Groene thee (EGCG) in relatie tot gezondheid en ziekte (1) Door: drs. E. Valstar, arts/bioloog Thee is na water de meest gedronken drank op aarde [ref. 1]. In dit artikel wil ik de nadruk leggen op de catechinen uit met name de groene thee en binnen deze groep van stoffen vooral focussen op epigallocatechinegallaat (EGCG). bestudeer het magistrale boek van professor Yair Margalit sche chemie (reactiemechanismen, resonan- chemie, thermodynamica (enthalpiebereke- en elementaire statistiek niet schuwend! Bedenk alleen wel dat een optimale dage- nen niet meer dan 2 consumpties per dag bedraagt en voor vrouwen slechts 1,5 consumptie per dag - hooguit 3 alcoholconsumpties per week, maar liever helemaal geen alcohol. Voor een onderbouwing zie onder andere referen- expressie van aromatase! Primair zal ik me wat EGCG/groene thee betreft concentreren op de gerandomiseerde studies met liefst een placebo, maar ook observationeel/deels dierexperimenteel onderzoek van hoog niveau zal ik bespre- dert, berust tenslotte in feite ook alleen maar op goed observationeel onderzoek met daarin een sterke correlatie van roken en de kans op longkanker. In het tweede werkingsmechanismen van met name EGCG king tot kanker. Voorts wil ik de interacties van groene thee en weer vooral EGCG met voedingsstoffen, fytotherapeutica, gewone geneesmiddelen en cytostatica bespreken alvorens tot een serie eindconclusies te komen. Groene thee en overgewicht middels RCT s is, dat een groene thee- aan dat groene thee-extracten in een dosering van 1,2 2,0 g/dag, met daarin op dag- - se van 11 RCT s bevestigen Hursel et al 1,31 kg. Niet veel, maar wel een goed begin artikel in het TvOG voor andere stoffen die - 35
Groene thee-catechinen en anogenitale wratten Izellos et al vonden in een meta-analyse op basis van drie gerandomiseerde studies met thee-smeersel, lokaal geappliceerd, om recidive van anogenitale wratten tegen te gaan. EGCG en chronische lymfatische leukemie Het groene thee-extract Polyphenon E, gestandaardiseerd op een hoog EGCGgehalte, bleek in doseringen variërend van 33 patiënten met chronische lymfatische waren de zwelling met minstens 50% af. Zelf heb ik met doseringen EGCG uit dit al meerdere regressies gezien. Er is overi- longa de werking van EGCG tegen CLL versterkt. Men zou kunnen stellen dat het miseerd is. Dit klopt, maar de responskans Groene thee en prostaatkanker Bettuzzi et al vonden met driemaal daags 200 mg groene thee-catechinen (met o.a. 12,2% EGCG en 52% ECG; epicate- werking. In de groene thee-groep ontstond slechts 1 carcinoom tegen 9 in de controlegroep. Overigens neemt ook het zonder EGCG eveneens therapeutisch werkt tegen bestaande prostaatkanker. EGCG zodanig met de androgeenreceptor van prostaatkanker kan interfereren dat het
doorkomt, met als gevolg remming van de tumorgroei. De antikanker-effecten dusdanig dat de potentieel hogere afgifte van testosteron door de cellen van Leydig, die indirect door groene thee kan optreden, niet van betekenis is. Groene thee en de bloeddruk Nantz et al vonden met tweemaal daags een gedecafeïneerd groene theepoeder in de vorm van een capsule een verlaging van de systolische en diastolische - eens een verlaging van de bloeddruk. Ook Nagao et al vonden met groene thee een verlaging van de bloeddruk. Dat de bloeddruk verlagen staat nu wel vast. Groene thee en het cholesterolgehalte Batista et al vonden met een extract het cholesterol, maar expliciet ook van het LDL-cholesterol. Erba et al zagen cholesterol. Matsuyama et al vonden - relatieve daling van het LDL-cholesterol. Nagao et al baar onderzoek hetzelfde. Kortom, groene thee en meer expliciet de catechinen daarin hebben een gunstig effect op het cholesterolgehalte. Aangezien catechinen uit groene thee ook nog eens de bloeddruk verlagen, wordt groene thee voor patiënten met hartproblemen echt interessant! Zeker - Ook het palet van ontstekingsmediatoren bleek zich in anti-atherosclerotische richting Groene thee en huidveroudering king tot placebo met betrekking tot de huid het volgende: minder roodheid en minder teleangiëctasieën ( - huid, zichtbaar als rode vaattekening met, maar histologisch was er na twee jaar geen aantoonbaar onderscheid. Chiu et al vonden met de combinatie van een 10% de placebogroep wel een histologische plus voor de groene thee-groep. Groene thee en grieppreventie Groene thee en colorectale adenomen Matsumoto et al vonden met groene - - versus 13,1% griepgevallen. Het verschil was vonden in een RCT met een groene thee-extract eveneens een vermindering van griep, maar ook van verkoudheden. Shimizu et al vonden in een RCT met enten met een of meer darmadenomen in de voorgeschiedenis een vermindering van het aantal nieuwe adenomen en de nieuwe waren ook kleiner in de groep die extra groene thee kreeg. Overigens dronken de patiënten in beide groepen groene thee. Op dierexperimenteel onderzoek met verge- onderzoek moet herhaald worden en ook al wordt het gerepliceerd, dan is het nog de vraag of ook de kans op kwaadaardige darmtumoren door groene thee-catechinen af kan nemen. 37
Groene thee en cognitie Park et al vonden met een groene thee-extract met L-theanine (dat er in prin- een milde cognitieve achteruitgang in tests verbetering van de cognitie. Zie verder ook onderzochte complementaire middelen tegen dementie. Groene thee en diabetes Brown et al II-diabetespatiënten met groene thee-capsu- van de bloeddruk (zie ook het voorgaande verbetering van het gemoed (dit linkt aan De insulinegevoeligheid, de insulinesecretie en de glucosetolerantie veranderden echter niet. Mackenzie et al enten met type II-diabetes geen effect van 375 mg of 750 mg groene of zwarte thee op het gehalte aan geglycosyleerde hemoglo- patiënten met type II-diabetes en overgewicht met 582,8 mg catechinen extra per dag op dagbasis, naast een gewichtsdaling, wel een daling van het HbA1c. Dat laatste kan echter geheel of deels aan de gewichtdaling vonden gewichtsdaling geen sprake was. In een ander onderzoek met borderline diabetes de dagdosering het geringe verschil was er geen verschil met betrekking tot glucosespiegels en HbA1c. II-diabetes niet alleen de bloeddruk en het de diabetes reduceren dan wel helpen uitstellen/voorkomen. Groene thee en tandglazuur gerandomiseerd dubbelblind cross-over onderzoek het tandglazuur te beschermen.
Andere interessante effecten van groene thee(-extracten) In een model met auto-immuun ence- neuroprotectief. Het zou interessant effect van EGCG. chronische ontsteking bot verliezen is dit tegen te gaan door groene thee extract, ver- De vitamine D-analoog alfacalcidol doet dit ook en samen werken deze substanties synergetisch zeker van belang dat EGCG de werking van osteoblasten mede reguleert. natie van rood licht pads met groene thee op de huid aangebracht samenwerkt om verjonging van de huid teweeg te brengen van collageenvezels tegen te gaan; dit past de huid door groene thee. In dit onderzoek bleek overigens ook de combinatie van de vitamines C en E deze cross-linking te remmen. Zie ook referenties 17 en 19. anti-alergische werking heeft. door remming van COX-2. Verder van renale calciumoxalaatstenen tegen te gaan althans deels te kunnen beschermen tegen de nadelige inwerking van Helicobacter pylori groene thee van belang is voor de behandeling van artritis. Het tweede deel van dit artikel kunt u lezen in het volgende nummer van dit Referenties 1. Valstar E: Voedingsinterventie bij kanker; Strengholt, 2008. ISBN-13: 9789049400098. 2. Margalit Y: Concepts in Wine Chemistry, 2nd ed.; Wine Appreciation Guild, San Francisco, 2004. ISBN-13: 9781891267741. 3. Valstar E; De Orthomol. Koer. 20(1):41-48, 2005. 4. Monteiro R et al; Nutrition 25(6):699-705, 2009. PMID 19268535. 5. Valstar E; TvOG 24(6):34-39, 2009. 6. Hursel R et al; Int J Obese (Lond) 33(9):956-961, 2009. PMID 19597519. 7. Tzellos TG et al; J Eur Acad Dermatol Venereol 25(3):345-353, 2011. PMID 21294779. 8. Shanafelt TD et al; J Clin Oncol 27(23):3808-3814, 2009. PMID19470922. 9. Ghosh AK et al; Clin Cancer Res 15(4):1250-1258, 2009. PMID 19228728. 10. Bettuzi S et al; Cancer Res 66(2):1234-1240, 2006. PMID 16424063. 11. Lee SC et al; Nutr Cancer 60(4):483-491, 2008. PMID 18584482. 12. Siddiqui IA et al; FASEB J. 25(4):1198-1207, 2011. PMID 21177307. 13. Yu PL et al; J Cell Biochem 110(2):333-342, 2010. PMID 20432242. 14. Nantz MP et al; Nutrition 25(2):147-154, 2009. PMID 18848434. 15. Matsuyama T et al; Obesity (Silver Spring) 16(6):1338-1348, 2008. PMID 18356827. 16. Nagao T et al; Obesity (Silver Spring) 15(6):1473-1483, 2007. PMID 17557985. 17. Batista Gde A et al; Arg Bras Cardiol 93(2):128-134, 2009. PMID 19838489. 18. Erba D et al; J Nutr Biochem 16(3):144-149, 2005. PMID 15741048. 19. Janjua et al; Dermatol Surg 35(7):1057-1065, 2009. PMID 19469799. 20. Chiu AE et al; Dermatol Surg 31(7Pt2):855-860, 2005. PMID 16029678. 21. Matsumoto K et al; BMC Complement Altern Med 11:15, 2011. PMID 21338496. 22. Rowe CA et al; J Am Coll Nutr 26(5):445-452, 2007. PMID 17914132. 23. Shimizu M et al; Cancer Epdemiol Biomarkers Prev 17(11):3020-3025, 2008. PMID 18990744. 24. Park SK et al; J Med Food 14(4):334-343, 2011. PMID 21303262. 25. Valstar E; De Orthomol. Koer. 99:47-48, 2003. 26. Valstar E; De Orthomol. Koer. 101:26-28, 2003. 27. Valstar E; De Orthomol. Koer. 113:45-48, 2005. 28. Brown AL et al; Br J Nutr 101(6):886-894, 2009. PMID 18710606. 29. Mackenzie T et al; Metabolism 56(10):1340-1344, 2007. PMID 17884442. 30. Nagao T et al; Obesity (Silver Spring) 17(2):310-317, 2009. PMID 19008868. 31. Fukino Y et al; Eur J Clin Nutr 62(8):953-960, 2008. PMID17554248. 32. Fukino Y et al; J Nutr Sci Vitaminol (Tokyo) 51(5):335-342, 2005. PMID 16392704. 33. Kato MT et al; J Appl Oral Sci 17(6):560-564, 2009. PMID 20027426. 34. Aktas O et al; J Immunol 173(9):5794-5800, 2004. PMID 15494532. 35. Vignes M et al; Brain Res 1110(1):102-115, 2006. PMID 16859659. 36. Shen CL et al; Osteoporos Int 21(11):1841-1852, 2010. PMID 20069278. 37. Kato K et al; Mol Med Report 4(2):297-300, 2011. PMID 21468567. 38. Sommer AP, Zhu D; Photomed Laser Surg 27(6):969-971, 2009. PMID 19817517. 39. Rutter K et al; Int J Vitam Nutr Res 73(6):453-460, 2003. PMID 14743550. 40. Fujimura Y et al; J Agric Food Chem 50(20):5729-5734, 2002. PMID 12236706. 41. Singal A et al; Phytother Res 18(9):723-728, 2004. PMID 15478205. 42. Itoh Y et al; J Urol 173(1):271-275, 2005. PMID 15592095. 43. Lee KM et al; Helicobacter. 9(6):632-642, 2004. PMID 15610077. 44. Lin SK et al; Arthritis Rheum 58(10):3145-3156, 2008. PMID 18821707. 39