*Z0080792CD5* documentnr.: INT/C/14/09283 zaaknr.: Z/C/14/07752 Raadsinformatiebrief Onderwerp : Concept preventie- en handhavingsplan alcohol gemeenten Cuijk, Grave, Mill & Sint Hubert 2014-2015-2016 Aard : Actieve informatie Portefeuillehouder : W.A.G. Hillenaar Datum college : 8 juli 2014 Openbaar : Ja Afdeling : Ontwikkeling / sociaal beleid Contactpersoon : Marga Robben Telefoon : 0485-460 382 E-mail : marga.robben@cgm.nl In te vullen door de griffie Nummer brief : 2014-79 Datum verzending : 10 juli 2014 Nummer weekbericht : 28 Aanleiding De conceptnota Preventie- en Handhavingsplan alcohol gemeenten Cuijk, Grave, Mill en Sint Hubert 2014-2015-2016 is gereed. Het concept beleidsplan zenden wij u ter informatie toe. Inhoud In de gewijzigde Drank- en Horecawet (DHW) van 1 januari 2014 is de verplichting opgenomen dat de gemeenteraad iedere vier jaar een Preventie- en Handhavingsplan alcohol moet vaststellen. Hiermee stimuleert het Rijk dat gemeenten de beleidsterreinen Volksgezondheid (voorlichting en bewustwording) en Openbare Orde en Veiligheid (beleid en handhaving) verbinden als het gaat om alcoholpreventie. Onderzoek heeft meerdere malen laten zien dat beide beleidsterreinen van belang zijn voor effectieve alcoholpreventie bij jongeren. Met de vaststelling van het preventie en handhavingsplan alcohol leggen we de huidige aanpak van alcoholpreventie en handhaving vast in een integrale beleidsnota. Procedurele informatie De conceptnota is gereed en leggen wij ter advisering voor aan de participatieraad welzijnsbeleid (PRW) Cuijk. De conceptnota wordt geagendeerd voor de vergadering van de commissie Burger van 9 september 2014 en de raadsvergadering van 22 september 2014. Het concept beleidsplan zenden wij u hierbij ter kennisname toe. Bijlagen Bijlage 1: Concept Preventie- en Handhavingsplan alcohol gemeenten Cuijk, Grave en Mill en Sint Hubert 2014-2015-2016 Bijlage 2: Lokale cijfers gemeenten Cuijk, Grave en Mill en Sint Hubert Bijlage 3: Beleidsregel Toezicht en handhaving Drank en horecawet gemeente Grave (idem Cuijk en Mill en Sint Hubert Bijlage 4: Sanctietabel behorend bij Brabants Alcohol- en Horeca-sanctiebeleid Burgemeester en wethouders van Cuijk, drs. R.H.M.A. Rongen secretaris mr. W.A.G. Hillenaar burgemeester
Preventie- en Handhavingsplan alcohol Gemeenten Cuijk, Grave, Mill en Sint Hubert 2014-2015-2016 Gemeenten Cuijk, Grave, Mill en Sint Hubert, juni 2014 1
Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 1.1 Waarom dit plan? 3 1.2 Think Before You Drink 5 2. Alcohol gebruik onder jongeren 7 2.1 Landelijk onderzoek over alcoholverstrekking 7 2.2 Schadelijke gevolgen van overmatig alcoholgebruik 7 3. Visie, ambitie en doelstellingen preventie en handhaving 9 3.1 Visie en ambitie 9 3.2 Wat willen we bereiken? 9 4. Hoe willen we dit bereiken? 10 5. Resultaten 13 6. Rolverdeling en uitvoering 15 7. Communicatie 17 8. Financiën 17 9. Evaluatie 17 Bijlagen Bijlage 1 lokale cijfers gemeenten cuijk, Grave en Mill en Sint Hubert Bijlage 2 Beleidsregel Toezicht en handhaving Drank en horecawet gemeente Grave (idem Cuijk en Mill en Sint Hubert Bijlage 3 Sanctietabel behorend bij Brabants Alcohol- en Horecasantiebeleid 2
1. Inleiding 1.1 Waarom dit plan? In de gewijzigde Drank- en Horecawet (DHW) van 1 januari 2014 is opgenomen dat de gemeenteraad iedere vier jaar een preventie- en handhavingsplan alcohol vaststelt (artikel 43a DHW). Hiermee stimuleert het Rijk dat gemeenten de beleidsterreinen Volksgezondheid (voorlichting en bewustwording) en Openbare Orde en Veiligheid (beleid en handhaving) verbinden als het gaat om alcoholpreventie. Op het onderdeel preventie alcohol is in de nota Regionaal Gezondheidsbeleid Land van Cuijk en het preventie programma Think Before You Drink al beleid geformuleerd. Met de vaststelling van het preventie en handhavingsplan alcohol leggen we de huidige aanpak van alcoholpreventie en handhaving vast in een integrale beleidsnota. Het preventie- en handhavingsplan alcohol bevat de hoofdlijnen van het beleid dat zich richt op de preventie van alcoholgebruik -vooral onder jongeren- en de handhaving van de wet. We hebben onderstaande wettelijk verplichte onderwerpen opgenomen in het plan. a. Doelstellingen van het Preventie- en Handhavingsplan; b. Acties die ondernomen worden om alcoholgebruik onder jongeren te voorkomen; c. De wijze waarop het handhavingsbeleid wordt uitgevoerd en welke handhavingsacties in de door het plan bestreken periode worden ondernomen; d. Resultaten die we minimaal moeten behalen. Waarom is de link tussen preventie en handhaving zo belangrijk? Wetenschappelijke studies laten zien dat een integrale benadering van de problematiek rondom alcohol een cruciaal kenmerk is van effectief alcoholbeleid (Reynolds, 2003). Recent onderzoek van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) Centrum voor Gezond Leven, het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP (Stichting Alcohol Preventie) en het Trimbos-instituut bevestigt dat beleid op het gebied van alcoholmatiging het meest effectief is als het integraal wordt aangepakt 1 (Mulder, Bovens, Franken & Sannen, 2013). De belangrijkste pijlers waarop alcoholbeleid dient te zijn gebaseerd, zijn regelgeving; grenzen stellen, handhaving; grenzen bewaken en publiek draagvlak; grenzen overdragen. 1 Zie de brochure Effectief Alcoholbeleid: hoe pakt u dat aan?, te downloaden via http://www.loketgezondleven.nl/gemeente-en-wijk/gezonde-gemeente/alcohol/. 3
Figuur 1. Integraal beleidsmodel voor effectief lokaal alcoholbeleid (Reynolds, 2003). Bewustwording creëren is een noodzakelijke voorwaarde voor gedragsverandering. We kunnen gedragsverandering bereiken door helder beleid over alcoholpreventie bij jongeren. Door handhaving kunnen we aanvullende effecten bereiken op het terugdringen van de beschikbaarheid van alcohol voor jongeren. Dit is ook het uitgangspunt van het landelijke alcoholpreventiebeleid. Naast het voorkomen van schadelijk alcoholgebruik vanuit het perspectief van de volksgezondheid en het jeugdbeleid, is het landelijke beleid ook gericht op het terugdringen van verstoringen van de openbare orde. Alcoholgebruik is niet alleen een persoonlijke en bewuste keuze. Drinkgedrag wordt voor een groot deel ook bepaald door de omgeving, zoals de ouders, de prijs van alcohol, het productaanbod, verkoopregels, normen, tradities en het sociale netwerk. De WHO (World Health Organization) laat in een overzichtsstudie naar alcoholbeleid zien dat maatregelen die de beschikbaarheid van alcohol beperken het meest effectief zijn in het terugdringen van alcoholgebruik (Babor e.a., 2010). 4
Tabel 1 geeft een overzicht van beleidsmaatregelen en hun effectiviteit zoals aangetoond in wetenschappelijk onderzoek. Maatregel Effectiviteit Hoeveelheid onderzoek Minimumverkoopleeftijd +++ +++ Verhogen van prijs (accijnzen, minimumprijs) +++ +++ Beperken van verkooptijden ++ ++ Meer handhaving ++ ++ Beperken van reclame +/++ +++ Training barpersoneel - +++ Tabel 1. Beleidsmaatregelen en hun effectiviteit (Babor e.a., 2010) Een eenzijdige aanpak gericht op slechts één of twee van dergelijke factoren is gedoemd te mislukken. Preventiestrategieën die gebaseerd zijn op handhaving van wet- en regelgeving, training van alcoholverstrekkers en voorlichting hebben meer kans van slagen. In hoofdstuk 4 geven we aan hoe we de verschillende beleidsmaatregelen combineren to een effectieve aanpak van alcoholmisbruik. 1.2 Think Before You Drink De 20 gemeenten 2 in de regio Brabant-Noord hebben, gezamenlijk het voorkomen van het gebruik van alcohol door jongeren vastgesteld als prioriteit voor gezondheidsbeleid. Deze ambitie wordt vormgegeven door het regionaal alcoholmatigingsproject Think Before You Drink. 3 Binnen Think Before You Drink werken alle 20 gemeenten samen met onder andere de GGD Hart voor Brabant, verslavingsinstituut Novadic-Kentron, de politie, bureau Halt, CJG s, jongerenwerk, onderwijs en sportverenigingen om het alcoholgebruik onder jongeren terug te dringen. Het project is in 2008 gestart. In de aanpak wordt zoveel mogelijk een integrale benadering gehanteerd, gericht op meerdere beleidsterreinen zoals Volksgezondheid, Jeugd, Onderwijs en Openbare Orde & Veiligheid. 2 Bernheze, Boekel, Boxmeer, Boxtel, Cuijk, Grave, Haaren, 's-hertogenbosch, Heusden, Landerd, Maasdonk, Mill en Sint Hubert, Oss, Schijndel, Sint Anthonis, Sint-Michielsgestel, Sint-Oedenrode, Uden, Veghel en Vught; 3 www.thinkbeforeyoudrink.nl 5
In december 2012 is de eerste 4 jarige periode van Think Before You Drink afgesloten. Na vier jaar ligt er een goede basis voor alcoholmatiging onder jongeren, zowel regionaal als lokaal. Gemeenten en samenwerkingspartners hebben diverse interventies ontwikkeld en uitgerold(o.a.folders aan ouders, de campagne Drinkt het tot je door, schoolprojecten voor leerlingen en ouders in het basisonderwijs en voortgezetonderwijs, pilot vroegsignalering Sint Anthonis). De jeugdmonitor 2011 laat zien dat er die afgelopen vier jaar positieve resultaten zijn geboekt, namelijk: een dalend alcoholgebruik bij jongeren onder de 16 jaar. Minder jongeren drinken en het zogenaamde bingedrinken(het drinken van 6 glazen alcohol of meer tijdens 1 enkele gelegenheid). is afgenomen. Echter minder positief is dat nog steeds een kwart van de ouders het goed vindt dat hun 12-15 jarig kind drinkt. Ook blijft het alcoholgebruik onder de 16plus jeugd onverminderd hoog. Van de 16- t/m 18 jarigen dronk meer dan de helft in de afgelopen 4 weken wel eens 5 of meer glazen per gelegenheid. Met de afronding van de eerste vierjarige periode van Think Before You Drink verschuift de behoefte van de projectdeelnemers van ontwikkelen van interventies naar lokale implementatie en borging. Bedoeling van dit vervolg van Think Before You Drink is dan ook dat alle gemeenten aandacht besteden aan alcoholgebruik door jongeren door structureel beleid en interventies uit te voeren, om het alcoholgebruik onder jongeren terug te dringen. Dit wordt meetbaar door een inventarisatie van de cijfers met betrekking tot alcoholgebruik in de 4- jaarlijkse GGD-monitor onder jongeren. 6
2. Alcoholgebruik onder jongeren In bijlage 1 hebben we de cijfers over alcoholgebruik onder jongeren in Cuijk, Grave en Mill en Sint Hubert toegevoegd. De meest recente cijfers zijn van 2011. De volgende enquête wordt in 2015 afgenomen. Nieuwe cijfers zijn in 2016 beschikbaar. Uit gesprekken met Novadic-Kentron, GGD en politie blijkt dat de risico s van overmatig alcoholgebruik het grootst zijn bij evenementen en feesten, zoals carnaval, kermissen, tentfeesten en gala s van middelbare scholen. Daarnaast zijn de risico s groot bij thuis (in)drinken. 2.1. Landelijk onderzoek over alcoholverstrekking Uit landelijk onderzoek in opdracht van VWS 4 blijkt dat supermarkten, slijterijen, horeca en sportkantines zich in 2011 niet goed hielden aan de leeftijdsgrens van 16 jaar. Jongeren van 14 en 15 jaar hebben geprobeerd alcohol te kopen. In onderstaande tabel kunt u zien hoeveel procent van de instellingen de leeftijdsgrens correct naleefde. Verkooppunt Correcte naleving Supermarkt 30% Slijterij 40% Horeca 11% Sportkantines 4% Wij gaan ervan uit dat deze cijfers in grote lijnen ook overeenkomen voor de situatie in de gemeenten Cuijk, Grave en Mill en Sint Hubert. Ook verwachten we dat de verhoudingen van correcte naleving grotendeels overeenkomen met cijfers over correcte naleving nu de leeftijd naar 18 jaar is verhoogd. 2.2. Schadelijke gevolgen van overmatig alcoholgebruik Terwijl het gebruik van alcohol breed geaccepteerd is, zijn de risico s ervan groot. Uit wetenschappelijk onderzoek komt naar voren dat overmatig alcoholgebruik ernstige gezondheidsrisico s met zich mee brengt. De hersenen van kinderen zijn nog in ontwikkeling. Het drinken van alcohol op jonge leeftijd is daarom voor hen extra schadelijk. Alcohol kan de ontwikkeling van sommige delen van de hersenen verstoren en dat kan leiden tot blijvende gedragsveranderingen. Naast de directe effecten die alcohol op het lichaam heeft, heeft het ook invloed op latere leeftijd. De kans op alcoholverslaving wordt groter als iemand vroeger begint met drinken. Uit onderzoeken blijkt, dat jongeren die voor hun 13 e beginnen met drinken, een kans van 30% hebben om later verslaafd te raken aan alcohol. Daarnaast vergroot overmatig alcoholgebruik de kans op ongelukken en zorgt het voor maatschappelijke schade zoals overlast, vernielingen en criminaliteit. 4 Van Hoof & Krokké (2011) 7
Overzicht verkooppunten Hieronder geven we een overzicht van de gelegenheden die alcohol verkopen (informatie op basis van een inventarisatie eind 2013).. Soort gelegenheid Aantal in de gemeente Cuijk Aantal in de gemeente Grave Aantal in de gemeente Mill en Sint Hubert Reguliere horeca 57 22 19 Supermarkten 7 5 4 Slijterijen 3 1 1 Paracommerciële rechtspersonen 19 14 19 Naast bovenstaande vaste locaties waar alcohol wordt geschonken, zijn er ook evenementen waar alcohol wordt geschonken, zoals tijdens de carnaval, kermis etc. In hoofdstuk 4 leest u welke instrumenten wij inzetten om op deze locaties overmatig gebruik van alcohol tegen te gaan. 8
3. Visie, ambitie en doelstellingen preventie en handhaving Het doel van deze nota is om een integraal beeld te schetsen van wat er al is afgesproken ten aanzien van preventie in verschillende nota s, de acties die worden ondernomen en op welke manier de handhaving wordt vormgegeven. 3.1 Visie en ambitie Het primaire doel van de DHW is het verminderen van alcoholgebruik onder jongeren en alcohol gerelateerde verstoringen van de openbare orde aan te pakken. De visie achter het alcohol beleid is dat des te minder alcohol er wordt gedronken des te beter dit is voor de volksgezondheid en de sociale veiligheid 5 In het verlengde van de DHW richt de ambitie van de gemeenten Cuijk, Grave en Mill en Sint Hubert zich op twee aspecten: Gezondheid en welzijn: We willen het drankgebruik onder jongeren die de lokale horeca bezoeken matigen ter bevordering van de gezondheid. Openbare orde: We werken aan een veilige leefomgeving en we willen de aan drank gerelateerde overlast beperken. 3.2 Wat willen we bereiken? Doelen van zowel alcohol als toezicht zijn: - Geen alcoholgebruik door jongeren onder de 18 jaar. - Alcoholgebruik met mate voor jongeren vanaf 18 jaar 6. De gemeenten Cuijk, Grave en Mill en Sint Hubert nemen hiervoor al een aantal jaar deel aan het regionale alcoholpreventieprogramma Think Before You Drink. Omdat onderzoek heeft laten zien dat vooral de sociale omgeving van jongeren bepalend is voor hun alcoholgebruik, richten de activiteiten van het programma zich ook op de omgeving van jongeren. Hieronder verstaan we ouders/ verzorgers en intermediairs vanuit scholen, horeca, sportverenigingen met kantine, buurt- en dorpshuizen, politie, etc. 5 Framework for alcohol policy in the WHO European Region 6 De Gezondheidsraad adviseert gezonde volwassen mannen niet meer dan 2 standaardglazen alcohol per dag te drinken en gezonde volwassen vrouwen niet meer dan 1 standaardglas. 9
4. Hoe willen we dit bereiken? Effectieve preventie van alcoholproblemen vraagt om een integrale aanpak. Deze speelt in op de verschillende factoren die schadelijk alcoholgebruik beïnvloeden: maatschappelijke norm, persoonlijke motivatie, beschikbaarheid van alcohol en toezicht. Think Before You Drink richt zich op de volgende pijlers: - Pijler 1: Beleid en regelgeving - Pijler 2: Educatie en draagvlak - Pijler 3: Handhaving - Pijler 4: Vroegsignalering Pijler 1: Beleid en regelgeving De gemeenten Cuijk, Grave en Mill en Sint Hubert hebben paracommercie regels opgesteld waarmee we alcoholmisbruik tegengaan. Verenigingen en stichtingen mogen alcohol verstrekken één uur voor aanvang en een uur na beëindiging van activiteiten die passen binnen de statutaire doelomschrijving, maar niet voor 12:00 uur en niet later dan 24:00 uur. Voor verenigingen die gericht zijn op sport in de gemeente Grave en Mill en Sint Hubert geldt dat zij alcohol mogen verstrekken één uur na collectieve trainingen en clubbijeenkomsten en tot twee uur na (oefen)wedstrijden, maar niet voor 17:00 uur en niet later dan 24:00 uur op maandag tot en met vrijdag, niet voor 15:00 uur en niet later dan 24:00 uur op zaterdag en niet voor 11:00 uur en niet later dan 24:00 uur op zondag. Voor verenigingen die gericht zijn op sport in de gemeente Cuijk geldt dat zij alcohol mogen verstrekken één uur na collectieve trainingen en clubbijeenkomsten en tot twee uur na (oefen)wedstrijden, maar niet voor 12:00 uur en niet later dan 24:00 uur op maandag tot en met zaterdag en niet voor 11:00 uur en niet later dan 24:00 uur op zondag. Ter uitvoering van de taken op het gebied van toezicht en handhaving van de Drank- en Horecawet zijn de colleges voornemens de beleidsregel Toezicht en Handhaving Drank- en Horecawet vast te stellen. De beleidsdoelen hierin zijn: 1. Het terugdringen van risico s voor de volksgezondheid (overmatig) gebruik van alcohol, vooral door jongeren; 2. Het terugdringen van aantasting van de openbare orde, zowel in de bedrijven als in de directe omgeving daarvan; 3. Het verbeteren van het woon- en leefklimaat door het terugdringen van overlast en hinder als gevolg van geluid en wangedrag van aan horecabedrijven gerelateerde personen en niet toegestane of te grote terrassen; 4. Het tegengaan van oneerlijke concurrentie door ongeoorloofd gebruik van para-commerciële bedrijven. 10
Pijler 2: Educatie en draagvlak De GGD voert onder regie van de gemeente diverse alcoholpreventieactiviteiten uit onder de naam Think Before You Drink. Hierbij werkt de GGD samen met andere partners zoals Novadic-Kentron, Centrum Jeugd en Gezin en politie. In samenwerking met de GGD, Novadic-Kentron en Centrum Jeugd en Gezin zetten we in op preventieve activiteiten bij scholen, sportverenigingen, carnavalsverenigingen, grote evenementen en ouders. De gemeenten Cuijk, Grave en Mill en Sint Hubert gaan in 2014-2015-2016door met deze activiteiten. Voorbeelden van preventieve activiteiten in het basis en voortgezet onderwijs: - Elektronische Leeromgeving (ELO): online aanbod van filmpjes, animaties, korte teksten en verschillende soorten opdrachten over alcohol; - De Gezonde School en Genotmiddelen: schoolpreventieprogramma over alcohol; - Preventie Alcoholgebruik Scholieren (PAS-interventie): presentatie tijdens ouderavonden en informatie over de risico's van vroegtijdig alcoholgebruik en de rol van ouders hierin. lessen over alcohol. Voorbeelden van preventieve activiteiten gericht op ouders zijn: - Ouders op stap: bijeenkomst in de vorm van een stapavond waarbij ouders voorlichting krijgen over uitgaan, alcohol en drugs; - Communicatie via de gemeentepagina. - Ouderinterventies gekoppeld aan programma s in het onderwijs Voorbeelden van overige preventieve activiteiten: - Bewustwordingscampagne bij evenementen zoals carnaval en de kermis; - Communicatie via de landelijke campagnes en social media; Pijler 3: Toezicht en handhaving Sinds 2013 is de toezicht- en handhavingstaak op de Drank- en Horecawet van de Nieuwe Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) overgegaan naar de burgemeester. De burgemeester heeft gemeentelijke DHWtoezichthouders aangewezen. De ambtelijke werkorganisatie Cuijk, Grave en Mill & Sint Hubert beschikt over drie buitengewoon opsporingsambtenaren (boa s) die zijn opgeleid conform de ministeriële regeling. De toezichthouders hebben een centraal examen afgelegd en hebben een geldige boa-bevoegdheid binnen Domein I (Openbare ruimte). Hiervoor hebben zij een opleiding Gemeentelijke toezichthouder Drank- en Horecawet gevolgd. De toezichthouders kunnen zich richten op onderstaande taken. 11
Onderdeel Toelichting Leeftijdsgrenzen Verkoop alcohol aan personen jonger dan 18 jaar door alcoholverstrekkers Sluitingstijden Sluitingstijden van de horeca, inclusief schenktijden van paracommerciële en schenktijden rechtspersonen Bijeenkomsten Bijeenkomsten georganiseerd door paracommerciële instellingen Leidinggevenden Aanwezigheid van leidinggevenden of vereiste persoon bij horecabedrijf Evenementen Alcoholverstrekking aan jongeren bij evenementen Overige Overige werkzaamheden op het gebied van de Drank- en Horecawet Alcohol- en horecasanctiebeleid Op basis van de Drank- en Horecawet is de burgemeester verantwoordelijk voor het toezicht en handhaving op de Drank- en Horecawet. Daarnaast is op basis van artikelen in de Algemene plaatselijke verordening het college het bevoegd gezag als het gaat om toezicht en handhaving. Om duidelijkheid te verschaffen over de wijze waarop invulling wordt gegeven aan de toezichthoudende en handhavende taak van het bevoegd gezag hebben de colleges en de burgemeesters van de gemeenten Cuijk en Grave de Beleidsregel Toezicht en Handhaving Drank- en Horecawet vastgesteld (Het college van Cuijk op 1 juli 2014. Het college van Grave op 24 juni). De besluitvorming in de gemeente Mill en Sint Hubert vindt in het najaar plaats. In de Beleidsregel Toezicht en handhaving Drank- en Horecawet is opgenomen welke overtreding tot welke sanctie leidt. Hierin is het Brabants Alcohol- en Horecasanctiebeleid inclusief sanctietabel in opgenomen. Het Brabants Alcohol- en Horecasanctiebeleid beschrijft de aanpak van overtredingen bij alcoholverstrekkers. Met alcoholverstrekkers bedoelen we: horeca, paracommerciële rechtspersonen, supermarkten, slijterijen en verstrekkers bij evenementen. Hierdoor is op provinciaal niveau een uniforme aanpak van overtredingen bij alcoholverstrekkers. De inzet van toezicht en handhaving is hierbij afhankelijk van de beschikbare uren op het gebied van inzet van Buitengewoon Opsporingsambtenaren welke zijn opgeleid conform de geldende wetgeving. Voor wat betreft de gemeente Mill en Sint Hubert geldt dat hier bij de behandeling van de begroting op terug wordt gekomen. Pijler 4: Vroegsignalering Voor invulling van de pijler Vroegsignalering heeft Think Before You Drink het protocol Signalering, Screening en Kortdurende Interventie van Risicovol Alcoholgebruik bij Jongeren voor de settings school en vrije tijd ontwikkeld. Het protocol beschrijft de werkwijze voor signalering en kortdurende interventies voor jongeren van 12 tot 24 jaar met een verhoogd risico op het ontwikkelen van alcoholproblemen. Het protocol biedt handvatten voor signalering en doorverwijzing. In 2011 is in de gemeente Sint Anthonis de pilot Vroegsignalering uitgevoerd. Aanbeveling was o.a.om signaleerders (Het vo-onderwijs, ROC, huisartsen, politie, welzijnsorganisaties, horeca, sportverenigingen etc ) een deskundigheidsbevordering te laten volgen en alle betrokken partijen te informeren over het protocol vroegsignalering. De overige gemeenten in het Land van Cuijk willen het protocol in 2014 uitrollen in het gehele Land van Cuijk. Genoemde partijen worden benaderd om zo draagvlak te creeren voor het toepassen van het protocol. Organisaties worden bewust gemaakt van het belang van het vroegsignaleren van alcoholmisbruik van jongeren. 12
5. Resultaten De gemeenten Cuijk, Grave en Mill en Sint Hubert baseren resultaten en streefcijfers op de hoofddoelstellingen van Think Before You Drink en de toezicht- en handhavingsacties: 1. Percentage van de jeugd in Veiligheidsregio Brabant-Noord 7 dat zegt dat zij zelf alcohol in de winkel koopt is in 2015 gedaald tot de volgende percentages: 12-15 jarigen: 1% (referentiewaarden: 7% in 2007, 2% in 2011) 16-17 jarigen: 20% (referentiewaarden: 69% in 2007, 67% in 2011) 2. De leeftijd waarop jongeren die alcohol drinken hun eerste glas alcohol drinken is in Veiligheidsregio Brabant-Noord gedaald/gestegen tot de volgende percentages in 2015: - jonger dan 12 jaar: 2% (referentiewaarden: 10% in 2007, 5% in 2011); - 12-13 jaar: 8% (referentiewaarden: 35% in 2007: 19% in 2011); - 14-15 jaar: 40% (referentiewaarden: 46% in 2007, 56% in 2011); - 16 en ouder: 50% (referentiewaarden: 9% in 2007 en 20% in 2011). o 16-17 jaar: 30% (schatting, we hebben geen referentiewaarden); o 18 jaar en ouder: 20% (schatting, we hebben geen referentiewaarden). 3. Het percentage jongeren in Veiligheidsregio Brabant-Noord dat recent alcohol heeft gedronken (in de afgelopen 4 weken), is gedaald tot de volgende percentages in 2015: - 12-15 jarigen: 10% (referentiewaarden: 25% in 2007, 16% in 2011); - 16-17-jarigen: 60% (referentiewaarden: 81% in 2007, 82% in 2011). 4. Het percentage jongeren (12 t/m 18 jaar) in Veiligheidsregio Brabant-Noord dat aangeeft, dat de ouders alcoholgebruik onder de 16 jaar afraden of verbieden, is toegenomen tot de volgende percentages in 2015: ze raden het af: 25% (referentiewaarden: 20% in 2007, 16% in 2011); ze verbieden het: 10% (referentiewaarden: 2% in 2007, 4% in 2011). 5. Het percentage jongeren (12-18 jaar) in Veiligheidsregio Brabant-Noord dat aangeeft dat ouders alcoholgebruik onder de 18 jaar afraden of verbieden, is gelijk aan het percentage jongeren dat in 2011 aangaf dat ouders alcoholgebruik onder de 16 jaar afkeurden. ze raden het af: 16%. ze verbieden het: 4%. 7 Bernheze, Boekel, Boxmeer, Boxtel, Cuijk, Grave, Haaren, Heusden, s-hertogenbosch, LanderdMaasdonk, Mill en Sint Hubert, Oss, Schijndel, Sint Anthonis, Sint-Michielsgestel, Sint-Oedenrode, Uden, Veghel en Vught 13
6. Het percentage jongeren in Veiligheidsregio Brabant-Noord, dat recent dronken of aangeschoten is geweest (in de afgelopen 4 weken), is gedaald tot de volgende percentages in 2015: - 12-15 jarigen: 3% (referentiewaarden: 6% in 2007, 6% in 2011); - 16-17 jarigen: 25% (referentiewaarden: 39% in 2007, 41% in 2011). - 18 jarigen: 40% (referentiewaarden: 52% in 2007, 51% in 2011). 7. Het percentage binge-drinkers (het drinken van 6 glazen alcohol of meer tijdens 1 enkele gelegenheid).in Veiligheidsregio Brabant-Noord, is gedaald tot de volgende percentages in 2015: - 12-15 jarigen: 5% (referentiewaarden: 13% in 2007, 9% in 2011); - 16-17-jarigen: 40% (referentiewaarden: 62% in 2007, 61% in 2011). - 18 jarigen: 60% (referentiewaarden: 66% in 2007, 66% in 2011). Eind 2015 wordt opnieuw de GGD jongerenmonitor afgenomen. Dit betekent dat medio 2016 zicht komt op het behalen van de bovenstaande resultaten. 14
6. Rolverdeling en uitvoering De gemeenten Cuijk, Grave en Mill en Sint Hubert maken afspraken met partners over de uitvoering van preventie en handhaving op het gebied van alcohol. De rolverdeling vindt u in onderstaande tabel. De gemeente De gemeente geeft uitvoering aan haar regierol: - De gemeente dringt er bij de centrumgemeente Oss op aan dat alcoholtaken in het basistakenpakket van Novadic-Kentron worden opgenomen. - De gemeente neemt jaarlijks via Lokaal Accent van GGD Hart voor Brabant alcoholpreventieactiviteiten op. De gemeente geeft vorm aan haar uitvoerende rol: - De gemeente draagt zorg voor de uitvoering van de Beleidsregel Toezicht en Handhaving Drank en Horecawet. - Centrum Jeugd en Gezin organiseert in samenwerking met partners bijeenkomsten over alcohol voor jongeren en/of ouders. - Alcoholmatiging jeugd keert terug op het horecaoverleg: hoe zorgt de horeca ervoor dat niet aan te jonge kinderen wordt geschonken of overmatig wordt gedronken door 18-plussers? Aandacht voor geen prijsacties en scholing personeel. - Jaarlijks bespreekt de gemeente met de GGD welke interventies uit lokaal accent worden uitgevoerd. GGD Hart voor Brabant - De GGD voert vanuit haar basistaken de volgende taken uit: bijhouden landelijke ontwikkelingen, coördinatie van uitvoering, agendasetting naar gemeenten en politiek en algemeen publiek, aansluiten op wensen en behoeften van doelgroepen en stimuleren van samenwerking met regionale partners. - Via lokaal accent maken gemeente en GGD jaarlijks afspraken betreffende interventies in onderwijs, vrije tijd, thuis (ouders). - Belangrijke setting blijft het onderwijs. De inzet is dat er op de scholen substantieel aandacht blijft voor jong alcoholgebruik via lessen voor leerlingen, scholing aan docenten, vroegsignalering, beleidsondersteuning en ouderparticipatie. - De GGD levert in 2016 gegevens over het alcoholgebruik van jongeren vanuit de jeugdmonitor. - De GGD draagt zorg voor up-to-date houden van de interventies en betrekt hierbij de andere partners (Novadic-Kentron, politie, bureau Halt). 15
Politie - De politie Oost-Brabant levert haar bijdrage in het terugdringen van alcohol- en drugsmisbruik in openbare gelegenheden en in het publieke domein. Daarbij ligt de nadruk op het voorkomen van onveiligheid, geweld, vernielingen en het voorkomen van verkeersongevallen. - Zij doet dit vanuit haar handhavingstaak in het publieke domein. - De politie vervult een rol in signalering en advisering van het alcoholmatigingsbeleid. - In voorkomende gevallen, waarbij (strafbare) feiten onder invloed van alcohol zijn gepleegd, treedt de politie in het kader van haar handhavingstaken repressief op en waar mogelijk verwijst zij jongeren door naar Bureau Halt. Novadic-Kentron - In het voorstel dat Novadic-Kentron jaarlijks aan de centrumgemeente Oss doet over de basistaken voor haar afdeling Leefstijl & Preventie blijft alcoholmatiging een speerpunt. - Als belangrijke doelgroepen voor activiteiten neemt zij ouders en jongeren op. - Een belangrijke setting blijft het onderwijs, vrije tijd (waaronder uitgaan en sport) en thuis (ouders). Inzet is dat er substantieel aandacht blijft voor jongeren en alcoholgebruik. - Uitvoering van de Instructie Verantwoord Alcoholschenken (IVA) in het basistakenpakket. Bureau Halt - De politie kan jongeren die onder invloed een overtreding/misdrijf begaan naar Halt verwijzen. Ook voor APV-overtredingen als openbare dronkenschap en in bezit hebben van alcohol in openbare ruimten onder de 18 jaar mag door de Politie naar Halt worden verwezen. - Als de Alcohol Halt-afdoening onderdeel uitmaakt van de afspraken met Novadic-Kentron in een centrumgemeente, zal de opgezette procedure worden vervolgd. Twee keer per jaar evalueren Verslavingszorg en Halt in dat geval het werkproces. - Districtsmedewerkers van Halt continueren de huidige werkafspraken binnen het reguliere aanbod van Halt en nemen voorlichting over werkwijze en proces mee in hun standaardinstructie naar politie. 16
7. Communicatie Het Preventie- en Handhavingsplan alcohol wordt ter advisering/is voorgelegd aan de Burgerparticipatieraden van de gemeenten Cuijk, Grave, Mill en Sint Hubert. Voor de communicatie met de burger wordt aangesloten bij de landelijke NIX<18 campagne.(via de krant, website) Daarnaast zal afhankelijk van de interventie worden gecommuniceerd met jongeren, ouders, jongerenwerk, CJG, scholen, GGD, Novadic-Kentron (NK), politie, HALT, huisarts/syntein en indien nodig andere partijen. 8. Financiën Voor Think Before You Drink zetten de gemeenten jaarlijks tot en met 2016 5.000,00 per gemeente in. Eind 2014 vindt er een tussenevaluatie plaats. De lokale uitvoering van de interventies wordt gefinancierd uit het lokale accent, onderdeel van de inwonersbijdrage aan de GGD. De kosten van de acties genoemd in dit plan vormen onderdeel van de reguliere begroting van de gemeenten. De inzet met betrekking tot de Drank- en Horecawet wordt geregeld in de kadernota Integrale Handhaving. Hierin is ook de financiering opgenomen. 9. Evaluatie Na deze eerste vaststelling kan het preventie- en handhavingsplan in de toekomst gelijktijdig met de nota gezondheidsbeleid worden vastgesteld. Dit hoeft geen apart document meer te zijn. De huidige nota Regionaal gezondheidsbeleid Land van Cuijk geldt voor de jaren 2013-2016. Zoals in hoofdstuk 5 aangegeven worden medio 2016 de resultaten van de jongerenmonitor bekend. Aan de hand van deze cijfers zal de evaluatie m.b.t het preventieve gezondheidsbeleid plaatsvinden. 17
Literatuur Babor, T., e.a. (2010). Alcohol: no ordinary commodity. Research and public policy. Second Edition. Oxford: Oxford University Press. Utrecht: Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid (STAP) Handreiking Gezonde Gemeente - Loket Gezond Leven, RIVM: http://www.loketgezondleven.nl/gemeente-enwijk/gezonde-gemeente/alcohol/ Holder, H.D. (1999). Alcohol and the community. A systems approach to prevention. Cambridge: Cambridge University Press. Mulder, J., Bovens, R., Franken, F., & Sannen, A. (2013). Proces in uitvoering. Een zoektocht naar de operationalisatie van cruciale procesfactoren in de uitvoering van regionale alcoholprojecten. Utrecht: Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid (STAP). Reynolds, R.I. (2003). Building confidence in our communities. London: London Drug Policy Forum. 18
Bijlage 1 Alcoholconsumptie 12-18 jarigen 2011 % Heeft alcohol gedronken in de afgelopen 4 weken Drinkt meer dan 20 glazen alcohol per week Heeft in de afgelopen 4 weken bij een gelegenheid 5 glazen of meer gedronken (binge drinker) Is in de afgelopen 4 weken dronken of aangeschoten geweest Jongeren uit Cuijk Jongeren uit Grave Jongeren uit Mill en Sint Hubert 39 42 45 4 3 9 28 30 36 16 18 24 Leeftijd eerste glas alcohol: - jonger dan 12 jaar - 12-13 jaar - 14-15 jaar - 16 jaar of ouder 2 11 28 9 2 8 33 12 2 12 36 4 Waar wordt gedronken: - thuis (alleen) - thuis (met anderen) - bij anderen thuis - op schoolfeest - in discotheek - in cafe/bar/snackbar/terras - in restaurant - in sportkantine/bij vereniging - op straat/park/anders buiten - in keet/hok/schuur - ergens anders 0.6 23 25 5 22 27 4 6 2 5 4 3 23 25 7 29 19 4 6 4 6 5 1 22 30 4 31 25 2 7 2 5 9 Hoe kom je aan alcohol: - ik koop het zelf - anderen kopen het en ik betaal terug - van vrienden - van mijn ouders - van andere familieleden - anders 29 4 4 6 0 6 27 6 7 7 0.8 4 34 4 4 5 1 3 Drinkt en ouders vinden het alcoholgebruik: - ze vinden het goed - ze vinden dat ik minder moet drinken - ze raden het af - ze verbieden het - ze weten het niet - ze zeggen er niets van Bron: Jongerenmonitor 12-18, 2011 GGD 62 5 12 7 2 11 59 4 17 5 4 11 63 7 14 3 4 9
1
Beleidsregel Toezicht en handhaving Drank- en horecawet Versie 0.5, afdeling VTH Datum: april 2014 Inhoudsopgave 1. Wet en regelgeving... 3 1.1. Inleiding... 3 1.2. De Drank en Horecawet (DHW)... 3 1.3. Algemene plaatselijke verordening (Apv)... 4 1.4. Overige regelgeving... 5 2. Risicoanalyse, prioriteiten en doelstellingen... 6 2.1. Risicoanalyse... 6 2.2. Prioritering... 8 2.3. Doelen en instrumenten... 8 3. Toezicht- en sanctiestrategie... 10 3.1. Toezichtstrategie... 10 3.2. Sanctiestrategie... 11 4. Nalevingscommunicatie... 16 2
1. Wet en regelgeving 1.1. Inleiding Op 1 januari 2013 is de nieuwe Drank- en Horecawet (DHW) in werking getreden. De belangrijkste redenen voor deze vernieuwing zijn: Het effectiever tegengaan van schadelijk alcoholgebruik onder jongeren. De gemeente krijgt, met de nieuwe DHW, instrumenten om een samenhangend beleid te voeren voor het oplossen van problemen rondom het gebruik van alcohol door jongeren. Door vergunningverlenende en toezichthoudende taken bij de burgemeester te leggen en meer handhavende taken te geven krijgt de gemeente meer mogelijkheden om op lokaal niveau effectief op te treden tegen negatieve aspecten van alcoholverstrekking. Het terugdringen van alcohol gerelateerde overlast en verstoring van de openbare orde. De gemeente krijgt meer mogelijkheden om in beleid en regelgeving extra regels te stellen om alcohol gerelateerde overlast en verstoring van de openbare orde te verminderen. Een nieuw onderdeel in de DHW is de mogelijkheid om jongeren onder de 18 jaar strafbaar te stellen als ze in bezit zijn van alcoholhoudende drank of voor consumptie gereed hebben, op voor het publiek toegankelijke plaatsen (met uitzondering van detailhandel en slijterijen). De DHW legt zo expliciet een verantwoordelijkheid bij de jongeren zelf. Het terugdringen van de administratieve lasten voor bedrijven. Door een vereenvoudiging van het vergunningsstelsel besparen horecaondernemers tijd en kosten. De gemeente krijgt door de vernieuwing van de DHW meer mogelijkheden om op lokaal niveau zelf invulling te geven aan beleid en uitvoering, waardoor directer invloed kan worden uitgeoefend op problematiek rond drankverstrekking en gebruik. Een van de te realiseren punten is het opstellen van toezicht- en handhavingsbeleid, inclusief risicoanalyse, prioriteitstelling en sanctiestrategie. Deze nota is de invulling hiervan. In deze nota wordt tevens het toezicht en handhaving van overige aspecten van horeca-inrichtingen meegenomen. Dit beleid is een beleidsregel in de zin van artikel 4:81 Algemene wet bestuursrecht, en treedt in werking de dag na bekendmaking. 1.2. De Drank en Horecawet (DHW) De eerste Drankwet stamt uit 1881, waarmee de wetgever gevolgen van drankproblemen (beteugeling handel, beteugeling openbare dronkenschap) probeerde aan te pakken. De wet is sindsdien een aantal malen ingrijpend gewijzigd. De nieuwe DHW zorgt voor de volgende ingrijpende wijziging. De basis voor het beteugelen van de handel is de vergunningplicht. Het bedrijfsmatig of anders dan om niet verstrekken van alcoholhoudende drank voor gebruik ter plaatse (horecabedrijven) en het verstrekken van sterke drank aan particulieren voor gebruik elders dan ter plaatse (slijterijen) is vergunningplichtig op grond van de Drank- en Horecawet (DHW). Supermarkten, warenhuizen, tabakszaken en snackbars mogen zonder vergunning zwak-alcoholische dranken verkopen voor gebruik elders dan ter plaatse, maar dienen zich daarbij wel aan de Drank- en Horecawet te houden. Dit wijzigt niet met de nieuwe Drank- en Horecawet. De belangrijkste wijzigingen bij inwerkingtreding per 1 januari 2013 van de nieuwe wet zijn: 3
Verschuiving bevoegdheden Niet het college van burgemeester en wethouders, maar de burgemeester wordt in medebewind het bevoegd gezag voor vergunningverlening én toezicht op de naleving van de DHW in de gemeente. De burgemeester is al verantwoordelijk voor de taken ten aanzien van de openbare orde en krijgt hiervoor extra instrumenten. De nieuwe DHW maakt de gemeente verantwoordelijk voor het toezicht op en handhaving van de DHW in plaats van de nieuwe Voedsel- en Warenautoriteit (nvwa). De gemeente was al bevoegd tot het weigeren, verlenen en intrekken van DHW-vergunningen. Hiermee is de gemeente verantwoordelijk voor het gehele proces van vergunningverlening en het toezicht op de naleving van de DHW. Aanvulling bestuursrechtelijk handhavingsinstrumentarium Met de nieuwe DHW komt een uitbreiding van de mogelijke bestuursrechtelijke sancties die de burgemeester kan toepassen, te weten de bestuurlijke boete, schorsing van de drank- en horecavergunning en het opleggen van een verkoopverbod alcohol bij supermarkten, snackbars, warenhuizen, etc., ( three strikes out ). Overigens is de bestuurlijke boete onder de huidige wet ook al een instrument dat door de nvwa wordt toegepast; Strafbaarstelling jongeren De DHW verbiedt jongeren onder de 18 jaar om alcoholhoudende drank bij zich te hebben op voor publiek toegankelijke plaatsen; Uitbreiding verordenende bevoegdheden Op grond van de Gemeentewet en de DHW kan de gemeente regels in een verordening vastleggen. De nieuwe DHW breidt deze mogelijkheden uit. In ieder geval is er de plicht om een verordening vast te stellen met regels ten aanzien van paracommerciële instellingen, uiterlijk één jaar na inwerkingtreding van de DHW. Doel daarvan is om oneerlijke concurrentie met de commerciële horeca tegen te gaan. Deze verordening is inmiddels opgesteld en opgenomen in afdeling 8 van de Algemene plaatselijke verordening van de gemeente. Aan de Drank- en Horecawet is een aantal besluiten en regelingen gekoppeld: Besluit aanvulling omschrijving slijtersbedrijf; Besluit eisen zedelijk gedrag Drank- en Horecawet 1999; Besluit kennis en inzicht sociale hygiëne Drank- en Horecawet; Besluit eisen inrichtingen Drank- en Horecawet; Besluit bestuurlijke boete Drank- en Horecawet; Regeling bewijsstukken sociale hygiëne Drank- en Horecawet; Regeling aanvraaggegevens en formulieren Drank- en Horecawet De meeste van bovengenoemde besluiten en regelingen worden getoetst bij de vergunningverlening (zedelijk gedrag, sociale hygiëne, eisen inrichtingen). Met name het Besluit bestuurlijke boete Dranken Horecawet is voor toezicht en handhaving relevant. Daarnaast dienen leidinggevenden van een drankverstrekker te voldoen aan de eisen van zedelijk gedrag. Dit geldt echter niet voor ontheffinghouders ex. artikel 35 van de DHW. Hiervoor geldt alleen een leeftijdseis van minimaal 21 jaar, alsmede dat hij/zij niet in enig opzicht van slecht levensgedrag mag zijn. 1.3. Algemene plaatselijke verordening (Apv) Op grond van de Apv dienen horecabedrijven, ook als ze geen alcohol schenken, te beschikken over een horeca-exploitatievergunning. De vergunning is o.a. nodig indien dranken en spijzen worden verstrekt voor directe consumptie. Deze regeling heeft als doel de bescherming van de openbare orde en van het woon- en leefklimaat. Het vormt daarmee een aanvulling op de regels in het kader van de Drank- en Horecawet. Van deze vergunningplicht zijn horecabedrijven in een winkel (voor zover de horeca een nevenactiviteit betreft), museum, zorginstelling, (bedrijfs)kantines en dergelijke, uitgezonderd. In de Apv zijn algemeen geldende sluitingstijden voor horeca opgenomen. In het Aanwijsbesluit Algemene plaatselijke verordening op grond van artikel 2:48 Apv zijn de gebieden aangewezen waar het verboden is alcohol te gebruiken of aangebroken flessen, blikjes e.d. bij zich te hebben. 4
De politie en de Buitengewoon Opsporingsambtenaren zien op dit verbod toe. Zoals reeds aangegeven staan in afdeling 8 van de Apv de regels over paracommerciële inrichtingen. 1.4. Overige regelgeving Naast specifieke regelgeving voor drankverstrekking en horeca-exploitatie hebben (horeca)bedrijven te maken met vele regels, waar deze nota niet op in gaat: De milieuwetgeving stelt onder meer eisen aan geluid, afvoer van bakdampen en het lozen van afvalwater. De gemeente controleert bedrijven op naleving van de milieuregels. De frequentie is afhankelijk van het bedrijfstype. Zo wordt een horecabedrijf bijvoorbeeld vaker gecontroleerd dan een slijterij. De locatie voor een drankverstrekker moet verder passen binnen het bestemmingsplan. Daarnaast is soms een omgevingsvergunning voor het bouwen nodig om een bedrijfspand te mogen (ver)bouwen. Tevens gelden op grond van het Bouwbesluit 2012 brandveiligheidseisen, waarop periodiek toezicht wordt gehouden. In geval van aanwezigheid van een kansspel-/behendigheidsautomaat gelden de regels van de Wet op de Kansspelen. In/nabij horeca kan handel en bezit van wapens en drugs plaatsvinden. Verboden zijn gesteld in de Wet wapens en munitie en Opiumwet. Deze beleidsregel beperkt zich tot de Drank- en Horecawet en afdeling 8 van de Algemene plaatselijke verordening. In de sanctietabel wordt echter ook ingegaan op andere overtredingen. 5
2. Risicoanalyse, prioriteiten en doelstellingen 2.1. Risicoanalyse De risicoanalyse vindt plaats aan de hand van de rekensom "risico = (negatief) effect x kans". Het is daarom van belang inzichtelijk te maken welke negatieve effecten kunnen optreden en hoe groot de kans is dat deze negatieve effecten optreden. De risico's zijn per bedrijfstype kwalitatief aangegeven. Kans De kans dat het negatieve effect optreedt, door niet-naleving van de aan dit effect gerelateerde voorschriften. Effecten De taken op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving fysieke omgeving hebben als strategische doelstelling: het leveren van een bijdrage aan de kwaliteit van het leefmilieu c.q. de leefomgeving. De primaire aanknopingspunten zijn daarbij een vijftal begrippen, die het maatschappelijk effect van de taken weergeven: Fysieke veiligheid Het leveren van een bijdrage aan de bescherming van mensen tegen letsel, pijn en dood. Sociale veiligheid Het leveren van bijdrage aan de bescherming van mensen tegen gevaar dat veroorzaakt wordt of dreigt van de kant van menselijk handelen in de openbare ruimte. Gezondheid Het leveren van een bijdrage aan de gezondheid van mensen die verblijven in de gemeente. Ruimtelijke kwaliteit Het leveren van een bijdrage aan de bescherming en instandhouding van het buitengebied en de kwaliteit en aantrekkelijkheid van de kernen; ruimtelijke kwaliteit moet in dit kader breed worden opgevat als kwaliteit van de directe omgeving (stedenbouwkundige kwaliteit, cultuurhistorische kwaliteit, landschappelijke kwaliteit). Milieukwaliteit Het leveren van een bijdrage aan een zodanige uitvoering van activiteiten dat zij zo min mogelijk belastend zijn voor bodem, geluid, water, lucht en andere natuurlijke hulpbronnen. In relatie tot de Drank- en Horecawet en afdeling 8 van de Algemene plaatselijke verordening zijn niet alle vijf de maatschappelijke effecten van belang. De relevante effecten zijn: Gezondheid. Sociale veiligheid (leefbaarheid en verstoring openbare orde) Oneerlijke concurrentie Oneerlijke concurrentie Een bijkomend effect, vanuit de zojuist genoemde wet- en regelgeving, heeft betrekking op oneerlijke concurrentie. Voor de onderscheiden branches zijn deze mogelijk optredende (negatieve) effecten van overtredingen voorzien van een weegfactor die aangeeft hoe zwaar dit effect weegt. Weegfactor 3 is toegekend waar gezondheid in het geding is; weegfactor 2 is toegekend waar sociale veiligheid in het geding is (relatie met openbare orde); weegfactor 1 is toegekend waar dit niet in het geding is. 6
Gevaar voor de gezondheid Weegfactor: 3 Schade voor de gezondheid kan optreden door het doorschenken van alcoholhoudende dranken aan personen die al dronken zijn en het schenken of verkopen van alcoholhoudende dranken aan jongeren. Letsel kan ook ontstaan door ongeregeldheden, zowel in als in de directe omgeving van een horecabedrijf. Aantasting leefbaarheid/verstoring openbare orde (Sociale veiligheid) Weegfactor: 2 Aantasting leefbaarheid dat optreedt in de omgeving waar een probleem speelt. Daarbij valt in dit kader te denken aan wangedrag (geluidsoverlast door stemgeluid of toeterende auto s, wildplassen, zwerfafval, vernielingen) van aan horecabedrijven gerelateerde personen (b.v. bezoekers en personeel). Verstoring van de openbare orde in horecapanden of in de directe omgeving daarvan door aan horecabedrijven gerelateerde personen (b.v. bezoekers en personeel). In veel gevallen zijn dit soort verstoringen alcohol gerelateerd. Bij criminaliteit kan het gaan om mishandeling of verboden handel in horeca-inrichtingen (m.n. drugs). Oneerlijke concurrentie Weegfactor: 1 Ongelijke kansen kunnen ontstaan door niet toegestane activiteiten in horeca-inrichtingen die ten koste gaan van andere inrichtingen, dan wel niet toegestane horeca-activiteiten in paracommerciële inrichtingen die ten koste gaan van horeca-inrichtingen. Bedrijfstype Risico s Gezondheid Sociale veiligheid Oneerlijke concurrentie Totaal gewogen risico Cafés/bars +++ +++ + 16 Restaurants, bistro s, lunchrooms + + + 6 Snackbars, cafetaria s, fastfood, grillrooms ++ ++ + 11 Partycentra, discotheken +++ +++ + 16 Supermarkten, warenhuizen ++ + + 9 Slijterijen + + + 6 Sportverenigingen +++ + +++ 14 Recreatieve ruimten (kerken, buurthuizen, ed.) + + +++ 8 Hotel + + + 6 Evenementen ++ ++ ++ 12 Toelichting op tabel: +++ risico heel hoog ++ risico hoog + laag tot gering risico aanwezig Toelichting risicoanalyse Effect Gezondheid Uit een mysterie shopper-onderzoek van de Universiteit Twente blijkt dat sportkantines de leeftijdsgrenzen het slechtst naleven. Deze krijgen daarom hier de hoogste score, gevolgd door cafetaria s, cafés/bars, partycentra/discotheken en supermarkten. We geven hier een eigen interpretatie aan het begrip horeca. Wij verwachten dat het mysterie shopper-onderzoek zich met name heeft gericht op cafés/bars, en dat het risico bij restaurants en dergelijke lager is, omdat hier minder jeugd zonder ouderlijk toezicht uitgaat. Voor recreatieve ruimten schatten we in dat een risico aanwezig is, maar lager dan die bij de andere branches. Voor evenementen schatten we in dat, in geval er drank wordt geschonken en daartoe ontheffing is verleend, er een risico is dat deze aan personen jonger dan 18 jaar wordt geschonken, dan wel ter hand wordt gesteld. 7
Effect Leefbaarheid en Openbare Orde Alcohol gerelateerde openbare orde en leefbaarheidsproblemen doen zich vooral voor vanuit cafés/bars en partycentra/discotheken en in mindere mate bij snackbars en sportverenigingen. Bij evenementen zijn leefbaarheidsproblemen bekend. Deze zijn meestal gerelateerd aan geluidsoverlast, en in mindere mate alcohol gerelateerd. Effect Oneerlijke concurrentie Dit effect speelt alleen als risico bij de paracommerciële sector, zijnde de sportverenigingen en de recreatieve ruimten. 2.2. Prioritering Het totaal gewogen risico is een optelling van het aantal "+", inclusief de weegfactor. Het aantal "+" in de kolommen "Gezondheid" en "Leefbaarheid en Openbare orde" zijn daartoe vermenigvuldigd met de weegfactor. Maximaal mogelijke score is 21. De volgende prioritering wordt op basis van de score aangehouden: 14 punten: hoog risico hoge prioriteit; 7 punten: gemiddeld risico gemiddelde prioriteit; 6 punten: laag risico lage prioriteit. Met andere woorden, de prioriteiten liggen bij cafés/bars, partycentra/discotheken en sportverenigingen. 2.3. Doelen en instrumenten Aan de prioriteiten worden doelen gekoppeld die duidelijk maken wat we de komende jaren willen bereiken. Met betrekking tot alcohol en horeca-exploitatie zijn de beleidsdoelen: 1. Het terugdringen van risico s voor de volksgezondheid (overmatig) gebruik van alcohol, vooral door jongeren; 2. Het terugdringen van aantasting van de openbare orde, zowel in de bedrijven als in de directe omgeving daarvan; 3. Het verbeteren van het woon- en leefklimaat door het terugdringen van overlast en hinder als gevolg van geluid en wangedrag van aan horecabedrijven gerelateerde personen en niet toegestane of te grote terrassen; 4. Het tegengaan van oneerlijke concurrentie door ongeoorloofd gebruik van paracommerciële bedrijven. Toezicht en handhaving meten een bijdrage leveren aan bovenstaande doelen, door naleving van de van toepassing zijnde wet- en regelgeving te bevorderen. We kunnen niet elke regel op elk moment controleren; we moeten hierin keuzes maken. Met betrekking tot toezicht en handhaving worden de volgende meetbare doelen benoemd, gericht op de in de vorige paragraaf benoemde prioriteiten. Voorkomen dat personen onder de 18 jaar alcohol kunnen aanschaffen. Om dit doel te bereiken worden de volgende instrumenten ingezet: Jaarlijks wordt minimaal 1x per kwartaal een leeftijdsgrenzeninspectie uitgevoerd bij de branches met de hoogste prioriteit rekening houdend met het gegeven of er veel 18- bezoekers komen. Dat kan een locatie tot een hot spot noemen. Ook op basis van klachten e.a. factoren worden verdere specifieke inrichtingen geselecteerd. Bij evenementen / feesten waar een ontheffing is verleend voor het schenken van drank wordt steekproefsgewijs gecontroleerd op het schenken aan personen jonger dan 18 jaar. 8