ja 1
Marktvisie Nu Vorige keer Verwachting komende week Hoogste 14/15 Laagste 14/15 Macroeconomisch Lagere beurskoers dankzij het oplopen van de obligatieprijzen. AEX 505,3 505,3 507,8 376,3 USD per EUR 1,122 1,089 1,393 1,053 Olie Brent ($) Front month 65-70$ nieuwe bandbreedte? 65,80 64,00 115,5 45,90 Elektra (EUR/MWh) De stroomprijs veert op dankzij het stijgen van de gasprijs. Cal 16, base, NL 39,25 38,85 44,40 37,35 Cal 16, peak, NL 49,40 48,65 54,95 45,55 Gas (EUR/MWh) Schommelingen in waarde Britse pond hebben effect op de gasprijs. Cal 16 21,90 21,65 26,34 19,80 Day Ahead 20,90 21,30 27,20 14,95 2
Macro-economie Afgelopen week De AEX en de overige beurzen in Europa hebben de afgelopen week flink moeten inleveren. Naast de situatie in Griekenland komt dit ook doordat de werkgelegenheidscijfers in de VS en groei in Q1 niet zo goed waren als verwacht. Daarnaast zien we dat de staatsobligaties weer wat stijgen in prijs nadat ze door het opkoopprogramma van Draghi bijna tot 0 waren gezakt. Het stijgen van deze obligaties, o.a. door hogere inflatie verwachtingen, gaat ten koste van de koers op de AEX. Kort door de bocht kun je stellen dat beide te ver waren doorgeschoten en dat er nu sprake is van een correctie. Terwijl de bedrijven doorgaans toch beter dan verwachte cijfers publiceren. Vooruitblik De verwachting is dat de markten zullen kalmeren zodra er meer geld voor Griekenland beschikbaar wordt gesteld. Hiervoor zullen de Grieken eerst wat vooruitgang moeten laten zien, maar een Grexit lijkt geen optie. Aangeziende Chinese rente weer is verlaagd zou ook in Chinade economie weer aan moeten trekken. De economie in de VS presteert doorgaans in Q1 minder, vandaar dat het te voorbarig lijkt om bearish te worden. Morgen krijgen we een update over de Europese economie en de ontwikkelingen van de inflatie. Daarnaast krijgen we inzicht in de ontwikkelingen van de retail verkopen in de VS. Hierna zullen de meeste markten een lang weekend gaan vieren. 3
Wisselkoers (dollar per euro) Inmiddels zijn we twee weken verder en nog steeds staat Griekenland hoog op de agenda. Er ligt geld klaar om ze de zomer door te helpen alleen zal Griekenland daarvoor eerst echte vooruitgang moeten laten zien. Europa zal Griekenland zomaar niet laten vallen, zeker om te voorkomen dat de Russen meer bewegingsruimte krijgen in de Middellandse zee. Het Britse pond verloor waarde voor de verkiezingen maar heeft intussen deze hele daling weer ongedaan gemaakt. Dit werkt door op de gasmarkt waar we o.a. Cal16 zien mee dalen en nu weer stijgen door de respectievelijk zwakkere en sterkere pond. De daling van de euro versus de dollar lijkt ten einde, al is het met de strubbelingen omtrent de Griekse schulden niet helemaal zeker hoe sterk de euro blijft. Doordat de euro weer wat in waarde toeneemt zien we dat de olieprijs in euro s niet zo hard oploopt als in dollars. USD per EUR 1,20 Wisselkoers GBP per EUR 0,80 1,18 0,79 1,16 0,78 1,14 EURUSD 0,77 1,12 EURGBP 0,76 1,10 0,75 1,08 0,74 1,06 0,73 1,04 0,72 1,02 0,71 1,00 0,70 9-apr 16-apr 23-apr 30-apr 11-mei 4
Olie, kolen Afgelopen week De olieprijs is er (nog) niet in geslaagd om de 70$ grens te doorbreken. En na de stijging van de afgelopen week is de olieprijs zelfs weer wat gezakt in prijs. Zeker als je deze bekijkt in euro s. De prijs loopt op met een verwachte vraagstijging en productie daling. Met name van de productie in de VS wordt aangenomen dat deze de komende maanden lager zal uitpakken. Dit omdat het aantal rigs iedere week verder afneemt. Een groot deel van de stijging komt echter ook voort uit speculaties. Dit zorgt er nog steeds voor dat de prijs hard kan dalen, mocht de vraag onverhoopt niet toenemen. Kolen De prijs van kolen blijft maar dalen. Niet alleen door de recente stijging van de euro of door de iets lagere olieprijs. De lagere vraag uit China zorgt voor een daling, welke nog eens wordt versterkt door het terugkomen van Australische productie. Volgens ingewijden zijn de productkosten van o.a. Colombia en Indonesië ergens tussen de 40-45$ per ton. Er is dus nog meer ruimte om te zakken. 5
USD/BBL 70 Brent oil, front month EUR/BBL 70 65 65 60 60 55 55 50 45 Brent Crude USD/BBL Brent Crude EUR/BBL 50 45 40 40 9-apr 16-apr 23-apr 30-apr 11-mei Vooruitblik De voorraden die iedere woensdag worden gepubliceerd blijven een belangrijk signaal om in de gaten te blijven houden. Net als het staakt-het-vuren in Jemen dat mogelijk zou kunnen lijden tot een verlaging van de risicopremie. De Noorse regering gaat uit van een gemiddelde olieprijs van 63,70$ over 2015. Tot nu toe is dat 59$ dus dan zou de prijs vanaf nu boven de 65$ moeten komen. "Vandana Hari, hoofdredacteur bij Platts, ziet echter nog geen signalen van verbetering. We zitten nog steeds in een situatie van overaanbod. En in geen enkel deel van de wereld zien we werkelijk een sterk signaal van groei in vraag." Door bovenstaande lijken we vast te zijn komen zitten in de 65-70 bandbreedte met een grotere kans dat we naar beneden uitbreken dan naar boven. 6
Gas Korte termijn Met het mooie weer en de harde wind zijn we de maand mei qua Day Ahead prijzen laag van start gegaan. Ook de daling van het Britse pond deed de afgelopen week nog een duit in het zakje. Al het bovenstaande is intussen echter weer achterhaald. Toen we maandag op het kantoor kwamen zagen we immers weer een koudere weersvoorspelling voor de komende dagen. Daarnaast is het Britse pond na de verkiezingsoverwinning van Cameron weer flink in waarde aan het stijgen. Dit en import problemen van Italië uit Libië zorgen voor oplopende korte termijn prijzen. Lange termijn Stijgende korte termijn prijzen en een sterkere pond nemen de prijzen verder op de curve mee omhoog. Opvallend is dat de gasprijs momenteel sterker reageert op wijzigingen in de FX dan op bewegingen van de olieprijs. EUR per MWh 23,0 TTF en Zeebrugge gas 22,5 22,0 21,5 21,0 20,5 20,0 Zeebrugge Cal16 19,5 Cal-16 TTF TTF day-ahead 19,0 9-apr 16-apr 23-apr 30-apr 11-mei 7
Vooruitblik Matt Monteverde van Argusmedia bevestigde nog maar eens dat de onzekerheid van Rough, Groningen en de hogere vraag uit de powersector zal resulteren in een hogere Day Ahead prijs deze zomer ten opzichte van het dieptepunt rond 15 euro vorig jaar. Aan de andere kant is het niet te verwachten dat de Cal16 prijs door de recente piek van 22,2 Euro/MWh gaat breken, vooruitlopend op nieuws over Groningen. 8
Elektriciteit Korte termijn (elektra voor morgen en volgende maand) De afgelopen week gaf een flink wisselend beeld. Er waren dagen met veel beschikbare centrales en veel wind waardoor de prijzen erg laag waren. Maar de afgelopen dagen is het beeld omgekeerd. Minder wind en een aantal goedkopere productiemiddelen die uit bedrijf staan voor bijvoorbeeld onderhoud. Het lijkt er op dat donderdag zal gaan veranderen wanneer er enkele productiemiddelen terug in bedrijf komen. Lange termijn De markt maakte onder invloed van, vooral, de dalende gasprijs een beweging naar beneden. Maar sinds gisteren is dit veranderd en is de markt enorm hard omhoog gegaan. En opnieuw is de gasprijs de grote aanjager. Het keerpunt was in eerste instantie de verkiezingsuitslag in het Verenigd Koninkrijk. De uitkomst zorgde voor een sterke stijging van het Britse pond en dat zorgde voor een hogere gasprijs over de hele curve. Gisteren kwam daar nog een flinke daling van de temperaturen bij. De powermarkt reageerde sterk op deze stijging en ging behoorlijk hard omhoog. Het lijkt enigszins doorgeschoten te zijn waardoor een correctie mogelijk is. 9
EUR/MWh 50 Elektriciteit 48 46 44 42 40 38 36 34 32 Cal16 NL Piek Cal16 NL Basis Cal16 BE Base Cal16 DE Base 30 9-apr 16-apr 23-apr 30-apr 11-mei Vooruitblik We zitten nu op een hoger niveau door de gestegen gasprijzen. De kolenprijzen bewegen nauwelijks en laten over een langere periode nog steeds een dalende trend zien in euro's. Een stijging van de prijzen op korte termijn is nog mogelijk, maar we verwachten een daling van de prijzen na het lange Hemelvaartweekend. 10
Darkspread en sparkspread De dark- en sparkspread waren beiden in een wat dalende trend terecht gekomen. De reactie na de stijging van de gasprijs gisteren zorgde voor een correctie en bracht de darkspread helemaal terug naar het niveau van voor de dalende trend. De sparkspread corrigeerde wat minder maar ook daar was wel een duidelijk verbetering te zien. Het lijkt er op dat dit ook wel de niveaus blijven waar door de markt op gestuurd wordt en we telkens correcties zullen zien naar deze niveaus. Op de korte termijn kan er wel richting van deze niveaus af zijn maar daarop volgen wel correcties die ons weer terugbrengen. EUR/MWh 15,5 15,0 14,5 14,0 13,5 Dark spread, Spark spread EUR/MWh 3,0 2,5 2,0 1,5 13,0 12,5 Darkspread Base Cal16 12,0 0,5 Sparkspread Peak Cal16 (rechtse as) 11,5 0,0 9-apr 16-apr 23-apr 30-apr 11-mei 1,0 11
Emissies De kogel is door de kerk: het Market Stability Reserve zal starten op 1 januari 2019. Hierdoor zal twee jaar eerder dan gepland het overschot aan certificaten worden beperkt. Tenminste als dit na de meeting van morgen en in juni/juli overeind blijft als de landen mogen stemmen. Dit is echter wel de verwachtging, vandaar dat we de CO2 prijs zien oplopen tot de recente top. De recente stijging van de stroomprijzen en de daling van de kolenprijzen in euro s helpt daar ook bij. EUR per ton CO 2 8,0 Emissierechten 7,5 7,0 6,5 6,0 5,5 CO2 Cal15 5,0 9-apr 16-apr 23-apr 30-apr 11-mei 12
Weer Bron: Klik hier voor de link of ga naar www.weer.nl/nederland/nederland.html als de link niet werkt. 13
Legal Disclaimer De informatie in de Essent Marktinformatie is bedoeld als informatie in algemene zin ten behoeve van professionele partijen en is niet toegespitst op uw persoonlijke situatie. De Essent Marktinformatie geeft een verwachting van de marktontwikkelingen en dient niet beschouwd of gebruikt te worden als een (beleggings)advies of een voorstel of aanbod tot het kopen en/of verhandelen van financiële instrumenten in de zin van de Wet op het financieel toezicht (Wft). Beslissingen op basis van informatie uit de Essent Marktinformatie zijn uw eigen verantwoordelijkheid en komen voor uw rekening en risico. Essent heeft de grootst mogelijke zorgvuldigheid betracht bij het samenstellen van de Essent Marktinformatie en de daarin vermelde informatie. Niettemin kan Essent niet garanderen dat alle informatie in de Essent Marktinformatie altijd actueel, juist en/of volledig is. Aan de informatie in de Essent Marktinformatie kunnen geen rechten worden ontleend. De informatie in de Essent Marktinformatie kan onderhevig zijn aan wijzigingen. Essent is niet verplicht om u hierover te informeren. Essent is niet verplicht om de hierin opgenomen informatie te actualiseren of te wijzigen. Essent sluit iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele schade (direct danwel indirect) die op enigerlei wijze voortvloeit uit de informatie in de Essent Marktinformatie of het gebruik daarvan. Verwijzingen De Essent Marktinformatie kan verwijzen naar door derden verstrekte informatie, al dan niet door middel van hyperlinks. Essent heeft dergelijke informatie niet beoordeeld en geverifieerd op redelijkheid, juistheid, volledigheid of actualiteit. Essent staat niet in voor de inhoud en het functioneren van websites van derden. Essent sluit iedere aansprakelijkheid voor schade ten gevolge van deze verwijzing (-en) uit. Intellectuele eigendomsrechten Essent is exclusief rechthebbende op alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot de in de Essent Marktinformatie gepresenteerde inhoud, inclusief maar niet beperkt tot alle auteursrechten en merkrechten op alle teksten, logo's, illustraties en foto's, of is gerechtigd tot gebruik door derde rechthebbenden. Niets van de Essent Marktinformatie mag zonder schriftelijke en voorafgaande toestemming van Essent worden gereproduceerd of gebruikt, anders dan het downloaden en het bekijken daarvan op een enkele computer en/of het printen van de benodigde hardcopies ten behoeve van bedrijfsmatig gebruik binnen uw eigen onderneming. Online communicatie Essent garandeert niet dat naar haar gestuurde e-mails of andere elektronische berichten tijdig worden ontvangen en verwerkt. Essent sluit iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele schade ten gevolge van het niet of te laat ontvangen ervan. Toepasselijk recht Op deze disclaimer is Nederlands recht van toepassing. De rechtbank te s-hertogenbosch is bij uitsluiting bevoegd te oordelen over eventuele geschillen die in verband met deze disclaimer kunnen ontstaan. 14