal", in het Nederlands "Roken is dodelijk" en in het 1 P.B. 1996, no. 55, zoals laatstelijk gewijzigd bij P.B. 2015, no. 44 1
Engels "Smoking kills". Bij ministeriele regeling met algemene werking kunnen daaromtrent nadere regels worden gesteld. Artikel 2b 1. Het is verboden bedrijfsmatig of anders dan om niet tabaksproducten te verstrekken aan een persoon van wie niet is vastgesteld dat deze de leeftijd van 18 jaar heeft bereikt. Onder verstrekken wordt eveneens begrepen het verstrekken van een tabaksproduct aan een persoon van wie is vastgesteld dat deze de leeftijd van 18 jaar heeft bereikt, welk tabaksproduct echter kennelijk bestemd is voor een persoon van wie niet is vastgesteld dat deze de leeftijd van 18 jaar heeft bereikt. 2. De vaststelling, bedoeld in het vijfde lid, blijft achterwege, indien het een persoon betreft die onmiskenbaar de leeftijd van 18 jaar heeft bereikt. De vaststelling geschiedt aan de hand van een document als bedoeld in artikel 2 van de Landsverordening ldentificatieplicht 2, identiteitsbewijs. dan wel enig antler officieel 3. Op plaatsen waar bedrijfsmatig of anders dan om niet tabaksproducten aan particulieren plegen te worden verstrekt, wordt duidelijk zichtbaar en goed leesbaar aangegeven dat aan personen jonger dan 18 jaar geen tabaksproducten worden verstrekt. Bij ministeriele regeling met algemene werking kunnen daaromtrent nadere regels worden gesteld. B. In artikel 3c, eerste lid, wordt "2, eerste lid" vervangen door: 2, eerste lid, 2a en 2b, eerste en derde lid,. Artikel II Deze landsverordening treedt in werking met ingang van de dag na de datum van bekendmaking. Gegeven te Willemstad, De Minister van Gezondheid, Milieu en Natuur, Uitgegeven de De Minister van Algemene Zaken, 2 P.B. 2002, no. 76 2