ja 1
Marktvisie Nu Vorige week Verwachting komende week Hoogste 14/15 Laagste 14/15 Macroeconomisch Werkloosheidscijfer VS niet goed genoeg om alle tegenvallers op te vangen. AEX 452,05 455,9 455,1 376,3 USD per EUR 1,129 1,134 1,393 1,126 Olie Brent ($) Front month Olieprijzen lopen verder op door onrusten. 59,20 56,50 115,5 45,90 Elektra (EUR/MWh) De powerprijzen stijgen met gas mee. Cal 16, base, NL 42,00 38,65 44,40 37,35 Cal 16, peak, NL 51,50 47,15 54,95 45,55 Gas (EUR/MWh) Henk Kamp neemt het heft in eigen hand. Cal 16 22,85 20,70 26,34 19,80 Day Ahead 22,80 20,60 27,20 14,95 2
Macro-economie Afgelopen week De Amerikaanse banencijfers waar we vorige week naar uitkeken waren beter dan verwacht. Echter, heel lang konden we daar niet van genieten. In het weekend werd immers bekend dat de Chinese import het hardst is gedaald sinds maart 2009 (toen waren de Chinese fabrieken nog steeds voorraden aan het reduceren als gevolg van de financiële crisis). Vooral de import van olie -/- 8% en kolen -/- 40% t.o.v. december daalden hard. Een gebrek aan binnenlandse vraag hadden de meesten wel zien aankomen. De import daalt immers al sinds oktober. En daarnaast zijn de cijfers in jan/feb altijd al wisselvallig door het Chinese Nieuwjaar. Maar deze recente daling valt toch wel erg tegen. Onrusten in het oosten van Oekraïne laaiden weer verder op en zorgden voor extra neerwaartse druk. Vooruitblik De zorgen over de Griekse schulden werden dit weekend groter nadat premier Tsipras zei dat een verlenging van het noodprogramma voor zijn land geen optie is. Hij wenst een overbruggingskrediet van de internationale kredietverschaffers. Het huidige reddingsprogramma loopt tot 28 februari, er moet dus snel een nieuw akkoord worden gesloten. Tot nu toe blijft de onrust in andere Eurolanden, zoals Spanje, beheersbaar en loopt alleen de Griekse rente op. Helemaal zeker van de goede afloop zijn beleggers zeker niet aangezien de kans bestaat dat Podemos, een Spaanse politieke partij die overeenkomsten vertoont met Syriza in Griekenland, flink gaat winnen bij de verkiezingen in mei. Gesprekken tussen Poetin, Poroshenko en het Westen gaan woensdag verder en zullen zeker impact hebben op de financiële markten en de gasprijs. Voor het zover is, kijkt de markt uit naar de laatste bedrijfscijfers en Chinese inflatie. Vrijdag volgen dan de GDP-ontwikkelingen van Europa en het consumentenvertrouwen in de VS. 3
Wisselkoers (dollar per euro) De dollar is wel sterker geworden door de betere banencijfers. En omdat de gesprekken met de Grieken mislukt lijken (verlenging van het huidige pakket is geen optie) en die over Oekraïne nog niet tot een oplossing hebben geleid (voortzetting komende woensdag). Bij het oplopen de van de onrusten in de wereld wordt de dollar sterker aangezien deze als toevluchtsoord wordt gebruikt. De euro loopt dus kans om de komende maanden nog wat zwakker te worden. USD per EUR 1,30 Wisselkoers GBP per EUR 0,80 1,28 0,79 1,26 0,78 1,24 0,77 1,22 0,76 1,20 0,75 1,18 0,74 1,16 0,73 1,14 0,72 1,12 EURUSD EURGBP 0,71 1,10 0,70 13-jan 20-jan 27-jan 3-feb 10-feb 4
Olie, kolen Afgelopen week Brent olie is de afgelopen 2 weken bijna 20% gestegen. Dat is de snelste stijging sinds 1998. Het verschil tussen Brent olie en de Amerikaanse variant WTI is opgelopen van 4,75 dollar vorige week tot 7 dollar nu. Minder export uit Libië zorgt o.a. voor de oplopende spread tussen de twee producten. Ook spanningen in Irak en Oekraïne werken door in de prijs. Olievoorraden blijven maar oplopen en zo ook de prijs voor olie. Handelaren lijken vergeten te zijn dat olieopslag op land ook zijn grenzen heeft. Kolen Kolenprijzen blijven maar oplopen. Het belangrijkste argument van deze week is het verbod om 's nachts treinen te laten rijden in Colombia. Daardoor kunnen er minder kolen naar de haven worden gebracht en het gaat minimaal drie maanden duren voordat Glencore protest mag aantekenen. USD/BBL 70 65 60 55 50 45 Brent oil, front month Brent Crude USD/BBL Brent Crude EUR/BBL EUR/BBL 60 55 50 45 40 40 35 13-jan 20-jan 27-jan 3-feb 10-feb 5
Vooruitblik De OPEC maakte gisteren bekend dat ze de vraag naar olie in 2015 in hun modellen met 430.000 vaten per dag hebben verhoogd. De afname van het aantal olieplatforms in de VS hielp ook een handje. De OPEC verwacht dat daardoor 850.000 vaten minder op de markt komen. Let wel het is de OPEC die dit zegt. Dat is ongeveer de slager die zijn eigen vlees keurt. De productie blijft heel erg hoog dus een 2e bounce richting de 40 dollar in maart/april valt niet uit te sluiten. 6
Gas Korte termijn Donderdag al zetten de Italiaanse gasprijzen druk op die van heel Europa. Deze druk was ook maandag nog te zien op de markt. Ondanks een koudere voorspelling worden importen nog niet maximaal benut. De prijs lijkt simpel weg nog niet hoog genoeg om duurdere, mogelijk olie indexed, contracten te triggeren, aldus Heren. Bovenstaande was genoeg om bij een normale temperatuur zoals we die vandaag de dag zien de prijs nog op niveau te houden. De gezonde aanvoer uit Noorwegen en de lage prijs van LNG wereldwijd compenseert. Vandaar dat de prijs niet verder opliep tot de speech van Kamp. Lange termijn Ondanks een stijgende olieprijs leken de prijzen verder op de curve te stabiliseren. Nadat ze donderdag (te) fors waren gestegen. Onzekerheden over Russische levering en lagere Nederlandse productie werden toen genoemd als oorzaken van de stijging. Maar het had ook alle schijn van een short squeeze. Toen ging men er nog vanuit dat er donderdag gedebatteerd zou worden over de winning van aardgas in Groningen. Intussen is de oppositie veel munitie kwijtgeraakt doordat Henk Kamp gisteren het heft in eigen hand nam en het plafond voor de 1e helft van 2015 te reduceren naar 16,5 bcm. Prijzen liepen hierdoor 1 euro per MWh op. 7
EUR per MWh 24,0 TTF en Zeebrugge gas 23,0 22,0 21,0 20,0 19,0 18,0 Cal-16 TTF TTF day-ahead 17,0 13-jan 20-jan 27-jan 3-feb 10-feb Vooruitblik LNG, in januari goed voor 10% van het verbruik in de UK, zal ook de komende maanden mogelijk druk blijven zetten op de prijzen. Aangezien de prijs van LNG in o.a. Japan fors onderuit is gegaan en de spread tussen de UK en Azië dusdanig is afgenomen dat LNG uit Qatar eigenlijk alleen nog maar hierheen kan komen. Zo voorkomen ze dat de prijs in Azië nog verder daalt. Mogelijk dat deze aanvoer ons deze zomer onder de kolenswitchprijs van de UK van 40 pence per therm ofwel 18 EUR/MWh zal zetten. De kans dat we het absolute dieptepunt van 2014 nog eens zullen halen, is met de beslissing van Kamp wel een stuk kleiner en/of het moment is wat verder naar de toekomst verschoven. Diverse bronnen noemen ook de mogelijkheid van LNG uit de VS. Wat volgens ons een kleinere kans heeft aangezien Gazprom daar dan wel een stokje voor zal steken om marktaandeel te beschermen. LNG uit de VS gaat dan naar Zuid-Amerika. 8
Elektriciteit Korte termijn (elektra voor morgen en volgende maand) Deze week beginnen we met veel wind maar die gaat langzaam liggen, vandaar dat de prijzen hoog blijven. In FR en BE werd zelfs tussen 19 21 uur meer dan 100 euro voor een uurtje betaald. Een specifieke oorzaak is daar niet voor aan te wijzen. Alle opwek is lager (kolen, olie, gas, reservoir en nukes) en ook de import vanuit Duitsland is minder. Frankrijk trekt daarmee België en dus ook Nederland omhoog. Lange termijn Fuels maken een duidelijke beweging omhoog en de stroomprijzen stijgen daarom mee. maand op maand stonden we 3 euro hoger. Tenminste voordat de gasprijs enorm steeg door een verdere beperking van de gaswinning in Nederland. Nu kunnen we daar nog eens 2 euro bij optellen. Ook de kolenprijs loopt langzaam omhoog door het sluiten van mijnen en problemen met de aanvoer van kolen naar de havens in Colombia door treinstakingen. Dit alles zorgt ervoor dat de powerprijzen omhoog gezet worden. 9
EUR/MWh Elektriciteit 56 54 52 Cal16 NL Piek 50 Cal16 NL Basis 48 Cal16 BE Base 46 Cal16 DE Base 44 42 40 38 36 34 32 30 13-jan 20-jan 27-jan 3-feb 10-feb Vooruitblik Aangezien zowel de wind in kracht afneemt als de temperatuur gaat zakken, verwachten we de rest van de week weer iets hogere prijzen. De stijging van gisteren wordt vandaag met veel volume bevestigd. Het ziet er dan ook niet naar uit dat we snel hard terug zullen zakken. 10
Darkspread en sparkspread De powerprijs kan de stijging van de gasprijs niet bijhouden. En bij een bijna onveranderde CO 2- prijs zorgt dit voor een redelijks sterke daling van de sparkspread. We denken dat dit zich wel gaat herstellen. Het lijkt er niet op dat dit herstel deze week gaat plaatsvinden. Dit kan wel een paar weken in beslag gaan nemen. De darkspread blijft onveranderd constant. De powerprijs lijkt vooral de kolenprijs te volgen. Er is geen reden om aan te nemen dat de darkspread veranderd. Het enige dat de darkspread tijdelijk hoger kan zetten is als de powerprijs de gasprijs gaat inhalen. EUR/MWh 15,0 Dark spread, Spark spread EUR/MWh 2,5 14,5 14,0 13,5 2,0 1,5 13,0 1,0 12,5 12,0 Darkspread Base Cal16 Sparkspread Peak Cal16 (rechtse as) 11,5 0,0 13-jan 20-jan 27-jan 3-feb 10-feb 0,5 11
Emissies De emissierechten zijn afgelopen week wederom wat gedaald. Ze blijven wel in de buurt van de 7 euro zolang er nog moet worden gestemd over MSR. Er is enige steun van de dalende sparkspread. De gasprijzen zijn immers harder opgelopen dan de powerprijzen (in %). Maar als de economische groei weer tegenvalt, gaan de prijzen alsnog omlaag. Dat zien we vandaag al terug in de veilingprijzen die met 6,88 euro per EUA wederom onder de markt uit komen. EUR per ton CO 2 8,0 Emissierechten 7,5 7,0 6,5 6,0 CO2 Cal15 5,5 5,0 13-jan 20-jan 27-jan 3-feb 10-feb 12
Weer Bron: Klik hier voor de link of ga naar www.weer.nl/nederland/nederland.html als de link niet werkt. Celsius 10 Temperatuurvoorspelling - De Bilt 8 6 4 2 0 Huidige temperatuurvoorspelling Normaal gemiddelde -2 13
Legal Disclaimer De informatie in de Essent Marktinformatie is bedoeld als informatie in algemene zin ten behoeve van professionele partijen en is niet toegespitst op uw persoonlijke situatie. De Essent Marktinformatie geeft een verwachting van de marktontwikkelingen en dient niet beschouwd of gebruikt te worden als een (beleggings)advies of een voorstel of aanbod tot het kopen en/of verhandelen van financiële instrumenten in de zin van de Wet op het financieel toezicht (Wft).. Beslissingen op basis van informatie uit de Essent Marktinformatie zijn uw eigen verantwoordelijkheid en komen voor uw rekening en risico. Essent heeft de grootst mogelijke zorgvuldigheid betracht bij het samenstellen van de Essent Marktinformatie en de daarin vermelde informatie. Niettemin kan Essent niet garanderen dat alle informatie in de Essent Marktinformatie altijd actueel, juist en/of volledig is. Aan de informatie in de Essent Marktinformatie kunnen geen rechten worden ontleend. De informatie in de Essent Marktinformatie kan onderhevig zijn aan wijzigingen. Essent is niet verplicht om u hierover te informeren. Essent is niet verplicht om de hierin opgenomen informatie te actualiseren of te wijzigen. Essent sluit iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele schade (direct danwel indirect) die op enigerlei wijze voortvloeit uit de informatie in de Essent Marktinformatie of het gebruik daarvan. Verwijzingen De Essent Marktinformatie kan verwijzen naar door derden verstrekte informatie, al dan niet door middel van hyperlinks. Essent heeft dergelijke informatie niet beoordeeld en geverifieerd op redelijkheid, juistheid, volledigheid of actualiteit. Essent staat niet in voor de inhoud en het functioneren van websites van derden. Essent sluit iedere aansprakelijkheid voor schade ten gevolge van deze verwijzing (-en) uit. Intellectuele eigendomsrechten Essent is exclusief rechthebbende op alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot de in de Essent Marktinformatie gepresenteerde inhoud, inclusief maar niet beperkt tot alle auteursrechten en merkrechten op alle teksten, logo's, illustraties en foto's, of is gerechtigd tot gebruik door derde rechthebbenden. Niets van de Essent Marktinformatie mag zonder schriftelijke en voorafgaande toestemming van Essent worden gereproduceerd of gebruikt, anders dan het downloaden en het bekijken daarvan op een enkele computer en/of het printen van de benodigde hardcopies ten behoeve van bedrijfsmatig gebruik binnen uw eigen onderneming. Online communicatie Essent garandeert niet dat naar haar gestuurde e-mails of andere elektronische berichten tijdig worden ontvangen en verwerkt. Essent sluit iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele schade ten gevolge van het niet of te laat ontvangen ervan. Toepasselijk recht Op deze disclaimer is Nederlands recht van toepassing. De rechtbank te s-hertogenbosch is bij uitsluiting bevoegd te oordelen over eventuele geschillen die in verband met deze disclaimer kunnen ontstaan. 14