Notitie HASKONINGDHV NEDERLAND B.V. INFRASTRUCTURE Aan : Gemeente Haren Van : Sjoerd Hoekstra en Rifai Sahebali Datum : 26 maart 2015 Kopie : Archief, dossier Onze referentie : BD4388-INFRA-TRNL-N001-F1.0 Betreft : Nulmeting doorgaand vrachtverkeer Haren - Glimmen Inleiding De gemeente Haren heeft besloten tot de invoering van een zonaal verbod voor doorgaand vrachtverkeer in de gemeente Haren. Ter voorbereiding op dit verkeersbesluit is het monitoren van de verkeerskundige effecten van de maatregel in het eerste jaar na de invoering. De monitoring bestaat uit een 0-meting voor de invoering van het zonaal verbod voor doorgaand vrachtverkeer en een nameting, zodat na invoering de verkeerseffecten eenvoudig kunnen worden vergeleken. De monitoring moet inzicht geven in de verkeersstromen in de gemeente Haren met in het bijzonder aandacht voor het aandeel doorgaand zwaar vrachtverkeer op de totale intensiteiten. De gemeente Haren heeft Royal HaskoningDHV gevraagd de 0-meting uit te voeren en de resultaten in beeld te brengen. Om inzicht te geven in de huidige verkeersstromen en de positie die het zware vrachtverkeer hierin heeft, is een verkeersonderzoek in de gemeente Haren uitgevoerd. Het verkeersonderzoek bestond uit een tweetal deelonderzoeken, te weten: 1. Meten verkeersintensiteiten door middel van mechanische tellingen; 2. Kentekenonderzoek voor inzicht in doorgaand vrachtverkeer in de gemeente Haren. De 0-meting is begin december 2014 uitgevoerd voor de invoering van het zonaal verbod voor doorgaand vrachtverkeer. In de voorliggende notitie zijn de resultaten van de mechanische en kentekentelling in de gemeente Haren beschreven. A company of Royal HaskoningDHV 26 maart 2015 BD4388-INFRA-TRNL-N001-F1.0 1/1
Resultaten mechanische telling De mechanische tellingen zijn uitgevoerd tussen 30 november 2014 en 6 december 2014. Op de volgende zeven locaties zijn de intensiteiten motorvoertuigen geregistreerd (zie figuur 1): 1. Rijksstraatweg: Tussen Oude Schoolweg en Zuidlaarderweg; 2. Rijksstraatweg: Tussen Holsteinslaan en Essteeg; 3. Emmalaan: Tussen Moarweg en Vondellaan; 4. Vondellaan: Tussen A28 en Nesciolaan; 5. Rijksstraatweg: Tussen Esserweg en Dilgtweg; 6. Dr. E.H. Ebelsweg: Tussen Nieuwlandsweg en Felland t.h.v. hmp 1.1 (N860); 7. Dr. E.H. Ebelsweg: Tussen Oosterhaar en Waterhuizen t.h.v. hmp 2.6 (N860). Figuur 1: Locaties meetpunten mechanische telling. 26 maart 2015 BD4388-INFRA-TRNL-N001-F1.0 2/1
Op locaties 1 tot en met 5 is het verkeer met behulp van telslangen geregistreerd. Locaties 6 en 7 betreffen provinciale tellocaties, waarbij het verkeer door middel van lussen in de weg wordt geregistreerd. De gegevens voor locaties 6 en 7 zijn door de provincie Groningen aangeleverd. Opmerking voertuigclassificatie indeling middelzwaar en zwaar vrachtverkeer: Omdat de provinciale meetpunten 6 en 7 een andere registratiewijze kennen dan het telslangsysteem waarmee is geteld op locaties 1 tot en met 5, is er een verschil in de voertuigclassificatie indeling voor middelzwaar en zwaar vrachtverkeer. Het provinciale systeem rekent voertuigen en/of combinaties langer dan 11,5 meter tot de categorie zwaar vrachtverkeer, dit in tegenstelling tot het telslangensysteem dat voertuigen en/of combinaties langer dan 7,0 meter tot de categorie zwaar vrachtverkeer rekent. De resultaten van de categorie zwaar vrachtverkeer van beide systemen zijn hierdoor niet één-op-één vergelijkbaar. Om de gegevens van beide systemen één-op-één vergelijkbaar te maken moeten de categorieën middelzwaar en zwaar vrachtverkeer bij elkaar opgeteld worden. Hierdoor worden consequent de gegevens van middelzwaar en zwaar vrachtverkeer met elkaar vergeleken. In de bijlage bij deze notitie is de voertuigclassificatie die is gehanteerd voor de tellocaties 1 tot en met 5 opgenomen. Voor de tellocaties 6 en 7 is deze informatie niet op hetzelfde niveau beschikbaar. Verkeersintensiteiten In tabel 1 zijn de etmaalintensiteiten en het aandeel vrachtverkeer voor tellocaties 1 tot en met 7 weergegeven. Tabel 1: Etmaalintensiteiten (gemiddelde werkdag) en aandeel vrachtverkeer (cijfers afgerond op 50-tallen) Tellocatie Motorvoertuigen absoluut Aandeel vrachtverkeer relatief 1 6.650 850 13% 2 5.850 600 10% 3 9.050 950 10% 4 5.250 450 9% 5 9.900 1.100 11% 6 7.000 700 10% 7 8.150 950 12% Uit tabel 1 blijkt dat: op etmaalniveau vrachtverkeer (middelzwaar en zwaar) circa 10% vormt van de totale intensiteit; het grootste aandeel vrachtverkeer zich bevindt op de tellocaties 1 en 7 (respectievelijk 13% en 12%). 26 maart 2015 BD4388-INFRA-TRNL-N001-F1.0 3/1
In tabel 2 zijn de spitsintensiteiten en het aandeel vrachtverkeer voor tellocatie 1 tot en met 7 weergegeven. Tabel 2: Spitsintensiteiten (gemiddelde werkdag) en aandeel vrachtverkeer Tellocati e Motorvoertuigen Ochtendspits (7:00-9:00) Avondspits (16:00-18:00) Vrachtverkeer Vrachtverkeer Motorvoertuigen abs. % abs. % 1 1.300 200 15% 1.350 150 11% 2 800 100 13% 1.000 100 10% 3 1.300 150 12% 1.550 150 10% 4 900 100 11% 950 50 5% 5 1.450 200 14% 1.650 200 12% 6 1.400 150 11% 1.500 100 7% 7 1.650 200 12% 1.700 150 9% Uit tabel 2 blijkt dat: de avondspits op basis van het aantal motorvoertuigen drukker is dan de ochtendspits; het aandeel vrachtverkeer in de ochtendspits hoger is dan op etmaalniveau, met uitzondering van tellocatie 7. Verhoudingsgewijs rijdt in de ochtendspits meer vrachtverkeer dan over de hele dag bezien; In de avondspits is het aandeel vrachtverkeer vergelijkbaar met het aandeel vrachtverkeer op etmaalniveau, met uitzondering van tellocatie 4, 6 en 7, hier is het aandeel vrachtverkeer significant lager dan op etmaalniveau; Snelheid zwaar vrachtverkeer Door middel van de telslangen op de tellocaties 1 tot en met 5 zijn ook de snelheden van passerende voertuigen gemeten. Op basis van de gegevens is de V 85 bepaald. De V 85 geeft de maximale snelheid aan die door 85% van het passerende motorvoertuigen niet wordt overschreden. De V 85 geeft een nauwkeuriger snelheidsbeeld dan bijvoorbeeld de gemiddelde snelheid (V 50). De gemiddelde snelheid kan een vertekend beeld geven omdat de pieken in de snelheden wegvallen. In tabel 3 is voor de niet provinciale tellocaties de V 85 van alle motorvoertuigen en specifiek het zwaar vrachtverkeer weergeven. Als vuistregel wordt vaak gehanteerd dat een overschrijding van de maximumsnelheid ter plaatse van de gemeten V 85 tot 5 km/u als acceptabel wordt bestempeld. Tabel 3: Snelheden (gemiddelde werkdag) Tellocatie Maximum toegestane snelheid Motorvoertuigen V85 Vrachtverkeer 1 50 km/u 53 km/u 46 km/u 2 50 km/u 54 km/u 47 km/u 3 50 km/u 52 km/u 48 km/u 4 50 km/u 49 km/u 53 km/u 5 50 km/u 55 km/u 55 km/u 26 maart 2015 BD4388-INFRA-TRNL-N001-F1.0 4/1
Uit tabel 3 blijkt dat: de V 85 voor motorvoertuigen op de tellocaties 1, 2, 3 en 5 de maximumsnelheid ter plaatse overschrijdt; de V 85 voor zwaar vrachtverkeer op de tellocaties 4 en 5 de maximumsnelheid ter plaatse overschrijdt; alle V 85-overschrijdingen van de maximumsnelheid ter plaatse blijven binnen de vuistregel (5 km/u overschrijding van de maximumsnelheid ter plaatse). Op basis van dezelfde gegevens is ook naar de snelheid in de nachtelijke uren gekeken (23:00 07:00 uur). Voor alle tellocaties geldt dat de V 85 circa 1-3 km/u hoger ligt ten opzichte van de etmaalwaarde. Resultaten kentekenonderzoek doorgaand vrachtverkeer Om inzicht te krijgen in het aandeel doorgaand vrachtverkeer in de gemeente Haren is een kentekenonderzoek uitgevoerd. Tijdens dit kentekenonderzoek zijn op vrijdag 28 november 2014 en gedurende maandag 1 december tot en met donderdag 4 december 2014 de kentekens van alle passerende motorvoertuigen geregistreerd doormiddel van camera s. Ten behoeve van het kentekenonderzoek is een kordon opgesteld. Hiervoor zijn de camera s op de volgende tellocaties geplaatst (zie figuur 2): 1. Rijksstraatweg: Tussen Oude Schoolweg en Zuidlaarderweg; 3. Emmalaan: Tussen Moarweg en Vondellaan; 4. Vondellaan: Tussen A28 en Nesciolaan; 5. Rijksstraatweg: Tussen Esserweg en Dilgtweg; 7. Winschoterweg: Tussen Woortmansdijk en Dr. E.H. Ebelsweg; 8. Rijksweg West (N860): Tussen Dr. E.H. Ebelsweg en Hesselinkslaan. De resultaten van de kentekentelling geven inzicht in het aandeel vrachtverkeer op de relaties tussen de A28 Haren, A28 Glimmen, de stad Groningen, de route richting Groningen en Hoogezand via Waterhuizen. Vrachtverkeer is aangemerkt als doorgaand verkeer op het moment dat het binnen een bepaald tijdsinterval bij twee verschillende tellocaties wordt geregistreerd. Het tijdsinterval voor doorgaand vrachtverkeer is per relatie tussen twee tellocaties bepaald door de gemiddelde reistijd op te hogen met een vertragingsmarge op basis van obstakels (bijvoorbeeld verkeersregelinstallaties) op de desbetreffende relatie. Figuur 2: Tellocaties en kordon kentekenonderzoek gemeente Haren 26 maart 2015 BD4388-INFRA-TRNL-N001-F1.0 5/1
In de resultaten van de camerametingen is onderscheid gemaakt in rijrichting en de voertuigklassen personenauto s (licht verkeer) en vrachtverkeer (middelzwaar en zwaar verkeer). In deze notitie zijn alleen de resultaten van het aandeel vrachtverkeer gepresenteerd. Opmerking registratie methode: De camera s registeren enkel het kenteken van de passerende voertuigen. Op basis van deze data kan onderscheid worden gemaakt tussen passerende personenauto s en vrachtverkeer op basis van de eigenschappen van het kenteken. Dit geldt echter niet voor buitenlandse kentekens en landbouwverkeer (hebben geen kenteken). De resultaten van de kentekentelling zijn voor wat betreft de absolute aantallen verkeer niet één-op-één vergelijkbaar met de resultaten van de mechanische telling uit de voorgaande paragraaf. Voor de absolute aantallen verkeer bieden de mechanische tellingen de meest betrouwbare informatie. De kentekenregistratie is uitgevoerd om inzicht te krijgen in de relatie tussen bestemmings- en doorgaand vrachtverkeer. Aandeel doorgaand vrachtverkeer op etmaalniveau voor een gemiddelde werkdag In tabel 4 is per tellocatie op doorsnedeniveau op etmaalniveau het relatieve aandeel doorgaand en bestemmingsvrachtverkeer weergeven. Het betreft het aandeel doorgaand en bestemmingsvrachtverkeer dat via deze tellocatie het registratiekordon is binnen gereden en hierbinnen een bestemming heeft of via één van de andere tellocaties het kordon weer heeft verlaten. Tabel 4: Relatieve aandeel doorgaand en bestemmingsvrachtverkeer (gemiddelde werkdag en afgerond op vijftallen) Locatie Aandeel doorgaand vrachtverkeer Aandeel bestemmingsvrachtverkeer 1 40% 60% 3 15% 85% 4 20% 80% 5 40% 60% 7 35% 65% 8 70% 30% Uit tabel 4 blijkt dat: tellocatie 8 de enige tellocatie is waar het aandeel doorgaand vrachtverkeer hoger is dan het aandeel bestemmingsverkeer; 40% van de totale hoeveelheid vrachtverkeer die bij tellocatie 1 het registratiekordon binnen is gereden, doorgaan vrachtverkeer betreft. 26 maart 2015 BD4388-INFRA-TRNL-N001-F1.0 6/1
In tabel 5 is per tellocatie aangegeven via welke tellocaties het doorgaande vrachtverkeer het registratiekordon verlaat. Dit geeft inzicht in de relaties van het doorgaande vrachtverkeer. Zo blijkt uit de kentekenregistratie dat 60% van het doorgaande vrachtverkeer dat bij tellocatie 1 het registratiekordon binnen rijdt, het kordon bij tellocatie 5 verlaat. 35% van het doorgaande vrachtverkeer dat bij tellocatie 1 het kordon binnen rijdt, verlaat het kordon bij tellocatie 7. Tabel 5: Relatieve relatie doorgaand vrachtverkeer tussen de tellocatie van binnenkomst en tellocatie waar het registratiekordon wordt verlaten (gemiddelde werkdag en afgerond op vijftallen) 1 (uit) 3 (uit) 4 (uit) 5 (uit) 7 (uit) 8 (uit) Totaal 1 (in) 5% 0% 60% 35% 0% 100% 3 (in) 15% 40% 30% 15% 0% 100% 4 (in) 0% 15% 80% 5% 0% 100% 5 (in) 70% 5% 15% 5% 0% 100% 7 (in) 5% 0% 0% 0% 95% 100% 8 (in) 15% 0% 0% 0% 80% 100% Opgemerkt dient te worden dat de genoemde percentages enkel per rij gelezen moeten worden. De percentages geven per tellocatie alleen aan via welke tellocatie het doorgaande vrachtverkeer het registratiekordon verlaat. Met lichtblauw zijn de opvallendste relaties van het doorgaande vrachtverkeer aangegeven. In figuur 5 zijn de relaties gevisualiseerd. Voor tellocatie 8 geldt dat de aantallen doorgaand vrachtverkeer die via tellocatie 3, 4 en 5 het registratiekordon verlaten dusdanig laag zijn dat deze door de afronding op 0% uitkomen. Opgeteld rijdt 5% van het doorgaande vrachtverkeer dat via tellocatie 8 het kordon binnen rijdt via deze tellocaties het kordon uit. In figuur 3 zijn deze relaties gevisualiseerd. Uit tabel 5 blijkt dat: tellocatie 1 en 5 onderling een sterke relatie hebben voor wat betreft het aandeel doorgaand vrachtverkeer; vrijwel al het doorgaande vrachtverkeer bij tellocatie 1 (Rijksstraatweg Glimmen) door rijdt richting tellocatie 5 via de Rijksstraatweg en tellocatie 7 via de Dr. E. H. Ebelsweg (95% van de totale hoeveelheid doorgaand vrachtverkeer); tellocatie 7 en 8 een sterke onderlinge relatie hebben voor wat betreft de relatie van het doorgaande vrachtverkeer. 26 maart 2015 BD4388-INFRA-TRNL-N001-F1.0 7/1
Figuur 3: Opvallendste relaties doorgaand vrachtverkeer binnen registratiekordon (visualisatie tabel 5) 26 maart 2015 BD4388-INFRA-TRNL-N001-F1.0 8/1
Aandeel doorgaand vrachtverkeer op spitsniveau In tabel 6 is per tellocatie op doorsnedeniveau voor de twee-uurs-ochtend- en avondspits het relatieve aandeel doorgaand vrachtverkeer ten opzichte van de totale spitsintensiteit voor vrachtverkeer weergegeven voor de tellocaties 1 tot en met 5. Tabel 6: Aandeel doorgaand vrachtverkeer voor ochtend- en avondspits (2-uurs perioden) afgerond op vijftallen Locatie Relatief aandeel doorgaand vrachtverkeer ochtendspits Relatief aandeel doorgaand vrachtverkeer avondspits 1 40% 40% 3 15% 10% 4 25% 30% 5 45% 45% Uit tabel 6 blijkt dat: het aandeel doorgaand vrachtverkeer in de ochtend- en avondspits bij tellocatie 4 en 5 hoger is dat voor een gemiddeld etmaal. Voor tellocatie 1 en 3 is het aandeel gelijk, waarbij het aandeel doorgaand vrachtverkeer bij tellocatie 3 in de avondspits zelfs lager is dan op etmaalniveau. Nadere analyse op spitsniveau laat zien dat in de ochtend- en avondspits dezelfde relaties voor het doorgaande vrachtverkeer gelijk zijn aan die op etmaalniveau. Hier zit geen verschil in. 26 maart 2015 BD4388-INFRA-TRNL-N001-F1.0 9/1
Samenvatting Onderstaand worden voor de mechanische tellingen en het kentekenonderzoek de belangrijkste bevindingen samengevat. Mechanische telling Uit de mechanische telling blijkt dat in de gemeente Haren op etmaalniveau het gemiddelde aandeel vrachtverkeer op de totale verkeersintensiteit 10% bedraagt. Het relatieve aandeel vrachtverkeer op de tellocaties is daarmee niet hoger of lager dan op vergelijkbare wegen in andere delen van (Noord-) Nederland. Een aandeel vrachtverkeer van 10% op de totale verkeersintensiteit is, in het algemeen, een verkeerskundig geaccepteerd aandeel vrachtverkeer. Voor de ochtendspits geldt dat tussen 07:00 en 09:00 uur het aandeel vrachtverkeer hoger is dan op etmaalniveau. De gemeten snelheden (V 85) komen in het algemeen overeen met het gestelde snelheidsregiem of blijven binnen een 5 km/u overschrijding van de maximumsnelheid ter plaatse. Kentekenonderzoek De hoogste aandelen vrachtverkeer zijn gemeten op de onderlinge relatie tussen de tellocaties op de Winschoterweg ten westen en oosten van de aansluiting Waterhuizen. Dit doorgaande vrachtverkeer rijdt echter niet door de bebouwde kom van Haren en/of Glimmen. Verder blijkt dat de drukste doorgaande relatie door de kernen Haren en Glimmen de relatie tussen tellocaties 1 (Rijksstraatweg ten zuiden van Glimmen) en 5 (Rijksstraatweg tussen Haren en Groningen) is. Van al het doorgaande vrachtverkeer dat tellocatie 1 passeert rijdt circa 60% door richting Groningen (Verlengde Hereweg). Circa 35% van het doorgaande vrachtverkeer dat deze tellocatie passeert rijdt via de Dr. E. H. Ebelsweg richting Waterhuizen. Van al het doorgaande vrachtverkeer dat via tellocatie 5 richting Haren en Glimmen rijdt, rijdt circa 70% via tellocatie 1 het registratiekordon uit. Algemeen Het absolute aandeel vrachtverkeer op de totale verkeersintensiteit (circa 10%) van de onderzochte wegen komt overeen met dat van vergelijkbare wegen in Nederland. In relatieve zin vormt het aandeel doorgaand vrachtverkeer wel een substantieel onderdeel van de totale hoeveelheid vrachtverkeer. Een vergelijking van aandelen doorgaand verkeer met vergelijkbare type wegen is, in tegenstelling tot de mechanische tellingen, voor een kentekentelling niet mogelijk. Veel variabelen spelen een rol in de samenstelling van het type vrachtverkeer waardoor dit per situatie verschillend is. Opvallend is daarnaast de grote relatie doorgaand vrachtverkeer tussen tellocatie 1 en tellocatie 5. Deze relatie is in absolute en relatieve zin groter dan de relatie via de Dr. E. H. Ebelsweg. Met het kentekenonderzoek is het niet mogelijk inzicht te geven in de exacte herkomsten en/of bestemmingen van dit vrachtverkeer Indien gewenst kan meer inzicht in de daadwerkelijke herkomsten en bestemmingen van het doorgaande (en ook bestemmings-) vrachtverkeer te verkrijgen door nader onderzoek, bijvoorbeeld met truck spotting, uit te voeren. 26 maart 2015 BD4388-INFRA-TRNL-N001-F1.0 10/1
Bijlage 1 Voertuigclassificatie mechanische tellingen 26 maart 2015 BD4388-INFRA-TRNL-N001-F1.0 11/1