Interview met Henk Jansen Artistiek leider van Zinspelers: Henk Jansen Datum 09-06-2010 Locatie: bij Henk Jansen thuis. Het interview: Wat is je functie en achtergrond? Ik heb aan de Amsterdamse theaterschool de opleiding theaterdocent gedaan. Toen ik daaraan begon, zat ik meteen in het eerste jaar van een nieuwe opleiding. Het was daarvoor een ddv (docent dramatische vorming), een parttime opleiding, maar dat sloot niet meer aan bij de praktijk van het amateurtheater. In het verlengde daarvan veel meer drama op scholen, ddv vakken (een soort CKV vakken). Toen heeft men besloten er een dagopleiding van te maken omdat het allemaal niet meer in die twee dagen per week kon en de nadruk van de opleiding meer te leggen op het regisseren dan op het doceren. Dus je werd uiteindelijk, zo heette de opleiding aanvankelijk ook, regisseur van het amateurtheater. Maar omdat er al een regie opleiding op de theaterschool was heeft dat geen stand gehouden en hebben ze er later toch weer een docentenopleiding van gemaakt onder de titel theaterdocent. Ik heb bewust gekozen voor deze opleiding terwijl ik in een groep zat met bijna allemaal mensen die op verschillende toneelscholen hadden geauditeerd en werden afgewezen. Voor hen was de opleiding dus een soort van troostprijs en ze waren zeker van plan om, als ze eenmaal hun school hadden afgerond, toch nog te proberen acteur te worden. Dat was soms wel moeilijk omdat ik ook al wat ouder was toen ik er aan begon (29) en ik eigenlijk de enige was die in volle overtuiging had gekozen voor het amateurtheater circuit. Ik ben nu artistiek leider van de stichting Zinspelers. Een stichting die zich beweegt in het midden van het betere amateurtheater en community theatre. Daar regisseer ik ook voorstellingen en soms schrijf ik stukken zelf. Soms spelen we ook bestaande stukken. Kan je iets meer vertellen over dat community theatre? Community theatre is natuurlijk een ontzettend populair begrip sinds een jaar of zes/zeven. Voor mij is het (en als voorbeeld heb ik heel erg een groep in Het Westland die Darrio Fo heet) het betere repertoire theater brengen met zo veel mogelijk medewerking, op het toneel en achter de schermen, van verschillende groepen uit de bevolking en samenleving van de stad of de steden waar wij werkzaam zijn. En hoe realiseer je dat dan, dat je vanuit verschillende groepen uit de bevolking mensen aantrekt? Dat blijkt elke keer weer ontzettend moeilijk. Er wordt zo makkelijk gezegd door de overheid: je moet nieuwe groepen bij je voorstelling betrekken, of als deelnemer of als publiek. Dat hebben we ook
verschillende keren geprobeerd ook nu weer met de huidige voorstelling: Necessary Targets. Hoe we ook ons best hebben gedaan om voor die voorstelling Bosnische vrouwen in ons koor te krijgen, het is niet gelukt. Ondanks al de contacten die we hebben gelegd met Bosnische organisaties, met Bosnische mensen in de stad lukt dat niet. Zelfs niet als het een voorstelling is die hen zo aan gaat. Het streven blijft. Je moet het niet opgeven. We hebben bijvoorbeeld ook een kerstsprookje gedaan, De Rattenvanger van Hamelen. Daar zat een dame in van vierenzeventig en de jongste kinderen waren net tien. Dus dan heb je ook wel een hele brede dwarsdoorsnede van de bevolking. Dat vind ik ook community theatre. Dat zijn ook groepen die elkaar anders niet zo snel zouden ontmoeten. In november gaan we Naked Stories doen, waarin jongeren en volwassenen voor jongeren een voorstelling gaan spelen over de seksuele moraal. Waarbij je dus eigenlijk met een grote groep inwoners een andere groep inwoners (namelijk die scholieren) voorlicht over seksualiteit. Dat vind ik duidelijk ook community theatre. Gelukkig gaan daaraan ook mensen meedoen met verschillende culturele achtergronden maar nog lang niet zo veel als ik zou willen. En je moet het natuurlijk nooit opgeven. Ik denk ook dat het tijd nodig heeft, de hele integratie. En dat gaat niet zomaar met generatie één en twee en misschien ook nog niet met drie maar uiteindelijk zal dat gaan lukken. Dat weet ik zeker. Wat is de plek van Zinspelers binnen de Almeerse theatersector? We bestaan natuurlijk nog niet zo lang dus misschien moeten we dat nog gaan bewijzen. Wat ik wel denk is dat Zinspelers de enige organisatie is voor amateur podiumkunstenaars (zangers, dansers, acteurs) die echt in een productie willen gaan staan. Er is natuurlijk heel veel mogelijkheid om je te laten scholen, bij de Kunstlinie of bij Faust. Maar echt een theatervoorstelling maken die ook achter de schermen, voor zover we de mogelijkheden hebben, goed georganiseerd is met decor, kostuums en goede PR, dat zie je niet zo veel in onze stad. En zeker niet dat je dan ook nog de kans krijgt om vaker dan één of twee keer te spelen. En ik denk ook dat we ons onderscheiden door de repertoirekeuze die we maken. Die wijkt af van de amateur vereniging, zonder daar denigrerend over te zijn, die heel vaak iets komisch wil spelen of iets heel laagdrempeligs (wat wij natuurlijk wel altijd met onze kerstvoorstellingen doen) maar ik heb toch altijd het eigenwijze idee dat zelfs onze kerstvoorstellingen nog wel inhoudelijk iets te melden hebben. Denk je dat de serieuzere voorstellingen wel aansluiting hebben bij een breed publiek? Qua titel denk ik dat mensen soms zouden kunnen denken: O, dat is niks voor mij of Daar houd ik niet van, want dat is me te serieus. Maar door de manier waarop we de voorstellingen brengen, juist ook door het afwisselen van toneel en zang of toneel, zang en dans, maken we dat soort stukken ook wel weer toegankelijker voor het publiek in Almere. We doen het anders dan bijvoorbeeld Toneelgroep Amsterdam, als die Necessary Targets of Frederico Lorca zouden spelen. Dus in de manier waarop we de voorstellingen brengen komen we de toeschouwers wel tegemoet. Dat is ook wel een manier waarop ik theater wil maken, namelijk goede stukken voor een zo breed mogelijk publiek,
dus dat is geen knieval ofzo. Maar het lastige is nog om die mensen binnen te krijgen. Maar ik denk dat als ze eenmaal zo een soort voorstelling hebben gezien dat ze er heel anders over denken dan dat ze daarvoor dachten. En dat is ook waarom ik altijd blijf zeggen: We blijven die laagdrempelige kerstvoorstellingen maken in de hoop dat het toch ooit zo gaat werken dat mensen nieuwsgierig worden naar de andere dingen die we doen. Maar ook dat is een lange adem. Wat maakt jou werk uniek voor Almere? De stukkeuze, echt producties maken die vaker dan één of twee keer gespeeld worden, dat is denk ik het allerbelangrijkste. Was je al op de hoogte wat Almere 2018 inhield? Ja. En wordt je actief betrokken bij Almere 2018? Nee. Ik heb mij aangemeld voor een bijeenkomt in januari met ex-leden van de federatie Almeerse podiumkunstenaars. Die is niet doorgegaan en daarna heb ik nooit meer iets gehoord. Ik zou mezelf natuurlijk direct kunnen aanmelden maar dat heb ik ook nog niet gedaan. Maar je wilt er wel graag aan deelnemen? Absoluut. Wat maakt Almere volgens jou uniek? En hoe kan het theater zich daar op aansluiten? Almere maakt zich uniek door de ruimte. Ik vind het nog steeds een heel ruim opgezette stad. Daar voel je je prettig in. Zeker als ik terugkom op plekken waar ik vroeger in Amsterdam heb gewoond. En Almere is een hele jonge en daardoor ook bruisende stad. Alleen vind ik dat op het gebied van de kunst met de grote K zeg maar, dat bruisen nogal achterwege blijft. En waar bruist het dan wel in? Bijvoorbeeld in hele grote evenementen als een Libelle week en andere festivals op het Almeerderstrand. En in de schouwburg natuurlijk in de populaire voorstellingen: concerten, cabaret, musicals. Maar we hebben wel één van de meest interessante musea in de eigentijdse kunst in deze stad. En daar hoor je eigenlijk maar heel weinig mensen over, dat ze daar heen gaan. Waar ligt dat aan denk je? Het ligt denk ik voor een groot deel aan onwetendheid. Mensen die in hun jonge jaren niet in aanraking zijn gekomen met kunst, die daar niet zelf naar op zoek gegaan zijn zullen dat ook op latere leeftijd niet gaan doen ben ik bang. Hoe komt het dat in Amsterdam meer belangstelling is voor bijvoorbeeld beeldende kunst dan in Almere? Ten eerste denk ik dat er in Amsterdam veel meer kunstenaars wonen. Je hebt natuurlijk de theaterscholen, de kunstacademies, de universiteiten. Van daaruit wordt al heel veel aan kunstbeleving
gedaan. Ik denk ook dat juist die studenten van de kunstacademie heel lang in Amsterdam blijven hangen als ze ouder worden. Dat ze niet zo heel snel naar Almere zullen gaan. Dat zijn niet de mensen die snel naar Almere zullen verhuizen. En er is natuurlijk, dat moet je ook niet vergeten, een traditie van jaren. Zo een Concertgebouworkest. En vergeet ook niet dat als je naar het Concertgebouworkest gaat, dat je in een grijze massa terecht komt. En dat daar ook nauwelijks jongeren op af komen. Theater zou dat wel moeten kunnen denk ik. Een voorstelling die ik laatst gezien heb was Angels in America. Die was totaal uitverkocht en daar was het merendeel van het publiek onder de dertig. Hoe vertel je de jongeren van Amerika dat zo een voorstelling ook voor hen interessant is. En hoe krijg je ze vervolgens zo ver dat ze er ook heen gaan? Dat is lastig. Kijk, ik ben zelf helemaal niet zo. Ik heb voor mijn theateropleiding helemaal geen hoge opleiding gehad. We hebben op school ook nauwelijks iets aan theater of kunst gedaan. En mijn ouders waren maar gewoon groenteboer. Maar ik ben zelf altijd wel nieuwsgierig geweest. Dus ik ben zelf altijd overal op af gegaan en heen gegaan. En als je zelf niet die interesse en die nieuwsgierigheid hebt, dan weet ik eigenlijk niet zo goed hoe je met kunst in aanraking zou kunnen komen. Misschien via de scholen, dat zou de weg moeten zijn. Maar of dat goed gaat, vraag ik me dan ook heel vaak af. Want ik heb ook wel schoolprojecten gezien waarbij kinderen naar een voorstelling gesleept werden waarbij je op voorhand kon zeggen: Ik weet zeker dat dit ze niet aanspreekt. Dan moet je heel wat herstelwerkzaamheden doen wil je ze als volwassenen weer naar het theater krijgen. Ik ben een enorme lezer maar ik heb op de middelbare school De Onrustzaaier van Van Maanen moeten lezen en ik vond het zo een verschrikkelijk boek dat ik vervolgens tot mijn achttiende, geloof ik, geen boek meer gelezen heb. Op wat voor een punt zou Almere zich kunnen profileren? Almere profileert zich al op heel veel verschillende gebieden, juist met die hele grote evenementen. Dat ìk daar nou toevallig niet zo veel mee heb Ik vind het heel moeilijk om daar antwoord op te geven. We hebben natuurlijk twee keer Stadsgesprekken gedaan. Dat was iets dat ik zelf bedacht had en waar gelukkig de hele federatie aan mee deed. Het liefst had ik dat uitgebouwd tot een jaarlijks of een tweejaarlijkse happening waarbij je ieder jaar weer professionele schrijvers, die aan het doorbreken zijn of die van de opleiding afkomen, vraagt om korte stukken te schrijven. Literaire theaterstukken zodat je hier uiteindelijk een soort festival krijgt (Stadsgesprekken) met kleine, korte voorstellingen op literair niveau door gevestigde en aankomende schrijftalenten. Dat het dan niet alleen voor Almere zou zijn maar dat het op den duur iets zou worden van mensen die in theater geïnteresseerd zijn, uit Utrecht en Amsterdam en zo, dat die dan hierheen komen omdat je hier dan leuke, korte, nieuwe stukken kunt zien en talent kan ontdekken. Maar de tweede aflevering is slecht bezocht terwijl we juist dachten: We zullen het tweede jaar wel meer bezoekers trekken dan het eerste jaar. Het eerste jaar was de opkomst redelijk goed. Maar door dit gegeven zonk de moed alweer meteen in de schoenen van de theatermakers. Het was ook best wel een duur project dus ze vroegen zich af: gaan we dit nou elk jaar of eens in de twee jaar doen, voor
zo n handjevol mensen? Ik denk dat het goed geweest was als we door waren gegaan, maar dan moet je daar ook financieel toe in de mogelijkheid worden gesteld en dat is lastig. Als je dan jaar in, jaar uit zo n festival uit kan bouwen misschien dat het dan ooit Kijk, zoiets heeft Almere nodig en het hoeft echt niet alleen op theatergebied te zijn. Het kan ook best in de muziek of de beeldende kunst. Muziek is volgens mij beter, want we hebben toch ook het Kamermuziek festival en er zijn toch ook veel jongeren die bezig zijn met de serieuzere muziek. Maar in het theater blijft dat op de één of andere manier achter. Heeft dat dan met geld te maken? Nou ja, niet altijd. Ik bedoel: De gemeente moet natuurlijk geen hoeveelheden geld gaan pompen in projecten die niet goed bezocht worden op den duur. Dat kan je een paar jaar doen, als je ergens echt heel erg achter staat, je iets wilt uitbouwen en een kans geven. Maar het heeft wel heel veel te maken met gebrek aan interesse van de bevolking van Almere. Want jij vroeg net: Hoe komt dat dan? Ik denk ook gewoon dat het komt omdat eenieder die hier woont of komt wonen in eerste instantie heel erg bezig is met zijn huis en zijn tuin. Dat moet eerst allemaal op orde zijn en als het dan op orde is gaat men verhuizen en er zijn altijd meer huizen en meerdere kinderen. Dus wil je s avonds weg dan moet je altijd oppas regelen. Hoewel dat wel gaat veranderen zo langzamerhand. Ik hoorde dat in de Kruidenwijk een aantal lagere scholen gesloten wordt. Dus we zijn daar alweer een stap verder in hoe de bevolkingsopbouw is. Ze hebben niet meer hele kleine kinderen, dus die kunnen ook wel weer eens naar de schouwburg s avonds. Hoe belangrijk is de kandidaatstelling voor Almere en in het bijzonder voor de theatersector? Is daar winst te behalen denk je? Ja, dat denk ik wel. Natuurlijk is er winst te behalen. Want het zou natuurlijk een geweldig evenement zijn voor Almere. Almere zou zich daarmee echt op de kaart kunnen zetten. Wat ik dan wel hoop, is dat er ook wordt geïnvesteerd in dat wat in Almere al aanwezig is en wat al jaar in, jaar uit aan het pionieren is en de polder aan het ploegen is en dat er niet alleen maar grote evenementen van buiten worden gehaald die hier dan worden neergezet. Dan blijft er ook niks achter. Het is natuurlijk hartstikke leuk als je de Dogtroup vraagt om de schouwburg te openen met een bijzondere voorstelling. Maar na de opening is de Dogtroup weg en er blijft niks achter. Dus je wilt dat er meer van binnen uit gerealiseerd wordt? Ja. Geef ons nou eens de ton om een voorstelling te maken, die we al zo lang in gedachten hebben maar wat eigenlijk gewoon nooit lukt. En dan wil ik daar ook best wel een andere regisseur voor inhuren maar laat het door Zinspelers doen. Dan ontwikkel je iets. Dan blijft er ook iets achter. Dan kan je verder bouwen daarna. Sansi Gerards heeft hier in 1976 (sprak opa) op het strand een geweldige Macbeth gemaakt. Nou, laat haar nog maar eens een Shakespeare doen bij ons. Denk je dat de gemeente een voldoende ondersteunende functie heeft gehad?
Dat kan ik moeilijk zeggen natuurlijk. Want ik weet niet wat ze hebben gedaan. Ik heb over het algemeen geen klagen over de gemeente Almere. Ik vind dat wij redelijk goed worden gesteund als amateurtheatergezelschap. Ik denk dat de kwestie natuurlijk op een heel moeilijk moment kwam. Op een moment dat we allemaal weten: er moet bezuinigd worden, dus dat, dat heel lastig is geweest voor de gemeente bij het maken van die afweging. Ik denk gewoon dat ze het hadden moeten doen maar dat is makkelijk praten vanaf mijn positie. Kijk, ik kom uit Rotterdam. En toen ik nog in Rotterdam woonde, had Rotterdam een enorme achterstand op Den Haag, Amsterdam, Utrecht. Dat is natuurlijk door die alsmaar voortdurende wederopbouw goed gekomen. Maar ik weet wel dat Rotterdam cultureel een enorme boost heeft gehad van juist dat jaar dat ze culturele hoofdstad waren. En dat hebben ze daar ook heel erg goed gedaan. Daar is heel veel achter gebleven. Dus je zegt: als Almere het had geprobeerd dan zouden we er misschien heel veel voor terug krijgen? Ja, we hadden het gewoon moeten proberen. Ze hadden gewoon het lef moeten hebben om ja te zeggen en dan wel de vinger aan de pols te houden om ervoor te zorgen dat het heel erg goed gaat. Het is natuurlijk altijd heel erg gevaarlijk. Maar ik denk dat investeren in kunst altijd geld oplevert. Denk je eens in dat Amsterdam geen opera en musea had en wat je dan allemaal mis zou lopen aan inkomsten van toeristen en symposia die daar rondom worden gehouden. En bovendien, het maakt een stad veel levendiger natuurlijk, leefbaarder. Hoe belangrijk denk je dat amateurtheater en kunstonderwijs is voor Almere 2018? Misschien wel het allerbelangrijkste. Ik denk dat het de basis is. Als je op scholen niet begint om kinderen op een goede manier in aanraking te brengen met kunst op jonge leeftijd. Weet je wat het grappige is van amateurtheater? Dat vandaag de dag, vooral de jongeren die zich daar mee bezig willen houden, dat die willen leren acteren, zingen of dansen omdat ze musical kennen of omdat ze heel veel drama kennen van tv en dat ze zich daar mee bezig willen gaan houden. Wat ze dan bij mij niet tegen komen is soap, je laat ze juist kennis maken met een andere manier van acteren, en een andere manier van verhalen vertellen dan door middel van een soap of een dramaserie. Je laat ze theatermaken. En ja, dat vind ik toch over het algemeen net even artisticiteit op een hoger plan. Vooral in een soap is: What you see, what you get. En in het theater kun je nog dingen aan de verbeelding overlaten. Volgens mij moeten we het daar over hebben: De Verbeelding. We moeten de verbeelding op gang brengen. Als ik nu de hele verkiezingscampagne hoor dan hoor je: feit dit en waarheid dat. Dan denk ik: ja, waarheid, waarheid Er waren toch hele intelligente filosofieën dat de waarheid niet bestond. Dus: meer ruimte voor de verbeelding. Dat is dus de basis, maar waarom is dat zo belangrijk? Omdat daaruit alles weer kan voortvloeien?
Ja, dat denk ik. Wat is zelf altijd deed: ik nam mijn amateurspelers mee naar professionele voorstellingen waar ze zelf niet zo snel heen zouden gaan. En dan hoop je natuurlijk dat ze zich daar ook voor gaan interesseren. Dat als de theatergroep dan weer in de stad is dat ze daar dan uit zichzelf naar toe zouden gaan. Maar waarom is dan juist dat zo belangrijk voor Almere 2018? Omdat je geen kunst hoeft aan te bieden op een plek waar daar geen behoefte aan is. Waar mensen dat niet willen of waar mensen het niet kennen en het daarom niet willen. Dus de behoefte kweken? Absoluut. Binnen het amateurcircuit? Kijk dat natuurlijk niet alleen. Maar ik vind dat het amateurtheater daar een hele belangrijke rol in speelt. Is het dan ook omdat amateurtheater laagdrempeliger is dat mensen dan eerder kennis maken met het serieuzere repertoire en dan verder nog gaan kijken van zou ik dan ook echt een keertje naar een voorstelling van Toneelgroep Amsterdam gaan. Hoe moet ik dat zien? Ik denk in eerste instantie aan de spelers waar ik mee werk. En dan hier in Almere ben ik alweer dertien jaar bezig dus dat is duizend keer anders. Hier in Almere is de groep gegroeid. Dat is allemaal ontstaan. Maar toen ik in Lelystad twee jaar geleden Yerma wilde gaan doen, dacht iedereen: Waarom gaan we nou zo n achterlijk oud stuk doen? en Het loopt nog slecht af ook en Wie wil dat nou zien? en Wat hebben wij nou te maken met die Frederico Lorca die in 36 is vermoord? En dan ga je het stuk met ze lezen en dan kunnen ze het nog niet waarderen. Maar uiteindelijk bij de voorstellingen vonden ze het allemaal geweldig. En hun publiek ook. En je moet natuurlijk niet vergeten dat je juist met het amateurtheater, als we het dan toch over nieuwe groepen hebben, die mensen bereikt die normaal gesproken niet zo snel naar het theater gaan. Wij spelen altijd voor publiek dat eigenlijk de theatercodes niet kent. Want het zijn altijd vrienden en bekenden van de acteurs en het is maar de vraag of ze ook naar het theater zouden gaan als hun bekende niet mee zou spelen. Dus wat dat betreft ben je wel een soort van uithangbord voor het theater. Natuurlijk zal niet iedereen die bij ons komt kijken vervolgens naar Toneelgroep Amsterdam gaan. Maar ze snappen in ieder geval beter wat het is, wat het inhoudt. Dat vind ik belangrijk. Dat ze ontdekken dat het ook voor hen is. Want dat is natuurlijk heel vaak een misverstand: Het zal wel ingewikkeld zijn en daar heb ik geen zin in of Wat moet ik met die oude meuk (als het Shakespeare is ofzo)? Maar door te gaan kijken, kun je ontdekken dat het helemaal niet zo ingewikkeld is, dat het ook heel erg leuk kan zijn, dat het toegankelijk is. Als Almere zichzelf kandidaat stelt en een programma gaat maken dan wordt het culturele aanbod veel groter. Denk je dat de belangstelling van de bevolking evenredig zal groeien met het culturele aanbod?
Nee, dat denk ik niet helaas. En heeft dat te maken met het cultureel burgerschap in Almere? De allergrootste vraag hier in Almere is toch: Hoe krijg je die mensen van de bank af? Hoe krijg je ze uit hun huizen als er geen beroemde namen op het affiche staan? Hoe krijg je de mensen nieuwsgierig? Maar dat wil natuurlijk zeggen dat je het niet op moet geven. Juist niet! Ook daarom kan een evenement als culturele hoofdstad heel belangrijk zijn. Want ik denk toch dat als jouw stad culturele hoofdstad is, dat je dat op de één of andere manier toch nieuwsgierig moet maken. Dan ga je toch op z n minst het programma bestuderen. En hoe denk je dat je de mensen meekrijgt daarin? Ik geloof nog steeds in de manier waarop wij theatermaken. Dus wel de betere stukken kiezen maar ze op zo n manier spelen dat het toch wel toegankelijk is. Daar geloof ik wel heel erg in. Hoe belangrijk denk je dat cultureel burgerschap überhaupt is voor Almere 2018? Je zou natuurlijk kunnen zeggen: Als je zo n evenement doet in een stad dan moet er ook wel behoefte aan zijn. Maar je kunt aan de andere kant ook zeggen: Waarom zou je een stad als bijvoorbeeld Amsterdam waar al zo veel cultuur is dan nog bombarderen tot culturele hoofdstad. Wat moet je daar nog aan toevoegen als het er allemaal al is. Waarom zou je dan niet het beschikbare geld en de beschikbare krachten in een stad investeren waar nog heel veel te ontginnen is. Maar ik ben geen beleidsmaker. Wat is het meest van belang voor het slagen van de kandidaatstelling? Ik zou het echt niet weten. Ja, ik blijf er dan toch bij dat ik het allerbelangrijkste vind dat je in deze stad mensen ervan probeert te overtuigen, hoe lastig dat ook is, dat er meer is dan de commerciële omroepen, voetbal en je huis en je straat. Maar ja, dat is natuurlijk niet iets waarmee je zo n evenement binnen haalt. Nou ja, misschien wel het nuchtere feit dat hier nog heel veel moet gebeuren. Dat er nog heel veel te ontginnen valt. Wat zijn de mogelijkheden op de korte termijn voor de Almeerse theatersector. Denk je dat er in die acht jaar veel te realiseren valt? Ja, dat denk ik zeker. Maar daar zou je nu dus al mee moeten beginnen. Maar nu heeft de gemeente nog nee gezegd. Dat is lastig. Plannen maken kan wel alvast. Ja natuurlijk, dat kan. Ik denk vooral dat de mensen die in deze stad bezig zijn, dat die de kans moeten krijgen om door te kunnen gaan en dat wordt natuurlijk ook lastig de komende jaren. Nog los van de PPV moet er bezuinigd worden op alle kosten, ook op cultuur. Ook de fondsen hebben het moeilijk. En had je nou maar de zekerheid dat je je zalen vol hebt. Dan zou dat natuurlijk al enorm schelen. Dus ja, er moet ook iets vanuit die Almeerders zelf komen, wil je hier een leuke, leefbare stad van maken. Die niet alleen maar uniek is vanwege haar mooie nieuwbouwhuizen, want dat is over twintig jaar ook
voorbij. Dan moet er iets gebeuren. Dan moet je ook (en dat verwijt ik ook wel de inwoners van Almere) eens zeggen: Ik ga uit in eigen stad. Dat gebeurd veel te weinig. Als mensen toch naar een voorstelling gaan, gaan ze vaak naar steden terug waar ze vandaan kwamen. Dat heb je ook met winkelen en uit eten gaan. Ik hoor maar heel weinig in mijn omgeving van: Nou, ik ben zo leuk in Almere uit eten geweest. Maar hoe komt dat dan? Omdat ze juist naar een andere stad willen om uit te gaan? Dat denk ik ja. Omdat er toch nog heel erg het beeld is van: Er is niks in Almere en het is niet gezellig. Maar als je de bedrijven in je eigen stad niet de kans geeft, dan zal het ook nooit iets worden. Is er nog iets wat Almere nodig heeft? Ja, een theater (een zwarte doos) waar gewoon lekker in geëxperimenteerd kan worden. Een soort van theaterwerkplaats? Ja. Dat niet voor tienduizend euro voor een week te huur is, maar voor veel minder. Het hoeft helemaal niet zo ontzettend mooi en luxe en chique te zijn. En De Roestbak dan? Ik vind De Roestbak niet zo een geschikt theater voor theatervoorstellingen die mij voor ogen staan, met veel deelnemers en af en toe misschien wat groot decor. Nee, denk gewoon veel meer aan een hal waar de ruimte flexibel is. Waar je ruimte hebt om te experimenteren. Waar ruimte is. Iets geks. Gewoon een gekke plek. Ik denk dat Almere dat heel erg nodig heeft. Want als je bijvoorbeeld kijkt naar wat er wel is, dan denk ik dat Vis á Vis nog het meeste aansluit bij de bevolking en bij wat voor theater men zou willen zien. De Bonte Hond doet het natuurlijk goed omdat ze voor de jongeren en kinderen werken en daar zijn er heel veel van. Maar tegelijkertijd vraag ik me wel af of hun voorstellingen de voorstellingen zijn waar de ouders uit Almere met hun kinderen naartoe zouden willen. Suburbia is eigenlijk een heel erg nette groep met nette voorstellingen. Dus een plek waar je hele maffe, rare dingen kan maken, voor mijn part ook gekke concerten met theatrale invloeden. Een soort broedplaats. Dat woord vind ik beter dan: theaterwerkplaats want dat is een jaren zeventig woord. Geef maar eens een groep jonge theatermakers een maand lang de sleutel en zeg: Na een maand moet er een voorstelling zijn. Dan gewoon een plek waar je ook kan bouwen en timmeren en lassen. Dat kan allemaal op één en dezelfde plek. Heeft Almere de potentie om culturele hoofdstad te worden? Ja, als ik denk aan al die mensen die hier in deze stad bezig zijn met cultuur, daar neem ik mijn petje voor af. Er is wel een heel groot bewustzijn van: We moeten hier iets, kom op, schouders eronder en laten we voortploegen en het uiteindelijk gaan redden. Dat is een mentaliteit die ik ken uit Rotterdam. Toen ik daar woonde was dat ook achtergesteld aan de andere grote steden qua cultuur en dat herken ik hier heel erg. Daarom vind ik het hier denk ik ook zo leuk. Maar dat is mijn eigen kringetje, mijn
eigen wereld. Als ik denk aan De Almeerder dan moet ik je eerlijk zeggen dat ik het niet weet. Of nog eerlijker: Dat ik denk dat ze er helemaal niet op zitten te wachten. Denk je dan dat het ligt aan die korte termijn van acht jaar, dat het meer tijd nodig heeft? Of denk je: het zit er niet in voor Almere? Op een gegeven moment moet het goedkomen natuurlijk. Als je hier ook een universiteit krijgt etc. Maar we doen nu net of het een Almeers probleem is en dat is het natuurlijk niet. Omdat het nu toevallig een New Town is, valt het hier veel meer op. Maar als je maar even buiten Amsterdam komt, dan is het ook heel moeilijk om voorstellingen die net iets lastiger zijn aan de man te brengen. Maar Almere is wel een grote stad. Almere hoort bijna bij de vijf grootste steden van Nederland, dus waar ligt dat dan aan? Dat weet ik niet. Daar zijn volgens mij ook onderzoeken naar gedaan. Het is toch een soort desinteresse op dat gebied. Denk je dat Almere een grotere kans maakt dan de andere kandidaatsteden? Ja, dat denk ik wel. Om het feit dat we uniek zijn, dat dit een stad is die er vijfendertig jaar geleden nog niet was. Omdat de stad een enorme impuls zou kunnen krijgen. Niet alleen qua culturele instanties maar ook voor het zelfbeeld van Almere. Ik denk dat dat ook heel erg belangrijk is. En misschien ook naar buiten toe. Ik vind het altijd heel erg vervelend dat elke cabaretier altijd grapjes maakt over Almere alsof we nog steeds tussen de koeien lopen hier en er niets is. Dat is zo makkelijk en toch wordt dat grapje altijd weer gemaakt. Of we de grootste kans maken weet ik niet maar ik vind wel dat we het het meest nodig hebben.