Startles 36 Introductieles Het vak begrijpend en studerend lezen. Wat houdt het in? Wat heb je er aan? Nu en straks op de middelbare school? de 1 37 De leerling kan: - verschillende leesdoelen noemen - uitleggen hoe hij leesdoel kan - vertellen wat leesdoel en wat het doel van de schrijver is 1 38 De leerling kan: - uitleggen waarom voorspellen belangrijk is - uitleggen hoe hij het onderwerp van de tekst kan vinden - vertellen wat globaal lezen is 1 39 De leerling kan: - uitleggen wat voor en achtergrondkennis is - uitleggen hoe hij voor- en achtergrondkennis kan gebruiken in een tekst Tekst Soorten teksten Vlot lezen Woordenschat Leesstrategie Begrijpend lezen Soorten leesdoelen Bedenken wat je met de tekst gaat doen en hoe je hem gaat lezen schrijversdoel Globaal lezen Titel, illustratie, kopje Onderwerp Voorkennis Achtergrondkennis Woordweb Nieuwe kennis verbinden aan bestaande kennis Tekstbegrip Begrijpend lezen Pokémon Go wat is Pokémon Go en hoe is het ontstaan tips voor Pokémon Gospelers mening over Pokémon Go-spelers advertentie voor Pokémon-ijs gezelschapsspelletjes Vliegeren vliegeren voor beginners advertentie voor het vliegerfestival in Scheveningen Kitesurfen: wat is dat en hoe doe je het? Drinkwater Hoe wordt ons drinkwater schoongemaakt? Hoeveel water gebruiken Nederlanders per dag? Alle tekstsoorten informatieve tekst instructieve tekst (uitleg) meningtekst (post op forum) reclametekst informatieve tekst met daarin meningen van kinderen (artikel in een jeugdtijdschrift) Reclametekst Malmberg, s-hertogenbosch Pagina 1
1 40 De leerling kan: - vertellen wat hij kan doen als hij een woord in de tekst niet begrijpt - zoeken naar de betekenis van een woord in de tekst of in een woordenboek Betekenis zoeken Nog eens lezen Verder lezen Betekenis zoeken in illustratie Dezelfde of tegenovergestelde betekenis (synoniem/antoniem) Woordenboek Kinderboekenweek/opa s en oma s Wat lazen opa en oma vroeger? Fragment uit De Schippers van de Kameleon Hoe ziet jouw leven eruit in 2076? Fictietekst (fragment uit boek) 1 41 De leerling kan: - vertellen wat WH-vragen - uitleggen hoe je antwoorden op WH-vragen kunt vinden in de tekst 1 42 of 43 De leerling kan: - uitleggen waarom het handig is dat je tijdens het lezen plaatjes maakt in je hoofd - vertellen hoe de plaatjes in hoofd eruitzien WH-vragen Wie, wat, waar, wanneer, welke, hoe, waarom Antwoord (zoeken) Zelf nadenken Zich inleven in de tekst Verbeelding van tekst (foto, tekening, strip, film, schema, geur, geluid, emotie) Codeweek Leren coderen in de Codeweek: het belang van programmeren Ada Lovelace, de eerste programmeur ter wereld Advertentie voor het boek Geniaal! Playmobil Ook volwassenen spelen nog met Playmobil. Bedenk jij het nieuwe speelgoed voor Playmobil? Klachten over Playmobil, waarin opgenomen een systematisch geordende digitale bron Reclametekst instructieve tekst (stappenplan) informatieve tekst (krantenartikel) Malmberg, s-hertogenbosch Pagina 2
de 1 44 De leerling kan: - verschillende doelen van samenvatten noemen - onderscheid maken tussen hoofd- en bijzaken in de tekst - met behulp van markeren een samenvatting maken 2 47 De leerling kan: - vertellen wat reclameteksten - vertellen wat meningteksten - vertellen wat instructieve teksten - een tekstsoort zoeken bij leesdoel Kernzin Kernwoord Hoofdzaak Bijzaak Reclametekst (reclamefolder, poster, advertentie) Meningtekst (ingezonden brief in de krant, recensie, interview, forum op internet) Instructieve tekst (recept, handleiding, bouwbeschrijving, formulier, uitleg) Wintertijd/slapen - Waarom is slapen belangrijk? - Wat gebeurt er in je hoofd als je slaapt? Bijzondere slaapplekken/hotels Mediawijsheid - Zo controleer je online informatie - Advertentie in race-app - Reacties op stelling over antipest-filter - Zo zet je een antipestfilter op Instagram (checklist) - Reclametekst - Meningtekst (reacties op internet) (uitleg) 2 48 De leerling kan: - het onderwerp van een tekst nog beter voorspellen - bij het globaal lezen op meer dingen letten Globaal lezen Titel, kopje, opvallend woord, illustratie, onderschrift, schrijver, bron, vorm, opbouw, alinea Onderwerp en tekstverloop voorspellen - Zo ga je slim om met reclame - Nieuw spel CelebCity! - Wat vind jij van CelebCity? Amsterdam Light Festival - Wat is er allemaal te doen tijdens het Amsterdam Light Festival? - Advertentie voor rondvaartboot - Tips voor als je zelf naar een lichtfestival gaat. -Slim licht: wat is het en waarom zetten steden het in? - Tips om in het donker op te vallen met je fiets. - instructietekst (uitleg), - reclametekst - meningtekst (forum op internet) - reclametekst - instructieve tekst (tips) - instructieve tekst (tips) Malmberg, s-hertogenbosch Pagina 3
2 49 De leerling kan: - uitleggen hoe hij beelden en schema s kan gebruiken om achtergrondkennis op te halen - uitleggen hoe hij achtergrondkennis uitbreidt 2 50 De leerling kan: - uitleggen wat letterlijk en figuurlijk is - vertellen dat de schrijver soms iets anders bedoelt dan wat er staat 2 51 De leerling kan: - uitleggen wat studerend lezen is - zelf WH-vragen bedenken bij een tekst Achtergrondkennis Schema Beelden Nieuwe beelden verbinden aan bestaande beelden Letterlijk taalgebruik Figuurlijk taalgebruik Tussen de regels lezen (afleiden) Leren en onthouden Toets WH-vragen De nieuwe Mees Keesfilm - De nieuwe Mees Kees-film, Mees Kees langs de lijn, gaat op 7 december in première - Gezocht: schrijver voor kinderfilm! - Een film schrijven? Zo doe je dat! Schiphol 100 jaar - Tentoonstelling over 100 jaar Schiphol: wat kun je er zien en doen? - Hoe komt je bagage in het juiste vliegtuig? - Advertentie voor een opvallende koffer Oliebollen / Oud en nieuw - Hoe werkt de AD oliebollentest? - Waarom eten we oliebollen op oudejaarsavond? - In Nederland eten we oliebollen met oudjaar. Wat eten of doen mensen in Spanje, Italië, Amerika en Suriname op oudejaarsavond? - reclametekst (poster op prikbord) - instructieve tekst (tips) - reclametekst Malmberg, s-hertogenbosch Pagina 4
2 2 De leerling kan: - uitleggen waarom het handig is om de volgorde van tijd in een tekst te zien - de opbouw van tijd herkennen Volgorde van tijd Signaalwoorden over tijd Opbouw van een tekst Geluk - Gelukskunde als schoolvak - Spreekbeurt? Zo krijg je meer zelfvertrouwen - Grappig gedicht van Micha Wertheim over geluk - Nederland in top 10 van gelukkigste landen - Zo word je (nog) gelukkiger - (krantenbericht) - instructieve tekst (stappenplan) - fictietekst (gedicht) - (krantenbericht) (lijstje met tips) de 2 3 De leerling kan: - het schrijversdoel herkennen - de hoofdgedachte herkennen - uitleggen hoe je de hoofdgedachte en/of het schrijversdoel gebruikt in een samenvatting 3 6 De leerling kan: - uitleggen wat fictieteksten - vertellen bij welk leesdoel fictieteksten passen - uitleggen dat leesdoelen en tekstsoorten soms door elkaar lopen 3 7 De leerling kan: - voorspellen waar een tekst over gaat - voorspellen of een tekst bij leesdoel past Schrijversdoel Hoofdgedachte Fictietekst Soorten fictieteksten: verhaal, strip, mop, liedje, gedichten Meerdere tekstsoorten in één tekst Meerdere leesdoeken voor één tekst van onderwerp, tekstsoort, soort tekst, inhoud globaal, inhoud per alinea, structuur, taal en stijl, De nieuwe president van Amerika - Waarom is de president van Amerika zo belangrijk? - Het Witte Huis: meer dan alleen een woning - Het Witte Huis van binnen bekijken Penselen in het Rijksmuseum - Tekenen, schilderen en het museum in het algemeen - Expositie Penselen in het Rijksmuseum - Fragment uit bekroond kinderboek (Stem op de okapi) - - (stappenplan) - Gedicht, mop en fictietekst (verhaal) - en fictietekst (verhaal) Malmberg, s-hertogenbosch Pagina 5
de 3 8 of 9 De leerling kan: - uitleggen wat feiten, meningen en argumenten - uitleggen waardoor je een andere mening kunt krijgen 3 10 De leerling kan: - verwijswoorden herkennen in de tekst - verwijswoorden koppelen aan een woord, woordgroep of zin 3 11 De leerling kan: - vertellen welke WH-vragen bij welke tekstsoorten passen - zelf nog meer WH-vragen bij bepaalde tekstsoorten bedenken 3 12 De leerling kan: - de opbouw probleem oplossing herkennen - de opbouw doel middel herkennen 3 13 De leerling kan: - vertellen welke samenvatting bij welke tekstsoort past - uitleggen dat het nuttig is om een korte, duidelijke samenvatting te maken 4 16 De leerling kan: - vertellen wat informatieve teksten - vertellen bij welk leesdoel informatieve teksten passen - uitleggen dat leesdoelen en tekstsoorten soms door elkaar lopen Feit Mening Argument Mening aanpassen op basis van feiten of argumenten Verwijswoord Woord, woordgroep, zin(sdeel) Verschillende verwijswoorden Soort tekst Vaste WH-vragen Verband probleem-oplossing Verband doel-middel Signaalwoorden over probleem en oplossing Signaalwoorden over doel-middel Opbouw van een tekst Verschillende soorten samenvattingen (korte tekst, schema, tabel, grafiek, tekening, woordweb, stappenplan) Soorten teksten: schoolboek, informatieboekje, artikel (uit de krant, tijdschrift of van het internet), verslag, werkstuk Meerdere tekstsoorten in één Malmberg, s-hertogenbosch Pagina 6
4 18 De leerling kan: - uitleggen wat hij doet na het voorspellen van de tekst - uitleggen hoe hij tijdens het lezen controleert of voorspelling klopt Globaal lezen Precies lezen 4 19 De leerling kan: - achtergrondkennis verbinden aan wat hij leest - na het lezen uitleggen of achtergrondkennis is veranderd en hoe 4 20 De leerling kan: - bijwoorden herkennen in de tekst - uitleggen waarom bijwoorden herkennen belangrijk is bij het lezen 4 21 De leerling kan: - WH-vragen voorspellen - teksten vergelijken door vragen te stellen uitbreiden Mening uitbreiden Woordenschat uitbreiden Terugkijken Bijwoord Verschillende bijwoorden Vragen voorspellen Vaste WH-vragen Teksten vergelijken 4 22 De leerling kan: - de opbouw overeenkomst - verschil herkennen - de opbouw oorzaak - gevolg herkennen 4 23 De leerling kan: - uitleggen hoe je een bepaalde vorm van samenvatten kiest - uitleggen waarom goed samenvatten studerend lezen is Slotles 26 Slotles Terugblik: wat heb je geleerd? Moet je altijd alle leesstrategieën gebruiken? Verband overeenkomst - verschil Signaalwoorden voor overeenkomst Signaalwoorden voor een verschil Verband oorzaak - gevolg Signaalwoorden voor oorzaak en gevolg Opbouw van een tekst Hoofd- en bijzaken Kernwoorden en kernzinnen Kopjes Hoofdgedachte Schrijversdoel en leesdoel Eigen woorden Malmberg, s-hertogenbosch Pagina 7