Resultaten enquête gezinnen 2014 Gedrag & ervaringen van huishudelijke afnemers p de vrijgemaakte Vlaamse energiemarkt RAPP-2014-13
Inhudstafel INHOUDSTAFEL... 2 OVERZICHT FIGUREN... 3 OVERZICHT TABELLEN... 3 1 STUDIE OPZET... 4 1.1. ACHTERGROND & DOELSTELLINGEN... 4 1.2. METHODOLOGIE... 4 1.2.1. Steekprefgrtte en -structuur... 4 1.2.2. Dataverzameling... 6 1.2.3. Vragenlijst... 6 2 RESULTATEN... 7 2.1. INFORMATIEVERSTREKKING... 7 2.1.1. De vrijgemaakte energiemarkt... 7 2.1.2. Bekendheid van de VREG en evaluatie van de infrmatie van de VREG... 8 2.2. ENERGIE-INTENSITEIT... 10 2.2.1. Verwarming... 10 2.2.2. Gebruik van aardgas... 10 2.2.3. Effectief verbruik en relatief belang van de energiekst binnen het gezin... 11 2.2.3.2 Glbaal... 11 2.2.3.2 Gezinnen met Znnepanelen... 13 2.2.3.2 Energiearmede... 14 2.2.4. Cntrle en duidelijkheid van de energiefactuur... 15 2.2.5. Maatregel gratis elektriciteit... 16 2.3. LEVERANCIERSWISSELS... 18 2.3.1. De huidige elektriciteits- en aardgasleverancier... 18 2.3.1.2 Elektriciteit... 18 2.3.1.2 Aardgas... 19 2.3.1.2 Dual fuel... 19 2.3.2. Zektcht naar een nieuwe leverancier... 20 2.3.2.2 Bewuste keuze?... 20 2.3.2.2 He kiezen gezinnen een leverancier?... 22 2.3.2.2 Redenen m vr een bepaalde leverancier te kiezen... 23 2.3.2.2 Tevredenheid ver de huidige leverancier... 24 2.3.3. Intentie m in de kmende 6 maanden een andere leverancier te kiezen... 26 2.3.4. Veranderen van leverancier: kstenbesparing... 27 2.4. ENERGIEPRIJZEN... 27 2.4.1. Vaste versus variabele energieprijs... 27 2.4.2. Perceptie elektriciteitsprijs... 29 2.4.3. Perceptie aardgasprijs... 30 2.5. PERCEPTIE TEN OPZICHTE VAN DE VRIJMAKING... 30 2.6. GROENE ELEKTRICITEIT... 31 3 CONCLUSIES... 33
Overzicht Figuren Figuur 1: Opleidingsniveau... 5 Figuur 2: Prvincie... 6 Figuur 3: Mate waarin gezinnen zich geïnfrmeerd velen ver de vrijmaking... 7 Figuur 4: Berdeling infrmatiebrnnen van de VREG... 9 Figuur 5: Jaarlijks elektriciteitsverbruik... 11 Figuur 6: Elektriciteitsverbruik bij elektrische verwarming als hfdverwarming... 12 Figuur 7: Jaarlijks aardgasverbruik... 13 Figuur 8: Prblemen m wning te verwarmen... 14 Figuur 9: Verandering in verbruik dr maatregel gratis elektriciteit... 16 Figuur 10: Marktaandeel van de verschillende elektriciteitsleveranciers... 18 Figuur 11: Penetratie van de verschillende aardgasleveranciers... 19 Figuur 12: Waarm ng geen actieve/bewuste leverancierskeuze vr elektriciteit?... 21 Figuur 13: He kiezen gezinnen een leverancier?... 22 Figuur 14: Tevredenheid dienstverlening elektriciteitsleverancier... 25 Figuur 15: Leverancierswissel in de kmende zes maanden?... 26 Figuur 16: Waarm vaste f variabele elektriciteitsprijs?... 28 Figuur 17: Waarm vaste f variabele aardgasprijs?... 28 Figuur 18: Perceptie evlutie elektriciteitsprijs... 29 Figuur 19: Perceptie evlutie aardgasprijs... 30 Figuur 20: Cntract vr grene energie... 31 Overzicht Tabellen Tabel 1: Overzicht distributienetbeheerders... 5 Tabel 2: De VREG kennen en zich geïnfrmeerd velen... 8 Tabel 3: Jaarlijks elektriciteitsverbruik... 12 Tabel 4: Cntrle en duidelijkheid factuur... 15 Tabel 5: Maatregel gratis elektriciteit... 17 Tabel 6: Prfiel al dan niet bewuste keuze elektriciteitsleverancier... 20 Tabel 7: Redenen m vr een bepaalde leverancier te kiezen... 24 Tabel 8: Tevredenheid elektriciteitsleverancier... 25 Tabel 9: Prijsperceptie elektriciteit... 29 Tabel 10: Prijsperceptie aardgas... 30 Tabel 11: Grene energie... 32 Tabel 12: Redenen m niet vr grene energie te kiezen... 32 3 Studie pzet ENQUÊTE PARTICULIEREN 2014
1 Studie pzet 1.1. Achtergrnd & delstellingen Meer dan tien jaar geleden, p 1 juli 2003, werd de energiemarkt in Vlaanderen vlledig geliberaliseerd en knden k gezinnen vrij hun leverancier kiezen. Sindsdien bevragen we jaarlijks zwel gezinnen als bedrijven met 5 tt 200 werknemers m een algemeen beeld te krijgen van de psitie en het gedrag van deze afnemers p de vrijgemaakte Vlaamse energiemarkt en bepaalde evluties p deze markt p te vlgen. In dit rapprt bespreken we de belangrijkste resultaten van de enquêtes die marktnderzekbureau Ipss in 2014 afnam bij een representatieve steekpref van gezinnen in Vlaanderen. 1.2. Methdlgie 1.2.1. Steekprefgrtte en -structuur Exact 1.000 gezinnen in Vlaanderen werden telefnisch geïnterviewd. Omdat de vragenlijst alleen in het Nederlands werd pgesteld, zijn anderstalige gezinnen niet meegenmen in de enquête zdat dus niet alle gezinnen in Vlaanderen vertegenwrdigd zijn in de steekpref. Er werden wel quta gelegd p distributienetbeheerder, leeftijd en type telefnnummer (vast f mbile nly) m een representatieve steekpref te bekmen. Prfiel respndenten De enquête werd afgenmen van de persn binnen het gezin die zich bezighudt met de energiefacturen. De sci-demgrafische vragen (geslacht, leeftijd, pleiding, al dan niet berepsactief) hebben betrekking p deze persn die niet ndzakelijk het gezinshfd is. 31% van de gezinnen is een eenpersnsgezin. Bij 22% van de gezinnen zijn er kinderen jnger dan 14 jaar. Bij de verige 47% zijn alle gezinsleden 14 f uder. 4 Studie pzet ENQUÊTE PARTICULIEREN 2014
54% van de respndenten zijn mannen en 46% vruwen. 14% van de interviews werd afgenmen bij -35 jarigen (verder in dit rapprt k jngeren genemd), 47% van de respndenten is tussen 35-54 jaar, 17% is tussen de 55 en 64 jaar ud en 22% is 65+. In de steekpref 2013 bedregen deze percentages respectievelijk 18%, 38%, 19% en 26%. Deze percentages wijken dus af wat de vergelijkbaarheid van de resultaten beïnvledt. 76% van de ndervraagden is eigenaar van de wning waarvr ze elektriciteit- en/f aardgasaansluitingen hebben (77% in 2013). De verige 24% is huurder (23% in 2013). 65% van de respndenten is berepsactief. 35% is dit niet f niet meer: huisvruw f huisman, werkls f berepsnbekwaam, (brug)gepensineerd. Figuur 1 geeft het pleidingsniveau van de respndenten weer. Figuur 1: Opleidingsniveau Lager nderwijs Lager secundair nderwijs 8% 11% Hger secundair nderwijs Hger nderwijs krte type Niet-universitair hger Universitair nderwijs 32% 24% 12% 13% Basis: Ttale steekpref resultaten 2014 (n=1000) Distributienetbeheerder De verdeling van de respndenten ver de verschillende netgebieden, kmt vereen met het marktaandeel van de Vlaamse netbeheerders elektriciteit (zie tabel 1). Tabel 1: Overzicht distributienetbeheerders Distributienetbeheerder Aantal enquêtes % ten pzichte van het ttale aantal enquêtes GEMENGDE 791 79% Gaselwest 118 12% Imea 114 11% Imew 176 18% Intergem 91 9% Intermsane 0 0% Iveka 120 12% Iverlek 155 16% Sibelgas 17 2% ZUIVERE 209 21% Infrax West 38 4% Inter-energa 121 12% Iveg 27 3% PBE 23 2% 5 Studie pzet ENQUÊTE PARTICULIEREN 2014
Aardgas Znder dat hiervr quta werden pgelegd, zijn 666 gezinnen (67%) uit de steekpref k aardgasgebruiker. Dit aantal ligt iets hger dan de werkelijke verhuding aardgas/elektriciteit die p 1 juli 2014 64% 1 was vr Vlaamse gezinnen. Gegrafische spreiding Figuur 2: Prvincie Limburg 15% Antwerpen 29% Ost- Vlaanderen 22% West- Vlaanderen 19% Vlaams Brabant 16% Basis: Ttale steekpref resultaten 2014 (n=1000) 1.2.2. Dataverzameling De telefnische enquêtes werden afgenmen via CATI (Cmputer Assisted Telephne Interviewing). De veldwerkperide liep van 20 juni tt en met 15 juli 2014. De gemiddelde duur van het interview bedreg 14,3 minuten. Om te lange interviews en als gevlg mgelijk afhakende respndenten te vermijden werden een aantal vragen at randm maar aan de helft van de respndenten gesteld. Dat was het geval vr vragen ver de eindfactuur, de infrmatieverstrekking en milieuvriendelijke elektriciteit. 1.2.3. Vragenlijst De vragenlijst wrdt drheen de tijd grtendeels cnstant gehuden m evluties te kunnen pvlgen. Daarnaast wrdt k ingespeeld p de actualiteit. Sinds 2013 is het cncept standaardleverancier (histrische leverancier aan wie afnemers werden tegewezen die geen leverancier kzen p het mment van de vrijmaking) z ged als uitgedfd p de Vlaamse energiemarkt. Het nderscheid tussen enerzijds klanten bij de standaardleverancier (al dan niet met cntract) en klanten bij een andere dan de standaardleverancier, kan dus niet meer gemaakt wrden. In deze enquête wrden respndenten die aangeven ng nit van leverancier veranderd te zijn en bvendien hun leverancier niet bewust gekzen hebben, beschuwd als passieve afnemers. 1 In de lgische vernderstelling dat elke afnemer met een aardgasaansluiting k een elektriciteitsaansluiting heeft. 6 Studie pzet ENQUÊTE PARTICULIEREN 2014
2 Resultaten 2.1. Infrmatieverstrekking 2.1.1. De vrijgemaakte energiemarkt Vergelijkbaar met vrig jaar velt 81% van de gezinnen in Vlaanderen zich vldende geïnfrmeerd ver de vrijmaking van de energiemarkt. Na de tename van de laatste jaren (van 58 naar 74%) is er nu dus een stabilisatie (zie figuur 3). Figuur 3: Mate waarin gezinnen zich geïnfrmeerd velen ver de vrijmaking 62% 60% 58% 74% 82% 81% Ja 35% 37% 40% Nee 3% 3% 2% 25% 1% 18% 17% 0% 2% Geen mening Basis 2009-2011: Ttale steekpref / Basis 2012-2013-2014: 50% van de ttale steekpref 7 Resultaten ENQUÊTE PARTICULIEREN 2014
Vr het eerst werd gevraagd waar gezinnen infrmatie hebben gezcht f infrmatie zuden zeken ver de energiemarkt. De meest genemde antwrden zijn: 48% internet in het algemeen 22% VREG. Minder vruwen (13%), niet berepsactieven (13%) en laaggeschlden (10%) vermelden de VREG spntaan. 9% bij mijn leverancier De tp 3 wrdt aangevuld dr sciaal netwerk (familie/vrienden/kennissen/buren) 6%, verheid 6%, gemeente 4%, CREG 2% en netbeheerder 1%. 27% vermeldt ng andere infrmatiebrnnen waarnder andere leveranciers, Test-aankp, grepsaankpen en media. 9% zegt niet gezcht te hebben en niet te zullen zeken. 2.1.2. Bekendheid van de VREG en evaluatie van de infrmatie van de VREG Met 77% van de respndenten die zeggen dat ze de VREG kennen, stijgt de bekendheid van de VREG niet langer. In 2013 gaf 81% van de ndervraagde gezinnen aan dat ze de VREG kennen. Zes jaar eerder, in 2007, was dat amper 31%. 48% van alle gezinnen beweert te weten wat de VREG det, 30% kent de VREG alleen van naam. Gezinnen die de VREG kennen, velen zich iets maar niet significant beter geïnfrmeerd ver de energiemarkt dan gezinnen die de VREG niet kennen(zie tabel 2). Tabel 2: De VREG kennen en zich geïnfrmeerd velen Glbaal Ik weet wat de VREG det Ik ken de VREG alleen van naam Ik ken de VREG niet n= 232 152 103 Velen zich ged geïnfrmeerd Ja 81% 82% 84% 76% Neen 17% 16% 14% 21% Weet niet 2% 2% 2% 3% TOTAAL 100% 100% 100% 100% De VREG is beter bekend bij mannen (86%) dan bij vruwen (66%). Net zals de vrige jaren hangt nze bekendheid ng altijd sterk samen met de sci-ecnmische status van het gezin: 83% van de berepsactieve bevlking zegt de VREG te kennen tegenver 66% van de niet-actieven; meer universitair f hger pgeleiden (85%) kennen de VREG dan de laagst pgeleiden (lager en lager secundair nderwijs 63%); gezinnen die eigenaar zijn van hun wning (80%) kennen de VREG vaker dan huurders (63%); He hger het nett maandinkmen van het gezin, he beter ze de VREG kennen. 85% van de gezinnen met een nett maandinkmen van meer dan 3.750 eur kent de VREG, tegenver slechts 61% van de gezinnen met een nett maandinkmen van minder dan 1.500 eur. In deze laatste grep kende in 2012 slechts 48% de VREG. De afgelpen jaren intensifieerde de VREG haar cmmunicatie inspanningen naar de delgrep van kansarmen ten, via tussenpersnen en hulpverleners. De VREG is best gekend bij gezinnen met znnepanelen (97%). Dit is lgisch gezien zij zich mesten aanmelden bij de VREG met het g p het verkrijgen van subsidies nder de vrm van grenstrmcertificaten. 8 Resultaten ENQUÊTE PARTICULIEREN 2014
De VREG is k ged gekend bij gezinnen met een (relatief) hge energiekst. 49% van de gezinnen die het sciaal tarief betalen vr elektriciteit, zeggen daarentegen dat ze de VREG niet kennen. Gezien zij al het laagste tarief p de markt hebben en dus weinig baat hebben bij het veranderen van leverancier, is dit niet helemaal nlgisch. 43% van de gezinnen bezcht de VREG-website al. In 2013 was dit ng iets meer dan de helft kmende van 34% in 2011. De site wrdt frequenter bezcht dr: hg pgeleiden (54%) dan dr de laagst pgeleiden (21%) mannen (52%) dan vruwen (34%) berepsactieven (52%) dan niet-actieven (28%) jngeren (47%) dan 55% (32%). Negen p tien bezekers van de website zijn tevreden, zeer tevreden f uiterst tevreden ver de duidelijkheid (90%), de betruwbaarheid (90%), de bruikbaarheid (92%) van de website. Figuur 4: Berdeling infrmatiebrnnen van de VREG 5% 28% Bruikbaarheid 4% 64% 24% 4% 3% 5% 28% Betruwbaarheid 4% 61% 24% 4% 5% 7% 24% Duidelijkheid 6% 66% 21% 3% 3% Helemaal niet tevreden Niet echt tevreden Tevreden Zeer tevreden Uiterst tevreden wn - ga Basis: Website al bezcht resultaten 2014 (n=209) De V-TEST is een bjectieve leveranciersvergelijking vr elektriciteit en aardgas p de VREG website. 47% van de respndenten kennen k de V-TEST. Analg met het prfiel van de websitebezekers, is de V-test beter gekend bij mannen (53%), jngeren (52%), berepsactieven (55%) en mensen met een vrtgezette pleiding (61%). 60% van diegenen die de V-test kennen, hebben hem al gedaan. Over de hele ppulatie bekeken heeft dus 28% van de gezinnen in Vlaanderen de V-TEST al ingevuld (26% in 2013). 87% van de respndenten die de V-TEST al hebben gedaan, vnden deze gebruiksvriendelijk. 9 Resultaten ENQUÊTE PARTICULIEREN 2014
2.2. Energie-intensiteit 2.2.1. Verwarming Van alle gezinnen in Vlaanderen verwarmt: 65% hun wning p aardgas (2013: 66%) 21% p stklie (2013: 24%). 12% met elektrische verwarming als hfdverwarming (2013: 10%) 9% met elektrische verwarming als bijverwarming (2013: 10%). Het aantal gezinnen dat ng andere energiebrnnen gebruikt vr de verwarming van de gezinswning, blijft met 6% ngewijzigd ten pzichte van de laatste drie jaar. Aardgas als verwarmingsbrn wrdt zals de vrige jaren duidelijk meer gebruikt in Antwerpen (73%). In Limburg daarentegen wrdt ng altijd het meest verwarmd met stklie (38%). Hewel de laatste jaren veel geïnvesteerd werd in de uitbreiding van het aardgasnet in Limburg blijft dit ng altijd de prvincie met het minste aantal gezinnen dat verwarmt p aardgas (52%). Ouderen (55+, udere huizen?) verwarmen vaker met stklie (26%) dan jngeren (9%). Deze laatsten verwarmen vaker met aardgas (82%). Huurders verwarmen minder met stklie dan eigenaars (10% vs. 25%), ze verwarmen vaker met aardgas (73%) en met elektrische verwarming (15%). 44% van de 106 gezinnen met elektrische verwarming als hfdverwarming beschikt ver een afznderlijke teller waarp het verbruik van de accumulatieverwarming en/f warmtebiler wrdt geteld (59% in 2013, 64% in 2012, 71% in 2011). 47% beweert van niet en 10% weet het niet. In 2013 zei slechts 1% het niet te weten. 2.2.2. Gebruik van aardgas Het gebruik van aardgas in Vlaanderen bleef stabiel: 666 gezinnen f 67% van de 1.000 respndenten heeft aardgas tegenver 66% in 2013, 65% in 2012, 62% in 2011. Het aardgasverbruik van de gezinnen die k aardgasverbruiker zijn, is natuurlijk gerelateerd aan de tepassingen waarvr aardgas gebruikt wrdt. Ann 2014: kkt 42% p een gasfrnuis (45% in 2013) gebruikt 86% aardgas m water te verwarmen (2013: 82%) verwarmt 97% van de aardgasafnemers zijn wning met aardgas (2013: 96%). 10 Resultaten ENQUÊTE PARTICULIEREN 2014
2.2.3. Effectief verbruik en relatief belang van de energiekst binnen het gezin 2.2.3.2 Glbaal Aan de gezinnen wrdt jaarlijks gevraagd naar hun energieverbruik van het vrbije jaar. Aan eigenaars van znnepanelen werd gevraagd naar het nett verbruik, met andere wrden het gedeelte van het verbruik dat niet zelf wrdt pgewekt en waarvr ze dus een factuur krijgen van hun leverancier. Omdat de interviews telefnisch wrden afgenmen, hebben de respndenten hun factuur p het mment van de bevraging niet altijd bij de hand en dit kan de nauwkeurigheid van hun antwrden beïnvleden. Het aantal gezinnen dat geen cijfer kan plakken p hun elektriciteitsverbruik van de laatste 12 maanden daalde de vrbije jaren van 47% in 2011 tt 37% in 2013. Ok vr aardgas daalde dit aantal van 46% tt 41% in 2013. Deze daling werd mgelijk verrzaakt dr de hge switchactiviteit p de markt waardr gezinnen bewuster bezig zijn met elektriciteit. In 2014 had echter pnieuw de helft van de respndenten geen idee van hun elektriciteitsverbruik en zelfs 57% van het aardgasverbruik. De switchactiviteit lag het laatste jaar p een wat lager pitje. Mgelijk is dit echter k te wijten aan de aanpak van het nieuwe marktnderzeksbureau waar we sinds 2014 mee samenwerken. Ok vr andere vragen werden pvallend hgere weet niet cijfers gerapprteerd dan de vrige jaren. Figuur 5 tnt het verbruik Van de 496 gezinnen die wel een indicatie van hun elektriciteitsverbruik kunnen geven: van de 526 gezinnen die wel een indicatie van hun elektriciteitsverbruik knden geven: 56% is kleinverbruiker (<2.350 kwh); 32% is middelgrte verbruiker (2.350-5.500 kwh); 13% kan wrden bestempeld als (huishudelijk) grtverbruiker. In 2013 bedregen deze percentages respectievelijk 51%, 35%, en 14%. Figuur 5: Jaarlijks elektriciteitsverbruik 5.500-13.750 kwh 10% > 13.750 kwh 3% <900 kwh 24% 2.350-5.500 kwh 32% 900-2.350 kwh 32% Basis: Ttale steekpref znder weet niet resultaten 2014 (n=526) Tabel 3 linkt het verbruik aan inkmen en gezinsgrtte. 17% van de ndervraagde gezinnen heeft een nett maandinkmen van minder dan 1.500 eur. Als we enkel de kleinverbruikers (jaarverbruik < 900 kwh) beschuwen, wijzigt dit percentage niet zveel (19%). Er zitten immers k kleinverbruikers in de hgere inkmens: vier p tien gezinnen die minder dan 900 11 Resultaten ENQUÊTE PARTICULIEREN 2014
kwh verbruiken, verdienen maandelijks meer dan 2.500 eur nett. 70% van hen zijn znnepaneleneigenaars. Tabel 3: Jaarlijks elektriciteitsverbruik Elektriciteitsverbruik < 900 kwh 900-2.350 kwh Verbruik Ttale steekpref 2.350-5.500 kwh 5.500-13.750 kwh > 13.750 kwh n= (gewgen) 1000 118 157 159 49* 13** Nett maandinkmen <1.500 eur 17% 19% 17% 7% 4% 0% 1.500-2.499 eur 24% 30% 23% 22% 19% 27% 2.500-3.749 eur 22% 26% 31% 32% 20% 20% >3.750 eur 21% 13% 24% 27% 42% 49% Ik zeg dit liever niet 16% 13% 6% 12% 15% 5% Gezinsgrtte 1 31% 42% 25% 15% 6% 27% 2 34% 29% 35% 44% 34% 27% 3 15% 11% 19% 18% 20% 22% 4 14% 13% 13% 18% 26% 19% 5+ 6% 5% 8% 5% 14% 5% TOTAAL 100% 100% 100% 100% 100% 100% Gezinnen met elektrische verwarming als hfdverwarming verbruiken significant meer. 36% van hen zijn grtverbruikers (zie figuur 6). Dit ligt in dezelfde lijn als vrig jaar. Figuur 6: Elektriciteitsverbruik bij elektrische verwarming als hfdverwarming > 13.750 kwh 5.500-13.750 kwh 2.350-5.500 kwh 900-2.350 kwh <900 kwh 3% 10% 32% 32% 24% 13% 23% 17% 18% 28% Ttaal (n=496) Basis: Ttale steekpref znder weet niet resultaten 2014 Elektrische hfdverwarming (n=60*) Slechts 292 gezinnen (44%) gaven een indicatie van hun aardgasverbruik. Iets meer dan de helft is kleinverbruiker (<3.500 kwh), 33% verbruikt tussen 3.500 en 14.000 kwh, 12% is middelgrte verbruiker (14.000-29.000 kwh) en de resterende 3% verbruikt meer dan 29.000 kwh (zie figuur 7). In 2013 bedregen deze percentages respectievelijk 46%, 37%, 14% en 3%. 12 Resultaten ENQUÊTE PARTICULIEREN 2014
Figuur 7: Jaarlijks aardgasverbruik 14.000-29.000 kwh 12% > 29.000 kwh 3% 3.500-14.000 kwh 33% <3.500 kwh 52% Basis: Aardgasverbruikers znder weet niet resultaten 2014 (n=292) Ok als we alleen de gezinnen met aardgasverwarming beschuwen, verschillen deze percentages niet zveel. Dit is lgisch, mdat 97% van de aardgasverbruikers k verwarmt p aardgas. De energiekst blijft een belangrijke kstenpst in het gezinsbudget: 74% vindt de energiekst ngal (43%) f zeer belangrijk (30%) binnen de ttale gezinsksten. In 2013 was dit respectievelijk 49% en 31%. Vruwelijke respndenten (81%) en huurders (82%) vinden deze kst vaker belangrijk. Vr bijna de helft van de laaggeschlden (46%) is de energiekst zeer belangrijk binnen het gezinsbudget tegenver iets meer dan een vijfde van de hgst geschlden (21%). Het relatieve belang van de energiekst hangt enigszins samen met het effectieve energieverbruik: bij de kleinste verbruikers vindt 64% energie een belangrijke kst. Maar het belang is k gecrreleerd met de grtte van het ttale gezinsbudget: z lpt het percentage dat de energiekst ngal tt zeer belangrijk vindt p van 62% in de hgste inkmenscategrie (> 3.750 ) tt 87% in de laagste inkmenscategrie (< 1.500 ). 2.2.3.2 Gezinnen met Znnepanelen Vr het derde jaar p rij werd k gepeild naar de aanwezigheid van znnepanelen: 13% van de respndenten (130 gezinnen) heeft znnepanelen, tegenver 10% in 2013. Dit is een duidelijke ververtegenwrdiging want in werkelijkheid gaat het m iets meer dan 8%. Wat het prfiel van deze gezinnen betreft, krijgen we vlgend beeld: Het gaat eerder m gezinnen met een hgere pleiding: 69% van de PV-eigenaars vlgde een vrtgezette pleiding na het middelbaar nderwijs versus 49% van de glbale ppulatie. Een verklaring is mgelijk te vinden in de link tussen pleiding en inkmen; Leeftijd: 66% van de PV-eigenaars zit in de leeftijdscategrie 35-54 jaar versus 47% in de ttale steekpref; slechts 7% van de PV-eigenaars is 65+ versus 22% in de ttale steekpref. Dit kan mgelijk verklaard wrden dr de kans dat zij minder perspectief hebben m ng lang in dezelfde wning te blijven; 13 Resultaten ENQUÊTE PARTICULIEREN 2014
Investeringen in znnepanelen gebeuren lgischerwijze vrnamelijk dr respndenten die eigenaar zijn van hun huis: 98% van de PV-eigenaars is eigenaar van zijn wning versus 76% glbaal in Vlaanderen; Van alle PV-eigenaars heeft 36% een nett-inkmen > 3.750 eur/maand versus 19% glbaal. 3% heeft een nett-maandinkmen lager dan 1.500 eur versus 17% glbaal. PV-eigenaars zijn duidelijk meer bezig met hun verbruik: Slechts 18% kan geen inschatting maken van hun verbruik versus 50% van de ttale ppulatie; 36% van hen heeft een jaarlijks nett elektriciteitsverbruik (afname) < 900 kwh (waarin k de nul-verbruiken zitten) versus 12% glbaal; Eveneens 36% heeft een nett-verbruik van 2.350-5.500 kwh. Opvallend geneg heeft 9% van de PV-eigenaars in de enquête ng steeds een nett-verbruik van meer dan 5.500 kwh. Mgelijk hebben een aantal eigenaars pas recent znnepanelen geplaatst en weerspiegelt hun vermelde verbruik ng niet het lagere nett verbruik na plaatsing van de znnepanelen? 2.2.3.2 Energiearmede Hewel we jaarlijks statistieken verzamelen rnd energiearmede 2 derde jaar p rij k in de enquête een aantal vragen gesteld. werden hierver vr het Minder gezinnen dan in 2013 (7% versus 11%) zeggen het al eens meilijk te hebben gehad m hun energiefactuur te kunnen betalen. Dit zeggen vrnamelijk jngeren (19%), alleenstaanden (11%), huurders (17%), appartementsbewners (13%) en de laagste inkmens (13%). Ok inwners van de prvincie Antwerpen blijken kwetsbaarder, mgelijk dr de aanwezigheid van grtstad Antwerpen. 11% (114 gezinnen) heeft in de winter al eens prblemen gehad m hun wning te verwarmen, 89% ng nit. Het percentage dat al prblemen had, lpt p tt 18% à 19% bij huurders, bij de laagste inkmens en bij de rechthebbenden p de sciale maximumprijs. In acht p tien van de gevallen wrden de prblemen verrzaakt dr een wning die niet energiezuinig is, in twee p tien mwille van financiële redenen. 11% zegt niet te weten wat de rzaak was (zie figuur 8). Smmige gezinnen met een laag inkmen, zals mensen met een leefln f tegemetkming van het OCMW, hebben recht p het sciaal tarief. De energieleverancier rekent hen autmatisch de sciale maximumprijs aan en hierdr betalen ze minder vr hun elektriciteit en gas. 8% van de gezinnen geeft aan dat ze recht hebben p dit sciaal tarief. Bij de huurders lpt dit p tt 18%, bij laaggeschlden tt 18%, bij niet-actieven tt 14% en bij de laagste inkmens tt 19%. 54% van de rechthebbenden p het sciaal tarief vindt de energiekst zeer belangrijk tegenver 30% glbaal. Figuur 8: Prblemen m wning te verwarmen 2 Alle rapprten met kencijfers en duiding rnd energiearmede zijn terug te vinden via www.vreg.be/scialepenbaredienstverplichtingen 14 Resultaten ENQUÊTE PARTICULIEREN 2014
120% 100% 80% 60% 40% 11% 13% 69% Weet niet Beide Wning niet energiezuinig Financiële reden 20% 0% 7% 2014 (n=114) Basis: Ttale steekpref resultaten 2014 (n=1000) 2.2.4. Cntrle en duidelijkheid van de energiefactuur Ng niet de helft van de gezinnen (45%) keek de laatst ntvangen energiefactuur (eindfactuur) grndig na. 38% deed dit ppervlakkig en 15% keek ze helemaal niet na. Een p vier gezinnen vnd deze afrekening niet echt (20%) f helemaal niet (5%) duidelijk. 67% vnd deze wel duidelijk (12%) tt zelfs zeer duidelijk (55%). 8% heeft geen mening. Uit tabel 4 blijkt verder dat wie de factuur nakijkt, deze vaker als duidelijk berdeelt en k beter p de hgte is van de krting gratis elektriciteit. Met betrekking tt de duidelijkheid van de facturen zijn er geen significante verschillen tussen de klanten van de drie leveranciers waarvr de klantenbasis binnen de enquête vldende grt is m er uitspraken ver te den. Tabel 4: Cntrle en duidelijkheid factuur Nakijken factuur Elektriciteitsleverancier Grndig Niet Oppervlakkig Electrabel Luminus n= 221 190 74* 173 93* 78* He duidelijk vnd u deze afrekening? Duidelijk + zeer duidelijk 73% 72% 39% 63% 67% 61% Niet echt + helemaal niet 27% 26% 20% 32% 22% 24% duidelijk Weet niet 0% 3% 41% 6% 11% 15% Kent maatregel gratis elektriciteit Ja 83% 70% 46% 74% 67% 65% Nee 17% 30% 54% 26% 33% 35% 15 Resultaten ENQUÊTE PARTICULIEREN 2014 eni
Krting gratis elektriciteit crrect gekregen? n= 183 133 34* 128 62* 51* Ja, crrect 75% 66% 50% 68% 65% 60% Ja, maar niet crrect 1% 1% 0% 2% 1% 0% Neen 6% 3% 2% 4% 5% 5% Weet niet 18% 31% 58% 26% 29% 35% Basis: 50% van de steekpref resultaten 2014 (n=500) 2.2.5. Maatregel gratis elektriciteit Elk gezin in Vlaanderen met een huishudelijk cntract heeft jaarlijks recht p 100 kwh gratis elektriciteit, plus 100 kwh gratis elektriciteit per gezinslid. Net als in 2013 geven zeven p tien gezinnen aan dat ze deze maatregel kennen. Uit de enquête blijkt dat gezinnen die hun factuur grndig nakijken de maatregel significant meer kennen (83%) dan gezinnen die hun factuur niet nakijken (46%). Aan de 353 respndenten die de maatregel kenden werd gevraagd f de gratis kwh crrect werd verrekend p de laatste eindafrekening: vlgens 69% werd de krting crrect gegeven; 5% zegt dat de krting niet (4%) f niet crrect (1%) werd verrekend; 26% van de gezinnen heeft er geen idee van. Als we deze laatste categrie niet mee in beschuwing nemen, kreeg 93% de gratis elektriciteit crrect tegekend. Aan de 353 gezinnen die de maatregel kennen werd vervlgens in willekeurige vlgrde een aantal stellingen vrgelegd rnd de financiering van de maatregel. vlgens 27% wrdt de gratis elektriciteit gefinancierd via de belastingen; 8% denkt dat de elektriciteitsleverancier de ksten draagt; vlgens 7% draagt de distributienetbeheerder de kst; 30% denkt dat de ksten wrden drgerekend in de elektriciteitsprijzen van de wel te betalen kwh, wat crrect is; 27% heeft geen idee he de maatregel gefinancierd wrdt. Ongeacht het idee ver de financiering van de maatregel is 77% dr de gratis elektriciteit nch meer nch minder gaan verbruiken. 19% zegt wel minder te zijn gaan verbruiken als gevlg van de maatregel. Nadat werd verduidelijkt dat de gratis elektriciteit (inderdaad) wrdt drgerekend in de nettarieven van de verige (wel te betalen) kwh, geeft 35% aan dat ze minder zullen prberen te verbruiken. 65% zegt het gedrag niet te zullen veranderen (zie rechterzijde figuur 9). Figuur 9: Verandering in verbruik dr maatregel gratis elektriciteit 16 Resultaten ENQUÊTE PARTICULIEREN 2014
Meer te verbruiken Minder te verbruiken Evenveel te verbruiken Weet niet 1% 1% 0% 0% 1% 1% 77% 83% 94% 78% 77% 64% Leeftijd 35% 19% 17% 21% 19% 1% 0% 0% 6% 0% 1% 0% Ttaal Belastingen Drgerekend (n=353) (n=94*) (n=107) Drgerekend Elektriciteitsleverancier (n=30**) Distributienetbeheerder (n=25**) Basis: Kennen maatregel gratis elektriciteit resultaten 2014 De grte verschillen naar sciaal-demgrafisch prfiel m.b.t. kennis ver de maatregel zijn sinds 2012 meer afgevlakt (zie tabel 5). Dit is mgelijk een gevlg van de laagdrempelige cmmunicatie die geverd is rnd de maatregel. Tabel 5: Maatregel gratis elektriciteit Steek Kennen gratis pref elektriciteit Effect p verbruik? Ja Nee Minder Meer Gelijk Financier ing Crrect gekregen n= 353 141 68* 2** 271 107 244 18-34 14% 8% 21% 10% 8% 6% 8% 35-54 47% 52% 42% 39% 56% 48% 53% 55+ 39% 40% 36% 52% 36% 46% 39% Opleidingsniveau Lager + lager secundair 19% 17% 25% 22% 15% 21% 18% Hger secundair 32% 28% 28% 37% 27% 35% 28% Hger + universiteit 50% 54% 47% 41% 58% 44% 54% Actief / Niet-actief Actief 65% 67% 63% 64% 69% 62% 68% Niet actief 35% 33% 37% 36% 31% 38% 32% Eigenaar/huurder Eigenaar 76% 84% 66% 79% 86% 85% 89% Huurder 24% 16% 34% 21% 14% 15% 11% Inkmen <1.500 eur 17% 12% 24% 21% 10% 14% 9% 1.500-2.499 eur 24% 23% 28% 25% 22% 24% 25% 2.500-3.749 eur 22% 26% 14% 27% 26% 15% 28% >3.750 eur 21% 20% 16% 8% 25% 12% 21% Ik zeg dit liever niet 16% 18% 19% 19% 17% 19% 18% Basis: Kennen maatregel gratis elektriciteit resultaten 2014 Drgerekend na kennis (n=353) Ja 17 Resultaten ENQUÊTE PARTICULIEREN 2014
2.3. Leverancierswissels 2.3.1. De huidige elektriciteits- en aardgasleverancier 2.3.1.2 Elektriciteit Aan alle gezinnen werd gevraagd wie hun huidige elektriciteitsleverancier is. Electrabel Custmer Slutins blijft k in de enquête de grtste speler p de elektriciteitsmarkt en ziet zijn gewicht zelfs iets stijgen t..v. de vrige enquête. Gezien deze stijging niet significant is kunnen we spreken ver een stabilisering. Vervlgens vinden we EDF-Luminus (18%), eni (14%) en Essent (8%) (zie figuur 10). Lampiris duikt vr het eerst p (6%) mdat zij vral vr aardgas aan belang winnen in de enquête. Het gewicht van de netbeheerders die vrnamelijk leveren aan gezinnen waarvan het leveringscntract dr de cmmerciële leverancier werd pgezegd wegens wanbetaling, stabiliseert in de enquête p 3%. Figuur 10: Marktaandeel van de verschillende elektriciteitsleveranciers Electrabel Luminus eni Essent Lampiris Netwerkbeheerders 2010 (n=1000) 2011 (n=1030) 2012 (n=1129)2013 (n=1023) 2014 (n = 1000) Basis: Elektriciteitsgebruikers Electrabel scrt in de enquête slechts 13% in Limburg, het histrische wingebied van cncurrent EDF-Luminus. EDF-Luminus behudt met 40% een cmfrtabele psitie in Limburg maar heeft een veel lager belang in alle andere prvincies (10 à 19%). We berekenen maandelijks de marktaandelen van de leveranciers en publiceren deze p nze website (www.vreg.be/marktaandelen). Hieruit blijkt dat het marktaandeel van de histrische leveranciers binnen de enquêteppulatie nderschat is want Electrabel had in juli 2014 een marktaandeel van 42% en EDF-Luminus van 20% p de huishudelijke markt. Het marktaandeel van eni (12% p 1 juli) is licht verschat. Mgelijk zijn gezinnen die al switchten van leverancier meer geïnteresseerd in dit nderwerp en daardr k meer geneigd m mee te werken aan een enquête. Het marktaandeel van Essent, Lampiris en van de netbeheerder in de enquête kmt vrij ged vereen met de werkelijkheid. 18 Resultaten ENQUÊTE PARTICULIEREN 2014
2010 (n=658) 2011 (n=637)2012 (n=735) 55+ (42%) zijn vaker dan jngeren (33%) klant bij Electrabel. Bij Luminus is hier geen significant verschil. Ok bij laaggeschlden (44%) scrt Electrabel beter dan bij gezinnen met een vrtgezette pleiding (33%). Dat is k z bij Luminus. Bij Essent zien we net het mgekeerde. 2.3.1.2 Aardgas Net zals p de elektriciteitsmarkt blijft Electrabel Custmer Slutins k in de enquête de grtste speler p de aardgasmarkt. De tweede histrische speler heeft een gewicht van 15%. Daarna vlgen eni (14%), Lampiris (10%) en Essent (9%) (zie figuur 11). Net zals vr elektriciteit, is het belang van Electrabel Custmer Slutins nderschat en deze van de andere leveranciers, behalve Essent, een beetje verschat t..v. de realiteit. Figuur 11: Penetratie van de verschillende aardgasleveranciers Electrabel Luminus (EDF) eni Essent Lampiris Netwerkbeheerders 2013 (n=678) 2014 (n=666) Basis: Aardgasgebruikers EDF-Luminus heeft net zals de vrige jaren en zals vr elektriciteit een significant grter aandeel p de aardgasmarkt in histrisch wingebied Limburg (35%). Electrabel Custmer Slutins scrt hier het minst (19%) maar beduidend hger in de andere prvincies (36 à 39%). 2.3.1.2 Dual fuel Van de 666 gezinnen met aardgasaansluiting, heeft 9 p 10 dezelfde leverancier als vr elektriciteit. Van deze 606 gezinnen was 17% er niet van p de hgte dat ze twee verschillende leveranciers knden kiezen. Gezinnen die wel wisten dat ze een andere leverancier kunnen kiezen, pteerden tch vr dezelfde mdat: dat het gemakkelijkste is: 65% ze menen dat dit het vrdeligste is: 50% ze maar één factuur vr elektriciteit en aardgas willen: 41% ze autmatisch aan die leverancier zijn tegewezen: 22% Uit de leveranciersvergelijking p de VREG-website blijkt dat de gedkpste leverancier vr elektriciteit niet ndzakelijk de gedkpste is vr aardgas. Het kan dus vrdeliger zijn m een cntract af te sluiten met twee verschillende leveranciers. 19 Resultaten ENQUÊTE PARTICULIEREN 2014
2.3.2. Zektcht naar een nieuwe leverancier 55% van de ndervraagde gezinnen is al veranderd van elektriciteitsleverancier waarbij er een significant verschil is tussen de respndenten die vrtgezet nderwijs gevlgd hebben (59%) en de respndenten met als hgste diplma hger secundair (50%). 45% is dus ng altijd klant bij hun eerste leverancier. Dat impliceert echter niet ndzakelijk dat ze ng tegewezen klant zijn bij hun vrmalige standaardleverancier. Tegangspunten die pas na 1 juli 2003 (het mment van de liberalisering van de energiemarkt vr gezinnen) werden aangeslten p het net, bijvrbeeld nieuwbuwwningen, mesten immers k een elektriciteitsleverancier kiezen en dat is niet ndzakelijk de standaardleverancier. 55% van de gezinnen is wel al veranderd van elektriciteitsleverancier: 66% is al 1 keer veranderd en had dus al twee leveranciers 21% is al 2 keer veranderd 10% is al 3 keer veranderd 3% is al 4 keer veranderd <1% is al 5 keer veranderd Gemiddeld veranderden de gezinnen sinds de pening van de energiemarkt al 1,5 keer van elektriciteitsleverancier. Het prfiel van gezinnen die al veranderd zijn verschilt niet van dat van de gezinnen die ng niet veranderd zijn. Vr aardgas is 45% al veranderd, waarbij er een significant verschil is tussen enerzijds de respndenten die hger nderwijs gevlgd hebben (53%) en anderzijds de laagste pgeleiden (34%) en de gezinnen met een vrming tt hger secundair nderwijs (39%). Gemiddeld veranderden de gezinnen al 1,6 keer van aardgasleverancier. 2.3.2.2 Bewuste keuze? Van de gezinnen die klant zijn bij een cmmerciële leverancier zegt 64% dat ze deze leverancier bewust gekzen hebben. Een p drie gezinnen maakte dus geen bewuste keuze. Zij zijn mgelijk ng klant bij de (standaard)leverancier waaraan gezinnen die p het mment van de vrijmaking (1 juli 2003) geen keuze maakten, autmatisch werden tegewezen. De gezinnen die pas na 1 juli 2003 klant werden p de energiemarkt, mesten wel zelf een keuze maken en knden dus niet meer tegewezen wrden aan deze (standaard)leveranciers. Dit verklaart mede het feit dat meer jngeren een bewuste keuze maakten (75%) dan 55+ ers (61%). Verder verschilt het prfiel tussen beide grepen weinig zals blijkt uit tabel 6. Enigszins cntradictrisch is het feit dat een aantal gezinnen dat wel al van leverancier veranderde, hun keuze tch niet als een bewuste keuze beschuwen. Tch is een aantal verklaringen mgelijk (vername leverancier vrige bewner bij een verhuizing, gaan inwnen bij een partner die al een leverancier had, ). Er is dus geen een-p-een relatie tussen switchen en bewust kiezen. Tabel 6: Prfiel al dan niet bewuste keuze elektriciteitsleverancier Elektriciteit 20 Resultaten ENQUÊTE PARTICULIEREN 2014
Bewuste leverancierskeuze Niet bewust gekzen n= 629 337 Leeftijd 18-34 16% 10% 35-54 47% 46% 55-64 17% 19% 65+ 20% 25% Actief/Niet-actief Actief 67% 60% Niet-actief 33% 40% Eigenaar f huurder Eigenaar 78% 73% Huurder 22% 27% Netbeheerder Zuiver 21% 20% Gemengd 79% 80% Jaarlijks verbruik <900 kwh 12% 11% 900-2.350 kwh 16% 16% 2.350-5.500 kwh 17% 16% 5.500-13.750 kwh 5% 4% > 13.750 kwh 1% 1% Weet niet 49% 52% Belang energiekst Zeer - ngal belangrijk 74% 73% (Helemaal) niet belangrijk 25% 25% Geen mening 1% 3% Vldende geïnfrmeerd n= 308 162 Ja 86% 71% Neen 12% 26% Weet niet 1% 3% Waarm ng niet bewust gekzen? Aan de gezinnen die ng nit veranderd zijn van leverancier en die bvendien aangaven dat ze hun huidige leverancier niet bewust gekzen hebben, werd geplst naar de reden waarm zij ng geen actieve leverancierskeuze maakten. Vr elektriciteit ging het ver 239 gezinnen (waarvan 157 evenmin veranderd zijn vr aardgas en hun aardgasleverancier niet bewust kzen). 67% zegt ged te zitten bij hun huidige leverancier. De helft van de respndenten is gewn niet geïnteresseerd m te veranderen. 48% vreest (nterecht) teveel rmpslmp. 37% heeft ng geen betere fferte ntvangen (figuur 12). Opvallend is dat het aantal gezinnen dat niet wist dat ze kan veranderen nu teruggevallen is tt 1%. Het antwrd weet niet he is ndanks alle infrmatie-inspanningen tch ng ged vr 21%. Figuur 12: Waarm ng geen actieve/bewuste leverancierskeuze vr elektriciteit? 21 Resultaten ENQUÊTE PARTICULIEREN 2014
U ged zit bij uw leverancier 67% U niet geïnteresseerd bent m te veranderen van leverancier Overstappen teveel rmpslmp met zich mee brengt 50% 48% U geen betere fferte f gunstiger prijsvrstel ntvangen heeft Er ng teveel mislpt als je verstapt Het te meilijk is m de leveranciers te vergelijken U wel wist dat u kn kiezen maar niet weet he dat aan te pakken 37% 29% 27% 21% 2014 (n=239) Geen van deze U niet wist dat u kn kiezen vr een andere leverancier 1% 5% Vr aardgas gaat het m 183 gezinnen (waarvan 157 evenmin veranderd zijn vr elektriciteit en hun elektriciteitsleverancier niet bewust kzen). Hun beweegredenen m ng niet bewust te kiezen, zijn dezelfde. 2.3.2.2 He kiezen gezinnen een leverancier? Wie bewust ks deed dit vral p basis van de prijsvergelijkers van de VREG (V-test, 18%), Test-aankp (7%) f ng andere prijsvergelijkers (19%). Figuur 13: He kiezen gezinnen een leverancier? Via een andere prijsvergelijking 19 Via de V-test van de VREG 18 Via een grepsaankp Ik ben ingegaan p een vrstel (in cmmunicatie, reclame) van een leverancier (deur-aan-deur, via een brief,...) Op basis van ervaringen van anderen 14 13 12 Via de prijsvergelijking van Test-Aankp 7 Andere 30 22 Resultaten ENQUÊTE PARTICULIEREN 2014
Daarnaast speelden k grepsaankpen een grte rl (14%). 13% ging in p het vrstel van een leverancier (reclame, brief, deur-aan-deurverkp). 12% baseerde zich p de ervaringen van anderen. Onder andere antwrden werden verwijzingen naar Internet in het algemeen, de Gezinsbnd en magazines vernemd. Daarnaast ks een aantal gezinnen er bewust vr m bij hun histrische leverancier te blijven, uit traditie f lyaliteit f mwille van het verlaagde (sciaal) tarief dat ze er krijgen. Dit laatste wrdt weliswaar aangebden dr elke leverancier maar maakt k dat gezinnen geen financiële incentive hebben m te veranderen. V-test Hewel slechts 18% zijn laatste leverancierskeuze hfdzakelijk baseerde p de V-test, kent de helft van alle gezinnen deze vergelijkingstl met duidelijke verschillen naar: Geslacht: mannen (57%) vs. vruwen (41%) Leeftijd: 55+ ers (40%) vs. jngeren (55%) Opleiding: lager en lager secundair (23%) vs. hger (niet-)universitair (63%) Prfessinele status: berepsactief (58%) versus niet (meer) berepsactief 35% Van de gezinnen die weten wat de VREG det, kent 62% de V-test. 62% van wie de V-test kent, heeft hem al minstens een keer gedaan met pvallende verschillen tussen Ost-Vlaanderen (73%) en Antwerpen (50%). 55+ ers en lager pgeleiden scren met 53% en 40% lager. 88% van de gebruikers vnd de V-test gebruiksvriendelijk, 8% vnd van niet en 3% heeft geen mening. 58% van de gebruikers ks k it zijn leverancier p basis van het resultaat van de V-test. Grepsaankp Het percentage gezinnen dat zijn huidige leverancier selecteerde via een grepsaankp ligt het hgst in Antwerpen (16%), Ost-Vlaanderen (16%) en West-Vlaanderen (17%). In Vlaams-Brabant (10%) en Limburg (7%) ligt dit beduidend lager. Dit heft niet te verbazen mdat in de eerste drie de prvincie zelf een grepsaankp uitschreef die veel succes kende. Ok Test-aankp rganiseerde de laatste drie jaar telkens een succesvlle grepsaankp die echter ver alle prvincies heen lpt. Daarnaast waren er ng andere, vaak kleinere samen aankp initiatieven. Hewel de prvincies deze grepsaankp z laagdrempelig mgelijk prberen te maken, participeren de hgst pgeleiden duidelijk meer (19%) dan de laagst pgeleiden (5%). Deze laatste grep gaat vral in p vrstellen van de energieleveranciers zelf (18%) f baseert zich p de ervaringen van anderen m een keuze te maken (21%). 15% van alle gezinnen nam it al deel aan een grepsaankp. Van wie deelnam, ndertekende 83% k effectief een cntract met de energieleverancier die als winnaar uit de grepsaankp kwam. 2.3.2.2 Redenen m vr een bepaalde leverancier te kiezen Aan de respndenten die al veranderden van leverancier f die ng bij hun eerste energieleverancier zitten maar wel bewust kzen dr een cntract te ndertekenen bij deze leverancier, werden 8 mgelijke redenen m vr een bepaalde elektriciteitsleverancier te kiezen vrgelegd, met de vraag m te antwrden wat vr hen van tepassing was (meerdere antwrden mgelijk). De meest vernemde antwrden waren: mdat men verwacht dat de nieuwe energieleverancier gedkper is: 77% 23 Resultaten ENQUÊTE PARTICULIEREN 2014
mdat die leverancier grene strm aanbiedt: 46% mdat men denkt dat de nieuwe leverancier betruwbaarder is: 45% Een betere dienstverlening, de wens m geen strm uit kernenergie te verbruiken, het feit dat familie/kennissen k vr die leverancier kzen en het aanbieden van extra diensten spelen k mee, maar in mindere mate. Tabel 7: Redenen m vr een bepaalde leverancier te kiezen Hebt u gekzen vr leverancier Ttale Bewust gekzen? Elektriciteitsleverancier X mdat steekpref Ja Neen ElectrabelLuminus eni n= 725 629 93* 186 122 137 u verwacht dat hij gedkper is 77% 78% 74% 47% 81% 91% hij grene strm levert 46% 47% 39% 41% 35% 33% u denkt dat hij betruwbaarder is 45% 47% 32% 60% 47% 34% hij een betere dienstverlening biedt 34% 34% 31% 49% 41% 29% u geen strm uit kernenergie wenst 21% 22% 11% 16% 16% 12% anderen k vr deze leverancier gekzen hebben 19% 19% 14% 23% 28% 15% hij extra diensten aanbiedt 19% 20% 12% 32% 21% 18% Van de gezinnen met znnepanelen ks 26% expliciet vr een bepaalde elektriciteitsleverancier vanuit het feit dat ze znnepanelen hebben. Het gaat dan waarschijnlijk m leveranciers met een z laag mgelijke vaste kst f met een fcus p duurzaamheid. Niet alle gezinnen die al veranderden van leverancier geven aan een bewuste keuze te hebben gemaakt. Wie wel bewust ks, vermeldt vaker betruwbaarheid en geen kernenergie dan wie niet bewust ks. Ok de beweegredenen m vr Electrabel Custmer Slutins, EDF- Luminus f eni te kiezen, verschillen vaak nderling. Aan respndenten die een andere leverancier hebben vr elektriciteit dan vr aardgas werd k gevraagd waarm ze vr die aardgasleverancier kzen. De grep is echter te klein m representatieve uitspraken ver te den. 2.3.2.2 Tevredenheid ver de huidige leverancier Aan de gezinnen werd k gevraagd he tevreden ze achteraf gezien zijn ver de leverancier van hun keuze wat betreft de juistheid van de facturen, de prijs, de infrmatieverlening en de ndersteuning p het vlak van energiebesparingen. De tevredenheidsscre ver de juistheid van de facturen ligt met 91% net als de vrige jaren erg hg: 59% is tevreden en 32% is zeer f uiterst tevreden. Ok infrmatieverlening scrt ged met 89% tevreden klanten. Het aantal klanten dat minstens tevreden is ver de prijs ligt met 82% iets lager, maar tch ng verrassend hg. De tevredenheid ver de ndersteuning p het vlak van energiebesparingen blijft net als de vrige jaren het grtste pijnpunt: 16% van de gezinnen zijn hierver ntevreden (zie figuur 14). 24 Resultaten ENQUÊTE PARTICULIEREN 2014
Figuur 14: Tevredenheid dienstverlening elektriciteitsleverancier 5% 32% Juistheid facturen 4% 59% 25% 7% 4% 13% 19% Prijs 11% 64% 14% 5% 5% 10% 24% Infrmatieverlening 8% 65% 19% 5% 2% Ondersteuning ivm energiebesparing 16% 13% 64% 12% 9% 3% 9% Helemaal niet tevreden Niet echt tevreden Tevreden Zeer tevreden Uiterst tevreden wn - ga Basis: respndenten elektriciteit excl. klanten netbeheerder resultaten 2014 (n=974) Gezinnen die een bewuste leverancierskeuze maakten, zijn vaker uiterst tt zeer tevreden ver de nderzchte aspecten van dienstverlening (zie tabel 8). Klanten bij EDF-Luminus zijn vaker uiterst tt zeer tevreden ver de juistheid van de facturen. Zij zijn k, net als de klanten van eni, vaker uiterst tt zeer tevreden ver de prijs, daar waar klanten van Electrabel vaker ntevreden zijn ver dit aspect (zie tabel 8). De andere verschillen zijn niet significant en eerder te wijten aan teval. Omdat de grep klanten bij de andere energieleveranciers in de steekpref te beperkt is (<100), kunnen we daar geen uitspraken ver den. Tabel 8: Tevredenheid elektriciteitsleverancier Bewuste keuze? Elektriciteitsleverancier Tevredenheid elektriciteitsleverancier Ja Nee Electrabel Luminus eni De juistheid van de facturen n= 629 331 366 176 140 Uiterst + zeer tevreden 38% 21% 22% 33% 27% Tevreden 55% 67% 65% 61% 64% Niet echt + helemaal niet tevreden 4% 6% 8% 2% 5% Infrmatieverlening Uiterst + zeer tevreden 30% 13% 17% 21% 20% Tevreden 61% 70% 69% 70% 62% Niet echt + helemaal niet tevreden 7% 14% 13% 8% 11% Ondersteuning p vlak van energiebesparing Uiterst + zeer tevreden 13% 9% 9% 9% 10% Tevreden 65% 62% 69% 68% 58% Niet echt + helemaal niet tevreden 13% 21% 16% 13% 21% 25 Resultaten ENQUÊTE PARTICULIEREN 2014
Prijs Uiterst + zeer tevreden 24% 11% 9% 18% 19% Tevreden 63% 63% 65% 68% 63% Niet echt + helemaal niet tevreden 9% 20% 21% 7% 9% 2.3.3. Intentie m in de kmende 6 maanden een andere leverancier te kiezen Aan alle gezinnen werd gevraagd f ze verwegen m in de kmende 6 maanden een andere energieleverancier te kiezen, nu de verbrekingsvergedingen (sinds september 2012) werden afgeschaft. Circa 1 p 3 Vlaamse huishudens verweegt waarschijnlijk / zeker en vast wel m in het kmende half jaar een andere energieleverancier te kiezen na afschaffing van de verbrekingsvergedingen. Figuur 15: Leverancierswissel in de kmende zes maanden? 29 34 24 8 5 Zeker en vast niet Waarschijnlijk niet Waarschijnlijk wel Zeker en vast wel Weet het (ng) niet Basis: Ttale steekpref (n=1000) Weet niet included Mannelijke respndenten (37%) zijn, meer dan vruwen (24%), geneigd m p krte termijn vr een andere energieleverancier te kiezen. Ok meer jngeren (42%) hebben de intentie m binnenkrt ver te stappen dan 35+ (29%). Bij mensen met een pleiding tt lager secundair bedraagt dit percentage amper 20%. Ok bij mensen die berepsmatig niet (meer) actief zijn, ligt dit met 22% veel lager dan bij de berepsactieven (35%). Gezinnen vr wie de energiekst niet belangrijk is, zeggen vaker (71%) dat ze niet p zek zullen gaan naar een andere energieleverancier. Switchbereidheid is verduidelijk gerelateerd met de tevredenheid ver de leverancier. Bij gezinnen die niet tevreden zijn ver de prijs ligt de switchbereidheid met 59% maar liefst 3x hger dan bij gezinnen die hierver wel tevreden zijn (18%). Dezelfde verhuding zien we bij gezinnen die al dan niet tevreden zijn ver de infrmatieverlening. Gezinnen die tevreden zijn ver de ndersteuning p het vlak van energiebesparingen zijn zelfs 5x minder bereid m ver te stappen dan zij die daarver niet tevreden zijn: 11% versus 55%. 26 Resultaten ENQUÊTE PARTICULIEREN 2014
De verschillen in de antwrden tussen gezinnen die wel en gezinnen die niet bewust kzen, zijn minimaal. 63% van de eerste grep zei binnen de 6 maanden te zullen switchen. Bij de tweede grep was dat 61%. 2.3.4. Veranderen van leverancier: kstenbesparing Vr 10% van de gezinnen is elke besparing de meite m van elektriciteitsleverancier te veranderen. 63% plakt er een bedrag p, 16% weet het niet en 11% is gewn niet van plan m ver te stappen. Van de respndenten die er een bedrag p plakken vindt een vijfde (19%) een jaarlijkse kstenbesparing van 50 eur f minder al de meite m ver te stappen. De helft vindt het slechts de meite m ver te stappen als ze meer dan 100 eur besparen. Gemiddeld genmen wrdt een bedrag van 160 vernemd. Dr een cntract te sluiten met de elektriciteitsleverancier die het gedkpste prduct aanbd, knden de gezinnen met een gemiddeld verbruik p 1 juli 2014 ngeveer 72 p jaarbasis besparen. Het genemde bedrag is dus eerder aan de hge kant. Dit is het gevlg van het feit dat de klf tussen de gemiddelde prijs van de cntracten en het laagste prijsniveau aanzienlijk afgenmen is nder druk van de cncurrentie. Vr aardgas is de situatie vergelijkbaar met deze vr elektriciteit: 10% vindt elke besparing vldende, 65% plakt er een bedrag p, 15% weet het niet en 10% wil niet verstappen. Als ze een bedrag pgeven vindt de helft (49%) een besparing van 100 eur f minder vldende m van leverancier te veranderen. De andere helft wil meer dan 100 eur kunnen besparen dr ver te stappen (gemiddeld 178). Dr een cntract te sluiten met de aardgasleverancier die het gedkpste prduct aanbd, knden de gezinnen die verwarmen met aardgas met een gemiddeld verbruik p 1 juli 2014 ngeveer 135 p jaarbasis besparen. Ok hier is in veel gevallen de verwachte besparingswinst wat aan de hge kant. 2.4. Energieprijzen 2.4.1. Vaste versus variabele energieprijs Aan alle gezinnen in het nderzek werd gevraagd f ze mmenteel een cntract met een vaste f variabele prijs hebben. Als de respndent aangaf het verschil niet te kennen, werd dr de interviewers vlgende uitleg gegeven: Bij een vaste energieprijs verandert de prijs niet tijdens de duur van het cntract, bij een variabele energieprijs kan de prijs tijdens de duur van het cntract schmmelen. 70% van de gezinnen geeft aan een elektriciteitscntract te hebben met een vaste energieprijs, 12% heeft een variabele energieprijs en 18% weet het niet. Een cntract met variabele energieprijs wrdt vral gekzen mwille van financiële verwegingen (34%). Zekerheid speelt hier lgischerwijze quasi niet. Maar k bij een vaste energieprijs zegt 29% dat dit het gedkpst was. 27 Resultaten ENQUÊTE PARTICULIEREN 2014