Startersdriedaagse: programma leraren lagere school Donderdag 2 oktober 2014 uur thema docent locatie v.a. 8.45u Ontvangst en administratie 09.15u Verwelkoming en afspraken 09.30u Blik op het antroposofisch mensbeeld als poort naar de pedagogie. Verschillende brillen om naar kinderen te kijken. Onze tijd en cultuur in beeld. Rudolf Steiner geeft aan hoe gedifferentieerd naar de mens (in ontwikkeling) kan worden gekeken, naar lichaam, ziel en geest. Tegen de achtergrond van het huidig dominante, reductionistische en mechanische mens- en wereldbeeld tekent zich een op spirituele waarden gebaseerde visie op mens en aarde af, waarin de mens, volgens Steiner, burger is van twee werelden: een materieel zichtbare en een immaterieel onzichtbare, maar wel ervaarbare wereld. Ariëlla Krijger 1951 (NL) was in 1980 initiatiefnemer van de vrijeschool in Winterswijk en werkte later vele jaren als leerkracht in de onder-, midden- en bovenbouw van de IJsselschool in Zutphen. Zij was gastdocent bij Hogeschool Helicon (cursusleider nascholing middenbouwleraar) en leidinggevende aan een van de bovenbouwen in Zutphen met als extra opdracht de invlechting van het examenprogramma in het leerplan. Ariëlla was verantwoordelijk voor de portefeuille pedagogie en beleid bij de Vereniging van vrijescholen. Na reorganisatie daar werd zij zelfstandig (pedagogisch) adviseur en onderzoeker. Opleiding: Master of Arts Education. Geregistreerd docent in het Centraal Register Kort Beroepsonderwijs (CRKBO). 11.00u Koffie/theepauze 11.30u Een blik in de lagere school: in vogelvlucht door het taal- en rekenonderwijs Hoe benaderen we de vakken taal en rekenen (of Nederlands en wiskunde) binnen de steinerpedagogie? Een blik op hun inhoud, hun opbouw doorheen de verschillende klassen, hun aanpak en hun mogelijkheden. Guus Antonie is ervaren lagere schoolleerkracht, werkzaam aan de steinerschool van Brugge.
13.00u Middagpauze lunch (gezamenlijk) 14.00u Kunstzinnige vakken - vormtekenen: beleving van de vorm als een tot stilstand gekomen beweging. Bij het vormtekenen gaan we deze beweging opnieuw 'vorm' geven, opnieuw in beweging brengen, opnieuw levend maken. We gaan samen aan de slag, het hoofdaccent ligt op het doen en we proberen de boog van klas 1 tot 6 te doorlopen. Meebrengen: krijtjes (blokjes en staafjes) en potloden. Chris Verschraegen verhuisde na het werken als opvoedster tijdelijk naar Zeist en volgde daar de Vrije Pedagogische Academie (nu Helicon), de dagopleiding voor Rudolf Steinerpedagogie. Daarna leidde ze gedurende 3 jaar een klasgroep in het Zonnehuis te Zeist (heilpedagogie). Nu werkt ze reeds 21 jaar in de Gentse Steinerschool waar ze momenteel een 5de klas begeleidt. 15.30u Koffie/theepauze 16.00u Intervisie uitwisseling rond het leraar zijn De huidige leraar wordt geconfronteerd met steeds meer vragen. De verwachtingen in het maatschappelijke veld worden er niet minder op. Hoe blijf je als jonge enthousiaste leerkracht overeind in je vakmanschap, in de collegiale turbulentie en in de verwachtingsvolle maar ook steeds veranderlijke maatschappelijke structuur. Een 'gids' voor je kinderen, een 'steun en metgezel' voor collega's en een 'baken en opvoedingspartner' voor ouders. Hoe vind je de eigen balans tussen ideaal en werkelijkheid? André Berben was jaar en dag steinerleerkracht te Brugge, in de klassen van 1 tot en met 8. Sinds 2013 is hij schoolleider in de Teunisbloem, steinerschool in Gent. 17.00u Avondmaal (zelf voorzien of restaurants in de buurt) 19.30u Open avondvoordracht: De krachtige taal van het verhaal voor alle leeftijden. Wat hebben verhalen nog te vertellen in een tijd waarin media en internet het beleg op de boterham van het kind zijn geworden? Kristien Dieltiens werkte 35 jaar in een Steinerschool, als kleuterjuf, als peuterjuf en later als lagere schoolleerkracht. Ze gaf daarbij in alle klassen cultuurbeschouwing en plastische opvoeding en was zorgleerkracht. Nu is ze voltijds auteur en illustrator. Ze schrijft voor alle leeftijden. Haar boeken vallen regelmatig in de prijzen en werden reeds in 10 talen vertaald.
Vrijdag 3 oktober 2014 uur thema docent locatie 09.00uu Afspraken en samenzang Wouter Beeckman, muziekleerkracht MSV Gent 09.15u De pedagogische hoofdwet. Ontwikkeling van denken, voelen en willen in drie zevenjaarsfasen. Leertheorieën en hersenonderzoek De betekenis van het antroposofisch mens- en wereldbeeld voor de pedagogie wordt verder uitgewerkt. We kijken naar de pedagogische hoofdwet van leraren en opvoeders. Waar liggen in de verschillende ontwikkelingsfasen de accenten van de zielenkrachten (denken/ voorstellen, voelen en handelen/willen)? Hoe ontwikkelen we bij onszelf gevoel voor een gezonde ontwikkeling van kinderen en jongeren? Wat verstaan wij binnen deze context onder goed onderwijs? Daarbij krijgen we doorkijkjes naar de betekenis van nieuwe leertheorieën, en ook van het moderne hersenonderzoek. Ariëlla Krijger: (Zie boven) 10.45u Koffie/theepauze 11.15u Praktijk van de lagere school het verhaal als levende bron van scheppend onderwijs. Het waarom en hoe van beeldrijk vertellen als pedagogisch middel bij uitstek doorheen heel de lagere steinerschool. Blik op de verhaalstof, als voeding voor de kinderziel, in de verschillende klassen. Luc Piens is lagere schoolleerkracht aan de steinerschool De Teunisbloem in Gent. 12.45u Middagpauze lunch (gezamenlijk) 13.45u Kunstzinnig onderwijs Schilderen in de lagere school: gezondmakend en sociaal. Hoe schilderen en kleurbeleving verband houden met evenwicht, Charline Engels was klasleerkracht en leerkracht kunstzinnige vakken aan de steinerscholen van Lier en Antwerpen.
met geven en ontvangen, hoe kleuren met mekaar in gesprek komen en getuigen van kwaliteiten en stemmingen van het gevoelsleven dat trachten we te benaderen en te ondervinden vanuit een concrete schilderoefening. 15.15u Koffie/thee- pauze 15.45u Intervisie uitwisseling rond het leraar zijn zie donderdag 2/10/ 14 André Berben 17.00u Avondmaal (zelf voorzien of restaurants in de buurt) 19.30u Open avondvoordracht: Breed evalueren recht doen aan de gehele mens. De betekenis van reflectie voor portfolio. Als goed onderwijs in steinerscholen en daarbuiten - zich richt op de kwalificatie, socialisatie en subjectwording van leerlingen, heeft dit een niet mis te verstane consequentie voor de praktijk van het lesgeven, voor de mate van differentiatie en een direct daarmee verbonden, brede evaluatie van het leren. Elke leraar heeft in zijn pedagogische taak met deze drie waarden van goed onderwijs te maken! Hoe kun je de ontwikkeling van kinderen en jongeren breed en diep evalueren? Welke evaluatievormen worden inmiddels algemeen onderscheiden en waar vind je die terug in het onderwijs- pedagogisch handelen in steinerscholen? Wat kan portfolio als werkvorm bijdragen en wat zijn de valkuilen, voetangels en klemmen Ariëlla Krijger (algemeen: zie boven) Nam als zelfstandig (pedagogisch) adviseur en onderzoeker deel aan het project European Portfolio Certificate (2008-2010), waar richtlijnen ontwikkeld zijn voor portfolio op basis van praktijkonderzoek in twaalf Europese steinerscholen.
Zaterdag 4 oktober 2014 uur thema docent locatie 09.00u Afspraken en samenzang Wouter Beeckman 09.15u Praktische menskunde: studeren, mediteren, herinneren. Kinderbespreking en fenomenologie. Imaginatie, inspiratie en intuïtie. Wat dragen de behandelde gezichtspunten bij aan de praktijk van het lesgeven? Hoe menskundestudie en - meditatie niet enkel de blik van de leraar scholen en scherpen maar ook kunnen bijdragen aan de waarneming van kinderen, en op termijn tot bouwsteen kunnen worden waarmee het beeld waarin een kind aan ons verschijnt, geduid kan worden. Dat leidt tenslotte tot een in het bewustzijn kunnen laten oplichten van de intuïtief, veelal onbewust voltrokken, juiste pedagogische handeling. Ariëlla Krijger 10.45u Koffie/theepauze 11.15u Praktijk van de lagere school De mens te midden van natuurrijken Wereldoriëntatie of verbinding met de wereld in de lagere steinerschool: van heemkunde, over mens-, dier- en plantkunde, mineralogie en aardrijkskunde naar fysica. Van fantasievol en scheppend de natuurrijken voor het kind ontsluiten tot invoelend, nieuwsgierig en verwonderd waarnemen van de wereld en de verschijnselen. Karel Bellinckx was 35 jaar verbonden met de steinerpedagogie en de heilpedagogie o.a. als leraar in de onder- en middenbouw. Hij begeleidde gedurende 8 jaar leraren in Zuid- Afrikaanse steinerscholen tijdens de vakanties. De laatste 5 jaar begeleidt hij leraren in verschillende steinerscholen in Vlaanderen. 12.45u Middagpauze lunch (gezamenlijk)
13.45u Kunstzinnig onderwijs de kwaliteit van muziek Naast genuanceerde kwaliteitsbeleving, draagt muziek en het samen musiceren ook een sterk sociaal en verbindend element in zich. Het roept krachten op, bij zowel het individuele kind als bij de klasgroep, die kunnen worden gehanteerd om het stromende element, lichtheid en gerichtheid in lessen binnen te brengen. Muziek, in zijn verscheidenheid, spreekt als het ware meteen tot de kinderziel en biedt daardoor meteen ook aansluiting bij de vreemde talen, met hun melodische eigenheden en wervelende dynamiek. Wies Claes was jaar en dag leerkracht muziek in Steinerschool Lohrangrin in Wilrijk, waar ze onder meer ook klasleerkracht, zorgleerkracht, handwerkleerkracht en leerkracht vreemde talen was. 15.15u Koffie/thee- pauze 15.45u Intervisie uitwisseling rond het leraar zijn zie donderdag 2/10/ 14 André Berben 17.00u Gezamenlijke afsluiting 17.15u einde